THE OPUS MAJUS OF ROGER BACON VOL. II. HENRY FROWDE, M.A. PUBLISHER TO THE UNIVERSITY QF OXFORD LONDON, EDINBURGH AND NEW YORK THE 'OPUS MAJUS' OF ROGER BACON EDITED, WITH INTRODUCTION AND ANALYTICAL TABLE BY JOHN HENRY BRIDGES FELLOW OF THE ROYAL COLLEGE OF PHYSICIANS SOMETIME FELLOW OF ORIEL COLLEGE ' Induiir pour deduire alin de construire ' AUGUSTK COMTE ' Omnes scientiae sum connexac , et rnutuis se fovent auxiliis, sicut partes ejusdem totius, quarum quaelibet opus suum peragit non solum pro se sed pro aliis* ROGER BACON, Opus Tertium IN TWO VOLUMES: VOL. II OXFORD AT THE CLARENDON PRESS MDCCCXCVII IKE INSTITUTE OF KK^CVAL STUDIES 10 EL IV,: LEY PLACE TORONTO 5, CANADA, OCT231931 PRINTED AT THE CLARENDON PRESS BY HORACE HART, M.A. PRINTER TO THE UNIVERSITY FRATRIS ROGERI BACON ORDINIS MINORUM, OPUS MAJUS. PARS QUINTA^ HUJUS PERSUASIONIS. De Scientia Perspectiva ; habens tres partes : Prima est de communibus ad caeteras duas ; secunda descendit in speciali ad visionem rectam principaliter ; tertia ad visionem reflexam et fractam. Prima pars habet duodecim distinctiones. DISTINCTIO PRIMA, Quae est de proprietatibus istius scientiae, et de partibus animae et cerebri, et instruments videndi ; habens quinque capitula. CAPITULUM I. De proprietatibus hujus scientiae. Propositis2 radicibus sapientiae tarn divinae quam humanae, The sense quae sumuntur penes linguas a quibus scientiae Latinorum of vlslon* 1 In O. we have, 'Pars Quinta hujus persuasionis, habens novem distinctiones. Prima habet quinque capitula. Primum est de pulcritudine et utilitate hujus partis in universali.' No intimation is given that this is only the first part of the treatise on Perspective. The heading in the text, the first four words excepted, is that of Reg., the most important authority for this part of the work. 2 The version of the Perspectiva published by Combach in 1614, begins thus : 'Cupiens te et alios sapientiae dignos excitare et disponere ad scientiam VOL. II. B 2 OPERIS MAJOR1S PARS QUINTA. sunt translatae, et similiter penes mathematicam ; nunc volo radices aliquas discutere, quae ex potestate perspectivae oriuntur. Et si pulchra et delectabilis est consideratio quae dicta est, haec longe pulchrior et delectabilior, quoniam prae- cipua delectatio nostra est in visu, et lux et color habent specialem pulchritudinem ultra alia quae sensibus nostris inferuntur, et non solum pulchritudo elucescit, sed utilitas et necessitas major exsurgunt. Nam Aristoteles dicit in primo Metaphysicae quod visus solus ostendit nobis rerum differen- tias : per ilium enim exquirimus certas experientias omnium quae in coelis sunt et in terra. Nam ea quae in coelestibus sunt considerantur per instrumenta visualia, ut Ptolemaeus et caeteri decent astronomi. Et similiter ea quae in aere gene- rantur, sicut cometae et irides et hujusmodi. Nam altitudo earum super horizonta, et magnitudo, et figura, et multitudo, et omnia quae in eis sunt, certificantur per modos videndi in instruments. Quae vero hie in terra sunt experimur per visum, quia caecus nihil potest de hoc mundo quod dignum sit experiri. Et auditus facit nos credere, quia credimus doctoribus, sed non possumus experiri quae addiscimus nisi perspectivam, scias auctores multos tractare de hac scientia. Sed quidam nimis parum ut Euclides et Jacobus Alkindi, et quidam alii diversos tractatus componunt de partibus perspectivae, sicut est liber de visu, et liber de speculis et alii praeter istos. Alhazen vero nimis superflue tractavit et in substantia et in modo. Ptolemaeus vero satis mediocriter procedit. Nunc ergo ad instantiam tuam quaedam medullaria sub compendio ex omnibus auctoribus cupio congregare. Sed semper habendus est prae manibus tractatus meus de generatione specierum et multiplicatione et actione et corruptione earum, sine quo nihil dignum potest intelligi de perspectiva. Haec autem scientia est longe pulcrior aliis et utilior, et ideo delectabilior, quoniam praecipua nostra delectatio est in visu/ To whom this remarkable passage was addressed, or at what period of Bacon's life it was written, we do not know. Clearly it was not addressed to Pope Clement IV, who is always approached in the Opus Majus in a very different style. We may, I think, regard it as the preface to a later copy of the Perspec- tiva, written after 1267, but before the rigorous oppression which hampered the greater part of Bacon's life was renewed and intensified Of the works mentioned, Ptolemy's Optics have been recently edited by Govi (Turin, 1885), Euclid's by Heiberg (Leipsic, 1895). Alhazen l^Ibn Alhaitan) is accessible in Risner's edition of Gerard of Cremona's translation (Basle, 1572). Alkindi has not, so far as I know, been edited. The book De Visu appears to have been an abridgement of Euclid's Optica ; the De Speculis is better known as the Catoptrica, erroneously ascribed to Euclid (see Heiberg's Prolegomena to Euclid's Optica}. PERSPECTIVE PARS PRIM A : DIST. I. 3 per visum. Si autem allegemus gustum et tactum et olfactum tune induimus bestialem sapientiam. Nam bruta circa gusta- bilia et tangibilia versantur, et olfactum exercent propter gustum et tactum, sed vilia sunt et pauca et communia brutis de quibus certificant hi sensus, et ideo non assurgunt in dignitatem sapientiae humanae. Caeterum propter neces- sitatem et utilitatem et difficultatem constituuntur scientiae, quia ars est de difficili et bono, ut Aristoteles dicit secundo Ethicorum. Si enim facile est quod quaeritur, non oportet scientiam constitui. Similiter etsi sit difficile, et non sit utile, non fit scientia de eo. quia labor stultus esset et inanis. Etiam nisi valde esset utile et multas et praeclaras haberet veritates, non debet scientia separata constitui, sed surficit ut in aliquo partiali libro vel capitulo determinetur cum aliis in scientia communi. Sed de solo visu scientia separata constituitur apud philosophos, ut perspectiva, et non de alio sensu. Quapropter oportet quod sit specialis utilitas sapientiae per visum, quae non reperiatur in aliis sensibus. Et quod nunc in universal! jam teti^i, volo in particulari exhibere revolvendo radices hujus scientiae pulcherrimae. Potest vero aliqua scientia esse utilior, sed nulla tantam suavitatem et pulchritudinem utilitatis habet. [Et ideo est flos philosophiae totius et per quam, nee sine qua, aliae scientiae sciri possunt. Sciendum autem quod Aristoteles primo composuit hanc scientiam, de qua loquitur secundo Physicorum quod subalternatur res, et in libro de sensu et sensato, et redarguit Democritum quia non nominavit fiactiones reflexiones visus de opticis et de nervis concavis visualibus, qui est translatus in Latinum. Post eum Alhazen abundantius exponit qui habetur. Abundantius Alkindi etiam aliqua composuit, et auctores librorum de visu et speculis *.] 1 This passage comes from the Magd. MS. and is not found in the other MSS. of Perspectiv a which have come to my knowledge. The first reference to Aristotle is, I suppose, to Nat. Auscult. lib. ii. cap. a, where Optic (OTTTI^) is spoken of as a distinct science, and is classed with Harmonic and Astronomy in opposition to pure mathematic. The expression subalternatur res is obscure. The second reference is to De Sensu et Sensato, cap. a. This apparently is the work which Bacon speaks of as ' translatus in Latinum.' B 2 3d 639Z 4 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. CAPITULUM II. De virtutibus animae sensitivae interioribus, quae sunt imaginatio et sensus communis. Organs of Quoniam vero nervi optici, id est, concavi facientes visum, sensation . . ......... and per- onuntur a cerebro, atque auctores perspectivae virtuti distinc- ception. tivae mediante visu ascribunt judicia facienda de viginti speciebus visibilium, quae postea tangentur, nee scitur utrum ilia virtus distinctiva sit inter virtutes animae quarum organa sunt in cerebro distincta, multaque alia inferius tractanda supponunt certificationem virtutum animae sensitivae, ideo oportet a partibus cerebri et virtutibus animae inchoare, ut inveniamus ea quae ad visum sunt necessaria. Et auctores perspectivae dant nobis viam ad hoc, ostendentes quomodo a pelliculis cerebri et cute cranii descendunt nervi visuales ; sed nullus explicat omnia necessaria in hac parte. Dico ergo, sicut omnes naturales et medici et perspectivi concordant, quod cerebrum involvitur duplici pelle, quarum una vocatur pia mater, quae est immediate continens cerebrum ; et altera vocatur dura mater, quae adhaeret concavitati ossis capitis, quod cranium vocatur. Nam haec durior est, ut resistat ossi, et alia est mollior et suavior propter mollitiem cerebri, cujus substantia est medullaris, et unctuosa, in qua phlegma dominatur, et habet tres distinctiones, quae vocantur thalami, et cellulae, et partes. Et divisiones in prima cellula sunt duae virtutes : et est una sensus communis in anteriori ejus parte consistens, ut Avicenna dicit primo de Anima, qui est sicut fons respectu sensuum particularium, et sicut centrum respectu linearum exeuntium ab eodem puncto ad circumferentiam secundum Aristotelem secundo de Anima1, qui judicat de singulis sensibilibus particularibus. Nam non completur judi- cium de visibili antequam species veniat ad sensum communem, et sic de audibili et aliis, ut patet ex fine de Sensu et Sensato, 1 This should be tertio. It is in the third book that most of Aristotle's remarks on Sensus communis are to be found, Cap. i and 2 ; cf. also De Somno et Vigilia, cap. 2 "Eart 8e TIS /cat KOIV}) 8vva.fj.is aicoXovdovca irdcrais, 77 Kal on opa Hal dtcovfi alaOdvcrar ov yap rr/ y' oif/et opa on opa, Kal Kpivei of) Kal ovvarai Kpivfiv on ere pa TO. yXvKfa rHuv \CVKWV cure yevffei ovr' o^et OVT' ap-fyoiv, dAAti nvt Koivca popica TUV a.ira.vroi? ov v6r)ffis ou5e \oyifffj,6s tariv, d\\d (pa.VTa.aia), or Polit. vii. 12 {IJLOVOV ^dp f-^ft \6yov~), or Nat. Auscult. ii. 8 (MaXtara 5e (pavepuv kirl r!av aAAa/j/ a ovre T€)(yri ovre fafri- aavra ovre fiovXfvoafjifva wottf) show systematic refusal to admit anything like reasoning power in animals. Memory as (distinct from recollection) he allowed them, sensus communis, and phantasia, but not anything which could be called cogitativa, or the rudimentary syllogizing of which Bacon speaks. Turning to the psychology of Aquinas (S. T. Pars Prima, Quaest. Ixxviii. Art. 4), we find substantial accordance with Bacon's view. For though Aquinas does not specify cogitativa as a distinct faculty of animals as distinct from aestima- tiva, yet he says : ' Quae in aliis animalibus dicitur aestimativa naturalis in homine dicitur cogitativa, quae per collationem quandam hujusmodi inventiones invenit. Unde etiam dicitur ratio particularis cui medici assignant determinatum or- ganum, scilicet mediam partem capitis. Est eriim collativa intentionum indivi- dualium, sicut ratio intellectiva est collativa intentionum universalium.' Cf. the Quaestiones Naturales of Adelard of Bath, cap. xiv, Utrum bruta animas habent. The translation of the De Animalibus (printed 1500) is, as Bacon says, stuffed with Arabic words. The De Anima of Avicenna (newly translated) was printed 1546. PERSPECT1VAE PARS PRIM A: DIST. I. it translatus longe quam alii ; quod manifestum est, quia pauca vel nulla habet vocabula aliarum linguarum, scd alii ejus libri habent infinita. Si quis vero consideret praedicta, necesse est ponere tres virtutes omnino diversas, secundum tres cellulas. Nam diversitas objectorum ostendit nobis diversitatem vir- tutum. Sensibilium enim duo sunt genera, scilicet unum exterius, ut viginti novem praedicta, aliud interius latens sensum exteriorem, ut qualitas complexionis nocivae vel utilis, seu magis ipsa natura substantial utilis vel nociva. Et ideo oportet necessario quod ex hac causa sunt duo genera sensuum, scilicet unum quod continet sensus particulars et sensum communem et imaginationem, quae moventur per primum genus sensibile : et aliud quod continet aestimationem et memoriam, quae feruntur in secundum genus sensibile. Sed propter operationum nobilitatem quam habet cogitativa respectu aliarum, ideo distinguitur ab aliis. Apud translatio- nem ergo Aristotelis vulgatam vocatur omnis virtus memoria, quae habet potestatem retinendi species, et ideo tarn area sensus communis quam aestimationis secundum hoc vocatur memoria. Et ideo quod hie vocatur imaginatio, comprehen- ditur sub memoria apud translationem Aristotelis quae est in usu vulgi. Sed proculdubio oportet tune quod memoria sit duplex et valde diversa, ita quod una erit area sensus com- munis et alia aestimationis ; et erunt diversae secundum speciem et secundum subjectum et organum et operationem. Et cum jam positae sint istae virtutes in cerebro, intelli- gcndum est, quod substantia cerebri medullaris non sentit, ut Avicenna docet decimo de Animalibus ; et in hoc corrigit l Aristotelem pia interpretatione et reverenda. Nam medulla in aliis locis corporis sensum non habet, et Relation of ideo nee hie. Sed est vas et area virtutum sensitivarum, ai continens nervos subtilcs in quibus sensus et species sensibiles consistunt. Sed considerandum est, ut omnis tollatur dubitatio, quod anima sensitiva habet duplex instrumentum seu sub- jectum: unum est radicale et fontale, et hoc est cor, secundum 1 Aristotle was aware that the substance of the brain was not sensitive. In De Animalibus, lib. iii. cap. 19. he remarks- OVK aAoy, oW u fiveAta OVK 12 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. Aristotelem et Avicennam in libro de Animalibus ; aliud est quod primo immutatur a speciebus sensibilium, et in quo magis manifestantur et distinguuntur operationes sensuum, et hoc est cerebrum. Nam laeso capite accidit manifesta laesio virtutum sensitivarum, et laesio capitis est nobis magis manifesta quam cordis, et pluries accidit, et ideo secundum manifestiorem considerationem ponimus virtutes sensitivas in capite ; et haec est opinio medicorum, non aestimantium quod a corde sit fon- talis origo virtutum. Sed Avicenna in primo Artis Medicinae dicit, quod licet ad sensum opinio medicorum sit manifestior, tamen opinio Philosophi est verier, quoniam omnes nervi et venae et virtutes animae oriuntur a corde primo et princi- paliter, sicut Aristoteles duodecimo de Animalibus demon- strat, et Avicenna tertio de Animalibus. DISTINCTIO SECUNDA; Habens tria capitula. Primum est de origine nervorum qui ad oculum exiguntur. CAPITULUM I. Origin and Manifestis ergo his, ne aliquis scrupulus dubitationis in theoptic secluentibus occurrat, consideranda est compositio oculi 1, quia nerves. sine hoc nihil potest sciri de modo videndi. Sed auctores quidam minus dicunt, quidam plus, et in aliquibus diversifi- cantur. Auctores enim perspectivae transeunt generalius de his, supponentes naturales philosophos et auctores medicinae, tanquam omnis qui legit perspectivorum scientias praeviderit medicos et naturales. Et ideo sermo eorum in se est obscurus, 1 This and the two following Distinctions deal with the anatomy of the eye and of the optic nerves. The description may be compared with that of Alhazen, lib. i. prop. 4-13, whom, however, Bacon has not followed blindly. Alhazen himself remarks at the end of his description : ' Omne quod diximus de tunicis oculi et compositione earum jam declaratum est ab anatomicis in libris anatomiae.' PERSPECTIVAE PARS PRIMA : DIST. If. 13 nee intelligitur nisi recurratur ad intentionem medicorum et naturalium pleniorem. Propter quod necesse est hie aliquid uberius dici quam apud perspectives inveniatur. Et quamvis sit difficile certificare ista, et certificata explanare, tamen spero per auctores certos haec posse fieri manifesta. Sed ne singu- larum opinionum rivulos superflue deducam, recitabo compo- sitionem oculi praecipue secundum tres auctores, scilicet Alhazen in primo Perspectivae, et Constantinum ^ in libro de oculo, et Avicennam in libris suis ; nam hi sufficiunt et certius pertractant quae volumus. Non tamen possum sequi verba singula cujuslibet, quia aliquando contrariantur propter malam translationem, sed ex omnibus formabo unam veri- tatem. Concordant ergo omnes, quod duae sunt partes anterioris concavitatis cerebri, quas vocant ventriculos, vel concavitates, vel cellulas. Et hi ventriculi non possunt esse instrumenta sensus communis et imaginationis de quibus dictum est prius. Nam illi sunt ordinati secundum prius et posterius, hi autem sunt positi secundum dextrum et sinistrum, ut dicit Constantinus. Nam tota cellula cerebri potest dividi in partem anteriorem et posteriorem ut superius dictum est. Et nihilominus secundum dextrum et sinistrum. Et anterius ejus, scilicet locus sensus communis, habet dextrum et sinistrum, ubi sunt duo ventriculi quodammodo distincti. Et a pia matre, quae tegit utrumque ventriculum, exit nervus duplex, unus de dextro ventriculo, et alius de sinistro, et sunt nervi optici, id est concavi secundum dictos auctores. Et inchoatur concavitas non a medio anterioris partis cerebri, quia ibi est instrumentum odoratus, qui est unus nervus, habens ex lateribus duas carunculas similes summitatibus mamillarum, secundum quod docet Avicenna decimo de Animalibus. Sed secundum Avicennam, et auctorem perspec- tivae, et Constantinum, nervi isti visuales de quibus loquimur exeunt a fundo ventriculorum anterioris partis ; sicut Con- 1 Constantinus Africanus lived in the middle of the eleventh century, and spent much of his life in Mesopotamia. His works were printed at Basle 1536 and 1539. The second volume contains a short anatomical treatise, in which is a brief and not very accurate description of the brain and of the eye. It is dedicated to Desiderius, Abbot of Monte Cassino. 14 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. stantinus exponit, docens respicere capita magnorum anima- Hum, cum occiduntur non in aestate nee in calore, et inveniet foramen parvum in cranio per quod transit nervus, et postea scrutetur caute panniculum piae matris ne frangatur, et inveniet nervum exire a fundo anterioris partis cerebri. Sed duo nervi, ut dictum est, a duabus partibus dextra scilicet et sinistra, secundum omnes concurrunt, et fiunt unus nervus, et post conjunctionem iterum dividuntur. Melius autem fuit ut concurrerent in foramine quam ante vel post. Nam sive sic sive sic, facerent duo foramina in osse capitis, sed melius est fieri per unum, quam per duo. Et os nrmius est, quanto minus perforatur. Ergo cum natura facit melioii modo quo potest, concursus erit in foramine cranii, a quo loco iterum dividuntur. Et nervus, qui venit a dextra parte, vadit ad sinistrum oculum, et qui a sinistra vadit ad dextrum, ut recta sit extensio nervorum ab origine sua ad oculos. Nam si ille qui venit a dextra parte anterioris cerebri, iret ad dextrum oculum, jam fieret angulus in nervo communi ubi concurrunt et fieret nervus curvus et non recte extensus ad oculum. Sed hoc impediret visum, quia visus semper eligit rectas lineas quantum potest. Et tune cum os oculi sit concavum habens foramen versus caput, ingreditur nervus foramen oculi et ex- pandit se in concavitate ossis ad modum instrument!, quo ponitur vinum in doliis. Sit ergo a b c cranium, et d sit dextra pars anterioris concavitatis cerebri, et e sit sinistra, involuta pia matre, a cujus fundo exeant a dextris et sinistris duo nervi concurrentes in foramine cranii, et postea se dividentes, ut nervus, qui venit a dex- tro, vadat ad sinistrum oculum qui sit y, et qui a sinistro, vadat ad dextrum, qui sit g, et ingrediantur foramina ossium concavorum, ut in ilia concavitate expan- dantur, ut patet in figura. Sed intelligendum quod sicut a pia matre fiunt duo nervi, sic a dura, et similiter a cute cranii, in qua exterius involvitur, et isti tres nervi sunt concavi, et concurrunt in foramine, et fit unus nervus habens tres PERSPECT1VAE PARS PRIM A : DIST. II. 15 tunicas nervalcs, et iste nervus sic compositus vadit ad utrumque oculum, et uterque oculus habet naturaliter situm consimilem respectu concursus eorum in foramine, et aequalem distant iam ab eo, ut certius1 compleatur visio. CAPITULUM II. De tunicis oculi compositis ex tribus nervis dictis. Oculus ergo habet tres tunicas seu panniculos, et tres The hu mores, et unam telam ad modum telae araneae. Et prima ejus tunica fit ex tunica nervi interioris, quae venit a pia matre secundum omnes auctores, et expanditur ab extremitate nervi, ubi ingreditur foramen ossis, et ramificatur ad modum retis concavi in prima parte sui, quae ideo vocatur rete vel retina, secundum Avicennam tertio libro Medicinae et secundum Con- stantinum, habens venas et arterias et nervos subtiles. Deindc pars ejus secunda est spissior, ut dicit Avicenna, et expanditur sphaerice usque ad anterius oculi habens foramen in medio suae anterioris partis, ut species lucis et coloris et caeterorum visibilium valeant pertransire per medium oculi usque ad nervum qui venit a cerebro. Nam hoc foramen opponitur directe extremitati nervi a qua expanditur retina, et ideo in hac tota tunica dicit Alhacen esse duo foramina, unum anterius, et aliud posterius quod est nervi concavi extremitas. Et haec pars ejus secunda vocatur uvea, quoniam est similis uveae, eo quod dimittit in anteriori parte sua foramen, sicut relinquitur in uva quando removetur suspensorium ejus, ut dicit Avicenna tertio libro Medicinae. Et a tunica nervi quae venit a dura matre, secundum omnes expanditur tunica oculi secunda, quae habet duas partes. Nam prima pars componitur ex venis et nervis et arteriis, et vocatur secundina, quia est similis secundinae; et secunda pars expanditur usque ad anterius oculi, et ibi apparet ejus pars manifesta, scilicet portio cujusdam sphaerae, quae circulatur super extremitatem 1 Certius, the reading of the Harl. MSS. is better than citius, as given in J. 16 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. uveae, et est sicut cornu clarum, et ideo vocatur cornea. Et componitur, ut Avicenna dicit libro memorato, ex quatuor tunicis subtilibus corticalibus, et sunt sicut cortices, ut, si excorticetur unus eorum, non propter hoc laedantur alii. Et factum est ita, ut sit haec tunica fortis propter laesiones et impressiones exteriores ab acre venientes, et turn est valde diaphana, ut multitudo tunicarum ejus non impediat transitum specierum rerum visibilium. Tertia tunica oculi fit ex ilia pellicula nervi tertia, quae venit a membrana corneae, et ejus pars prima conjungitur ossi oculi, et adeo est dura, et solida, et ideo dicitur sclerotica, reliqua vero pars extenditur usque ad corneam. Nam non completur haec tunica, sed deficit ei portio sphaerae, et est repleta carne pingui et alba, sicut videmus exterius in oculis, et vocatur consolidativa seu con- junctiva. Considerandum vero diligenter, quod uno modo dicuntur tres tunicae tantum, alio modo sex : et utraque consideratio vera est et rationabilis. Nam si integras tunicas consideremus, sunt tantum tres. Si vero consideremus partes posteriores distinctas a prioribus et nomine et re, sic sunt sex. Nam tres partes sunt a posteriori, et tres ab anteriori. Aliqui etiam voluerunt esse pauciores, et hoc multiplici consideratione ; sed de his non est curandum, quia violenta est eorum interpretatio, et deviat a recta ratione. Aliqui etiam septem l tunicas posuerunt ; sed falsum est, quia telam araneae pro tunica computaverunt, cum non sit : et illi, qui dicunt tres esse, totam primam tunicam vocant uveam, et totam secundam vocant corneam, et totam tertiam vocant consolidativam. Unde auctores perspectivae totam primam vocant uveam, et sic volo principaliter uti in modo videndi exequendo. Et ideo Alhazen dicit quod uvea habeat duo foramina, unum anterius, et aliud posterius quod est foramen nervi, a quo incipit expansio concavitatis uveae, unde extremitas nervi cum tota concavi- tate sequente usque ad foramen anterius est uvea secundurn veritatem. 1 Constantinus took this view. PERSPECTIVAE PARS PR1MA : DIST. II. 17 CAPITULUM III. De humoribus oculi, et tela araneae. Et ista tunica continet in se tres humores et unam telam. The humours of Nam ab antenon parte ilhus tunicae ontur una tela parva et the eye. subtilis ad modum telae araneae, et in hac continetur corpus, quod vocatur glaciale yel crystallinum, vel grandinosum, et est hoc corpus directe compositum super extremitatem nervi. Sed habet duas partes ; una est interior apud extremitatem nervi, et est similis vitro liquefacto, propter quod vocatur humor vitreus. Altera pars anterior est similis glaciei, et grandini, et crystallo, magis alba quam humor vitreus, et vocatur anterior glacialis, non habens aliud nomen proprium apud auctorem perspectivae. Sed vocatur apud alios humor crystallinus, vel glacialis, vel grandinosus, quia est similis eis, et totum corpus contentum infra telam sic vocatur ab hac parte sua. Deinde versus anterius oculi extra telam unus humor similis albumini ovi replet concavitatem uvae ante- riorem, et ab una parte contingit anterius glacialis, et ex alia ingreditur foramen uveae, et contingit usque ad corneam, ita quod hujus humoris convexitas sphaerica tangit concavitatem corneae, et vocatur humor albugineus. Erunt ergo cornea, et humor albugineus, et glacialis, et vitreus, et extremitas nervi consequenter, ut species rerum transeant per medium omnium usque ad cerebrum. Et dicit Avicenna quarto de Animalibus, quod retina ducit nutrimentum secundum veritatem ad partes oculi, et continet vitreum, ut dicit Constantinus, et auctor perspectivae concordat, volens quod pars uveae inferior con- tineat humorem vitreum, et in ultimo sui deferens sanguinem in venis suis et arteriis bene digestum, quo fiat et nutriatur vitreus humor, quatenus vitreus possit nutrire humorem crystallinum. Nam, ut Avicenna dicit tertio libro Medicinae humor vitreus est nutrimentum crystallini. Et hoc dicit Con- stantinus. Unde quia crystallinus est nimis albus et clarus, ei non competit sanguis pro nutrimento immediate, sed indiget nutrimento medio inter sanguinem et crystallinum, et hujus- VOL. II. C i8 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. modi est humor vftreus, qui est albior sanguine, et minus albus quam crystallinus. Et dicit Avicenna quod humor albugineus est superfluitas crystallini, et ideo opponitur in situ respectu sui nutrimenti, quod est vitreus, et propter hoc crystallinus est in medio eorum. Et humor vitreus replet totam conca- vitatem nervi usque ad sectionem communem, et est magis spissus quam anterior glacialis, uterque tamen est diaphanus, quatenus species rerum pertranseant in eis. Et humor crystal- linus vocatur pupilla, et in ea est virtus visiva, sicut in subjecto quod primo immutatur, licet non radicaliter, quoniam nervus communis est organum radicale, et ibi completur visio, quantum potest virtus visiva, ut sequentia demonstrabunt. DISTINCTIO TERTIA. Habens capitula tria. Primum est de sphaericitate et centris hurnoris vitrei et glacialis, et corneae, et humoris albuginei et uveaie. CAPITULUM I. The centres Considerafldum vero deinceps est de figura oculi et partium vature of ejus> et de centris tunicarum et humorum inveniendis : nam the various naec stint omnino necessaria, sine quibus modus videndi non ocular . ^ structures, patescit. Oculus ergo totus accedit ad formam sphaencam, et tunicae similiter et humores propter proprietates sphaericae figurae laudabiles, quia est magis elongata ab impedimentis quam figura habens angulos, et est simplicior figurarum et amplior isoperimetrorum, ut dicit hie Alhazen auctor perspec- tivae. Sed in praecedentibus hae proprietates et aliae tactae sunt. Anterior vero glacialis est portio sphaerae diversae a sphaera cujus vitreus est portio : nam diversa corpora sunt, et diversarum diaphaneitatum. Et anterior glacialis est portio majoris sphaerae quam sit sphaera cujus humor vitreus est portio. Unde non sunt corpora sphaerica completa, sed sunt PERSPECTIVAE PARS PRIM A : DIST. III. 19 portiones sphaerarum diversarum, et ideo cum hae sphaerae secent se, oportet quod habeant di versa centra. Et cum con- cavitas vitrei sit versus glacialem, tune ejus centrum est ultra centrum oculi versus anterius oculi. Similiter centrum ante- rioris glacialis est in profundo oculi. Sunt tamen ista centra super eandem lineam rectam quae intrat per foramen uveae anterioris et per foramen quod est in extremitate nervi, ubi incipit retina expandi. Corpora enim haec sic ordinantur, secundum auctores Perspectivae, videlicet quod a foramine ossis, ubi intrat nervus, extenditur nervus per aliquod spatium, et semper magis dilatatur, quousque veniat ad circumferentiam sphaerae totius glacialis, et consolidatur cum circumferentia ejus. Et tune super extremitatem nervi componitur totum glaciale, et continetur in inferiori parte uveae, quod Alhazen vocat punctum concavitatis uveae, in cujus ultimo est foramen quod est extremitas nervi, ubi incipit uvea. Sed medium totius glacialis, scilicet humor vitreus, est in orificio foraminis. Nam extremitas nervi continet medium sphaerae totius glacialis, ut dicit Alhazen, quod medium est humor vitreus ; et uvea con- solidatur cum circumferentia sphaerae glacialis. Et humor albugineus contentus in uvea contingit sphaeram anterioris glacialis, et ille replet foramen usque ad contactum corneae, non quod contingat corneam in puncto, sed per applicationem superficierum, sicut sphaera interior continetur ab exteriori. Quoniam autem superficies convexa corneae est continuata cum superficie totius oculi, et cum toto oculo, ut dicit Alhazen, oportet quod habeant idem centrum. Et quoniam superficies corneae concava est, aequidistans superficiei exteriori convexae, oportet quod utraque superficies corneae et oculus totus habeant idem centrum, per librum Theodosii de sphaeris : sphaerae enim aequidistantes continentes se, una continens et alia contenta, habent idem centrum, ut sphaerae mundi, sicut coelum stellatum, et sphaera ignis, similiter in aliis : centrum enim mundi est centrum omnium. Et quoniam concava superficies corneae, et convexa superficies humoris albuginei, qui est in foramine sunt sicut sphaera interior et exterior, oportet quod convexa superficies humoris albuginei habeat centrum idem cum praedictis. Sed quia superficies concava C 2 20 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. corneae non contingit uveam in puncto uno, nee applicatur ei ut sphaera exterior interiori,sed conjungitur ei in circumferentia sui foraminis, oportet quod cornea secet uveam, et ideo habebunt diversa centra. Et quoniam cornea est major sphaera quam uvea, quia continuatur cum superficie totius oculi, et uvea continetur infra sphaericitatem corneae, ideo oportet quod centrum corneae sit ulterius in profundo oculi, sicut patet ad sensum in corporibus sphaericis sic junctis ; et hoc patet per Theodosium de sphaeris, et Alhazen sic dicit. Ocular structures only partially spherical. CAPITULUM II. In quo explicatur dubitatio difficilis circa praedicta. Sed tune grandis est dubitatio, quid replebit spatium inter ea, ubi declinat sphaera minor a majore, et ideo aestimant multi quod humor albugineus diffundit se infra concavitatem corneae, ubi separatur uvea ab ea. Caeterum objicitur, quod cum humor albugineus sit concentricus corneae, tune contine- bitur in concavitate corneae, sicut sphaera applicata ei vel aequidistans ; sed non est aequidistans, quia tangit earn ; ergo applicabitur ei in concavitate sua, et replebit spatium quod est inter uveam et corneam. Sed contra hoc est, quod auctor Perspectivae non dicit hoc, sed semper quod sit intra uveam. Et ideo objecta solvuntur per hoc, quod partes oculi non sunt sphaerae completae, sed portiones sphaerarum, ut patet de partibus glacialis et sic de aliis quae antecedunt eas quae eis deserviunt principaliter, ut sunt anterius corneae, et humor albugineus in foramine uveae, et anterius uveae ; unde non est curandum hie nisi de sphaericitate portionum : et ideo cum loquitur de sphaericitate corneae, hoc non est nisi in portione ilia quae visui necessaria est, scilicet, quae est in anteriori parte oculi, alibi vero non est sphaerica. Et uvea licet in parte superiore sit sphaerica non tamen in inferior! : similiter albugineus non habet sphaericitatem concentricam corneae, nisi in foramine uveae, ubi ad corneam applicatur, infra enim uveam habet concentricitatem cum uvea. Et quia haec ita PERSPECTIVAE PARS PRIM A : DIST. III. 21 sunt, non oportet quod humor albugineus currat inter corneam et uveam. Si enim essent corpora completae sphaericitatis, hoc exigeretur, sed non est sic. Sed ubi declinant cornea et uvea, diffundit se consolidativa, et replet quicquid replen- dum est inter consolidativam et corneam, vel cornea et uvea relinquentes sphaericitatem completam dilatant se, et exterius coeunt vel interius vel utroque modo, et replent omne quod oportet repleri. Et quia anterior glacialis in sua convexitate secat uveam, oportet similiter quod ejus centrum sit aliud ab uvea, et sit interius in profundo ; et quia totus oculus, et cornea, et humor albugineus habent aliud centrum ab uvea et in profundo oculi, sicut anterior glacialis, et haec requiruntur ut fiat visus in glaciali, melius est, ut dicit Alhazen, quod anterior glacialis habeat centrum idem cum istis. Et ideo totus oculus, et cornea, et humor albugineus, et anterior glacialis sunt concentrici. De anteriori vero glaciali citius manifestabitur in sequentibus, quod oportet ipsum habere idem centrum cum centro corneae et totius oculi, cum osten- detur fractio in vitreo humore. Interim sufficiat quod dictum est. CAPITULUM III. De centro et sphaericitate consolidativae. De consolidativa aestimatur, quod habeat centrum aliud ab The centres omnibus his interius in profundo. Sed auctor perspectivae ^tnre'of non dicit hoc, sed solum de uvea, et de humore vitreo, quod these struc- nec ad invicem nee cum aliis habeant centrum idem, atque identical1 arguendo quod centrum corneae et centrum uveae non sunt but .on one idem, dicit quod sphaera uveae non est in medio consolida- tivae, sed antecedens ad partem superficiei manifestae in anteriori ipsius oculi, et superficies manifesta oculi est ex sphaera majori sphaera uveae, quare centrum superficiei hujus manifestae erit interius in profundo quam centrum uveae. Sed superficies corneae manifesta et oculi, ut supponit ibi et postea exponit, sunt idem, ergo centrum uveae et corneae non sunt idem. Ex quo arguitur ab aliis, quod centrum 22 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. concavae superficiei consolidativae et corneae sunt idem, propter hoc, quod per elevationem uveae a medio consolida- tionis ostendit uveam habere aliud centrum a centro corneae et totius oculi. Sed dicendum est, quod exterior superficies consolidativae non est concentrica interiori, ut patet ; nee etiam interior est sphaerica plene, quia replet spatium ubi separan- tur cornea et uvea, propter quod egreditur a recta sphaeri- citate, et descendit ad interius oculi in ilia parte magis quam alibi, et ideo cornea et interior consolidativa non sunt con- centricae. Sed si sphaera utraque, scilicet cornea et consolidativa, compleretur, tune jaceret cornea in concavitate consolidativae, et essent interior consolidativae et exterior corneae concentricae. Et cum superficies exterior consolida- tivae et interior non sunt concentricae, etiam exterior corneae et exterior consolidativae non erunt concentricae. Et etiam quia consolidativa non habet perfectam sphaericitatem ex- terius, ut dicit Alhazen, tendit enim in suo anteriori ad acuitatem, et ideo non recte habet centrum, a quo omnes lineae ductae ad circumferentiam sunt aequales, ideo nee extra nee intra est corpus vere sphaericum, et ideo ei non assignatur centrum ab Alhazen. Sic tamen potest habere punctum simile centro, quod erit ulterius in profundo oculi magis quam centrum alicujus alterius, ut patebit in figura. Si tamen volumus vitare omnem contentionem, possumus dicere quod superficies consolidativae exterior non est omnino sphaerica, sicut totius oculi, quia aliquantulum acuitur in anteriori parte, et sic non habebit totus oculus centrum sphaerae, nee superficies exterior consolidativae. Si vero interior superficies consolidativae sit sphaerica, tune non replet quod replendum esset inter corneam et uveam. Sed vel cornea contrahit se ad superficiem uveae, et profundatur declinando a vera sphaericitate, praeterquam in anteriori parte quae objicitur foramini, vel uvea se exaltat et exit in gibbosi- tatem exterius derelinquens veram sphaericitatem. Sed quamvis centra sint diversa in partibus oculi, tamen omnia sunt in eadem linea, quae est perpendicularis super totum oculum et partes omnes, quae transit per medium foraminis uveae, et per centra omnium, ac per medium foraminis in PERSPECTIVAE PARS PRIM A: DIST. III. 23 extremitate nervi, super quern componitur oculus. Quae linea est axis oculi. per quam oculus videt in fine certitudinis et per quam discurrit super singula puncta rei visae, ut quaelibet ccrtificet successive, quamvis unam rem visibilem vel partem rei visibilis simul et semel comprehendat cum plena certitudine. Nam quia haec linea est perpendicularis super oculum et omnes ejus partes, ideo species veniens super earn est fortissima, quia incessus perpendicularis est fortissimus, ut habitum est in eis quae dicta sunt de multiplicatione specierum. Et illud necessum est, quatenus fortissime et certissime comprehendat quod debet. Protraham ergo figuram in qua haec omnia declarantur ut possibile est in superficie, sed completa ostensio esset in corpore figurato ad modum oculi secundum omnia praedicta. Et exemplum ad hoc potest esse oculus bovis et porci et aliorum animalium, si quis vult expefiri. Hanc autem figura- tionem aestimo meliorem sequenti, quamvis sequens sit antiquorum. Nam impossibile est quod centrum vitrei sit infra sphaeram anterioris glacialis, quia tune dextrum vide- bitur sinistrum, et e contra, ut inferius declarabitur : nee etiam in superficie corporis sui, quia tune species dextra nimis iret in dextram partem, et sinistra in sinistram, et nunquam concurrerent in nervo communi, quapropter erit extra versus anterius oculi. Et quoniam foramen uveae est parvum, et anterius glaciale minus, quia interius est, concentri- cum humori albugineo in foramine, tune oportet quod vitreus secet valde parvam portionem de glaciali, ut est c f d, ita quod vix potest per manum hominis figurari, nam huic portioni respondet m o foramen uveae, quod est hie majus quam foramen uveae in oculo cujuslibet hominis istius tem- poris. Determinatur autem quantitas foraminis per lineas extremas pyramidis visualis, quae est a b I. Nam sit a I basis pyramidis, quae est res visa, cujus species penetrat corneam sub pyramidali figura et intrat foramen, quae tendit naturaliter in centrum oculi, et in illud iret, nisi prius obviaret ei corpus densius, in quo frangitur, scilicet humor vitreus c h d. Propter hoc ergo sic posui centrum vitrei, et sic figuravi sphaeram ejus ; et patet quod sphaera ejus est minor sphaera 24 OPERIS MAJORIS PARS QUINT A. anterioris glacialis. Sed in oculo non sunt sphaerae integrae, sed de illis sunt solum parvae portiones, ut sphaerae anterioris glacialis portio c f d, et vitrei portio c h d ; complevi tamen sphaeras in figuratione propter evidentiam centrorum et portionum. Deinde est uvea figurata in sphaera completa, praeterquam in ejus foramine m 0, et tamen non est in oculo completae sphaericitatis, ut dictum est, sed in ejus a FIG. 25 l. anteriori parte in qua est foramen, quia non requiritur sphaericitas ad visum, nisi in illo loco ; alias est irregularis figurae, ne vacuum intercidat inter uveam et corneam ; 1 This figure is an exact copy of Reg. That of Harl. is similar. The alter- native diagram (Jebb, Tab. i. 30) is not given in these MSS., and Jebb's version of it is wholly unintelligible, as indeed is his rendering of this one, all letters, for instance, being omitted. It must be remembered that centrum vitrei here means centrum concavitatis vitrei. The vitreous humour is hollowed out in front to receive the lens or anterior glacialis. It will be noted that the circle of the vitreous curvature is slightly less than that of the anterior glacialis; i.e. the curvature of the lens is slightly different on its two faces. PERSPECTIVAE PARS PRIMA : DIST. III. 25 et lineae c et d, quae trahuntur versus interius oculi, sunt in lateribus nervi uveae, inter quas lineas est foramen uveae, secundum quod est versus fundum oculi. Super quod foramen componitur vitreus, ut patet : nam apertura harum linearum terminatur ad extremitates portionis vitrei, et distantia ejus est inter c et d, et haec distantia inter latera nervi repletur humore vitreo usque ad nervum communem in superficie cerebri ; nervus tamen iste, in quo est haec tvia humoris vitrei se diffundit et expandit in circuitu vitrei et glacialis et albuginei, usque ad foramen uveae anterius m ot quod opponitur foramini suo interiori, quod est c d. Deinde sequitur cornea, et postea consolidativa, ut vocatum est in figura1. 1 It need not be said that the drawing here given is not intended by Bacon as a picture of anatomical structures, but as a geometrical diagram representing the various curvatures of the ocular media. The technical terms used by him need a few words of explanation. Con- solidativa means, generally speaking, the Sclerotic, the opaque strong fibrous tunic covering the greater part of the globe of the eye, and uniting in front with the transparent cornea. But Bacon is not quite consistent in the use of this term, since, in cap. ii, he seems to use it as comprehending, in addition to the Sclerotic, the muscular and other tissues filling the bony cavity of the orbit. (Alhazen's description of it is, ' pinguedo alba quae implet concavum ossis.') Uvea, as used by him, and also by Vesalius three hundred years afterwards, is the Choroid, inclusive of the Iris. The resemblance of the globe of the eye, when the Sclerotic is removed, to a dark grape plucked from the stalk, suggested the name : the opening where the stalk had been attached representing the pupil. Glacialis includes the vitreous humour and the lens : the former being called vitreus humor, the latter anterior glacialis or sometimes, anterius glaciale, or again humor crystallinus. Humor albugineus answers to what is now called the aqueous humour. Tela araneae appears to denote, in a somewhat confused way, the ciliary processes of the choroid, and also the capsule of the lens; or at least the anterior portion of this capsule. It will be observed that by centres, Bacon means centres of curvature. Thus the concave surface formed in the vitreous humour by the lens has its central point in the anterior part of the eye. The centres for the cornea and the anterior surface of the lens are identical. The centre for the globe of the eye (uvea) is somewhat anterior. Throughout the whole of this description, Bacon in the main follows Alhazen. (Cf. Alhaz. Opt. i. cap. 4, 5.) See, however, Alhazen's remark quoted on p. 12. Galen was well known to the Arabs in the ninth century through the translations of Thabit ben Corra and others. Note that Alhazen is often called by Bacon, auctor Perspectivac. 26 OPERIS MAJOR1S PARS QUINTA. DISTINCTIO QUARTA. Habens capitula quatuor. Capitulum primum est de proprietatibus corneae, albuginei, et uveae. CAPITULUM I. Cornea, Tunicae vero et humores secundum Alhazen habent humour, proprietates suas laudabiles, ex quibus sequuntur utilitates uvea. visus, secundum quod ipse ostendit. Et prima utiiitas cornea est, quod cooperit foramen uveae, ne humor albugineus fluat, et est diaphana, ut transeant species lucis et colons per earn, quoniam non transeunt sensibiliter nisi per diaphana, ut prius verificatum in multiplicatione specierum 1. Fortitude autem ejus est, ut non corrumpatur cito, quoniam est exposita aeri, et potest cito corrumpi ex fumo et pulvere et similibus, et ideo habet quatuor tunicas ut superius expositum est. Humor albugineus est diaphanus, ut pertranseant species in ilium et ultra. Humiditas autem ejus est, ut semper humefaciat humorem glacialem, et telam araneam, quae valde tenuis est, unde ex nimia siccitate posset corrumpi Uvea vero est nigra ut in pluribus, quatenus obscuretur humor albugineus et glacialis ita quod appareant in ea species lucis et colons debiles, quoniam lux debilis valde apparet in locis obscuris, et latet in locis luminosis ; et est aliquantulum fortis, ut retineat humorem albugineum, quatenus non resudet ex eo aliquod exterius ; et est spissa ut sit obscura. Et tamen invenitur in oculis hominum aliquando glauca, et multoties in oculis equorum, et hoc est, quia calor naturalis non potuit sufficienter digerere materiam uveae vel humorum, et ideo albescunt aliquantulum, quia actio caloris digerentis debilis in humido est causa albedinis. Vel aliquando accidit ex perfecta digestione humiditatis et victoria siccitatis, ut patet in foliis arborum in autumno. Et haec glaucitas oculorum vel potest esse 1 This is not necessarily a reference to the special treatise on the subject. See vol. i. p. 114. PERSPECT1VAE PARS PRIM A : DIST. IV. 27 propter uveam, nam si uvea est glauca, oculus est glaucus ; si nigra, oculus est niger. Vel potest causari glaucitas propter humores, quoniam si fuerint humiditates clarae, et fuerint positae prope extra, et fuerit crystallinus multae quantitatis, et albugineus sit modicus, erit oculus glaucus, nisi accidat contrarium a tunica. Et si fuerint humiditates obscurae, et crystallinus sit tendens ad interius oculi, et fuerit parvus et albugineus multus, ita quod faciat obscurationem, sicut aqua multum profunda quae submergit et cooperit res, tune oculus erit niger. Hoc voluit Aristoteles, et Avicenna decimo nono de Animalibus. CAPITULUM II. De proprietatibus anterioris glacialis. Anterior autem glacialis habet multas proprietates. Nam The lens, prima et principalis est, quod virtus visiva est tantum in eo, secundum Alhazen et caeteros. Alia enim omnia ante ipsum sunt instrumenta ejus, et propter ipsum. Nam si ipse laedatur, aliis salvis, destruitur visio, et si ipse sit salvus, et aliis accidat laesio, dummodo maneat eorum diaphaneitas, non destruitur visio, quin fiat ; nam dum remanet diaphaneitas inter glacialem continuata cum diaphaneitate aeris, non de- struitur visio, dummodo salvus sit ipse anterior glacialis. Et anterior glacialis est humidus, ut citius patiatur a specie lucis et coloris, nam bene sicca non de facili recipiunt impressiones ; et est subtilis, quia subtilitas corporis facit ad subtilitatem sensus ; et est aliquantulum diaphanus, ut recipiat formas lucis et coloris, et per ipsum transeant usque ad nervum communem ; et est aliquantulum spissus, ut retineat in eo diu species, quatenus appareant virtuti visivae, et possit fieri judicium. Nam si esset nimiae diaphaneitas, tune per- transirent species in eo, et non remanerent ut ficret aliquod judicium, et ideo oportet ut sit aliquantulum spissus, quatenus patiatur a speciebus passionem quae est de genere doloris. Videmus enim quod fortes luces et colores angustant visum et laedunt, et dolorem inferunt. Sed omnis actio lucis est unius 28 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. naturae et colons similiter, nisi quod aliqua est fortior et aliqua debilior. Ergo visus semper patitur passionem quae est de genere doloris, licet non semper hoc percipiat, quando scilicet species sunt temperatae. Sed passio dolorosa non fieret in corpore, nisi sit bene densum, quia si esset nimiae raritatis, non maneret species quatenus actionem doloris posset facere. Et superficies ejus est ex majori sphaera quam humor vitreus, ut superficies ejus sit aequidistans superficiei anteriori visus, quatenus idem habeant centrum, quod est centrum totius oculi et corneae et humoris albuginei quae ei principaliter deserviunt ad actum videndi, et magis quam uvea. Et est superficies seu portio anterioris glacialis minus medietate sphaerae suae. nam aliter non sequeretur quod ejus centrum esset interius in profundo oculi, ut suppositum est. CAPITULUM III. De proprietatibus vitrei, telae, et nervi visibilis, et con- solidativae. Vitreous, Humor vero vitreus est spissior anteriori glaciali, quoniam sclerotic^' °P°rtet) quod species quae non est perpendicularis frangatur in eo inter perpendicularem ducendam a loco fractionis, et inter incessum rectum, de qua fractione in parte praecedente de multiplicatione lucis est satis dictum. Et nisi sic fieret fractio nunquam perficeretur visio, ut inferius exponetur. Et est color vitrei magis albus quam sanguis, et minus albus quam anterior glacialis, quae est nutrimentum ejus, ut superius est praetactum. Et est portio minoris sphaerae, quatenus centrum sphaerae ejus sit diversum a centro anterioris glacialis, quoniam hoc necesse est propter fractionem praeno- tatam. Et ejus nobilissima proprietas est quod sensus, qui est in anteriori glaciali, continuatur in eo per totum nervum opticum usque ad ultimum sentiens, quod est in anteriori cerebro, ut dicit Alhazen. Circumvolvuntur vero hi duo humores una tela, quoniam humores nisi retinerentur, aliquo fluerent, et non remanerent secundum unam figuram. Et ista tela est valde rara, ut non occultet species, et est sphaerica, PERSPECTIVAE PARS PRIM A: DIST. IV. 29 quia continet portionem sphaerae, quamvis aliae sint rationes de hoc, sicut de toto oculo et partibus ejus. Nervus autem, ut dicit Alhazen, super quern componitur oculus, est totaliter opticus, ut currat species in eo usque ad cerebrum, et quatenus species rei visibilis, et calor naturalis ei debitus et virtus primi sentientis veniant libere ad oculum, et ideo opticitas est idem quod concavitas. Consolidativa quoniam est exterior, ut congreget et conservet omnia, et est aliquantulum humida, ut melius praeparentur loca tunicarum in ea, quia citius et facilius capiunt figuram loci in ea propter mollitiem quam si esset dura ; et adhuc est humida, ut non accidat velociter siccitas in tunicis. Et est aliquantulum retentiva et fortis, ut conservet situs et figuras tunicarum, quatenus non alterentur cito ; et est alba, ut per ipsam forma faciei sit pulchra. CAPITULUM IV. De palpebris, ciliis, et toto oculo. Palpebrae autem sunt, ut conservent oculum apud somnum, Eyelids, et ut faciant oculum quiescere quando fatigatur a forti specie. lashes' Et licet species sint temperatae adhuc, ne continue laboret oculus, indiget clausione palpebrarum. Et similiter nocet visui fumus et pulvis et alia, propter quod indiget clausione, et ideo sunt velocis motus, ut cito supponantur oculo cum appropin- quant nocumenta. Cilia vero sunt ad temperandam lucem, quando generatur visus, et propter hoc adunat aspiciens oculum suum, et constringit ita ut possit aspicere ab angusto, quando lux fortis nocuerit ei. Duos autem oportet esse oculos ex benignitate Creatoris, ita quod si uni illorum accideret occasio vel laesio, remaneat alter. Et iterum ut forma faciei sit pulchrior. Oculi autem ambo sunt con- similes in suis dispositionibus, et in suis tunicis, et figuris suarum tunicarum, et in situ cujuslibet tunicae respectu totius oculi ; et ambo habent consimilem positionem respectu nervi communis et cerebri. Et quamvis causae generales de rotunditate oculorum et partium suarum datae sint superius penes proprietates sphaerae, tamen oportuit specialiter ipsos 30 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. esse rotundos propter duo, scilicet propter motum velocem ejus, ut possit visus discurrere quando volumus de uno visibili in aliud, et de parte una ejusdem visibilis ad aliam, quatenus quilibet comprehendatur in plena certitudine per hujusmodi motum velocem. Sed omnium figurarum sphaera est maxime apta motui. Atque oportuit oculos esse rotundos et partes ejus similiter, nam si esset planae figurae, species rei majoris oculo non posset cadere perpendiculariter super eum, quia lineae perpendiculares super planum tendunt ad puncta diversa, et singula secundum angulos rectos ut patet in figura. Nam lineae possunt cadere perpendiculariter super oculum f g, quod veniunt a c d visibili, quod aequatur oculo, ~b sed ab a puncto et b non potest species venire perpendiculariter, sed ad angulos obliquos. Sed sensibilis actio, et talis qualis in visu exigitur, non est nisi quando species perpendiculariter cadit super visum. Cum ergo oculus videt magna corpora, ut fere quartam coeli uno aspectu, manifestum est quod non potest esse planae figurae nee alicujus nisi sphaericae, quoniam super sphaeram parvam possunt cadere perpendiculares infinitae quae a magno corpore veniunt, et tendunt in centrum sphaerae, et sic magnum corpus potest ab oculo parvo videri, ut patet in figura. d FIG. 26. DISTINCTIO QUINTA. Habens tria capitula. Primum est, quod species lucis et coloris exiguntur ad sensum. CAPITULUM I. Vision Habitis his, quae proponenda sunt propter modum videndi, takes place . , r through nunc oportet considerare quid sit iste modus, et quomodo fiat. PERSPECTIVAE PARS PRIMA : DIST. V. 31 Et prime determinanda sunt, quae requiruntur ad visum rays of factum per lineas rectas. Primum autem quod hie consideratur colour" est, quod visus indiget specie rei visibilis, nam sine ilia non vide- Passin? . bit, secundum quod Aristoteles dicit secundo de Anima, quod to eye. universaliter sensus suscipit species sensibilium ad hoc, ut fiat operatic sentiendi. Item oportet patiens assimilari per agens ; sed visus est virtus passiva, ut ostendit Aristoteles secundo de Anima, et ideo oportet quod assimiletur agenti, quod est visibile. Sed similitudo agentis non est nisi species, ut omnes sciunt. Item res continue facit speciem undique secundum omnes diametros. Sed cum obstaculum est inter speciem rei et visum non fit visus. Quando vero omne impedimentum amovetur, ut species ad oculum veniat, tune videtur res. Quapropter oportet, quod visio fiat per speciem ; sed prae- cipue per speciem lucis, et coloris. Quod enim colores operantur in visum, patet per hoc, quod cum aliquis aspexerit viridarium multae spissitudinis herbarum super quod oritur lux solis, et moretur in aspiciendo ipsum, deinde auferat visum suum et convertat eum ad locum obscurum, inveniet in illo loco obscuro formam illius lucis coloratam a virore herbarum. Et si in hac dispositione aspexerit visibilia alba in umbra, et in loco debilis lucis, inveniet colores rerum admixtos cum virore. Et si clauserit oculum et fuerit intuens in eo, inveniet in suo oculo formam lucis cum virore. Et eodem modo inveniet hujusmodi alterationem, si aspexerit colorem lazuleum vel purpureum, vel alium colorem fortem, ut quilibet potest experiri. Ergo oportet quod color operetur in visum. Sed lux magis; quoniam secundum diversitatem lucis orientis super visum et visibilia, accidit diversitas visionis in singulis. Nam lux multum excellens occultat visibilia caetera, et etiam laedit et gravat visum, et debilitat actionem videndi. Lux vero valde debilis non immutat visum ut oportet nee res revelat. Lux vero mediocris confortat visum in actione sua, et res denudat sufficienter. Quapropter species lucis maxime requiritur ad visum. Et iterum nos videmus, quod secundum diversitatem casus lucis ejusdem super eandem rem mutatur aspectus, et apparet visui color diversus, ut in collo columbae secundum quod vertit collum diversis sitibus ab luce, et sic 32 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. de cauda pavonis. Similiter multae res, ut squamae piscium, vel quercus putrida, et vermis quidam et avis quae vocatur noctiluca, quando lux oritur, occultatur eorum lux, et videtur color : quando vero sunt in tenebris, tune lux eorum apparet. Manifestum est igitur, quod species lucis maxime operatur in visum. Et sine contradictione experimur, quod sine luce nihil videtur ; oportet enim quod lux extrinseca solis, vel stellarum, vel ignis sit praesens in acre, vel lux propria oculi multiplicata ab oculo, sicut accidit de oculo cati. Quapropter oportet semper speciem lucis requiri ad visum. CAPITULUM II. Quod visio non compleatur in oculis, sed in nervo. Vision Sciendum est, quod visio non completur in oculis secundum intlw e ne0t (1UO(^ decent auctores Perspectivae. Nam duae species diversae but in the veniunt ad oculos, et diversitas speciei diversificat judicium, quia per diversas species judicabitur una res esse duae. Similiter per diversitatem judicantis. In duobus enim oculis judicia fiunt diversa. Ergo una res visa aestimabitur adhuc diversa. Oportet ergo quod aliud sit sentiens praeter oculos, in quo completur visio, cujus instrumenta sunt oculi qui reddunt ei speciem visibilem ; et hoc est nervus communis in superficie cerebri, ubi concurrunt duo nervi venientes a duabus partibus anterioris cerebri, qui post concursum dividuntur, et extenduntur ad oculos. Ibi igitur est virtus visiva, ut in fonte, et quia tune virtus fontalis est una, ad quam continuantur vir- tutes oculorum per medium nervorum opticorum, ideo potest una res apparere una, quantum est ex hac causa. Sed adhuc oportet quod duae species venientes ab oculis concurrant ad unum locum in nervo communi, et una fiat ex eis intensior et plenior, quam altera illarum. Naturaliter enim miscentur duae formae ejusdem speciei in eadem materia et eodem loco, et ideo non distinguuntur, sed fit una1 postquam ad unum locum veniunt, et tune quia virtus judicans est una, et species una, fit unum judicium a re una. Cujus signum est, quod 1 fit una, i. e. una species ; or una forma. PERSPECTIVAE PARS PRIM A : DIST. V. 33 quando non veniunt species a duobus oculis ad unum locum in nervo communi, videtur una res duae. Et hoc patet, quia situs naturalis oculorum mutatur, ut si supponatur digitus alteri oculo aut obliquetur aliqualiter a loco suo, tune species ambae non veniunt ad unum locum in nervo communi, et tune videtur una res duae ; sicut accidit de lusco, qui non habet situm consimilem oculorum respectu nervi communis, et ideo suorum oculorum species, nisi diligenter caveat et rectificet situm eorum, venient ad loca diversa in nervo communi, et ideo ei saepius apparet unum duo. Sed naturaliter oculi bene compositi et sani habent situm consimilem respectu nervi communis, et ideo species duae veniunt ad eundem locum in eo et fiunt una, ut sic per unam speciem et unum sentiens fiat judicium unum de re una. Et experientia docet quod quando laeditur nervus communis, destruitur visio in oculis. et non destruitur virtus in nervo communi, propter laesionem ocu- lorum. Et quando curatur nervus communis, fit visio in oculis sanis, et quando oculi sanantur, iterum fit visio, propter hoc quod virtus in nervo communi fuit salva, et non destruitur in nervo communi. CAPITULUM III. De ultimo sentiente. Quoniam autem Alhazen dicit, quod istud ultimum sen- The act of tiens est in anteriori parte cerebri, videretur sic alicui, quod n esset sensus communis, et imaginatio, vel phantasia, quae the eye, . .. , but is com- sunt in anteriori cerebro, ut pnus dictum est : praecipue pieted at cum ibi dictum sit, quod non completur judicium de aliquo the Point J in the brain sensibih antequam veniat species ad sensum communem. where the Sed dicendum est quod ultimum sentiens potest esse origo omnium sensuum, et sic non loquitur hie de ultimo sentiente : hoc enim est sensus communis in anteriori cerebri. Aliter est ultimum sentiens specialiter in visu, vel auditu, vel odoratu, vel aliis, loquendo de uno sensu particulari, et sic ultimum sentiens est nervus communis in visu respectu duorum ocu- lorum, qui sunt instrumenta, quae primo immutantur a visibili, VOL. II. D 34 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. sicut carunculae similes summitatibus mamillarum ; nam ilia sunt instrumenta quae primo immutantur ab odore, et nervus ad quern continuantur apud anterius cerebri est radicale et fontale instrumentum olfaciendi. Quod autem dicit hie ulti- mum sentiens esse in anteriori parte cerebri, dicendum quod non sumitur hoc anterius cerebri pro cellula prima cerebri, sed locus propinquus ei, scilicet in foramine cranii, ubi est concursus nervorum ; quia enim est ante cerebrum et prope, vocatur anterius cerebri. Similiter est de instrumento olfactus ; nam oritur ex medio anterioris cerebri, et extenditur inter duas summitates uberum prope cerebrum, et propinquius quam nervus visualis, quia maxime necessanum est animali ut per odorem confortetur cerebrum. Et praecipue in homine, quia habet majus cerebrum respectu sui corporis quam aliud animal, ut dicit Aristoteles in libro de Animalibus. Et sic patet quod non solum oculi judicant de visibili, sed incipitur judicium in eis, et completur per ultimum sentiens, quod est virtus visiva fontalis in nervo communi. Et similiter patet quod oculi sentiunt, et non solum nervus com munis. Sed quoniam oculi ordinantur ad virtutem radicalem, et ab ilia fluunt virtutes ad oculos, et continuatur virtus sensitiva per totum nervum a nervo communi ad oculos, ut dicit Alhazen, ideo una est operatic visiva, et judicium quod perficitur per oculos et nervum communem. Et licet dicat, quod oculus est instrumentum ultimi sentientis, et medium inter ipsum et visibile, tamen oculus necessario habet judicium et virtutem videndi, licet incompletum. Nam angulus, per quem rei quantitas cognoscitur glacialem non excedit, atque ordinatio rei visae secundum esse suum fit in superficie glacialis, per quam ordmationem res distincte cognoscitur, et hoc est quod statim declaratur 1. 1 With the foregoing description the words of Alhazen may be compared. ' Spiritus visibilis emittitur ex anteriori parte cerebri, et implet duas concavitates duorum nervorum primorum conjunctorum cum cerebro, et pervenit ad nervum communem et implet concavitatem ejus, et venit ad duos nervos secundos opticos, et implet ipsos, et pervenit ad glacialem, et dat ei virtutem visibilem.' PERSPECT1VAE PARS PRIMA : DIST. VI. 35 DISTINCTIO SEXTA. De evacuatione confusionis videndi, habens capita quatuor. CAPITULUM I. In quo principaliter excluditur confusio videndi, quae videtur oriri ex parvitate pupillae. Considerandurn ergo est, quod, ut in superforibus verificatum Rays per- est1, actio naturalis completur per pyramidem, cujus conus est \Q ^ in patiente, et basis est superficies agentis. Nam sic virtus ocular sur- face need venit a toto agente objecto patienti, ut prius declaratum est, alone be quatenus actio fortis sit et completa ; et ideo in visu sic consi<] exigitur, ut a tota superficie agentis veniat species. Sed licet in alteratione naturali patientium exigatur quod singulae pyra- mides veniant ad singulas partes patientis, propter hoc quod quilibet punctus patientis debet alterari, tamen in alteratione visus principaliter non exigitur nisi quod una pyramis veniat ab agente, et conus cadat in oculum, quae pyramis cadit per- pendiculariter super oculum, ita quod omnes ejus lineae sint perpendiculares super ipsum. Nam principaliter non requiri- tur, nisi quod visus percipiat distincte rem ipsam et certitudina- liter et sufficienter, et hoc fieri potest per unam pyramidem in qua sint tot lineae quot sunt partes vel puncta m corpore viso, super quas species singulae veniant a singulis partibus usque ad anterius glaciale in quo est virtus visiva. Et illae lineae terminabuntur ad singulas partes glacialis, ut ordinentur species partium rei visae in superficies membri sentientis sicut sunt partes in re ipsa ordinatae, quatenus distinctum fiat judicium de singulis partibus et non confusum. Et sunt istae lineae perpendiculares super oculum ut fortiores species veniant, quatenus posset fortiter et potenter ac sufficienter videre, et judicare de re ipsa secundum esse suum. Nam oculus aut non 1 Cf. vol. i. p. 119. Da 36 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. judicat, aut male per solas lineas non perpendiculares propter debilitatem speciei venientis per illas, quamvis tamen illae concurrentes cum perpendicularibus abundantius operentur ad cognitionem visibilis, lit inferius patebit. De perpendicularitate vero linearum et specierum, quare exigantur ad bonitatem actionis, satis habitum est in superioribus de multitudine specierum 1. These may Sed nunc verificandum est, quod in superficie glacialis, licet through the s^ m°dica, potest fieri distinctio visibilis cujuscunque per pupil in ordinationem specierum venientium ab eis, quoniam species infinite . . ... • «• - n numbers. rei> quantacunque sit, potest in mmimo spatio ordmate collo- cari, quia tot sunt partes minimi corporis, quot sunt maximi, quia omne corpus est divisibile in infinitnm, et omne quantum, sicut clamat tota philosophia. Et Aristoteles probat sexto Physicorum2, quod non sit divisio quanti ad indivisibilia, nee componitur quantum ex indivisibilibus, et ideo tot sunt partes in grano milii, sicut in diametro mundi, quod patet in figura. Si fiat triangulus vel pyramis magnae basis a b c, et subten- datur cono ejus linea brevissima e d, constat autem quod a quodlibet puncto lineae a b potest duci linea in c, quia T a puncto in punctum possumus lineam rectam ducere, et qua ratione ab extremitatibus basis potest duci linea in c, et ab aliis ejus punctis potest, et ab omnibus ejus partibus, quia lineae infinitae possunt ad unum punctum ter- minari. Hoc satis notum est. Si ergo omnes istae lineae pertingunt ad c, tune pertranseunt FIG. 27. , T per puncta d e lineae ; cum ergo non con- currant ante c, transibunt per diversa puncta in d e linea, quia si per idem punctum omnes vel aliquae transirent, fieret concursus ante c, sed positum est quod non. Si enim fieret concursus omnium vel aliquarum in aliquo puncto d e lineae, proculdubio tune post concursum separarentur ab invicem in infinitum, et non unquam concurrerent in c, ut patet ad sensum in hac pyramide breviori / g h. Quoniam ergo 1 Cf. vol. i. pp. 120-123. 2 De Nat. Auscult. vi. § 3 (pavepov 8c KOI OTL irav crwe^fs Staipfrov els dei aiptra. Cf. Metaph. xii. 8, § 9 ptyeOos S' c£ aStatpfTuv avyKeiaBai TTWS Svvaruv ; PERSPECTIVAE PARS PRIM A : DIST. VL 37 species partium rei visae quantaecunque possunt ordinari in superficie glacialis propter divisibilitatem quantitatis quae vadit in infinitum, et quae ponit tot partes in parvo corpore quot in magno, non accidit confusio quando species magna venit ad parvam superficiem glacialis. > FIG. 28. CAPITULUM II. In quo evacuatur confusio secunda propter concursum radiorum declinantium cum perpendicularibus. Caeterum oportet quod excludatur alia confusio quae potest The fingi aliunde. Nam a qualibet parte rei visae exeunt species obll(lue infinitae, ut in legibus l multiplications habitum est. Ergo neutralized tune ad quamlibet partem glacialis venit species a tota re, greater et singulae pyramides, quarum coni sunt in quolibet puncto force of , . . r • • , i_ • the direct. ocuh et corneae et foramims uveae, et basis omnium est res visa. Et ideo quilibet punctus corneae et foraminis uveae habebit species omnium partium confusas in se ; quare fiet judicium confusum. Nee dicendum est, quod quilibet punctus oculi est divisibilis in infinitum, ut cadamus in cavillationem priorem. Quoniam nos hie accipimus punctum pupillae vel partem pro minimo sensibili in divisione partium pupillae, qua divisione hie utimur in distinctione partium membri sentientis secundum divisionem partium rei visae. Et prop- terea exclusa hac cavillatione possumus dicere, quod licet veraciter ad omnem punctum oculi et corneae veniat conus unius pyramidis a tota re, et quod species omnium partium sint ibi mixtae, tamen ad unum punctum oculi vel corneae et foraminis uveae non venit species perpendiculariter nisi ab uno puncto rei visae, quamvis ad eundem punctum veniant species infinitae declinantes ad angulos inaequales. Et ideo cum corpus oculi sit densius acre, oportet secundum leges 1 speciebus, J. The reading of O., legibus, is better. Cf. vol. i. p. 117. OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. FIG. 29 1 fractionis superius determinatas quod omnes lineae1 decli- nantes frangantur in superficie corneae. Et quia casus ad angulos inaequales debilitat speciem, et similiter fractio, et perpendicularis incessus est fortis, ideo species perpendicularis occultat omnes declinantes, sicut lux major et fortior occultat multas debiles luces, ut lux solis luces stellarum infinitas occultat, unde ad b punctum venit perpendicularis ab ipso £, et ad idem b venit a b non perpendicularis, cum non cadat ad centrum oculi, et ideo occultatur species ipsius a, quamvis a puncto b possit species ipsius a venire ad glacialem per lineam b d fractam ; et ideo penes perpendiculares est judicium. Et quia species per- pendiculares sunt distinctae et ordi- natae in superficie visus, ideo accidit distinctio3. Pyramis ergo perpendiculariter veniens facit visum adeo fortem, ut per ejus fortitudinem occultentur formae declinantes, et nihilominus distinctum ut excludat confusionem quae accidere videtur ex radiis declinantibus infinitis qui occupant quodlibet punctum pupillae. Et haec pyramis dicitur pyramis visualis et radiosa, per quam fit visus principaliter. Somehow- Hoc dico, quia radii exeuntes a puncto rei a quo venit fraction re~ species perpendicularis ad punctum oculi, licet non cadant in may take iHum punctum directe, sed ad alia puncta, tamen possunt ab vision. aliis punctis in quae cadunt pertingere, per fractionem in tunicis oculi, ad eundem locum glacialis et nervi communis ad quern species perpendicularis super oculum venit ab eodem puncto rei, a quo veniunt illae declinantes ; ut sic abundantius fiat visio cujuslibet partis rei visae, cum videatur per radios suos rectos et fractos. Sed de hoc fiet mentio in his quae de fractione dicentur. Atque propterea dixi fieri visum princi- 1 illae, J. 3 The figure is omitted in J. 3 The reading in O. is, ' accidit distinctio, ut per ejus fortitudinem occultentur formae declinantes. Pyramis ejus perpendiculariter veniens facit adeo visum fortem et nihilominus distinctum ut excludat confusionem/ &c. PERSPECTIVAE PARS PRIM A: DIST. VI. 39 paliter per pyramidem radiosam : quoniam enim haec sola pyramis est perpendicularis super oculum, et cadit in foramen uveae, et directe opponitur centre oculi, ideo facit visionem bonam et principalem ; et tamen nihilominus possunt species venire extra istam pyramidem ad oculum, quae cadent non perpendiculariter super corneam, et frangentur omnes, ut sic fiat visus per eas ; sed debilis fiet, quia non perpendiculariter visa non manifeste apparent oculo. Et ideo possumus hie considerare duas pyramides ; scilicet principalem, quae cadit in foramen uveae, vel unam majorem, compositam ex hac et ex speciebus venientibus ex utraque parte foraminis super corneam ; quae tota sic aggregata non dicitur pyramis visualis, nee pyramis radiosa, cum tamen oculus per earn videat, sed aliquod principaliter et manifeste, ut omne illud quod cadit infra pyramidem visibilem, et alia oblique et debiliter, scilicet quae extra illam cadunt. Unde res potest esse ita magna, quod aliquod ejus cadet in pyramidem visualem, et bene videbitur, et alia a lateribus cadent extra pyramidem super oculum, et male videbuntur. Vel potest contingere, quod una res mediocris cadat in pyramidem visualem, et aliae res diversae videbuntur a lateribus. Vel potest esse, quod plures res parvae cadent in pyramide visibili, et a latere similiter cadent aliae. Sed semper videbitur principaliter et manifeste quod cadit in pyramide visibili, et nihil aliud. Maxime vero et in fine certitudinis videbitur illud, ad quod terminatur axis pyramidis visualis. Nam ille est perpendicularis super omnes tunicas et humores, et transit per omnia centra ; et ideo species quae venit super eum est fortissima et plenissima, et facit certificationem. Sed de hoc inferius fiet sermo. CAPITULUM III. In quo evacuatur confusio tertia propter mixtionem spe- cierum in acre. Sed adhuc non modica dubitatio est, circa evacuationem tertiae confusionis, quae l habet ad purum discuti in tractatu 1 From quae to the end of the following sentence is omitted from J.'s text, 40 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. Why rays de gcneratione et multiplicatione et corruptione et actione jectso?" specierum, sine quo tractatu non potest sciri perspectiva. many Sed tamen debet hie haec dubitatio propter necessitatem are not visionis aliquo modo brevius exponi, ne nimiam turbationem blended ingerat in modo videndi. Nam secundum veritatem species and blurred r in transit, colorum miscentur in omni puncto medii ; quoniam ex colonbus extremis fit medius, et ex duobus ejusdem naturae specificae fit una. Contraria enim scilicet extrema, dicit Aristoteles in decimo Metaphysicae1, medium faciunt, ut album et nigrum ; et duae albedines concurrunt in unum, quando sunt in eodem subjecto ; non enim in eodem loco et subjecto possunt nume- rari, sed fit una. Sed sicut est de coloribus, sic de speciebus colorum, nam species est ejusdem naturae cujus est agens earn, et ideo de genere colorum est species colorum, quoniam species albedinis non potest esse in substantia nee in alio praedicamento, quam in qualitate, nee potest esse in aliquo genere vel specie specialissima alia quam in albedine, non enim est nigredo vel viriditas, nee aliqua alia. Ergo relin- quitur quod species albedinis, quae est ejus similitudo, erit individuum in specie albedinis praedicamentali. Quapropter sicut albedo cum nigredine miscetur in eodem subjecto, sic species albedinis cum specie nigredinis. Et si hoc, ergo species mixtavenit ab omni puncto aeris ad oculum perpendiculariter, et tota pyramis radiosa erit mixta a loco mixtionis in aere, et hoc est necessarium. The reply £t multitude philosophantium vult in hac parte illud im- ray is of pedire, et dicunt quod species habent esse spirituale in medio naturelsial et 'm sensu> et imponimt hoc Aristoteles et Averroes in libro de erroneous. Anima secundo. Et quia esse habent spirituale et non materiale, ideo non servant leges formarum materialium, et propter hoc non miscentur, quia propter esse materiale miscentur formae materiales. Et ideo ponunt, quod diversae species lucis in medio et lumina infinita numerantur in eodem puncto aeris ac and inserted in a foot-note. It should be restored to the text however, as it is found in the Harl. MSS. and in Combach's edition. [Cf. De Multiplicatione Specierum, Part III, cap. 3.] 1 Apparently the reference is to Metaphys. lib. ix. 7, where proof is given that intermediate degrees must be of the same ytvos as the extremes. PERSPECT1VAE PARS PRIM A : D1ST. VI. 41 distinguuntur, ac species coloris et omnes hujusmodi species rerum, ct propter hoc visus potest distincte videre res. Hie error est gravis valde : nam multa continet falsa et absurda, et oritur ex hoc, quod creditor quod oporteat ponere distinctionem visus, quam non aestimant fieri nisi species sint omnino dis- tinctae in acre. Primo ergo salvabo distinctionem visus, ut videatur quod non est necesse sic errare. Deinde evacuabo facilius errorem, et exponam auctores qui videntur esse con- trarii. Dico ergo, quod species habent esse materiale et naturale in The solu- medio et in sensu : et quod vera mixtione miscentur species [h^pre- ' contrariae, ut species albi et nigri et mediorum colorum, et ponderance quod una sit species duarum albedinum et duarum lucium, et over sic de caeteris speciebus ejusdem speciei praedicamentalis, °Wlcine et a loco mixtionis veniet species mixta ad oculum, et tota pyramis mixta erit. Sed species unius visibilis habet princi- palem et primam multiplicationem, caeterae autem habent accidentalem. Principalis autem multiplicatio seu prima est recta, fracta, et reflexa, et venit ab agente, ut superius veri- ficatum est. Accidentalis vero seu secundaria non venit ab agente, sed a specie principali ; sicut est de luce, quae venit ad angulos domus a radio solis cadente per fenestram ; et haec est ita debilis ut non habeat comparationem ad principalem, nee ducit oculum in rem a qua venit multiplicatio. Unde homo in angulo domus habens speciem secundariam lucis Solaris in oculo non videt solem sed radium cadentem per fenestram. Si vero ponat oculum ad radium principalem bene videbit solem. Dico ergo quod sicut radius perpendicularis occultat omnes declinantes qui cum eo terminantur ; sic radius principalis occultat omnes radios accidentales. Unde in d puncto est vera mixtio albedinis, nigredinis, et rubedinis, et ab eo venit species mixta usque ad oculum super lineam d e. Sed in linea d e non est principalis multiplicatio nisi ab ipso b visibili, non ab a neque c, sed accidentalis et secundaria; quia non venit multiplicatio similis a et c nisi a speciebus eorum non ab ipsis. Sed principalis multiplicatio occultat omnes accidentales, sicut perpendicularis occultat omnes declinantes ei conterminales. Et sic tota pyramis est mixta ubique, sed OPER1S MAJORIS PARS QUINTA. Additional proof. nulla mixtio secundum multiplicationem principalem venit ad oculum. Et istud confirmatur per hoc, quod quando colores diversi habent eandem multiplicationem princi- palem, tune apparet oculo color mixtus ; ut quando vitrum vel crys- tallus, vel aliud corpus perspicuum coloratum opponitur visui, et aliud corpus densum retro illud per- spicuum sit in directo illius et visus, tune species utriusque corporis vadit in visum in eodem loco secundum multiplicationem princi- palem, et ideo mixtus color apparet. Et ideo per oppositum color sim- plex apparebit, quando unus color multiplicat se secundum lineam principalem, et alius accidentaliter, FlG- 3°- licet in eodem loco. Si ergo philo- sophantes istam visus distinctionem adverterent, nunquam ponerent species non misceri in medio, quia propter distinc- tionem visus, quam nesciunt salvare, cadunt in ilium errorem. Et si dicatur, quod sicut species illae miscentur principal! mixtione in quolibet puncto aeris, sic in oculo ; ergo tune erit confusio plena, quia vera et principalis erit ibi mixtio ; dicen- dum est, quod vera et principalis potest esse mixtio in quolibet puncto oculi ; sed una sola species in uno puncto erit perpen- dicularis, quae cadit in centrum oculi, et omnes aliae erunt declinantes, ut sunt a /i, eg, et ideo occultabuntur, et non fiet judicium de eis, sed de perpendiculari quae est b e> et per earn de re ipsa quae est bl. 1 The figure in J. is incorrectly drawn ; and further, as no reference is made to it in the text, the reasoning is made difficult to follow. PERSPECT1VAE PARS PRIM A : DIST. VI. 43 CAPITULUM IV. In quo probatur vera mixtio specierum in quolibet puncto medii, cum evacuatione cavillationum in contrarium. Cum autem dicunt, quod species habet esse spirituale in Proof that medio, hoc non est secundum quod spirituale sumitur proprie material? et primo, a spiritu, secundum quod dicimus Deum et angelum not spirit- et animam esse res spirituales : quia planum est quod species rerum corporalium non sic sunt spirituales. Ergo de necessitate habebunt esse corporate, quia corpus et spiritus opponuntur sine medio. Et si habent esse corporale, etiam habent esse materiale, et ideo debent servare leges rerum materialium et corporalium, et ideo misceri, quando sunt contrariae, et una fieri, quando sunt ejusdem speciei praedicamentalis. Et hoc iterum patet, quoniam species est similitude rei corporalis et non spiritualis : ergo habebit esse corporale. Item est in medio corporali et materiali, et omne quod recipitur in alio est per modum recipients, ut dicitur in libro de Causis, et Boetius dicit in libro quinto de Consolatione. Ergo oportet quod habeat esse corporale in medio corporali. Caeterum species facit operationem corporalem, ut species caloris cale- facit corpora, et exsiccat, et putrefacit, et sic de aliis speciebus. Ergo cum hoc facit calorem univoce, et mediante calore facit alia, necesse est quod sit res corporalis, quia res spiritualis non facit actionem corporalem univoce. Atque maxime facit ad hoc, quod species est ejusdem essentiae cum effectu agentis completo, et fit ille, quando agens invalescit super patiens. Quoniam in principio, quando ligna calefiunt, dum adhuc manent ligna, habent speciem ignis, et postea fortificatur actio, et species promovetur in ignem completum, quando ignis corruperit naturam specificam lignorum, et fit flamma, et carbo. Non ergo differt species a carbone et flamma, nisi sicut incompletum a completo, sicut embryo a puero, et puer a viro. Sed constat quod completum est materiale: ergo et incompletum, ubicunque accipiamus ea, quia incompletum fit completum. Manifestum est ergo, quod species rerum 44 OPERIS MAJORIS PARS QUINT A. corporalium et materialium habebimt semper esse materiale et corporale, unde insania est contrarium sentire. How the Cum ergo Aristoteles et Averroes dicunt, quod species error arose. -, , .... . . habet esse spirituale in medio et in sensu, patet quod non sumitur spirituale a spiritu3 nee proprie. Ergo aequivoce et improprie, et hoc est verum. Nam pro insensibili sumitur : quia enim omne vere spirituale, ut Deus, angelus et anima, est insensibile, et non cadit sub sensum, ideo convertimus terminos et insensibilia vocamus spiritualia. Sed hoc est aequivoce, et extra verum et proprium sensum rei spiritualis. Unde species rerum non cadunt sub sensu forti et distinguenti et per se : cum enim nihil sit sensibile per se nisi densum, quia id solum potest visum terminare, lux vel species colon's in acre per- spicuo non est visibilis per se, sed per accidens, quia scilicet aliquod densum est ultra aerem, ad quod visus terminatur, et sic percipit perspicuum esse in medio ad quod non terminatur visus, et per consequens claritas lucis in eo apparet. Et simi- liter cum cadit per fenestram radius, videtur per accidens propter figuram determinatam fenestrae a qua figuratur lux, et propter loca opaca undique, ut sic oppositum juxta suum contrarium positum facilius appareat. Similiter quando radius Solaris transit per vitrum vel per pannum fortiter coloratum, apparet species colons in opaco. Sed hoc est dupliciter per accidens, turn propter nimiam claritatem lucis respectu colons, turn respectu opaci, quod luci opponitur. Et in corporibus stellarum videtur species lucis Solaris, sed non per earn, sed propter densitatem corporis stellae, quae densitas terminat visum ; et densum etiam est causa illuminationis, ut superius est annotatum. His ergo casibus videtur species per accidens, et similiter aliquando propter debilitatem visus nimiam et propter negligentiam videndi, sicut in certis casibus exponetur inferius. Et quia solum per accidens, ut ex defectu visus et negligentia videndi, possunt aliquando quasi a casu species visibilium percipi quodammodo, ideo non dicuntur visibiles nee sensibiles simpliciter, et nomine absoluto. Simi- liter in tangibilibus et odorabilibus et aliis speciebus sensibi- lium, nee per se nee per accidens accidit sensus de eis, et ideo species sunt insensibiles. Et quia insensibiles sunt, vocantur PERSPECTIVAE PARS PRIM A: DIST. VI. 45 spirituales : sed haec spiritualitas non contradicit corporalitati nee materialitati in rebus materialibus et corporalibus. Quod etiam species concurrant in unam, et quod vere fiat True una ex pluribus, patet per auctorem perspectivae Alhazen l, et per Ptolemaeum, qui hoc dicunt, et per ea quae dicta sunt de primo sentiente. Nam oportet quod in eo duae species venientes ab oculis fiant una, ut res visa appareat una, et non duae. Et dicit Alhazen in primo libro quod luces miscentur medio ; et Ptolemaeus manifeste docet mixtionem specierum in libro tertio. Quod autem Alhazen per experimentum 2 vult probare, luces non misceri in acre, cum tres candelae opponuntur uni foramini ; nam tune luces apparent ultra foramen distinctae, ergo et in foramine, ut videtur dicere: dicendum est, quod uno modo intelligitur vera mixtio, et alio modo dicitur esse distinctio. Nam in veritate miscentur in foramine; sed quia lux incedit directo incessu, dum in eodem medio multiplicatur, ideo oportet quod lux cujuslibet candelae, sicut ante foramen per diversas lineas rectas transivit, sic ultra foramen quantum ad multiplicationem principalem, et ideo incessus primi et principales dividuntur ultra foramen sicut ante. Sed multiplicatio accidentals duarum candelarum decurrit cum multiplication principali tertiae candelae, et sic est mixtio ultra foramen. Sed quia multiplicatio acciden- talis non ponitur in nervum cum principali, nee visus de ilia judicat, quia occultatur per principalem, ideo non apparet nobis confusio, nee mixtio in locis ubi cadunt lumina cande- larum. Est ergo mixtio in casu luminum, scilicet accidentalis lucis cum principali ; et auctor negat apparentiam mixtionis, 1 Alhazen, i. cap. 5, § 28. Cf. Ptol. Opt. p. 79 (ed. Govi). Ptolemy deals specially with the union of the tvfo/omtae ( = species, or impressions) received by the two eyes. Alhazen, in the passage referred to, is speaking of the mixture of/onnae in the medium. His account of the matter is less clear than Bacon's. ' Proprietas coloris et lucis est,' he says, ' ut formae eorum exten- dantur secundum verticationes rectas.' Bacon admits the mixture, but asserts the preponderance of the vertical radiation. With regard to the experiment with the candles, the only difference between Alhazen and Bacon seems to be that the latter asserted that a mixture of rays took place in the opening, from which secondary rays proceeded. The distinctness, however, of the image of each candle is obvious to any one who tries the experiment 2 Alhazen, i. cap. 5, § 29. 46 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. quia occultatur, atque negat mixtionem principalium multi- plicationum in locis ubi cadunt ; et hoc concede ; et turn est ibi mixtio quam dixi de foramine. Dico vero quod lux con- siderata ut est in foramine absolute, oportet quod misceatur naturali mixtione, et fiat una lux mdivisa, et hoc non negat. Sed si consideremus luces in foramine in quantum natae sunt ad incessus rectos principales divisos post foramen, sicut ante, sic dicuntur dividi et non misceri. Unde absolute loquendo miscentur, sed respectu incessuum principalium diversorum, in quos ipsae luces jam derivandae dicuntur esse in foramine, divisae et distinctae. Sed sic esse distinctum est aequivoce acceptum, nee opponitur verae mixtioni absolute, quia hoc est effective, non fornraliter : solum enirn in foramine dicuntur esse distinctae, quia faciunt post foramen incessus distinctos, sicut sol dicitur calidus, quia facit calorem, non quia informetur calore. Quicunque ergo vel stoici, vel philosophi, vel qui- cunque sapientes antiqui dicunt, quod species lucis et coloris vel aliae species simul sunt distinctae in medio. non est hoc intelligendum absolute, sed quia faciunt incessus distinctos principales ultra locum mixtionis, sicut ante l. 1 The problem discussed by Bacon in the two foregoing chapters is one that presented great difficulties to natural philosophers, not merely in antiquity and in the middle ages, but down to a period at least as late as the middle of the eighteenth century. Assuming that light, heat, or sound were conveyed to our senses by progressive disturbances of the medium interposed between the sensory organ and the object apprehended (and this, as will be seen, was Bacon's view), how was it that these lines of disturbance proceeding simul- taneously from different objects or from different points in the same object did not produce confusion when they intersected ? The explanation offered by some that these lines of radiating force were of immaterial and spiritual nature, and therefore like other spiritual things had no relation to space, Bacon rejects as an untenable evasion of the difficulty : one of the barren solutions characteristic of scholastic logic when unimpregnated by scientific research. (Cf. Mult. Sp. iii. 2.) His own solution was that the line of force which impinged vertically on the sense-organ was so much more effectual than those which fell upon it obliquely as to neutralize them. The solution was at least real, so far as it went ; though of course entirely insufficient. But it was much to have conceived distinctly the importance of the problem. For a better solution the world had to wait until Daniel Bernoulli solved the problem of the coexistence of small oscillations ; proving that the oscillations due to different causes went on as though each took place separately. (Cf. Comte, Philosophic Positive, i. 530, ed. Littre.) PERSPECT1VAE PARS PRIM A : DIST. VII. 47 DISTINCTIO SEPTIMA. Habens capitula quatuor. Primum evacuat errorem visus, qui fieret si vitreus et glacialis essent ejusdem naturae. CAPITULUM I. Postquam evacuata est confusio videndi, nunc ostendum The vi- est quomodo alia, in quibus inest error, vitentur. Nam si £f°s"sr than radii pyramidis visualis concurrant in centrum anterioris lens> s<> glacialis, tune oportet quod dividantur ab invicem, et quod entering fuit dextrum fiat sinistrum et e contra, et superius fiat frorn. latter . . . . is refracted. mferius, et sic totus ordo rei visae mutabitur, ut facile patet in figura : et ita non veniet species dextrae DEXTRUM SIN.STRUM partis rei ad locum suum, sed ad con- trariam partem, et sic de sinistro, et de aliis differentiis positionis. Quatenus ergo hie error vitetur et species dextrae partis currat secundum suam partem, et sinistra secundum suam, et sic de aliis, oportet quod sit aliud inter anterius glacialis et inter centrum ejus, quod impediat hujusmodi concursum. Et ideo ingeniata est natura, ut poneret humorem vitreum ante centrum glacialis, quod est alterius diaphaneitatis et alterius centri, FIG. 31. ut posset fieri fractio in eo, quatenus radii pyramidis elongentur a concursu in centrum anterioris glacialis. Cum ergo omnes radii pyramidis radiosae praeter axem, qui transit per omnia centra, sint declinantes ad angulos obliquos super humorem vitreum, quod est alterius diaphaneitatis, oportet quod omnes illi radii frangantur in ejus superficie, sicut superius in fractio- nibus certificatum est. Et quoniam humor vitreus est densior anteriori glaciali, ideo oportet, quod fractio fiat inter incessum rectum et perpendicularem ducendam a loco fractionis, ut 48 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. m in multiplicationibus specierum patuit. Quapropter oportet quod radius m q> cum venit in puncto q in superficie vitrei humoris, qui est g df, non transeat per rectum incessum in a centrum anterioris glacialis, quod est g hf, sed frangetur in puncto q, inter incessum rectum qui est q a et inter perpendicularem ducendam a loco fractionis, qni est ^, in humorem vitreum, qui perpendicularis est b I ; nam b I vadit p in centrum humoris vitrei1, quod est b. Et sic species dextra semper ibit secundum partem suam usque veniat ad punctum nervi communis, qui est c, et non ibit secundum partem sinistram. Eodem modo p tt radius non curret in a centrum ante- rioris glacialis, sed frangetur inter incessum rectum, qui est u a, et per- pendicularem b s ducendam a loco fractionis, qui est w, et sic / u radius curret ad punctum nervi communis in cy et fiet semper secundum partem sinistram. Et sic est de speciebus venientibus ab aliis partibus omnibus, quod semper ibunt secundum vias sibi debitas, et per situm quern debent habere, ut nullus error accidat. Quoniam vero nervus repletur a vitreo humore consimili usque ad nervum communem, ideo non est alia fractio, sed currit species uniformiter sine fractione, nee in aliquo immutat inces- sum rectum, nisi secundum tortuositatem nervi. Et in hoc est miranda potestas virtutis animae, quod facit speciem sequi 1 It must again be repeated that by centrum Bacon means the centre of curvature of the concave surface of the vitreous humour formed by the convexity of the lens. So, too, the centrum anterioris glacialis means the centre of cur- vature of the anterior surface of the lens. Bacon was mistaken as to the refractive properties of these two media. The lens has the higher refractive index. 2 In J's figure a straight line is drawn from gtof, and q and u are placed in this line, which spoils the reasoning. The refraction of the ray on entering the lens is not given. PERSPECTIVAE PARS PRIM A: DIST. VII. 49 tortuositatem nervi, ut secundum lineam fluat tortuosam, non secundum rectam, sicut facit in corporibus mundi inanimatis. Dum enim est in uno medio inanimate, semper vadit secundum vias rectas, ut superius declaratum est : sed propter necessi- tatem et nobilitatem operum animae, species in medio animate tenet incessum medii, et derelinquit leges communes multi- plicationum naturalium, gaudens privilegio animae speciali. Sic ergo considerandum est, quod species rei visae necessaria est ad visum, et quomodo cadit in visum et omnes partes ejus l. CAPITULUM II. In quo ostenditur, quod species seu virtus oculi fiat usque ad visibile propter actum videndi. Nunc considerandum est, an species visus exigatur ad Force actum videndi. Manifestum est autem, quod species fit a visu from the sicut ab aliis rebus, quia accidentia et substantiae viliores visu ey? to the object, possunt facere suas virtutes, multo magis ergo potest visus. Et patet per hoc, quod oculus est visibilis a se, ut per speculum, et ab alio potest videri. Sed nihil videtur nisi per speciem venientem a re visa. Sed an species haec, seu virtus visiva, seu radii visuales fiant ab oculo usque ad rem visam, dubium fuit semper apud sapientes. Sed Aristoteles sua dissolvit auctoritate decimo nono de Animalibus2 hanc quaes- tionem, dicens quod nihil aliud est videre, quam virtutem visivam fieri ad rem visam. Et Ptolemaeus 3 in libro de Opticis, 1 This remark on the propagation of force in living nervous tissue deserves attention. 2 If to the nine books of Historia de Animalibus we add the four De PartibuSj the one De Incessu, and the five De Generatione, we get nineteen. In De Gene* ratione Animaliutn, lib. v. i, Aristotle speaks of both theories, radiation to and radiation from the eye, without expressing a distinct preference for either. OvSlv -yap 8tav (foajv, et seq.). The passage in the Topics (i. 12, § 2) merely expresses a view which might be held with a fair degree of probability, based on the analogy of the sense of sight with the sense of hearing. The excuse here given for what Bacon evidently considers Aristotle's obscurity, if not error, is curious. This time it is not bad translation. By his use of the word Stoici, here and elsewhere, Bacon shows that he did not distinguish between the two Zenos. E a 52 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. earum. Et ideo Aristoteles, qui voluit certificate de singulis secundum possibilitatem sui temporis, reprobavit utramque opinionem de visu, scilicet Stoicorum, qui posuerunt eum tantum esse passivum, et Platonicorum, qui voluerunt esse tantum vel principaliter activum et erronee. Sed unam scilicet Stoicorum libro de Animalibus destruit, aliam Platoni- corum libro de Anima, sicut ei placuit. Exercitati vero in philosophia Aristotelis et praecipue in perspectiva aestimant quod visus est activus et passivus. Nam recipit speciem rei visae, et facit suam vktutem in medium usque ad visibile. Quoniam multiplicatio speciei ad omnem distantiam est in instanti, ut plures aestimant, vel magis in tempore sed tamen insensibili, et latet sensum hoc tempus propter sui parvitatem. CAPITULUM IV. In quo redditur ratio veritatis. Force Et ratio fit hujus positionis, quod omnis res naturalis simul- complet suam actionem per solam virtutem suam et speciem, taneously ut sol et caetera coelestia per suas virtutes immissas in res to°eye and munoti causant gejieratione.m et corruptionem rerum ; et simi- from eye to liter res inferiores, ut ignis per suam virtutem exsiccat, et consumit, et multa facit. Et ideo oportet quod visus faciat operationem videndi per suam virtutem. Sed operatio videndi est certa cognitio visibilis distantis, et ideo visus cognoscit visibile per suam virtutem multiplicatam ad ipsum. Prae- terea species rerum mundi non sunt natae statim de se agere ad plenam actionem in visu propter ejus nobilitatem. Unde oportet quod juventur et excitentur per speciem oculi, quae incedat in loco pyramidis visualis, et alteret medium ac nobilitet, et reddat ipsum proportionate visui, et sic praeparet incessum speciei ipsius rei visibilis, et insuper earn nobilitet, ut omnino sit conformis et proportionalis nobilitati corporis animati, quod est oculus. Sed quoniam haec positio est dubia multis, ideo praeter verifications nunc habitas afTeram veras et certas experientias multiformes, secundum quod in diversis locis occurrent inferius circa alias conclusiones, quae necessario PERSPECT1VAE PARS PRIM A: D1ST. VIL 53 hanc positionem comitantur. De multiplicatione autem ejus intelligendum est quod jacet in loco eodem cum specie rei visae inter visum et rem visam, et fit secundum pyramidem cujus conus est in oculo et basis in re visa. Et secundum quod species rei in eodem medio recte incedit et frangitur diversis modis, quando occurrit medium alterius diaphanei- tatis, et reflectitur quando venit obstaculum densi corporis ; sic est de specie visus, quod omnino incedit secundum incessum speciei ipsius visibilis. Et quamvis species oculi jaceat in forma pyramidis, cujus conus est in oculo, et basis stat super omnes partes rei visae, tamen a superficie glacialis fiunt pyra- mides infinitae, quarum omnium una basis est, et earum coni cadunt in singula puncta rei visae, ut sic videantur omnes partes visibilis in ea fortitudine quae fieri potest. Et tamen una pyramis est principalis, scilicet ilia cujus axis est linea transiens per centrum omnium partium oculi, quae est axis totius oculi ; nam ilia certificat omnia, sicut superius dictum est, et uberius exponetur. Et licet species visibilium, ut lucis et coloris, misceantur in Being of medio, scilicet quod plures luces in unam concurrant, et plures nature" no colores misceantur, ut dictum est, et haec species rei et species confusion , . arises from visus jacent in eodem loco indiviso ; tamen non est confusio their mect- istarum specierum, nee mixtio, nee fit unum ex eis, quoniam lng> non sunt ejusdem speciei, nee ejusdem generis ; quoniam pupilla colorem non habet, nee color et lux habent virtutem animae. Species autem oculi est species animati corporis, in qua virtus animae dominatur1, et ideo non habet comparationem ad speciem inanimatae rei, ut unum fiat ex eis, sicut nee ex albedine et dulcedine in lacte ; et multo minus hie, quia magis distat animatum ab inanimate, quam duo inanimata. 1 This is not inconsistent with what has been said before, that the species, or ray, is in all cases of material not of spiritual nature. Animatum corpus was, in Bacon's view, as material as inanimatum. His peculiar views as to the diversity of matter, of which something has been said in the Introduction, made this way of thinking easy to him. 54 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. DISTINCTIO OCTAVA. In qua proponitur quod praeter speciem exiguntur novem1 ad visum, habens tria capitula. In primo docetur, quod lux et distantia debita requiruntur ad visionem. CAPITULUM I. Conditions Post haec vero considerandum est, quod praeter speciem, (i) Light. novem requiruntur ad visum, sicut decent auctores perspec- tivae. Unum est lux, quia nihil videtur sine luce. Lux enirn est primo visibile, deinde color et caetera viginti quae prius numeravi, et omnia alia mediantibus eis videntur, sed nullum videtur nisi luce perfundatur. Cujus causa aestimatur multis modis esse, scilicet aut quia color non habet esse verum in tenebris, secundum Avicennam tertio de Anima, aut si habeat, non potest facere speciem in eis secundum Alhazen, aut si potest non operabitur in visum, nee immutabit ipsum ut fiat actus visionis, secundum eundem Alhazen. Primum destruit Ptole- maeus in secundo Perspectivae dicens2 : Si enim sic esset, etiam quaelibet res duae habentes situm eundem respectu lucis et visus viderentur similis coloris, cujus contrarium videmus in diversis rebus quasi universaliter, et in eadem re in diversis temporibus, ut in chameleone, qui mutat colorem secundum diversitatem rerum quae appropinquant ei, et in eo qui rubescit ex verecundia et pallescit in timore ; quamvis eundem situm habeat res semper respectu lucis. Secundum patet esse falsum per simile de omni re alia activa, quae speciem faciunt in tenebris et in luce. Tertium est verum, et causa, quia visibile primum et principale est lux, et ideo nihil potest videri nisi mediante ea ; sicut in aliis sensibus, nihil olfacimus nisi mediante odore, nee tangimus nisi mediantibus quatuor 1 The first six of those conditions are laid down by Alhazen, lib. i. prop. 36-42- 3 Ptolem. Optica, pp. 11-12. Bacon has condensed Ptolemy's remarks, but has given his meaning accurately. PERSPECTIVAE PARS PRIM A: DIST. VIIL 55 qualitatibus primis, quae sunt calidum, frigidum, humidum, siccum. Secundum, quod ad visum exigitur, est distantia. Nam (2) Di$- universaliter sensibile positum super sensum l non sentitur, ut ta Aristoteles dicit secundo de Anima : cujus causa est, quia omnis sensus fit extramittendo, id est, faciendo virtutem suam a se in medium, ut species sensibilis reddatur magis proportionalis sensui, et recipiat esse nobilius a specie sensus quatenus sit magis conformis sensui. Et hoc invenimus in omnibus sensibus. Nam de visu prius ostensum est ; et similiter est in aliis duobus sensibus, qui habent medium extrinsecum, ut olfactus et audi- tus, quoniam Aristoteles dicit decimo nono de Animalibus *, quod virtutes fiunt ab olfactu et auditu, sicut aqua de canalibus. Et similiter de sensibus qui non habent medium extrinsecum sed intrinsecum, ut tactus et gustus. Nam de tactu dicit Aristoteles secundo de Animalibus, quod ejus medium est caro et ejus instrumentum est nervus. Sed in duodecimo de Ani- malibus vult quod caro sentiat in tactu, sicut oculus in visu. Et Avicenna primo et secundo et tertio de Animalibus vult, quod cutis et caro sentiant. Ergo virtus sensitiva quae est in nervo, diffundit suam virtutem in medium tactus, quod est caro et cutis. Sed gustus est qu.idam tactus, ut Aristoteles dicit secundo de Anima, et habet medium intrinsecum, sicut tactus. Et idco virtus gustandi, quae est in nervo, suam facit speciem in carnem et cutem linguae, immo quod plus est, in palatum et oris partes reliquas, ut quodammodo illae partes videantur sentire saporem. Ad quantam vero distantiam possumus videre in planitie terrae et in montibus docet auctor de crepusculis 3, dicens, quod ' De Anima, ii. cap. 7, § 8. Aristotle shows that what is true of vision is also true of hearing and smell. Oi/Olv ydp OLVTUIV avrupfvov TOV ala8t)rr]piov ITOKITTJV atadrjatv. It is even true, he goes on to say, though less evidently, of taste and touch. 3 The nineteenth book De Animalibus is the fifth book De Generatione. The reference is apparently to the second chapter ; though all that Aristotle says there is that animals which have something like long canals (olov 6x*rovs) con- nected with the senses of hearing and smell, hear and smell at greater distances. The twelfth book De A nimalibus, shortly afterwards referred to, seems to be the second book De Partibus. The reference is to cap. 8. See note on p. 170 of Dr. Ogle's admirable edition of this treatise. 3 See vol. i. p. 229. The distance that would be visible from the summit of 56 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. prope tria milliaria ad plus videmus in terra plana ; et in altissimo monte, cujus altitude maxima est octo milliaria, non videbimus adhuc in superficie terrae nisi circiter 250 milliaria ; et hoc facit gibbositas terrae visui resistens. CAPITULUM II. De tertio, quod est oppositio visibilis respectu visus. Third Tertium est oppositio visibilis respectu visus. Hoc enim The object exigitur in visu fracto secundum lineas rectas, sicut hie est must con- intentio, quamvis per reflexionem et fractionem possit res front the ., . . .. c , .... V ,. eye. viden sine oppositione. Sed mirabile est hoc, cum nos audia- mus undique et olfaciatnus, et in fronte sentiamus calorem jo ignis retro positi, si multus sit et fortis; et visus, qui est sensus nobilior, non facit sic. Et causa hujus rei est valde occulta et adhuc inaudita et invisa apud sapientes. Aristo- teles enim in libro Problematum 1 debuit nos certificare de hoc, nam ibi tangit istud inter alia sua problemata secreta. Sed vel mala translatio, vel falsitas exemplaris Graeci, vel aliqua alia causa nos impedit in hac parte. Propaga- Certum tamen est, quod audimus ex omni parte sonos sine ound and fractione et sine reflexione, ut proferens audit vocem pro- odour dif- priam ; sed impossible est quod hoc sit secundum multiplica- that of tionem accidentalem, quia species accidentalis non facit nos light- sentire objectum, ut prius habitum est. Nee est per frac- tionem, quia unum est medium ; nee est ibi densum, a quo fit reflexio ; quapropter necesse est, quod sit secundum lineas rectas factas 2 in aurem. Ergo oportet quod sonus verus et non sola species soni sit opposita auri, et fiat multiplicatio in a mountain eight miles in height is put, in J.'s edv as viginti quinque, which is of course a gross understatement. In Alhazen's work, and in most MSS. of Bacon it is written in Arabic numerals, and the smallness of the final cipher led perhaps to the mistake. 1 The reference is probably to sect. xi. 58, of this spurious work. 2 Some MSS. have fractas (as in J.'s ed.) or fracta : but factas seems obviously right. The meaning of the paragraph is that sound itself, consisting in tremor of aerial particles, and not merely the species, or radiation, from sound was diffused through space. (Cf. De Mult. Spec. i. a.) PERSPECTIVAE PARS PRIM A: DIST. VIIL 57 earn ; sed primus sonus non potest objici auri. Ergo oportet quod sonus verus generetur in oppositione auris ; et hoc est verum per hunc modum quern dicam. Nam sonus generatur ex hoc, quod partes rei percussae egrediuntur a situ suo naturali, ad quern situm sequitur tremor partium in omnem partem cum quadam rarefactione, quia motus rarefactionis est a centro ad circumferentiam, et sicut cum primo tremore generatur primus sonus, sic cum secundo secundus in secunda parte aeris, et cum tertio tertius in tertia parte aeris, et sic ulterius. Et quia hi tremores sunt impetuosi et maxime in acre, qui de facili mobilis est, et cum movetur bene, retinet impressionem motus, ideo secundus sonus et ultra usque ad bonam distantiam non est sola species soni, sed verus sonus saltern habens plus quam species. Et quia sic est, ideo voci multiplicatae ab ore juxta superficiem auris l secundum in- cessum primum potest consimilis per hujusmodi tremores aeris in omnem partem factos generari in aurem, non accidental! generatione sed principali, quia causa ejus est ibi, scilicet tremor dictus qui facit aerem tremere in aurem, et facit sonum verum in earn, et in omnem partem. Et sonus factus in aure vel prope aurem, et in directo ejus, non est species speciei, sed est ipse sonus factus a tremore. Et signum, quod sonus in partibus medii aeris a primo loco generationis non est species sola soni, sed habet magis de natura objecti, est quod violentior est sonus quam aliud sensibile, quia subito confundit auditum et interficit, quando multum excedit. Odor autem non solum facit speciem, sed ab odorabili exit fumus, qui est corpus subtile diffundens se ubique in aerem, et cum venit in oppositione narium, multiplicat speciem suam usque ad instrumentum olfactus, et ideo fumus ille habet verum odorem, sicut odorabile primum ; et propter hoc non solum species, sed verus odor invenitur hie in apertione narium, sed non primus, immo secundus, qui est in fumo. Quatuor vero qualitates, ut superius tactum est 2 in legibus 1 ' superficiem auris ' is the reading of O. Four lines afterwards O. has 'aerem tremere in aurem.' The reading of J. 'aurem tremere in aurem' is unintelligible. a The whole question of propagation of force is dealt with, though in a com- paratively cursory way, in the fourth part of the Opus Majus. But it does 58 OPERIS MAJORIS PARS QUINT A. multiplicationum, possunt complere species suas, sicut quatuor elementa propter necessitatem generationis. Nam videmus, quod ignis non solum generat speciem suam, sed verum et perfectum ignem, in flamma et carbone ; et sic calor ignis potest generare verum calorem, habens plus quam species sola, et hoc potest fieri undique in acre. Et ideo potest pertingere in oppositione partis animalis, quae non est exposita igni, scilicet, quando venit extra umbram ignis, quam facit res objecta usque ad punctum a, et tune potest facere speciem in superficie rei, quae non est exposita igni per lineam a b. Sed hujusmodi casus non accidunt in istis visibilibus consuetis, et ideo oportet quod res sit in oppositione visus. CAPITULUM III. De quantitate sensibili ipsius visibilis. Fourth Ouartum quod ad visionem exigitur est, ut res sit quanti- condition. __° The object tatis sensibilis respectu sensus. Nam ita parvum potest esse must be of visiDiiej quod non videbitur. Cujus causa est, quod species ti ccrtn.in magnitude, venientes a partibus visibilis debent ordinari distincte in super- ficie glacialis, et hoc sensibiliter respectu virtutis sentientis. Sed quando res est nimis parva, tune species venientes a partibus visibilis singulis ad partes membri sentientis, licet secundum positionem quantitatis, ut est divisibilis in infinitum, distinguantur, tamen respectu sensus non distinguuntur, sed confunduntur propter nimiam propinquitatem in parva parte membri sentientis quam occupat pyramis visualis. Extreme Et huic annexum est considerare quantum in magnitudine angle of maxima possumus videre per pyramidem visualem. Et hie vision said est ingens dubitatio, quantum scilicet in maxima magnitudine right angle, potest ab oculo videri. Et homines dediti considerationibus perspectivae aestimant, quod oculus in superficie terrae, ut nunc videmus, non potest videre quartam coeli per pyramidem not appear to contain any passage to which this can be a reference. On the other hand, in the treatise De Multiplication* Specierum (Part I, cap. 6), this point is specially considered. The Perspective* was often copied; and this reference to De Mult. Spec, may have been inserted afterwards. PERSPECTIVAE PARS PRIMA : DIST. VIII. 59 radialem ; sed si oculus esset in centro mundi, videret quartam coeli sub ilia pyramide ; quoniam ponunt, quod pyramis contineat in oculo angulum rectum, eo quod illi angulo sub- tenditur latus quadrati descriptibilis in sphaera uveae. scilicet, quod portio uveae, in qua est foramen, potest capere latus quadrati, et lateri quadrati respondet angulus rectus ; et cum ita sit secundum opinionem istorum, tune aestimant quod in portione visa de coelo possit contineri latus quadrati, et ideo tota quarta videretur, si oculus esset in centro terrae. Quod si hoc, tune sine dubitatione non potest quarta videri ab oculo existente in superficie terrae, per1 vicesimam primi Elementorum Euclidis. Nam secundum earn, si a terminis basis trianguli ducantur duae lineae infra triangulum continebunt angulum majorem, ut patet in figura. Ergo conus pyramidis venientis in quarta coeli ad oculum in superficie terrae, contineret angulum ob- tusum. Cum ergo angulus pyramidis secundum eos rectus est, ipsa pyramis non habebit quartam coeli pro basi, quando oculus est in superficie terrae, sed minus quam quarta. Sed quod supponitur, quod pyramis radialis contineat angulum rectum, neque habet auctoritatem neque experien- This not tiam neque demonstrationem usque ad hunc diem, et ideo ei°{^ ^ eadem facilitate contemnitur qua probatur. Et cum redditur theory, hujus causa per latus quadrati descripti in sphaera uveae hoc stare non potest : quia sphaera uveae et anterior glacialis non sunt concentricae, et ideo lateri quadrati in sphaera uveae non respondebit angulus rectus in sphaera glacialis, nee erunt portiones glacialis et uveae similes, et ideo nee portio coeli erit similis portioni uveae in qua protrahitur latus quadrati ; quod tamen oporteret. Et voco hie portiones similes, quae habent portiones proportionabiles respectu suarum sphae- rarum, cum secentur ab ejusdem diametris terrae, ut patet in figura. Nam sit sphaera coeli a c i, sphaera glacialis ei con- centrica d 0, et sphaera uveae, cujus centrum est aliud versus anterius oculi scilicet /, sit e f g. Patet ergo quod a c quarta 1 The twenty-first proposition in modern editions of Euclid. 6o OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. coeli, et d o quarta glacialis sunt similes, et habebunt eundem angulum rectum, scilicet o h d\ sed illud non habet eg quarta uveae, quoniam respicit angulum g h e, qui est pars anguli recti o h d, sed est major portio quam sit ilia quarta scilicet ef, et ideo latus quadrati, -describendi in quarta uveae non potest respicere angulum rectum pyramidis et glacialis, et ideo per illud latus non potest concludi angulus pyramidis. Quod si concludatur, erit acutus, non rectus, ut patet ad sensum in angulo g h e, quoniam est pars recti anguli f h d, et o h d., quod idem est. Sed melius esset dicere, quod portio anterioris glacialis est quarta sphaerae ; nam sic angulus pyramidis esset rectus, quia tota portio ilia, quantacunque sit, est occupata per angulum pyramidis, quia tota est instrumentum videndi, et non sola pars aliqua. Et tune latus quadrati describendi in glaciali subtenditur angulo recto pyramidis; et similiter in portione humoris albuginei, quae est in foramine uveae ; et eodem modo in portione corneae, nam erunt quartae tune sphaerarum suarum, quia sunt concentricae glaciali. Et quia coelum esset concentricum eis, si centrum oculi esset in centro mundi, tune quarta coeli eis responderet cum latere quadrati describendi in ea, et sic videretur quarta coeli. Sed nee est certificatum, an portio anterioris glacialis sit quarta suae 1 J. omits reference to this and the following figure. PERSPECTIVAE PARS PRIM A : DIST. VIII. 61 sphaerae, et ideo nobis non est certificatum, quod oculus in centre mundi videret quartam coeli, nee per hanc viam potest nobis certificari quod oculus in superficie terrae videbit minus quarta, nee quantum minus. Sed per experientiam * certum est, quod oculus non potest or by ex- videre quartam coeli in superficie terrae. Nam si aliquis p< inspiciat stellam aliquam quae est super caput ejus, et stet in loco piano, non poterit usque ad terram respicere, quantum- cunque nitatur; sed quarta coeli est a zenith capitis usque ad terram. Et ideo quartam non videbit. Sed tamen parum minus, quia si sic aspiciens parum inclinet caput videbit terram, et non videbit stellam, et hujus causa non est alia quam dis- positio oculi, eo quod pupilla est sic situata, et foramen uveae sic dispositum, quod non potest plus videre. Quod manifestum est per hoc, quod aliquis propter dispositionem oculi videbit plus de quarta et alius minus. Nam qui habet foramen uveae parvum, et pupillam in profundo, minus videbit de hac quarta, et ubi est e converse, plus videbit, ut patet in figura ; ut si pupilla sit in a puncto, et chorda foraminis sit, b c, videbit minus, quam si pupilla esset in d, quia magis expanduntur lineae d b et d c, quam a b et a c. Similiter si foramen sit majus cum propinquitate pupillae plus videbitur, ut patet per d f et d g lineas, quae magis separantur ; et haec est causa certa in hoc casu ; et ideo in vanum finguntur, quae praetacta sunt. FIG. 35. 1 What the greatest angular magnitude is that can be appreciated by the eye at any one moment (i. e. the maximum of the visual angle) is a problem which Bacon's knowledge did not enable him to solve : though he showed his usual ' positivity ' in proposing it. As the angle becomes larger, the extreme rays will fall on portions of the retina nearer to its anterior border and less adapted for vision. The practice of landscape artists would indicate that the largest available visual angle was between 60° and 45°. The precise determination of the angle is complicated by the extreme mobility of the eye round its focal centre. Dr. Young calculated that the range of motion in the eye-ball is 55° in every direction, so that, the head being fixed, a single eye may have perfect vision of any point within a range of m° (Todd's Cycl. of Anat. iv. p. 1442). 62 OPERIS MAJORIS PARS QUJNTA. DISTINCTIO NONA. Habens quatuor capitula. Primum est de densitate et rari- tate objecti. CAPITULUM I. Fifth Quintum est, quod oportet ut visibile, quod communiter The Object vocamus objectum visus, excedat densitatem aeris et coeli, must be ut docet Alhazen. Ideoque videmus aquam bene, quia densior the e est acre, et vapores, et nubes, et vitra et hujusmodi perspicua, medium. quae parum habent de denso respectu eorum quae perfectam habent densitatem. Sed tamen sciendum est, quod Ptolemaeus dicit in secundo libro Perspectivae, quod nos videmus aerem vel perspicuum coeleste a longe et in superflua distantia, quamvis non in propinqua; multum enim de perspicuo cumulatur in magna distantia et se habet ad visum sicut illud quod est perfecte densum in parva distantia. Multum ergo de per- spicuo cumulatum in magna distantia fit umbrosum, sicut nos videmus in aqua profunda, per cujus medium non possumus videre terram sicut per aquam parum profundam. Nam partes aquae profundae projiciunt umbram priores in pos- teriores, et fit obscuritas quae proprietatem raritatis absorbet, ut sic tanquam aliquod densum appareat tota aqua, et sic de aere vel perspicuo coelesti longinquo, propter quod redditur visibile, et non de prope. Limitation Sed et alia causa est, scilicet quod visus terminatur ad perspicuum longinquum. Nam ut dicit Alhazen in septimo, in a rare raritas corporum mundi finita est, et ideo quodlibet eorum medium. ,. ., .,. habet aliquid densitatis et raritatis, licet non bene sensibilis et maxime a propinquo : nam species visus fit ab ipso ad visibile, et debilitatur in distantia, ita ut licet propter fortitudinem sui penetret aerem propinquum, non tamen perspicuum coeleste remotum ; et ideo terminatur visus ad illud. Sed Avicenna dicit tertio de Anima, quod illud est verum visibile, quod terminat visum, et ideo hoc perspicuum coeleste est vere visibile a longe. Et pono exemplum in aere vaporoso et PERSPECTIVAE PARS PRIMA : DIST IX. 63 nebuloso in hyeme, qui a longe videtur sed non de prope, et tamen aer vaporosus uniformis est in densitate et rari- tate. Sed a distantia magna videtur propter hoc quod potest terminare speciem visus et ei resistere; et sic fit visibile, quod non potest facere de prope propter fortitu- dinem speciei visus. Nee est deceptio visus, quia aer ille vaporosus habet rationem objecti, quae ratio consistit secundum Avicennam in hoc quod potest visum terminare. Similiter dico hie, quod aer, vel sphaera ignis, vel coelum, de prope et a longe est similis raritatis quantum ad sensum : sed tamen habet aliquid densitatis de sua natura, et haec densitas potest speciem visus in magna distantia terminare, quod non potest facere in parva, et ideo bene videbitur a longinquo, sed non de prope. Quod ergo dicit Alhazen, quod visibile habet excedere densitatem aeris, et vocat aerem perspicuum totum usque ad Stellas, intelligendum est in visibilibus consuetis quae in debita distantia et in fortitudine visus possunt videri. Quare vero appareat coloris vergentis ad nigrum, scilicet coloris caerulei, est propter hoc, quod sicut in aqua profunda apparet similiter ille color propter umbras projectas a partibus, ex quibus umbris redditur obscuritas, quae est similis nigredini, sic est in acre sive medio inter nos et coelum ultimum. Si vero aliquod corpus coeleste esset densum, tune posset dici quod illud esset visibile principale quod visum terminaret, et totum perspicuum inter ipsum et oculum non perciperetur, nisi quia visus percipit se non terminari, antequam species ejus veniat ad illud densum. Et aestimatur a sapientibus astronomis, qui theologiam ignorant, quod coelum stellatum sit ubique densum. Sed aliter aesti- matur, scilicet quod illud, quod videtur superius ad quod terminatur visus, sit coelum aqueum. Nam colorem habet sicut aqua maris hie, et illud coelum videmus per medium coelorum omnium octo quae sunt citra. Non enim est dubium theologis et philosophantibus secundum theologiam quin coelum nonum sit aqueum1; et tune ultra illud est decimum. Sed de his alibi sermo est proprius. 1 This corresponds to the ct'elo crystalline of Dante, Parad. xxvii-xxix. Neither here, however, nor in the second section of the Convito, in which the heavenly 64 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. How a Sed objicitur de radio vel acre lucido cadente per fenestram luminous quod ille est bene visibilis, et tamen aer ille est rarus, et ray is rendered visible. FIG. 36. spheres are described, is anything said of the aqueous nature of the ninth sphere. I subjoin the diagram contained in Bacon's commentary on Aristotle's Secretum Secretorum (Bodleian, Tanner MSS., 116), which illustrates this view of the celestial spheres. It is appended to his note on ch. 67 of the Secretum Secre- torum, in which he observes : ' Sphaera circumdans scilicet omnia, scilicet coelum nonum ; et est coelum aqueum et empireum, ut intelligamus hos duos coelos hie ab Aristotele comprehendi sub sphaera continente. Quia primo Metaphysicae facit mentionem de coelo decimo quod est empireum circumdans scilicet omnia visibilia, et haec habet duas sphaeras scilicet coelum empireum et coelum aqueum. Hi duo coeli sunt invisibiles mortalibus et circumdant octo coelos inferiores et quatuor sphaeras elementorum. Unde quatuordecim sunt sphaerae mundi. De istis autem decem coelis non solum theologi sed philosophi loquuntur ut antiquissimus Pythagoras et Aristoteles in secundo PERSPECTIVE PARS PRIM A: DIST. IX. 65 rarior quam extra casum lucis, quia lux rarefacit aerem ut generat calorem ; calor enim non generatur nisi ex rarefac- tione. Et hie aliqui conati sunt ostendere, quod densitas non exigitur in corporibus luminosis, unde aestimant Stellas non esse densas, sicut nee orbes. Sed propter nimium fulgorem lucis dicunt quod visus non potest eos penetrare, sed rever- beratur aut deficit ex nimietate splendoris. Exemplum autem de radio cadente per fenestram solvitur evidehter, ut superius tactum est. Nam non est de se visibile nee visum terminat, sed densum circumstans terminat visum, et non radius: si enim non esset densum ultra ilium non videretur, sicut nee aer lucidus extra videtur, nisi per densitatem coeli alicujus terminetur. Accedit tamen ad majorem sensibilitatem aer in fenestra, quia coarctatur in figura determinata propter partes fenestrae, et terram ad quam cadit. Non est ergo visibile nisi secundario et non primo, nee est visibile de quo loquimur hoc quod scilicet potest de se debita distantia visum terminare. Et sicut hujus exempli intellectu jam falsitas evacuatur, sic oportet de illo quod confirmant per jam dictum exemplum de corporibus luminosis. Nam postquam antecedens falsum est, non oportet quod credatur consequentiae. Superius l vero in mathematicis declaratum est quod orbes non sunt lucidi, sed Stella sola propter suam densitatem, ut dicit Averroes, sicut ibi notatum est. Et licet nimius fulgor confundat visum, ut patet aspiciendo ad solem in sua puritate, tamen hoc non excludit densitatem solis, quia densitas est causa illumina- tionis, ut dicit Averroes, atque luna et stellae fixae cum aspiciuntur non confundunt visum ex nimio splendore. Ergo visus penetrabit eas, nisi esset densitas corporum. Ex hoc autem capitulo patet bene consideranti, quod oportet visum fieri per suam speciem factam ad visibile. Nam si perspicuum unum continuatum in superflua distantia I terminat visum, et non terminat propter densitatem debitam, quae secundum se sit sensibilis in omni distantia, sed propter debilitatem speciei visus, quae deficit ad nimiam distantiam, :Metaphysicorum in translatione Boethii ; et Messolana astronomicus in libro de causis orbis et commentator Ptolemaei super Almagesti.' 1 Vol. i. p. 128. VOL. II. F 66 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. oportet quod visus fiat extramittendo speciem, id est, faciendo speciem a se propter actum videndi l. CAPITULUM II. De raritate medii. . Sextum quod ad visum requiritur est raritas medii. Nam condition. Rarity of si densum ponatur inter visum et visibile, non potest species medium pertransire hinc inde, et sic abscindetur visus de necessitate. Sed aliqui, multa bene intelligentes in scientia Perspectivae, objiciunt de flamma interposita inter visum et visibile impediente visionem ; et flamma, ut dicunt, est corpus raris- simum, propter quod Alhazen dicit libro tertio quod flammae raritas egreditur temperamentum. Ergo rarum magis impedit quam densum. Hie autem est magnus error nam oportet de necessitate quod flamma sit densior aere, quia Aristoteles dicit secundo de Generatione quod flamma est fumus terrestris ardens ; et ideo egressus raritatis a temperamento potest intelligi, vel per declinationem ad extremum deficiens, vel ad extremum superabundans, quia temperamentum est medium 2 utriusque, sicut largitas inter prodigalitatem et avaritiam. Et ideo sicut avaritia egreditur temperamentum largitatis per defectum ejus, sic flamma egreditur temperamentum raritatis deficiendo ab ea, non excellendo. Et hoc intendit Alhazen ; nam sic se exponit in sequentibus. Si vero objiciatur de lynce, qui videt per medium parietem, ut Boetius 3 tertio de Consolatione imponit Aristoteli, dicemus, etsi hoc sit verum de visu lyncis, tamen non de visu humano de quo datur scientia Perspectivae. De illo enim est hie sermo. 1 It must be owned that in this fanciful conception of lines of force proceed- ing from the eye to the object, in addition to the lines of force proceeding from the object to the eye, Bacon shows himself inferior to his teacher, Alhazen ; whose demonstration (lib. v. cap. v. § 23) that any such view was ' superfluus et otiosus* ought to have been conclusive. 2 This reference to Aristotle's Ethics without mention of the treatise is significant as showing how familiar it had already become among students. It illustrates also the dominant tendency of Bacon's method ; that of illustrating one science by another. 3 De Consolatione, lib. iii. Prosa viii. PERSPECT1VAE PARS PR1MA : DIST. IX. 67 Sed si vacuum l poneremus inter coelum et terrain, nee No esset densum nee rarum. Et tamen aestimavit Democritus oculum in terra posse videre formicam in coelo, ut Aristoteles and heaven. dicit secundo de Anima. Atque vacuum non habet aliquam naturam, unde impediat speciem, nee unde resistat speciei, quia nulla natura est ibi, ut Aristoteles dicit quarto Physicorum. Ergo species pertransirit a coelo ad oculum, et sic videremus Stellas sine raro et denso. Dicendum est autem hie, quod non videremus aliquod, si vacuum esset. Sed hoc non esset propter aliquam naturam impedientem speciem, et resistentem ei, sed propter defectum naturae convenientis multiplication!* speciei ; species enim est res naturalis, et ideo indiget medio naturali, sed in vacuo nulla natura est. Nam vacuum recte imaginatum est sola quantitas mathematica extensa secundum trinam dimensionem, stans per se sine calido et frigido, molli et duro, raro et denso, et sine omni passione naturali occupans locum, ut posuerunt philosophi ante Aristotelem tarn infra coelum quam extra. Septimum vero quod exigitur ad visum est tempus sensibile. Seventh Nam Aristoteles dicit libro de Memoria et Reminiscentia, quod omnis intellectus noster est cum continue et tempore ; multo &»oflight 9 -KT .... occupies ergo magis sensus . Nam operatio intellectus est spintuahs, time. et operatio sensus est corporalis. Caeterum si repente ante oculos res deferatur, non videtur distincte et perfecte, et ideo ad sufficientem visum exigitur tempus sensibile, in quo fiat judicium visus. Unde Ptolemaeus secundo Opticorum dicit, quod res quae pertranseunt pyramidem visualem aestimantur velociter moveri, sicut sunt favillae ignis et res transeuntes per foramina et angusta loca, ad quae penetrat visus. Quia enim in parvo tempore pertranseunt pyramidem, aestimantur ferri velociter. Sed non est ita. 1 De Ani*na, ii. 7, § 6 naaxovro* 1&P rt r°v alfffynicov yivtrai rb &pdv "fir' avrov fjitv ovv rov 6pwfji€vov \pwfjunos dSvvarov Xtiirtrai 8?) vno rov fjifrafv, war1 &vafKaT6v n flvat n(ra£v- Ktvov 51 •yei/o/uVov, ovx on d/fpt/3a)y, dAA.' oAo>s ovOlv 6 vvv KfKiVTjTai, TO OO.TTOV tv I^CLTTOVI TOVTOV KivrjOrjatrai. "Clart 5iaip(0rja(Tai TO vvv. *A\A' rjv a&aiperov. Cf. iv. cap. II, and viii. cap. 10 70 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. virtus ageret in minori quam sit instans, quod est impossibile. Sed virtus oculi, et suae speciei, et cujuslibet rei creatae est finita. Ergo nulla potest agere in instanti. Et in octavo Physicorum in fine ultimi, quod virtus finita et infinita non possunt agere in aequali et eadem duratione, quoniam tune possent habere operationes aequales, et sic ipsae sibi invicem aequarentur. Sed proprium est virtu tis infinitae agere in instanti. Ergo virtus finita non potest in eo aliquid facere, quapropter in tempore. Item sicut se habet instans ad tempus, sic punctus ad lineam. Ergo permutative, sicut se habet instans ad punctum, sic tempus ad lineam ; sed pertransitus puncti est in instanti. Ergo omnis lineae pertransitus est in tempore. Ergo species pertransiens spatium lineare quantumcunque parvum pertransibit in tempore. Item prius et posterius in spatio sunt causa prioris et posterioris in translatione facta super spatium et in duratione, ut Aristoteles dicit quarto Physicorum. Ergo cum spatium per quod fertur species habet prius et posterius, oportet quod translatio facta habeat prius et posterius in se et sua duratione : sed prius et posterius in duratione non est nisi in tempore, quoniam in instanti esse non potest. Et si dicatur quod hoc est verum de illis quae habent esse corporale in medio, non de his quae habent esse spirituale, ut hie fingitur, jam patet per praedicta quod hoc nihil est. Et iterum si dicatur hoc esse verum de his quae commetiuntur se partibus spatii, quod non est species, ut fingitur, adhuc nihil est, quia illud secundum non dicitur nisi propter esse spirituale. Cum ergo species rei corporalis habeat verum esse corporale in medio, et sit vera res corporalis, ut prius ostensum est, oportet de necessitate quod sit dimensionata, et ideo dimensionibus medii coaptata. Caeterum si in instanti eodem fieret per totum medium, tune esset in termino a quo, et in medio spatii, et in termino ad quern, scilicet simul et semel. Sed hoc est multipliciter impossibile. Nam primo sequitur ex hoc, quod res creata esset simul et semel in pluribus locis, et qua ratione in pluribus, etiam in infinitis, sicut prius habitum est in capitulo de materia. Ergo haberet potentiam infinitam et esset Deus, PERSPECTIVAE PARS PRIMA : DIST. IX. 71 vel aequalis Deo. Secundo arguitur ex hoc, quod dum res est in termino a quo, quiescit omnino. nee aliquo modo transmutatur ; et quando est in termino ad quern, facta est jam transmutatio, et inter hos terminos fit transmutatio. Ergo simul et semel quiescerent species ante translationem, et finiretur transmutatio, et transmutaretur actualiter per totum spatium. Ergo simul transmutaretur et non transmutaretur, quae sunt contradictoria, ut arguit Aristoteles ad impossibile in alio casu sexto Physicorum. Ratio autem ultima ad hoc est, scilicet quod postquam Time lucis multiplicatio non dependet ab aliquo motu alio, ponamus ergo coelum quiescere et motum non esse, nam stante coelo though „ ,.,.. -.- ,.. less than bene potest fieri lucis multiplicatio, et fiet in fine mundi, si sense can coelum stabit sicut creditur. Si ergo lucis multiplicatio est appreciate. in instanti, et non in tempore, erit instans sine tempore ; quia tempus non est sine motu. Sed impossibile est instans esse sine tempore, sicut nee punctum sine linea. Relinquitur ergo quod lux multiplicatur in tempore, et omnes species rei visibilis et visus similiter. Sed tamen non in tempore sensibili et perceptibili a visu, sed insensibili, quia quilibet experitur quod ipse non percipit tempus in quo fit lux ab oriente in occidens. CAPITULUM IV. De solutione objectorum contra veritates. Ad hoc autem quod allegat Jacobus Alkindi, dicendum est, Alkindi quod sicut primum tempus est insensibile, sic duplum ejus et ^eArls triplum, et millesimum : unde totum tempus est insensibile, answered licet habeat partes multas quae omnes compositae ad invicem faciunt totum insensibile, tantae enim velocitatis est hie motus speciei, quod potest fieri in tempore insensibili in spatio maximo. Quod vero Aristoteles dicit, verum est secundum intellectum ejus, nam ipse arguit ibi contra Empedoclem, qui posuit lucem esse corpus et defluxum corporis, sicut aqua defluit a fonte ; et non est possibile quod corpus mutaret locum secundum se totum ab oriente in occidens, quin perciperetur propter magnitudinem distantiae. Sed species 72 OPERIS MAJORIS PARS QUINT A. non est corpus, neque mutatur secundum se totam ab uno loco in alium, sed ilia quae in prima parte aeris fit non separatur ab ilia, cum forma non potest separari a materia in qua est, nisi sit anima, sed facit sibi simile in secundam partem, et sic ultra. Et ideo non est motus localis, sed est generatio l multiplicata per diversas partes medii ; nee est corpus quod ibi generatur, sed forma corporalis non habens tamen dimensiones per se, sed fit sub dimensionibus aeris : atque non fit per defluxum a corpore luminoso, sed per educationem de potentia materiae aeris, ut superius dictum 2 est quando tractabatur de generatione specierum. Et si adhuc diligentius quaeratur, quare non percipimus hanc generationem lucis fieri successive in partibus aeris, dici potest, quod lux in aere non est objectum, sed species habens esse debile et quasi insensibile secundum se, et suum subjectum inter oriens et occidens est insensibile, scilicet ipse aer, et propter hoc sensus non potest hujusmodi generationem successivam percipere. Differences Ad illud autem quod dicit Aristoteles aliam rationem esse gationPof de ^uce et *n a^"s y dicendum est quod hie decipiuntur multi : HSht and nam verum est quod dicit, sed haec alia ratio non est intelligenda ut lux fiat in instanti et caetera in tempore, immo intelligendum est quod licet lux habeat successionem in suo transitu, non tamen habet tantam sicut sonus et odor, de quibus loquitur ibi. Nam sonus habet motum egressionis partium rei percussae a situ suo naturali, et motum tremoris consequentis, et motum rarefactionis in omnem partem, sicut dictum est prius, et patet ex secundo de Anima ; et hi sunt tres motus locales partium aeris, sicut rei percussae, quorum nullus accidit propter multiplicationem lucis. Nam licet ad hoc quod lux faciat calorem, oporteat aerem rarefied, tamen propter sui ipsius multiplicationem non oportet, quon-iam in coelestibus multiplicatur lux, ubi non est possibilis rarefactio nee caloris generatio. Quoniam ergo non est successio a parte lucis praeter ipsam successionem in multiplicatione, sed in multiplicatione soni triplex successio temporalis cui accidit, 1 This view of light, not as an emanation of particles but as a propagation of motion, is in striking conformity with the undulato^- theory. 2 This appears to be a reference to Mult. Spec. Part. iii. cap. i. See note on p. 68. PERSPECTIVAE PARS PRIMA : DIST. IX. 73 quarum trium nulla est in lucis multiplicatione, ideo longe aliter est in luce quam in sono. Et tamen utriusque multipli- catio secundum se est successiva et in tempore. Similiter de odore longe alia ratio est, quam de luce, et Propaga- tamen utriusque species transibit in tempore, nam in odore odour!" accidit fumi subtilis evaporatio, qui in veritate corpus est diffusum in acre usque ad sensum praeter speciem, quae similiter fit. Est etiam narium attractio fortis hujusmodi fumi et speciei ad hoc quod fiat sensus, sicut Avicenna docet tertio de Anima, et scimus per experimentum, et hoc est, ut re- moveatur cooperculum quod est super instrumentum olfactus secundum Aristotelem secundo de Anima '. Et ideo in sensu odoris est duplex motus localis, unus ex resolutione vaporis, et alius ex attractione ejus, praeter successionem in multiplicatione speciei ; sed in visu nihil invenitur nisi successio multiplica- tionis. Et adhuc aliter potest exponi illud, quod alia ratio est de luce, et sono, et odore, nam lux citius longe fertur in acre quam illi, ut videmus de aliquo a longe percutiente cum malleo vel baculo, citius videmus eum percutere, quam sonum generatum audiamus. Nam secundam percussionem per- cipimus visu, antequam sonus primae percussionis veniat ad auditum. Et sic est de coruscatione, quam prius videmus ante auditum tonitrui, cum tamen fiat prius sonus in nube, quam coruscatio, quia ex ruptione nubis per vaporem inflammatum in eo nascitur coruscatio. Et ideo quod dicit, alia ratio est de luce et aliis, intelligi potest, quod ista alietas non est penes instans et tempus, sed penes minus tempus et majus. Omnes enim auctores, sive sancti sive alii, dicentes lucem multiplicari in instanti, intelligendi sunt de instanti divisibili, quod est tempus insensibile, et non de vero instanti, quod est indivisibilis terminus temporis, sicut punctus lineae. Si ergo speciei visus et visibilis multiplicatio sit in tempore in sensibili, quomodo dictum est prius quod visus erat in tempore sensibili ? Et patet quod praeter hanc multiplica- tionem est judicium visus de visibili, et hoc judicium debet esse notum sensui ; propter quod oportet quod fiat judicium in tempore sensibili. 1 This seems a misunderstanding of De Anima, ii. cap. 9, § 7. 74 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. Eighth Octavum quod exigitur ad visum est sanitas visus cum naturali Healthy11 sua dispositione : nam oculus erutus, vel caecus, vel multum state of eye. laesus, vel turbatus ex aliquo humore fluente, vel ex resolu- tione vaporum confundentium pupillam non potest judicare de rebus, ut patet, et ideo non oportet hie immorari. Si enim oporteat dici aliquid, plus de hoc patebit in sequentibus. De situ quidem, qui est ultimum in visu, non potest hie explicari, quia coincidit cum aliis de quibus postea dicendum est. DISTINCTIO DECIMA. Habens capitula tria. Primum docet expressius quam superius, quae sunt sensibilia per se et per accidens. CAPITULUM I. Of what Habitis his octo sine quibus non potest fieri visio, videndum vision takes est ^uae sunt cognosc^nda per visum, et quibus modis cognizance, cognoscantur et certificentur, et qualiter et quare errat visus in cognitione visibilium, cum fuerit visus per radios rectos factus. Sciendum ergo quod quando haec novem1 non egrediuntur temperamentum, scilicet nee excellunt nee diminuuntur, tune fit visus certificatus. Quando ergo egrediuntur modum vel deficiendo vel excedendo, tune fit error in visu. Sunt autem certificabilia per visum viginti duo prius enumerata, ut lux, color, remotio, &c. ; et praeter hoc visus percipit hominem et equum et caeteras res hujus mundi. Nam per lucem et colorem ilia viginti cognoscuntur. Deinde mediantibus luce et colore et illis viginti alia fiunt nota, ut est possibile sensui, nam sensus particulares non possunt de omnibus certificari ; sed ilia viginti duo sensus particularis et communis et imaginatio possunt comprehendere sine errore, dummodo octo praedicta non egrediantur temperamentum. Vocantur autem 1 The ninth condition is situs of which the consideration, as stated at the end of the last chapter, is postponed. PERSPECT1VAE PARS PRIMA : DIST. X. 75 sensibilia per se de quibus possunt certificate, sed de quibus non possunt certificare sunt sensibilia per accidens. Et licet prius l tactum sit de his sensibilibus per se et per Analysis of accidens, tamen ne aliquis error incurrat, necesse est ut p( uberius exponantur. Dico ergo quod sensibilia per accidens sunt dupliciter : quaedam possunt certificari ab aliis virtutibus animae sensitivae, ut ab aestimativa et memorativa, ut prius dictum est, quaedam 2 tamen dicuntur sensibilia per accidens respectu sensuum particularium, et sensus communis et imaginationis, quoniam sensus. tales non percipiunt hujusmodi secundum se et per se, sed quia reperiuntur in eisdem rebus cum suis sensibilibus per se ; ut quia inimicitia respectu agni est simul cum figura et colore lupi, agnus in videndo lupum videt inimicum et coloratum, sed de inimico nihil judicat oculus per se, sed solum quia invenitur cum colorato. Et quia sensus particularis et communis vulgariter vocantur sensus, ideo sensibilia de quibus illi certificant vocantur sensibilia per se, et de quibus illi non certificant vocantur sensibilia per accidens, quamvis aliqua illorum possint ab aliis virtutibus animae interioribus cognosci. Aestimativa enim, et cogitativa, et memorativa non vocantur sensus vulgato nomine, quamvis sint partes animae sensitivae, et ideo sensibilia ab illis vocantur sensibilia per accidens, propter hoc quod sensibilia referuntur ad sensus particulares et communem. Sed alia sunt sensibilia per accidens quam 3 ea quae a Reasoning virtutibus animae sensitivae cognoscuntur. Ut quando video hominem extraneum non possum per sensum percipere cujus sit films, nee de qua regione sit, nee qua hora nee quo loco fuerit natus, aut quomodo vocetur, an Petrus an Robertus ; et hujusmodi infinita sunt, quae acciduntcuilibet, de quibus nulla virtus animae sensitivae potest certificare, nee potest homo scire veritatem nisi per doctrinam. Et tamen in videndo ilium 1 Cf. Distinct, i. cap. 3-4. 2 quae, J., which makes the sentence quite unintelligible, by destroying the contrast between the two acceptations, of sensibilia per accidens. O. has quaedam. 3 The reading in J. is quoniam, but quam is equally consistent with the MSS., and the sentence should end with cognoscuntur. A new order of sensibilia per accidens is introduced, requiring further analysis. 76 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. hominem visus cadit super omnes ejus proprietates. Nam si sit filius Roberti, et Gallicus1, et prima hora noctis natus Parisiis, et vocetur Petrus, videns eum videt Petrum Parisiensem natum prima hora noctis filium Roberti, quia haec coincidunt cum colore et figura et caeteris visibilibus. Et similiter naturae substantiales rerum, tarn in rebus animatis, quam in rebus inanimatis non sunt sensibiles ab aliqua virtute animae sensitivae nisi per accidens : exceptis illis quae sunt nocivae vel utiles, quas comprehendit aestimativa, et turn sensus cadit super hoc per accidens. Unde cum video hominem video substantiam et rem animatam, et ideo visus cadit quodammodo super naturam ejus substantialem, et super animam etiam, quae est res spiritualis ; sed hoc est valde per accidens. Et iterum sensibilia propria unius sensus sunt sensibilia per accidens aliorum sensuum, unde calidum et frigidum, humidum et siccum, -odor, sonus, sapor sunt sensibilia per accidens respectu visus, et sic quaelibet sensibilia propria unius sunt sensibilia per accidens respectu aliorum. Sensibilia ergo per se, ut dictum est dupliciter sunt, quaedam sunt propria ut novem, et quaedam communia ut viginti, quia communiter possunt sentiri a sensibus pluribus, et maxime a visu et tactu. Nam ut Ptolemaeus2 dicit in secundo libro, omnia quae visus percipit tactus discernit, praeter lucem et colorem ; et omnia quae tactus certificat, visus potest certifi- care, praeter quatuor propria, scilicet calidum, frigidum, humidum et siccum. CAPITULUM II. De his quae faciunt speciem in visum. Of sensible Ad hoc autem ut sciamus, quomodo hujusmodi sensibilia light'and Per se cognoscantur, oportet primo scire an omnia faciunt 1 Callus, J. 2 ' In omnibus quae secundum principium nervosum communia sunt sensibus tactus et visus communicant sibi excepto in colore : color enim nullo sensuum dignoscitur nisi per visum. Debet ergo color esse sensibile proprium visui, et ideo factus est color id quod primum videtur post lumen ; ' Ptol. Optica, lib. ii. p. ii. PERSPECTIVAE PARS PRIMA : DIST. X. 77 species suas in sensum. Cujus certificatio difficilis est, sed colour only tamen Ptolemaeus in secundo libro Opticorum determinat hanc Cemed in quaestionem, dicens, quod lux et color tantum faciunt suas vlslon- species in visum. Et hoc vult Alhazen quarto libro ; unde alia l non sunt activa in sensum nee in medium. Et causa quare haec non sunt activa est, quia omnia vel sunt quantitates vel proprietates quantitatum, ut patet, et quantitatis non est agere, quia debetur materiae cui non competit actio sed passio, ut Aristoteles dicit primo de Generatione, et Avicenna in secundo de Anima concordat. Nam medium vel instru- mentum susceptivum soni est absonum, et susceptivum colons non coloratum, ut dicit. Et ideo ejus sententia est, quod medium et sensus non debent habere naturas sensibilium quorum species debent suscipere, ut judicent de sensibilibus per eas. Unde humor glacialis non habet naturam aliquam lucis vel colons sub illo gradu quern habent res visibiles extra. Nam licet oculus habeat lucem, hoc est respectu coloris videndi non respectu lucis, quia patiens non habet actu sed in potentia quo assimiletur agenti. Nee habet glacialis anterior aliquem gradum coloris, quo assimiletur vere coloratis extra de quibus habet judicare ; licet habeat oculus in suis humoribus et tunicis quoddam esse coloris debile, per quod colores phantastici aliquando appareant, ut patebit cum de iride fiet sermo. Sed bene habet figuram, et quantitatem et corporeitatem, et alia sensibilia communia, quae 2 ei competunt, et ideo non est natum recipere species horum, nee ipsa sunt activa. Et quamvis Aristoteles dicat secundo de Anima, quod ultima perfectio omnis sensus est, quod ejus instrumentum est medium sensibilium, tamen ' ille gradus medietatis non invenitur in rebus sensibilibus ; quia si inveniretur et fieret ejus species in sensum, non judicaret sensus de ilia medietate, et ideo visus non potest species rerum recipere, ut judicet per eas de rebus, quarum naturae similes sunt in visu3, Cum ergo 1 J. has haec, which is clearly wrong. Combach has alia. The reference to Alhazen seems wrongly given. It should be lib. ii. cap. n, §§ 17, 18; or else, iii. cap. 5, § 20. His language is quite distinct: 'non fit comprehensio per sensum (visus) nisi lucis et coloris tantum.' 3 quod, J. 3 The meaning seems to be that the medium and also the sense-organ must 78 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. objicitur quod haec sunt sensibilia per se, ergo agunt in sensum, sicut propria ; dicendum est, quod non dicuntur per se sensibilia propter actionem in sensum, sed propter hoc quod sensus potest de eis certificare. >Et si objiciatur, quod tune visio non certificabitur de eis, postquam non faciunt in visu species suas : dicendum est quod sic : nam non exigitur in omnibus species propria, sed sufficit species visus cum specie lucis et colons, et cum quibusdam aliis considerationibus ; quae cum omnia congregata fuerint potest haberi certitudo, ut postea explicabitur. Si dicatur, quod auctores perspectivae multoties dicunt quod figura et qualitas rei visae et hujusmodi ordinantur in superficie membri sentientis, et non possunt ibi attingere nisi per species ; dicendum est, quod non est sermo proprius, vel non bene translatus ; nam non plus volunt dicere, nisi quod a tota quantitate et figura veniunt species lucis et colons quae ordinantur in superficie membri sentientis, et hoc suffich> Et cum superius dictum est, quod nos videmus aerem vel coelum a remotis, et certum est quod in aqua fluminis vel alia quae magnam habet latitudinem videtur coelum per reflexionem, sicut res in speculo ; et res in speculo videtur per hoc, quod species sua reflectitur a speculo ad visum ; tune diceret aliquis, quod perspicuum coeleste vel aer remotus faciat speciem per quam in aqua videatur. Sed dicendum est, quod nulla rei visae species est ibi, sed species visus, quae in acre sine aqua multiplicatur secundum lineam rectam ad perspicuum coeleste distans, et apprehendit illud perspicuum cum adjutorio speciei lucis illuminantis illud perspicuum ; et cum videtur per aquam reflexive, reflectitur species visus ab aqua usque aerem visum a remotis, et non species rei. Non ergo omne quod videtur per reflexionem, videtur per speciem suam. be of different nature and properties from the object perceived. The eye does not see the ether through which light passes ; nor again has the eye (with one exception) in its own structure anything akin to light and colour. On the other hand the eye does possess other sensible qualities as shape, texture, &c. For that very reason the visual organ takes no direct cognizance of these latter properties. PERSPECTIVAE PARS PRIM A : DIST. X. 79 Sed hoc est ut in pluribus visibilibus consuetis, non tamen universaliter est hoc intelligendum, quia aquam videre possum per speculum, sed species aquae non fit ibi, sed species visus, et sic est hie '. CAPITULUM III. Distinguens tres universales modos cognoscendi per visum. Deinde oportet scire, quod praeter modos particulars Three ....... .. . ,2 modes of cognoscendi sensibiha per se, sunt tres modi universales • knowing, secundum auctores perspectivae. Sed praecipue Alhazen (i) Sens* exponit hos modos et sufficienter, nisi quod aliquando intercurrit inepta verborum translatio. Est ergo prima cognitio solo sensu sine aliqua virtute animae, et sic cognoscuntur lux et color in universal!. Nam visus potest judicare quod sit color vel lux sine errore quando aspicit rem, dummodo octo praedicta sunt in suo temperamento ; et ideo haec duo cognoscuntur solo intuitu sensus. Sed species et modi coloris et lucis non possunt ita leviter cognosci ; nam si occurrat extraneus color quern non vidimus prius, nesciemus cujus sit color ille. Similiter si aliquod lucidum renovetur in acre, quod habeat lucem difformem ab aliis consuetis, ut Stella comata vel aliud, et non prius vidimus, non possumus judicare per visum quae lux sit ilia. Similiter si nos viderimus prius aliquem colorem, et postea tradiderimus oblivioni memoriam ejus, tune quando iterum apparebit visui, colorem possumus judicare, sed quis color sit non percipiemus. Similiter quando in infantia vidimus lunam plenam, non percipiebamus an esset lux solis vel lunae, donee fuerimus assueti et fixum fuerit in animabus nostris quod talis lux est 1 Cf. Alhazen, lib. iv. i, § 20, which is in direct opposition to this view. 3 These three modes are called by Bacon, following previous writers, sensation, science, and syllogism (see the final chapter of the second part of Perspective?). He admits that the names are imperfect, but explains their meaning clearly enough, i. A simple sense impression, as in the case of vision, that of light and colour, a. The comparison of such sense impression with others of a like kind reproduced by memory. In this way we distinguish universals from particulars, and one particular from another. 3. Apprehen- sion by a reasoning process, which often may be extremely rapid, and carried on unconsciously. See Alhazen, ii. prop. 10-13. 8o OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. lunae, non soils. Et hoc modo accidit de stellis : quia multi homines vident aliquando Jovem, vel Venerem, vel Mercurium, et propter pulchritudinem earum libenter aspiciunt, et dicitur eis tune ab astronomis quod talis est lux illius stellae, et talis alterius, et perpendunt differ en tiam ad sensum. Sed elapso tempore, quando alias vident unam illarum stellarum, non discernunt an sit lux Mercurii vel Veneris vel alterius, quia jam tradiderunt oblivioni imaginationem lucis propriae cujuslibet illarum. (2)Memory Sed si non tradiderunt oblivioni imaginationem lucis propriae sensation. cujusJibet stellarum prius visarum, cognoscunt luces earum cognitione secunda, quae est per similitudinem l secundum Alhazen. Et hie modus cognitionis non solum est circa colorem et lucem, sed circa omnes res in quibus distinguimus universale a particulari, et particularia ab invicem ; ut cum video hominem quern prius vidi, si habeo imaginationem quod prius vidi eum, tune cognosco non solum hominem in communi, sed istum particularem quern ab aliis discerno per hoc genus cognitionis ; si autem tradidi oblivioni, video hominem, sed nescio quis sit. Considerandum autem, quod cum dictum est quod visus cognoscit colorem vel lucem universalem solo sensu, et non particularem, excluditur particulare quod est inferius in linea praedicamentali, ut species colons. Iterum particularia signata specie alicujus, ut lux solis, et lux lunae, quia forsan lux non habet species 2 sed modos, quia omnes luces stellarum a sole oriente proveniunt. Sed non excluditur particulare vagum, nam illud est ita commune sicut suum universale et convertitur cum eo, ut aliquis color, aliqua lux, aliquis homo, aliquis bos. Cognoscere ergo universalia ab invicem et a 1 J.'s reading, sensibilem, deprives the passage of its meaning. Alhazen's words with regard to this form or degree of knowledge are (lib. ii. cap. i, § n) ' Cognitio est comprehensio consimilitudinis duarum formarum, scilicet formae quam comprehendit visus apud cognitionem, et formae illius rei visae vel sibi similis quam comprehendebat in prima vice : et propter hoc non erit cognitio nisi per rememorationem.' It is a ratiocinative process, he goes on to say: but distinguishable from the third degree of the (modus rationis) knowing pro- cess, in that it lakes place ' non per inductionem omnium intentionum quae sunt in forma, sed per signa.' * species seems used here in its ordinary acceptation. PERSPECTIVAE PARS PRIM A : DIST. X. 81 particularibus, et particularia ab invicem per comparationem rei visae ad eandem prius visam, recolendo quod prius fuerit visa et nota videnti, facit hie secundum modum compre- hendendi per visum. Cognitio vero tertia adhuc est, quae non potest fieri solo (3) Inter- sensu, et non est per comparationem ad prius visum, sed J^ci1^0 absolute considerat praesentem rem ; ad cujus cognitionem an instinc- .. 0. , tivereason- plura requiruntur, et est quasi quoddam genus arguendi. Sicut ing process. cum aliquis tenet in manu lapidem perspicuum, et non percipit ejus perspicuitatem, sed si exponat eum aeri, et sit aliquod densum retro illud in debita distantia et lux sufficiens, videbit lucem et densum ultra lapidem ; et tune cum non potest mediante lapide rem videre quae est retro nisi sit diaphanus, arguit quod sit transparens et perspicuus. Sed in rebus consuetis nos utimur hac cognitione subito, et non percipimus l nos arguere, cum tamen arguamus. Homo enim arguit ex natura sine difficultate et labore ; ut cum puero offeruntur duo poma, quorum unum est alio pulchrius, puer elegit quod pulchrius est, sed non nisi quia melius sibi videtur, et ideo magis eligendum. Unde facit hoc argumentum, quod est pulchrius in quantum hujusmodi est melius, et quod est melius est magis eligendum, ergo pulchrius est magis eligendum ; et tamen non percipit quod arguit, propter velocitatem arguendi innatam homini, sicut docet Alhazen. Et jam in mathematicis et logicalibus confirmavi hanc sententiam Alhazen, et probavi quod scientiam arguendi, quae est logica, scimus a natura 2, sed vocabula propria ignoramus a principio, et ilia per studium inventionis habuerunt primi auctores logicae, nos autem per doctrinam. Et propter haec vocabula fit tractatus et sermo de logica, non propter scientiae ipsius potestatem, quia haec est cuilibet innata, ut hie vult Alhazen et alias demonstravi. Et sic comprehenduntur viginti sensibilia communia, cum suis speciebus, non enim possent 1 'Homo est natus ad distinguendum sine difficultate et arguendum sine labore, et non percipit quod arguit ; ' Alhazen, ii. prop. 13. 2 On the slight importance attached by Bacon to formal logic cf. Opus Tertium, cap. xxviii. The reference here however is to other works not in- cluded in the Opus Majus ; another proof that this copy of the Perspectiva contains additions posterior to 1267. VOL. II. G 82 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. certificari nisi per hanc cognitionem, et patet quod solus sensus non potest in hos duos modos ; et vocatur hie solus sensus, ut visus in pupilla et in nervo communi usque ad sensum communem, Nam nisi adsit imaginatio et memoria visionis prius factae circa rem, non fiet comprehensio in secundo modo. Sed imaginatio et memoria sunt ultra sensum communem. Et tertius modus magis elongatur a solo sensu, quia ibi con- siderantur plura quam in secundo modo, et magis accedit ad opus rationis propter viam arguendi. Sed hi modi non habent nomina recte translata. Primum vocat Alhazen cognitionem solo sensu. Secundum principaliter vocat cognitionem per scientiam. Tertium vocat cognitionem per syllogismum propter modum arguendi. Sed haec nomina non sunt propria, quia virtutes animae sensitivae habent has cognitiones, quibus non debetur scientia nee syllogismus ut communiter accipiuntur. Sed de hoc certius fiet quando inquiretur, quae sunt virtutes animae quae faciunt hie judicia mediante visu, quod fieri non potest antequam magis pateat, in exemplis de diversis visibilibus, qualiter certificentur. PERSPECTIVAE PARS SECOND A: DISTINCTIO PRIMA. Hie incipit pars secunda hujus tractatus, quae est de modis particularibus et causis videndi per1 lineam rectam princi- paliter. Et habet distinctiones tres. Prima est de visione penes compositionem oculi, et habet tria capitula. Primum est de his quae a longe vident vel quae prope. CAPITULUM I. Et quoniam eadem est scientia oppositorum, ut dicit Aris- Connexion toteles in Topicis, et in primo de Animalibus assent quod eyes^th* rectum est index sui et ejus obliqui, quia per privationem lor>g si^ht. sanitatis cognoscitur infirmitas, ideo simul modos particulares certificandi visibilia cum defectibus visus et erroribus ejus designabo, ut statim ipse defectus et error pateat per de- terminationem contrariae veritatis. Primo vero recurrendum est ad reddendam rationem videndi penes ea quae ad compo- sitionem oculi spectant. Qui vero habent oculos profundos, necesse est ex hac causa quod possunt videre magis remota quam habentes oculos prominentes. Et hujus ratio prima est propter majorem fortitudinem quam habet oculus profundus propter majorem ejus appropinquationem ad nervum com- munem in quo est virtus vistva, sicut in fonte. Alia causa est, quod oculus profundus magis conservatur a nocumentis et plus elongatur a Jaesionibus quam prominens, et ideo fortior est. Tertia causa est, quod magis congregatur virtus visiva et adunatur, dum magis cooperitur interius in con- cavitate ossis, ut sic capiat viam strictiorem et rectiorem in rem visam, et minus dispergatur et dilatetur, ut sic cadat in locum pyramidis visualis. Et propter hoc homo, quando vult diligenter aspicere aliquid a longe, apponit concavitatem 1 secundum, J. G2 84 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. manus suae ad os oculi, ut plus congregetur virtus visiva et minus dispergatur. Et signum est ad hoc, quod oculi anima- lium, ut in piscibus qui non habent custodiam palpebrarum, male vident a longe, quoniam virtus visiva dispergitur et dilatatur nimis, cum non habeat oculus circumdans et coarctans ipsum. Hujus sententiae est Aristoteles in decimo nono de Animalibus 1, et confirmatur hoc per experientiam. Nam homo existens in puteo vel alio loco profundo poterit videre Stellas de die, quas non videbit cum est in superficie putei, sicut dicit Plinius in secundo Naturalis Philosophiae, et experientia docet. Et una causa hujus est propter angustiam viae, quia virtus visiva coarctatur diu, ut rectius incedat ad locum stel- larum quae sunt super puteum, et hoc fit propter cooperi- mentum quod habet in profunditate putei. Et sic oculus profundatus in capite eodem modo potest videre fortius ex hac causa, quae inferius tangetur. Et hoc dicit Ptolemaeus expresse in secundo Opticorum, sub his verbis ; Illi qui habent concaves oculos vident a remotiori ; cujus causa est virtus visibilis, quae fit propter coarctationem 2, id est, congre- gationem et adunationem, et propter loci angustiam. Cum enim processio fuerit ex angustis locis, protenditur visus et elongatur, quia necessario magis colligitur virtus oculi, et in minorem locum coarctatur, et ideo fortior est : quia omnis virtus unita est fortioris operationis. Et ejus coarctatio patet in figura. Si b c sit foramen uveae, et a sit pupilla alicujus oculi interius, planum est FIG. 37. quod virtus ejus cadit inter e et 1 i. e., as before stated, the fifth book of De Generatione Animalium. In the latter part of the first chapter, the whole of this foregoing statement as to the connexion of deep-set eyes with long sight, including the illustration of stars seen from a well, is clearly stated. In the same passage Aristotle distinguishes between long sight and fine discrimination of the colours of near objects ; these are not, he says, always found in the same person. His views on this point form part of Bacon's next chapter. 2 Jebb has cohabitationem. I substitute the word used in the passage of Ptolemy referred to (p. 38, ed. Govi). PERSPECT1VAE PARS SECUNDA : DIST. I. 85 f lineas ; quod si esset in d, iret virtus per g h lineas magis dilatatas. Et tamen aliqui multa percipientes in hac scientia perspectivae, contradicunt causae quam Ptolemaeus et Aristoteles assignant et quam experientia docet, allegantes quasdam persuasiones quae in auctoritate tarn valida et ex- perientia efficaciori merito eliduntur. Hoc dico, quia non oportet hie dissolvere omnes cavillationes quae possunt fieri contra veritatem, nam infinitae contra quamlibet possunt adduci. Praeter autem hanc rationem de concavitate, potest alia other con- assignari penes humores oculi, et est paucitas humoris albu- [^lonsj ^ ginei : nam cum humor multus est in albugineo, accidit glaciali sicut illi qui aspicit in aquam multam et profundam, cujus multitudo ita abbreviat visum quod non potest longius videre. Et hujus sententiae est Avicenna decimo nono de Animalibus1; et Averroes in libro suo de Sensu et Sensato ponit causam videndi a remotis custodiam palpebrarum ; dicens quod palpebrae conservant et custodiunt oculos a calore et frigore et multis impedimentis, et ideo fortior virtus est in oculis habentibus palpebras, et vident a longe ; et affert exemplum de multis animalibus quae vident remotius quam homo, propter hoc quod habent palpebras spissiores -. Juxta hoc considerandum, quare senes multi cum distincte The sight volunt videre res, ut cum legunt literas, vident melius a longe of old ak'e- quam prope. Nam protendunt a se longius res, quas volunt videre. Et hujus causam docet Ptolemaeus in secundo Per- spectivae, nam multa humiditas abundans in oculis eorum est in causa ; senes enim multas humiditates accidentales super- fluas habent. Cum ergo est modica humiditas, tune visus 1 This work, translated by Michael Scotus, and dedicated to his patron the Emperor Frederick II, was printed in Venice in 1500. The book is not so distinctly a commentary on Aristotle as are the principal philosophical works of Averroes and Aquinas, though it follows to some extent the Aristotelean arrangement. Not knowing Arabic, I can not speak of the accuracy of the translation. But it is clumsily and ungrammatically written, is filled with untranslated Arabic words, and gives the impression that the translator knew little of the subject. See pp. 10, n of this volume. 2 See however Aristotle, De Partibtts, ii. 14, and Dr. Ogle's note on the passage. Aristotle says that ' of hairy animals man alone has lashes on both lids' ; also that very few birds have lashes. 86 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. transiens per earn statim expeditur ab ea, et sic potest rem occurrentem prope cito distincte videre ; cum vero est super- flua humiditas accidentalis, tune confunditur oculus, et non ita cito expeditur propter quantitatem humiditatis. Et ideo oportet quod res longius distet ab oculis antequam distincte videatur ; nam humiditas haec, quae decurrit in oculo et in superficie corneae et palpebrarum, non solum corpus oculi occupat, sed aerem humectat prope oculum ; et ideo de prope non possunt oculi tales videre, sed oportet visum expediri ab ea et longius transire. Prior ratio tangebat causam videndi a remotis per humiditatem naturalem oculi, hie fit mentio de humiditate accidental! superflua 1. Caeterum hie loquimur de visione a longe aliter quam prius : nam quod hie vocamus prope et longe continetur ibi sub altero illorum, scilicet sub prope, eo quod remotio ibi sumitur pro magna distantia, et hie loquimur de distantia et discreta cognitione quae sit semper prope. Sed potest fieri propin- quius vel remotius, qui tamen sunt gradus in propinquitate contraria remotioni de qua in prioribus loquebamur. CAPITULUM II. In quo dantur causae de certa vel discreta visione in tenebris et luce. Depen- Et quia facta est mentio de discretione visus, quia aliud vision on est videre a longe, aliud discernere ; considerandum est, quae size of lens exiguntur ad discretionem visus et distinctionem, quantum trans- est de compositione oculi. Et proculdubio necesse est quod humours°f numorg^acia^s s& bonae quantitatis, ut in eo possint partes and of rei bene distingui et sensibiliter. Si enim parvus est, species cornea. 1 Fantastic as this explanation of Presbyopia may be, it should be remem- bered how very recent is the true explanation. Not till midway in the last century was it suggested (by Porterfield) that accommodation of sight to near objects depended on an increase in the curvature of the lens produced by con- traction of the ciliary muscle ; and that weakness of the muscle and rigidity of the lens came on with age. Knowledge of the precise mechanism of the pro- cess was reserved for our own time. PERSPECT1VAE PARS SECUNDA : DIST. L 87 partium rei visae occupabunt loca nimis propinqua, et fiet confusio major. Item oportet quod sit mundus, et similiter humor albugineus: nam impressiones et maculae cito depre- henduntur in re munda, ut patet de maculis in panno mundo, et ideo species rerum impressae oculo melius et certius apparebunt, si humores sunt mundi et defaecati. Caeterum oportet quod humor albugineus sit temperatae quantitatis : nam aliter erit respectu glacialis sicut aqua profunda, ut dictum est, et obscurabitur visus. Praeterea oportet quod tela aranea et cornea sint tenues et subtiles et bene perviae, ne umbram faciant glaciali. Insuper oportet quod non sint rugosae, sed lenem et expansam habeant superficiem. Quo- niam si rugas habeant faciunt umbram : et haec est causa quare senes impediantur a visione distincta et discreta, quo- niam aranea et cornea habent rugas in senibus, sicut et cutis totius corporis. Non solum considerandum est de acumine visus ad viden- Relation ot dum longius, et de discretione videndi per naturam compo- ^^1^ Of sitionis oculis ; sed de hoc conferendum est, quare quidam vident in tenebris et crepusculo et parva luce melius quam in pleno lumine, et alii e contra. Et proculdubio illi qui habent multum de humore albugineo indigent multa luce, antequam clarificetur ; praeciptie si est spissus, et maxime immundus ; et ideo tales oculi non vident bene de nocte ad modicum lumen. Et ad hoc facit si humor glacialis sit multus et spissus et immundus, et si tela aranea et cornea sunt spissae et rugosae : necessaria 1 enim est multa operatio lucis et fortis, ut omnia ista clarificentur, et in die et in pleno lumine bene vident, et non aliter. Sed illi qui habent paucam humiditatem in humoribus, et claram et mundam, et telam et corneam bene perspicuas et sine ruga, non possunt videre in magna luce : quia lux multa confundit oculum talem ex nimia claritate, et in tantum occupat visum lucis fulgore ut fiat respectu rerum visibilium exteriorum inhabilis ad dis- cernendum in illis. Sicut homo qui stetit in forti lumine, quando convertit se ad loca tenebrosa, non potest discernere res in eis propter speciem lucis fortem quae in oculis suis 1 nociva, J. obviously an error, necessaria, O. 88 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. superflue operatur : nam fortior motus animae semper occultat debiliores. Et ideo homines habentes dispositionem hujus- modi oculi vident bene in crepusculis, et ad lumen candelae de nocte, et ad lumen stellarum. Et in his omnibus quae dicta sunt de distinctione et de visu in tenebris et in luce, Aristoteles et Avicenna dant auctoritatem in libris suis de animalibus superius annotatis. Some eyes De visu tamen in tenebris et in luce potest alia causa sicTight " assignari, scilicet quando oculus habet multum de luce propria : nam oculus in hominibus, et equo, et cato 1, et multis animalibus lucet de se, sicut squamae piscium, quod patet quando homo in tenebris movet oculum a situ suo per digi- tum. Sed quidam homines habent plus de luce, quidam minus : et illi qui multum habent possunt videre in parvo lumine et tenebris, si aliae causae a parte humorum, et telae et corneae adsint, quae dixi. Sed qui parum habent de luce, non sic : praecipue si caeterae causae assint a parte humorum et telae et corneae, CAPITULUM III. De variis erroribus visus propter compositionem et com- plexionem oculi. Double Praeterea ex bonitate compositions oculi accidit, quod res many una videtur una ; quando scilicet pupillae habent eundem causes. situm respectu nervi communis ; quoniam tune species veniunt a duobus oculis ad eundem situm in nervo communi, et fit Strabismus, unum judicium. Quando vero natura errat, ut accidit in lusco quod glacialis unius oculi non habet situm consimilem ad glacialem in alio, tune species naturaliter vadunt ad loca diversa in nervo communi, et ideo oportet luscum laborare multum et ingeniari ad hoc, ut reducat oculos ad situm con- similem quatenus non erret, ut unitatem rei possit compre- Cold or hendere. Et licet oculus bene sit compositus, nihilominus tamen accidit multiplex impedimentum ex nimio calore vel frigore, secundum quod homines stant multotiens in locis 1 caro J. PERSPECTIVAE PARS SECUNDA : DIST. I. 89 calidis, ut fabri, et pistores, et coquinarii, et hujusmodi ; nam resolvitur oculus et destruitur per fortitudinem ignis et destruitur a naturali complexione, et impeditur judicium videndi. Similiter, ut Averroes dicit libro suo de Sensu et Sensato, accidit impedimentum quando instrumentum videndi fuerit infrigidatum a rebus intrinsecis infrigidatione intensa. Nam debilitatur et obscuratur oculus in locis in quibus est multa nix aut multa aqua, et ideo apparent ripae maris turbidae et paucae lucis, et similiter loca nivis. Et similiter in ebriosis et infirmis et iracundis accidit Passion or recessus oculi a naturali complexione : unde ebriis et infirmis videtur unum duo et res visa vacillare et moveri, propter hoc, quod nimia humiditas vaporum ascendentium ad oculos resolutorum per fortitudinem vini, aut humoris calidi domi- nantis in causa morbi, turbat oculos et cogit egredi a suo situ naturali, sicut in irato. Nam calor accenditur circa cor, et accendit sanguinem, et resolvit vapores, qui de facili surgunt ad oculos et penetrant propter poros eorum, et movent oculos a suo situ naturali, ita quod species non possint figi in uno loco nervi communis ; atque nee in uno loco glacialis oculi ejusdem, secundum Averroem loco memorato. Nam propter motum et ebullitionem vaporum accidit quod species formatur in diversis partibus, sicut species solis et lunae in aqua mota, et dum formatur in una non adhuc abscinditur ab alia, et ideo duae apparent, sicut apparet nobis duplex species solis et lunae in aqua mota. Et similiter ex passione capitis accidit aliquando resolutio Nervous vaporum ad oculum quibus visus movetur, ut in scotoma 1 et vertigine, et tune aestimatur res visa moveri, ut exemplificat disturbance Ptolemaeus in secundo Opticorum, et illud operatur ad in- humour?" telligendam causam scintillationis, et sic apparet unum duo et res visa moveri. Et Avicenna dicit tertio de Animalibus, cum contingit aliqua causarum quae scriptae sunt in libris philosophiae, quae moveat spiritum qui est in anteriori ven- triculo cerebri circulariter, et virtus visibilis reddidit ei formam sensatam, non quiescit species in loco uno, sed circulariter movetur secundum motum spiritus revoluti, et sic videbitur res 1 Ptol. Optica, p. 51. 9o OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. Compres- sion of globe of Double vision in a single eye through obstruction of lens, or debility. circulariter moveri. Et Avicenna tertio de Animalibus dat causas tres a parte dispositionis nervi communis et oculi, quod unum potest videri plura. Nam humor vitreus, qui extenditur ab oculo ad nervum communem, et spiritus visibilis, qui fluit a sensu communi in nervum communem et in oculum, stint subtilia corpora et mobilia multum, et ideo de facili mutantur a situ suo, et hoc potest esse vel secundum dextrum et sinis- trum, vel secundum ante et retro. Quod si in nervo communi vacillent secundum dextrum et sinistrum tune species duae quae veniunt ab oculis duobus non possunt figi in eodem loco nervi communis, sed una cadit in dextrum, et alia in sinistrum, et sic duae apparent, et oportet quod res una videatur duae. Similiter si vacillent secundum ante et retro, figetur una anterius et reliqua posterius, et ideo duae distinctae appare- bunt. Et quando uterque motus accidit erit motus speciei, sicut vertigo, et apparebit res vacillare secundum duos situs. Tertiam causam assignat de uvea ; quae de facili recepit motum. Nam per motum spirituum et calorem fortem et multum, potest interius concuti, atque per conatum oculi dilatatur, et per suum nervum ex quo componitur potest dilatari vel comprimi secundum quod nervus ille contrahitur vel distenditur. Potest etiam exterius concuti ex multis occasionibus, ut quando digitus comprimit uveam vel aliis modis, et per has concussiones aliquando mutatur foramen in directum, aliquando in obliquum, et haec variatio potest fieri in uno oculo et non fiet in alio, aut in ambobus oculis simul fiet, sed diversis modis. Quapropter ipsa species diversifica- bitur in utroque oculo et per consequens in nervo communi, ut major vel minor appareat res et species, et sic majorem locum in nervo communi una species habebit quam alia, et ideo res quae est una videbitur duplicata. Praeter omnia quae dicta sunt de hoc quod unum videatur duo, sunt adhuc casus diversi naturales cum suis causis. Et accidit ergo aliquando quod humor extraneus coagulatur infra uveam inter glacialem et foramen; et aliquando a superius ad inferius secundum longitudinem, aliquando ex transverso secundum latitudinem, aliquando circulariter; et ita fit divisio glacialis, ut videat per partes suas diversas eandem rem, et PERSPECTIVAE PARS SECUNDA : DIST. I. 91 ideo ei apparet una res duae. Hanc causam tangunt medici in libris et decent curationem, ut per Avicennam patet in cura oculi. Quod si non contingeret, aestimatur quod potest fieri hie deceptio. Et vero aliter creditur posse fieri apparitionem duorum ex eo, quod visus fit extramittendo, et quod species potest aliquo modo videri. Nam sunt multi homines, qui quum aspiciunt aliquam rem unam, apparent eis duae, et non est propter oculorum diversitatem, quoniam si uno oculo aspiciant idem eis accidit. Uno ergo oculo vident duo omni- bus causis exclusis praedictis. Quapropter non potest esse, nisi vel quia species rei, dum fit prope rem, est fortior et plus habet de natura rei, et ideo magis est sensibilis quam longius multiplicata. Cum ergo homo habeat debiles oculos, tune virtus non solum secundum se est debilis, sed magis debilitata ex distantia stabit ad speciem rei prope earn, et fiet species ei pro objecto, ut terminetur virtus debilis ad illam, sicut ad vaporem terminatur visus ex distantia debilitatus. Sed oculus fortis penetrat aerem, in quo est species prope rem, et occul- tatur ei species propter fortitudinem visus, sicut vapor in acre prope oculum occultatur et penetratur propter vigorem oculi. Et illud frequentissime accidet hominibus habentibus debiles oculos, maxime scilicet quando negligenter vident. Et ali- quando homines habentes bonos oculos cadunt quoquo modo in istam passionem, quando scilicet negligentissimi sunt in videndo et oculum semiclaudunt, et sunt ipsi et res visa in locis obscuris et temporibus caliginosis, sicut in crepusculis. Et necesse est istud, vel quod oculus unus habeat geminas Double pupillas ; quod licet sic hoc possibile, non sum hoc expertus. pupl " Solinus enim in libro de Mirabilibus Mundi facit mentionem de quadam regione in qua mulieres solebant habere duas pupillas. Et Plinius sexto libro per diversa loca mundi ostendit homines habentes geminas pupillas in oculis ; quod si contingat unum potest videri duo. 92 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. DISTINCTIO SECUNDA. De modo videndi recto considerate penes speciem visus et rei visae ; habens quatuor capitula. CAPITULUM I. That a cloud can Deinde considerandae sunt causae visionis a parte specierum be seen . . ., ... ._ . . from with- visus et visibilium. Et jam in promptu est causa quare oculus out not existens extra aerem vaporosum et nebulosum videt eum, et fromwithm, proves quando est in aere tali non videt nee percipit vapores et radiation nuD^ia- Hoc enim superius tactum est incidenter, nunc autem ex causa principali. Oportet enim quod fortitudo et debilitas radii visualis sit causa hujus : nam quando est prope aerem talero, et in eo virtus visiva est fortis ex propinquitate sua ad oculum, propter sui fortitudinem potest penetrare aerem spis- siorem, et nihil videtur nee percipitur a visu, nisi quod potest visum terminare, ut dictum est prius. Et ideo tune 1 non per- cipitur aer vaporosus. Sed quando oculus longe fit ab illo aere vaporoso, tune species oculi debilitata invenit resistentiam et terminationem, et ideo valet a longe videre aerem nebu- losum. Et ex hoc experimento patet manifeste> quod fit visus extramittendo. Nam si sola species rei visae fieret, tune non The axis of Posset ratio reddi hujus visionis. vision. Et a parte speciei considerandum est ulterius non solum absolute, sed per comparationem ad situm, sine quo non potest fieri, nee distincte, nisi diligenter observetur. Dicendum ergo quod unus oculus facit speciem usque ad rem visam, et res visa facit ad oculum suam speciem in eodem loco, unde habent axem communem, qui est perpendicularis super omnes partes oculi, eo quod transeat per centrum omnium. Et ideo cum perpendicularis incessus sit fortis et potens, oculus judicat 1 Tune is the reading of O., not etiam, as in J. The punctuation in J., and the insertion of et before propter sui fortitudinem, obscure the meaning. See p. 62. PERSPECTIVAE PARS SECUNDA : DIST. II. 93 fortissime per speciem partis quae venit super hanc lineam, et earn comprehendit in fine certitudinis, quantum potest unus oculus comprehendere. Et ideo dicitur in libro de Visu a, quod nullum visorum videtur simul secundum totum, et hoc est intelligendum in fine certitudinis, sed una pars tantum super quam cadit axis dictus : nihilominus tamen eodem aspectu videtur tota res quae est basis pyramidis visualis, et plus ut tactum est, et ideo simul plura videntur. Sed propter com- plementum certitudinis et partes ex utroque latere propin- quiores termino axis certius videntur, et remotiores minus certe. Quando vero oculus movetur ut certificet singulas partes visas, tune axis decurrit super eas, et certificat succes- sive unam post aliam. Et quoniam naturaliter duo oculi situm habent consimi- Binocular lem respectu nervi communis, tune se habebunt axes ocu- V1 lorum uniformiter ad omnem punctum super quem cadunt, et cadent necessario super eundem punctum rei, et tune ille punctus melius et certius videbitur a duobus oculis quam ab uno. Et intelligendum est, quod a nervo communi dirigatur linea recta imaginabilis inter duos oculos, usque ad rem visam, concurrens in eandem partem rei visae cum axibus . oculorum, et haec linea est axis ° communis, et ille punctus super quem cadunt isti tres axes, videtur in fine certitudinis, ut patet in figura, et aliae partes secundum magis et minus, se- cundum quod habent situm diversum respectu hujus axis. Nam a punctus videtur certissime, quia tres axes concurrunt in eo, et b atque c certius videbuntur quam e et d. 1 This is the first proposition of Euclid's Optics. OuS^ rwv opcunivcav a/za o\ov uparai. His mode of explaining this proposition is curious. Rays proceed from the eye to the object (al -npoam-nrovoai oif/eis). These impinge upon certain points leaving other points unaffected, and therefore unseen. It takes time for all the points to be touched so that the image becomes continuous; although the time is too short for us to be conscious of it. Ao«ff opdadat a/zo TWV 6\f/«uv Ta\v irapa(p(pofjifi' ft .» 11 ash-shuhub, plural of <*->\ 4~" ash-shihdb, a shooting star ; ascendens et descendens ought therefore to be in the plural. 1 The sentence is incomplete, though the sense is clear. 3 What Bacon calls the second book De Sontno et Vigilia is what is now called De Jnsomniis. The passage quoted is in cap. iii. 3 Ptol. Optic, pp. 40-1. 104 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. quasi unus, et videtur quod ille sit quasi mixtus ex omnibus. Et de his sunt exempla infinita, et posita sunt aliqua in principio1, et in diversis locis ; et ideo pertranseo. CAPITULUM II. De cognitione per scientiam. Vactsabout Quae vero comprehenduntur per scientiam 2, sunt per dis- the moon . . ... . . . . . learnt by tmctionem universahum ad mvicem vel particulanum vel repeated universalium a particular}, ut dictum est : unde diversitas et experience. distinctio rerum visibilium consideratur in hac cognitione, et haec cognitio primo et per se attenditur circa lucem et colorem, quoniam sunt maxime sensibilia. Quando ergo luna est extra umbram terrae, habet lumen clarum et album, quando est in superiori parte umbrae habet lumen rubeum, quando vero est in inferiori parte non videtur lumen, quando etiam soli conjungitur in novilunio non apparet ei lumen. Et ideo visus percipit hanc diversitatem : sed non potest solus sensus hoc certificare, sed postquam pluries vidit has diversitates et aspiciat lunam, potest cognoscere quod in tali tempore vel in tali sic vel sic apparet, et in aliis non videtur. Explana- Causa vero hujus rei difficilis est ; certum tamen est quod these° facts. lumen lunae causatur a sole, sicut omnium stellarum, ut superius dictum est. Sed ut dicit Ptolemaeus in libro secundo Opticorum, quando conjungitur soli3 tune illud quod impedit lunam illuminari versus nos est propinquum lunae, quoniam est fere medietas corporis lunaris nobis objecta, quia alia pars illuminatur. Et ideo radii solares non possunt attingere ad partem versus nos ; neque principales 4, ut patet ; sed multum 1 See pp. 39-46. 2 The word is here used in the sense attributed to it, provisionally, on pp. 79-80, of memoria visionis prius factae. The knowledge to be considered under this head is that which results from reiterated experience : no faculty being needed other than the power to discriminate between one universal and another, or one par- ticular and another, or again, between a particular and a universal. The instance here given applies of course only to the facts discerned ; not to the disquisition as to their cause ; which, however interesting, is a digression. 3 Ptol. Optic, p. 39. * Neque principales, should be followed by neque accidentales, but the structure of the sentence was altered, in the hurry of composition, as is often the case with Bacon. The explanation why the Moon is completely hidden PERSPECTIVAE PARS SECUNDA : DIST. III. 105 recedunt et separantur. Et ideo radii accidentales non suffi- ciunt accendere lunam. Sed quando est in umbra, tune terra quae obtegit lunam a sole, est multum elongata a luna, et ideo radii solares principales multum prope concurrunt propter strictitudinem umbrae in parte superiori ; et propter hoc radii accidentales possunt venire de prope in magna fortitudine ad corpus lunae, et ideo accendunt lunam. Sed quia accidentales sunt debilioris operationis quam principales, propter hoc non clare illuminant lunam nee plene, et ideo fit subrubea vel pallida, declinans ad ruborem, et magis rubea est, quando minus cadit in spissitudinem umbrae, et magis pallida. quanto magis cadit in earn. Et tamen potest ingredi spissitudinem umbrae, et descendere in eccentrico suo versus terram, quod non possunt radii accidentales earn accendere propter magnam separationem radiorum principalium ipsius solis, et remanet tota tenebrosa, sicut in conjunctione, quia de se lumen non habet, sed est corpus densum. Similiter de colore potest poni exemplum. Nam si per Second medium panni valde rari colorati diversis coloribus in par- tibus suis visus aspiciat aliquod corpus unius colons, tune si °^Ject *eetl foramina panni sunt magna, videbit colorem corporis sicut fine parti- est, sed si sint parva et subtilia, apparebit ei color rei post- positae mixtus, et ideo ex diversitate raritatis medii per quod videtur videbitur color diversus, et sic errabit in scientia. Cujus causa est dubia. Nam constat, quod colores partium corporis non veniunt ad visum nisi per foramina panni inter fila, et colores filorum veniunt secundum suas lineas et verticationes proprias ad alia puncta quam species colorum partium postpositi corporis : quapropter figuntur colores par- tium illius corporis ad puncta alia in oculo quam colores when in conjunction with the Sun (i. e. when new) and only partially hidden when in eclipse, is quite just, if allowance be made for the difference in technical language between his time and ours. He observes that, in the first case the source of light is near to the object obscured (propinquum lunae), being, in fact, the further side of the moon lit by the sun's rays. The direct rays (principales), therefore, diverge so much that the diffused rays (accidentales) are inoperative. In the second case the direct rays which bound the cone of the earth's shadow, coming from a more distant source, are far less divergent, and the accidental rays, being less remote, produce a dim reddish colour on the eclipsed surface. 106 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. filorum, quare non videtur quod color erit mixtus. Sed dicendum est, quod sic : nam quando foramina sunt minuta, tune colores transeuntes per foramina sunt multum propinqui filis, et ideo colores filorum et colores transeuntes per foramina sunt valde propinqui, et attingunt ad puncta habentia insensi- bilem distantiam : et quia sic est, ideo non erit sensibilis diversitas colorum istorum, et per hoc apparebit visui mixtus. CAPITULUM III. Apprecia- De his vero quae per syllogismum comprehenduntur acci- distance by dunt similiter exempla notabilia. Primum quidem inter ea a series of est distantia seu remotio. Circa quod primo consideratur, intermedi- . ate objects, quod distantia superflua impedit visum ; quia eadem res distans facit parvum angulum in oculo quae faceret magnum quando est propinqua, ut patet in figura. Et quoniam ex parvitate anguli accidit quod parva res pupillae occupatur, non potest i ( res sensibiliter quantum oportet dis- tingui in oculo, et ideo res male per- cipitur ex superflua distantia. Com- prehenditur vero et certificatur dis- tantia, si sit mediocris, per continua- tionem et ordinationem corporum sensibilium interjacentium inter visum et rem remotam. Ut cum aliquis sit juxta murum unum, et aspiciat ahum murum ultra primum elevatiorem eo et satis ab illo distantem, non percipit aliquam distantiam inter ipsos, quia aut non sunt corpora continuata inter eos, aut ea non potest percipere propter interjectionem primi muri sub quo stat. Height of Et inde accidit, quod quando non sumus prope altos clouds. montes, sed in locis planis, non percipimus altitudinem nubium 1 ; immo aestimamus quod sint longe remotiores a nobis quam sunt, quia non sunt corpora sensibilia posita inter nos et eas sed solus aer qui non est sensibilis nobis, et ideo tune non percipimus altitudinem nubium. Sed cum fuerimus prope altos montes, quamvis non sint multum alti ultima altitudine quae est circiter octo milliaria, videbimus 1 See vol. i. p. 229. PERSPECTIVE PARS SECUNDA : DIST. III. 107 nubes in capitibus montium et cacumina superiora nubibus. Ex quo concludit Alhazen in secundo libro quod nubes non sunt magnae altitudinis, quamvis vapores bene ascendant usque ad unum et quinquaginta milliaria, sicut demonstratur in Jibro de Crepusculis. Sed non omnes vapores faciunt nubes, soli enim aquei ; et non omnes sunt materia nubium, terrestres vero altius ascendunt quamvis sint graviores, quia siccum est subjectum caloris et bene calorem retinet postquam receperit, ut lapis melius quam lignum. Inde accidit quod calor solis fortior et abundantior retinetur in vaporibus terrestribus quam aqueis, et propter hoc altius elevantur. Nunc autem ne fieret objectio de altitudine nubium, per contrarietatem libri de Crepusculis, feci mentionem de hoc libro. Remotio l ergo comprehenditur quando corpora continuata Difficulty sunt inter visum et rem, et hoc in mediocri distantia, et tune wex^rern quando visus ilia corpora aspexerit et mensuras eorum certi- distances, ficaverit. Quod si aliquid istorum defuerit non certificabitur remotio. Et remotio mediocris respectu visus, id est cujus quantitas certificatur a visu, est remotio apud cujus ultimum non latet visum aliqua pars illius spatii habens quantitatem sensibilem ad totam remotionem. Et remotio mediocris respectu rei visae, in qua visus comprehendit unam partem rei visae, est apud cujus ultimum non latet pars illius rei visae habens proportionem sensibilem ad quantitatem rei visae. Remotio vero quae est extra mediocritatem respectu visus est ilia, apud cujus ultimum latet quantitas habens proportionem sensibilem ad totam illam remotionem. Et remotio intem- perata respectu rei visae est, quae partes proportionales toti proportion! sensibili abscondit a visu. Erratur ergo de certificatione distantiae propter intem- 1 This is treated of in Alhazen (lib. ii. cap. n, prop. 22, 24, 25, and 39). He points out in a way that would be clear enough, were it not for his extreme diffuseness, that our estimate of the distance of an object depends on the existence of a series of familiar things interposed between the eye and the object. We gain an estimate of the distance of things round us by measuring the time taken in walking to them, or by reference to parts of our own body, as the foot or hand, as measures of this distance. When the distance is very great, and no such series of objects is intefposed, the eye has no means of determining distance. Bacon is less verbose, and more lucid. io8 OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. Errors of perantiam longitudinis rerum a visu. Nam sic arbores multum a longe positae, quamvis sint satis distantes videntur fromdis- tamen continuari aut sibi propinquae. Et ob hoc stellae erraticae aestimabuntur in eadem superficie cum stellis fixis, propter immoderatam distantiam stellarum a visu : cum tamen stellae erraticae plurimum distent a fixis. Et figura multorum aequalium laterum directe visui opposita videtur circularis figurae, et circulus videtur recta linea, et sphaera aestimabitur plana figura. Nam propter immoderatam longi- tudinem anguli figurae, licet sint sensibiles respectu totius in debita distantia, quando tamen fuerit immoderata distantia, occultabuntur a visu respectu totius, et ideo judicabitur res angularis rotundae figurae, quia quando est clausus tails angulus, tune est rotundae figurae. Similiter cum gibbositas arcus circuli objiciatur visui, licet medium gibbositatis circuli sit propinquius visui quam extremitates ad diametrum, tamen haec propinquitas non apparet visui propter distantiam im- moderatam : et ideo occultatur accessus partis propinquioris visui, et aufertur in judicio visus ipsa gibbositas ; quapropter curva linea apparebit recta1. Et ob hoc accidit, quod quando luna est septima vel vicesima prima, tune linea circularis basis pyramidis luminosae Solaris occupantis corpus lunae apparet linea recta, cum tamen in aliis temporibus apparet curva. Et sphaerica videbitur plana propter eandem causam. Propin- quitas tumoris ejus excedit imperceptibiliter propinquitatem extremitatis illius tumoris propter immoderatam distantiam. Et ideo sol et luna videntur esse superficiei planae, cum tamen sint sphaericae. CAPITULUM IV. De figuratione lunae secundum diversas aetates ; et addi- tiones aliquorum in fine. Phases of Et per jam dicta potest apparere causa de diversa appari- scureS°ex tione figurationis luminis lunaris secundum quod crescit et 1 See Euclid's Optica, prop. 22. 'Eav kv TC? avrw eiwrfSa) (V <£ TO o/^/ia KVK\OV irepupeptta reOri, 57 rov KVK\OV -ncpiQepfta evOfia ypap,^ (paiverat. Euclid goes on to explain, as Bacon does, that the illusion is more complete the greater the distance of the object. PERSPECT1VAE PARS SECUNDA : DIST III. 109 « decrescit. Nam aliquando basis pyramidis lucis Solaris plained by VT . . Aristotle occupantis corpus lunae, apparet linea arcualis, ut ante an(j septimum diem et post, sed in septimo apparet linea recta. roes- Cujus causam Aristoteles secundo Coeli et Mundi et Averroes imperfectis et transitoriis sermonibus1 occultant ; atque liber Problematum Aristotelis Latinussuae translationis obscuritate dubios nos relinquit. Mirum enim satis est, quare eadem linea curva apparet aliquando recta, aliquando curva, ex eadem distantia. Si enim secundum causam datam de immoderata longitudine linea arcualis debet apparere recta : quomodo ergo poterit pluries, immo fere per totum mensem lunarem, apparere curva, et bis tantum recta judicari ? Abstrahamus ergo nos a sensu, et imaginemur secundum True ex- veritatem, lunam esse corpus sphaericum, et primo intelli-^'1 gamus earn esse positam juxta nos in distantia moderata, et solem similiter, ita tamen quod habeant eandem compara- tionem ad invicem, et motus suos sicut in coelo, et quod eundem respectum habeant respectu visus nostri sicut quando sunt in coelo, excepto quod distantia non sit immoderata. Tune hie videbimus duas pyramides ; una est visualis, cujus basis est portio superficiei lunae nobis objecta, et alia est pyramis luminosa solans, cujus basis principalis est superficies solis. Et quoniam haec pyramis est curva, eo quod antequam possit pervenire ad conum suum occurrit ei superficies lunae, oportet quod habeat ibi basim secundariam 2, licet longe minorem prima, et est major portio lunae objecta soli. Ante vero quam pars lunae objecta visui nostro incipit in aliquo illuminari, scilicet dum sol et luna sunt in conjunctione, basis pyramidis lucis solan's non apprehendit aliquid de basi pyra- midis visualis. Sed quam cito separatur luna a conjunctione sua, ut aliqua pars de portione illuminata objiciatur nobis, tune basis pyramidis solis occupat illam partem basis pyra- midis visualis, et ideo circuli illorum statim intersecant se in duobus locis, et includunt infra se partem illuminatam. Et 1 Aristotle's remark on the moon's phases in De Coelo (ii. cap. n), is undoubtedly meagre. 3 That is, it is a truncated cone. The use of the word conus to denote the apex of the cone has been already noted. Cf. vol. i. p. 119. no OPERIS MAJORIS PARS QUINT A. secundum quod portio basis pyramidis Solaris plus secat de basi pyramidis visualis secundum hoc crescit lumen in portion e nobis objecta. Circulus ergo basis pyramidis solis in distantia moderata semper curva linea apparebit, et nunquam recta : quia sola distantiae immoderatio facit quod aliquando potest apparere recta. Sed in distantia superflua sicut nunc est oportet quod pluries appareat circularis l. Nam circuli dupli- citer possunt intelligi in sphaera ; scilicet, ut aequidistantes ad invicem, ut sunt aequinoctialis in sphaera mundi, et tropici et caeteri aequinoctiali aequidistantes, ex utraque sui parte ; et alii sunt circuli intersecantes se et hujusmodi aequidistantes, ut qui transeunt per polos sphaerae sicut coluri in sphaera mundi, et omnes sunt circuli majores in sphaera. Priorum autem una sola est de majoribus, scilicet major aequidistan- tium, ut aequinoctialis in coelo : nam illi soli circuli sunt majores in sphaera qui transeunt per centrum sphaerae et dividunt sphaeram in duas partes aequales. Explana- Sic ergo consideremus sphaeram corporis lunae, et hoc in tirmed?1" portione nobis objecta, ita quod in hac portione quae respicit terram, intelligamus majorem aequidistantium, quae dividit corpus lunae in duas partes aequales, et post earn versus nos intelligamus alias, quot volumus versus polum corporis lunae nobis objectum; et intelligamus magnos circulos intersecantes se in polis sphaerae lunaris, unus tamen nobis sufficit hie, cujus gibbositas directe objiciatur visui nostro, separans lunam in duas partes aequales versus oriens et occidens, qui transit per polum nobis objectum, et per alium ejus oppositum, et vocemus hie ipsum colurum. Certum ergo est, quod immo- derata distantia occultat gibbositatem istius coluri, secundum superius declarata. Unde oportet, quod aliquando appareat linea recta. Sed nulla distantia potest occultare gibbositates aequidistantium, quoniam tota circumferentia cuilibet earum habet penitus eundem situm respectu oculi, et non accedit aliqua pars circumferentiae ad visum magis quam alia, ut 1 The Magd. MS. has pluries circularis et aliquando recta. The addition, how- ever, seems hardly needed. Even with the condition of distance (Bacon means\ the straight line can only appear twice in the lunation. Circularis is apparently used in a comprehensive sense for curved. In reality the line, when not straight, is elliptical. PERSPECTIVAE PARS SECUNDA : D1ST. III. in appareat visui in omni distantia, et ideo nihil occultandum est in eis ; propter quod semper apparent in sua circumferentia et circulatione, sicut nos percipimus de linea circulari quae est circumferentia basis pyramidis visualis. Ilia enim est una de aequidistantibus istis, et major inter omnes quae possunt visui objici, et patet quod visus cujuslibet judicat earn perfecte circularem ; et sic faceret de omnibus aequidistantibus quae signarentur in portione nobis objecta, sed nulla est assignata quantum est de ratione lunae secundum se. Pyramis tamen visualis signat unam, quae est circumferentia suae basis, et pyramis solis signat aliam, quae similiter est basis suae cir- cumferentia. Cum autem haec circumferentia basis pyramidis solis attingit portionem lunae nobis objectam, necesse est ejus gibbositatem esse versus solem, sicut nos ad oculum videmus. Et causa hujus est, quia est portio circularis quae est prope majorem in sphaera ; nam est portio unius de aequidistantibus describendis circa portionem sphaerae lunae nobis objectae, quae aequidistans est major omnium quae possunt ibi de- scribi. Sed non est simpliciter major, quae secet sphaeram lunae in partes aequales, quia non est medietas sphaerae lunae nobis visibilis, sed portio parum minor ejus medietate, ut nunc supponitur, et sequentia explicabunt magis loco suo. Quia tamen arcus basis pyramidis Solaris est fere portio majoris circuli, ideo nullo modo potest ejus concavitas in portione lunae nobis visibili jacere versus solem. Si enim esset arcus circuli bene parvi, tune posset concavitas esse versus solem, ut patet. Erit ergo arcus illius gibbositatis versus solem in novilunio : et quando attingit primo cir- cumferentiam basis pyramidis visualis, tune arcus visualis pyramidis et arcus Solaris sunt aequales, et jacent simul et terminantur ad terminos chordae portionis visibilis ipsius lunae. Sed quando pyramis Solaris occupat aliquam partem portionis lunae nobis objectae, tune arcus pyramidis Solaris relinquit arcum basis pyramidis visualis, semper tamen ei conterminal is, et separantur ad invicem continentes por- tionem illuminatam, et intersecant se in terminis chordae portionis lunae nobis objectae ; et tune arcus pyramidis Solaris est sicut arcus unius aequidistantis prope magni- U2 OPERIS MAJORIS PARS QUINT A. tudinem majoris aequidistantium. Et debet imaginari primo fuisse in circumferentia basis pyramidis visualis, et postea continue mota ab ea versus colurum de quo dictum est prius, qui transit per polos lunae, scilicet per ilium polum nobis objectum et per ejus oppositum, dividens lunam in duas medietates, ac si moveretur per quartam lunae a1 cir- cumferentia basis pyramidis visualis usquequo fiat colurus. Quando ergo erit colurus, tune oportet quod ejus gibbositas nos lateat propter intemperatam distantiam, et apparebit linea recta. Sed ante non ; quoniam semper prius fuit arcus unius aequidistantis, et partes circumferentiae aequidistantium habent eundem situm respectu oculi. Nulla enim magis accedit ad oculum quam alia, ut prius visum est. Quapropter a prima illuminatione lunae, usquequo portio basis pyramidis veniat ad locum coluri, erit semper arcualis et in se et secundum judicium visus. Sed quando in septima die veniet ad locum coluri, oportet quod appareat visui in linea recta tanquam diameter superficiei lunae, quae nobis plana apparet. Et tune cum sit in altera medietate lunae fit iterum arcualis, quia jam accedit ad naturam aequidistantis. Et quoniam est arcus aequidistantis prope majorem aequi- distantium, necesse est quod ejus concavitas sit versus solem. In ilia enim medietate lunae non posset tanta aequidistans designari, cujus gibbositas sit versus solem, bene enim posset in parva aequidistante, ut patet consideranti 2. Et si tune 1 The Magd. MS. has ad circumferentiam, but clearly the first quarter of the lunation is being described, not the fourth. 2 This is the reading of Reg. Magd. has ' quod ejus gibbositas sit versus solem : in ilia enim medietate lunae posset aequidistans tam parva assignari quod ejus concavitas sit versus solem.' The passage is somewhat obscure. During the first quarter both curves of the illuminated surface are convex towards the sun. Bacon's explanation of the moon's phases is remarkable as a piece of lucid exposition addressed to a vigorous intellect with such elementary mathe-- matical knowledge as we may suppose Pope Clement IV to have possessed. It will be noted that the whole description is brought in to illustrate an error of vision caused by distance : namely, that a circle or half-circle in the plane of the eye appears a straight line. The proposition has to be qualified by noting that the illusion does not take place except under the con- dition of distance (distantiae immoderatio). The use of the words aequidistantes for lines parallel to the equator of a sphere, major aequidistantium for the equator and coluri for great circles PERSPECTIVAE PARS SECUNDA : DIST. III. 113 movebitur ille arcus pyramidis donee jaceat super arcum basis pyramidis visualis, et tota circumferentia illius aequidistantis jacebit super totam basim pyramidis visualis, tune oportet quod tota superficies lunae nobis objecta sit illuminata, et eadem erit basis utriusque pyramidis, et tune erit luna plena. Deinde propter situm solis variatum respectu lunae, arcus basis pyramidis Solaris incipit recedere a basi pyramidis visualis, et inclpit luna deficere a luce, sicut in novilunio crevit, ita quod semper apparet basis pyramidis Solaris linea curva propter rationem aequidistantis, usquequo basis pyra- midis Solaris veniat ad locum coluri in prima et vicesima die, et tune iterum apparet linea recta, sicut in die septima. Sic ergo potest per hujusmodi immoderatam distantiam et rationes circulorum intelligi figuratio lucis lunaris per aetates suas variatas 1. Patet ergo quod impossibileest ut coelum sit planae figurae ; The quamvis hoc visus aestimet, vel saltern quod accedit multum ad planam figuram. Nam sicut hie dictum est, anguli figurae concave polygoniae aequalium laterum apparent ex immoderata surface. distantia habere rotunditatem. Paulatim enim absconduntur anguli, quia non habent proportionem ad immoderationem distantiae, nee accessus anguli ad oculum excedit sensibiliter partem circuli inscribendi in tali figura, vel sphaerae inscribendae, propter hoc quod anguli quantitas modica est vel nulla sensibilis respectu tantae remotionis. Et hoc non solum apud Alhazen dicitur in tertio suo libro, sed in libro De Visu hoc idem vult auctor, cum dicit in decima propositione 2, passing through the poles, has been illustrated in the geographical section. Attention is fixed in this case on one particular colure, that which lies in the plane of the eye. 1 It is not at first sight very easy to reconcile this description with the denial in vol. i. p. 129, that lunar light was reflected from the sun. But it will be observed that Averroes in that passage, while maintaining that the moon (as well as other planets and stars) had intrinsic light, yet held that solar influence was needed to call it forth. 2 J. has, a propositione ; Combach gives decima propositione. It is the ninth proposition of Euclid's Optica, roL upOoywvia fji(~ft0T) i£ airoaTT]jj.aros opupfva irtpHfxpT) aivtTai. Cf. Eucl. Optica (ed. Heiberg),p. 17. But the demonstration given is by no means complete or satisfying. The treatise De Visu, if not identical with Euclid's Optica, was at least founded on it. Cf. Alhazen, iii. 24, 25, 26. VOL. II. I H4 OFERIS MAJORIS PARS QUINT A. Rectangulae magnitudines e distantia visae peripheriae apparent. Sed quia rectangulae figurae hujusmodi non possunt esse nisi aequilaterae, ideo alia translatio subjungit, quadrata per distantiam apparent rotunda, et non solum quadrata, sed omnis figura aequilatera, quia eadem est ratio de omnibus. Sicut de aliis polygoniis, in quibus circuli et sphaerae inscribi non possunt, non est verum, quia potest esse sensibilis accessus anguli ad oculum licet magna distantia sit. Hoc addidi propter intellectum istius occultationis. Si ergo anguli corporis aequilateri paulatim occultentur. donee corpus appareat rotundum, ita quod non semel et simul occultatur tale corpus propter angulorum protensionem, tune corpus rotundum, quia non habet angulos, simul et semel totum occultabitur, et ex magna distantia apparebit planae figurae. Ergo si coelum extenderetur ad oriens et occidens sub plana figura, tune stellae in occasu occultarentur secundum se totas simul et semel, cum sint sphaericae figurae. Sed nos videmus contrarium, quia pars post partem occidit et occultatur, ac similiter oritur. Quapropter non potest hoc esse in plana distantia et ideo nee coelum erit planae extensionis, sed curvae. CAPITULUM V. De comprehensione magnitudinum . As with Sicut vero exemplificatum est de comprehensione distantiae so pro syllogistica cognitione, sic potest exemplificari in nitude : a magnitudine. Et auctor libri de Visu l et multi aestimabant 1 The fourth of the seven definitions of Euclid's Optica lays it down that rd fj.€v VTTO fjifl^ovos ycavias 6pd>p.eva [Ati^ova. fyaivfaOat, ra 8c vnd €\drrovos kXarrova, icra Se ra virb lacav •ycovt&v op&fjifva. The Latin translation quoted by Bacon is exact. Alhazen, lib. ii. 36, shows clearly enough that other data besides the angle of vision are needed to determine the magnitude of an object. ' Non est possibile/ he observes, ' ut sit comprehensio quantitatum rerum visarum a visu ex comparatione ad angulos quos res visae respiciunt apud centrum visus tantum.' If an object is held at a foot from the eye and then again at two or three feet, it is judged of the same size though the visual angle is very different. Trans- verse diameters of a circle held before the eye in various planes subtend very different visual angles. In props. 37 and 38, he shows one element of the per- ception of magnitude to be the proportion that the part of the object embraced PERSPECT1VAE PARS SECUNDA : DIST. III. FIG. 46. magnitudinem comprehend! per quantitatem anguli apud reasoning oculum. Unde in principio illius libri supponitur, quod visa sub majori angulo apparent majora, et sub minori minora, et sub aequali- bus angulis visa apparere aequalia. Sed hoc non sufficit, sicut docet Al- hazen per exempla ; quoniam si in circulo signentur diametri diversae ut a b) c d, patet ad sensum quod a b videtur longe sub minori angulo, et tamen diametri sunt aequales. Simi- liter de lateribus quadrati, nam a b latus facit longe minorem angulum in oculo quam d c, et tamen latera sunt aequalia, et visus apprehendet hujusmodi latera esse aequalia: et similiter diametros circuli ejusdem,vel circulorum aequalium, judicat visus ae- quales in mediocri distantia. Ergo quantitas anguli compre- hensa non sufficit. Praeterea una re visa in minori distantia et majori, dummodo sit medio- cris excessus, diversificabitur angulus sensibiliter. Sed visus non judicabit rem visam esse majorem et minorem ; ut si oculus ponatur in cono pyramid is brevioris, major in eo erit angulus quam in cono longioris, per xxi primi Euclidis. Atque si triplicaretur distantia, scilicet ut prima sit unius cubiti, secunda sit duorum, tertia sit trium, erit extranea diversitas anguli, et tamen judicabitur esse ejusdem quantitatis. Quoniam ergo ita est, non potest esse certificatio magnitudinis rei secundum quantitatem anguli. Sed oportet by the visual angles bears to the whole object, and another element to be the length of the visual cone, in other words, our estimate of the distance of the object. The question of distance has been already spoken of. 1 This diagram is accurately copied from Reg. It supposes the eye of the observer to be at the vertex of the visual angles, i.e. to the left (in the diagram) of the shaded area. Thus a b represents the side of the square which being farthest from the eye, has the smallest visual angle. The diagram in J. is without meaning I 2 n6 OPERIS MAJORIS PARS QUINT A. quod consideretur angulus et longitude pyramidis, et his com- paretur basis pyramidis quae est res visa. Longitudo vero pyramidis comprehenditur per comprehensionem quantitatis corporum interjacentium, sicut prius dictum est de remotione. Et hoc fit in rebus consuetis et mediocris distantiae per com- positionem et resolutionem subjectam ad aliquam certam mensuram memoriae promptam, cujusmodi est quantitas hominis mensurantis secundum se tptum vel secundum partem, et haec omnia certificat axis visualis super visibilia transportatus. Effect of Accidit autem error in magnitudinis comprehensione quando dSaSnce6on est immoderata remotio, quoniam videbitur multo minus estimate of quam sit in veritate. Cujus causa est quoniam longitudo magnitude. . ..... intemperata est, quae partes proportionates toti in proportione etiam sensibili abscondit visui ; et cum fuerit occultatio partium sensui perceptibilium, anguli in quos cadunt non sentiuntur, licet sint totali angulo proportionales. Uride cum discurrerit axis super rem visam, absconduntur lineae ex ea et partes multae, unde minor efficitur totalis apparentia. Et etiam propter male sensibilem parvitatem anguli non bene ordinabitur species in parte sensibili membri sentientis, et ideo non bene judicabitur quantitas. CAPITULUM VI. in looking De corporibus autem sphaericis, sicut sunt stellae et alia, we^ee^ess non est Poss^^e qu°d oculus videat medietatem, sed oportet than half, quod videat minorem portionem. Nam radii extremitatum rei concurrunt in oculum : radii autem, qui ab extremitatibus medietatis sphaerae venirent, contingerent terminos diametri, per xix tertii Elementorum, et facerent angulos rectos cum terminis diametri, sicut ibidem dicetur. Ergo relinquitur quod non concurrent per petitionem. Quod autem stellae ex causa perpetua videantur majores1 1 Ptolom. Optica, p. 78 ; ' Visibilis radius, quando cadit super res videndas aliter quam inest ei de natura et consuetudine, minus sentit omnes diversitates quae in eis sunt ; similiter etiam erit sensibilitas ejus de distantiis quas com- prehendit minor. Videtur enim hac de causa quod de rebus quae sunt in coelo et subtendunt aequales angulos inter radios visibiles, illae quae propinquae sunt PERSPECTIVAE PARS SECUNDA : DIST. III. 117 in oriente et occidente quam in medio coeli, dicit Ptolemaeus Why stars in tertio et quarto ; et Alhazen in septimo. Et potest demon- p^the8 strari per hoc, quod visus judicat coelum quasi planae figurae horizon. extensae super caput in orientem et occidentem, quando aspicit ad alterum illorum. Sed quod videtur prope caput propin- quius videtur, et ideo stella quando est in medio coeli videtur esse propinquior, et ideo in horizonte videtur magis distare. Sed quod magis videtur distare videtur esse majus, postquam sub eodem angulo videtur. Sed quod secundum veritatem magis distat est majus postquam sub eodem angulo cum re minori videtur. Ut a b magis distat ab oculo, et majus est quam c d, et c d quam e f. Ergo tune relinquitur quod stellae apparent majoris quantitatis in oriente quam in medio coeli. Et hoc patet aliter. Remotio earum quando sunt in oriente comprehenditur / \ / per interpositionem terrae ; sed sic non possunt comprehendi quando sunt in medio coeli propter insensibilitatem aeris. Ergo cum magis percipitur earum remotio quando sunt in oriente quam in medio coeli, sequitur a1 quod magis videntur tune distare, quam FlG- quando sunt in medio coeli. Ergo ut prius apparebunt majora. Potest etiam exemplificari de motu et quiete, quantum ad Optical il- cognitionem quae dicitur esse per syllogismum. Motus autem pUesr°epiion cognoscitur ex comparatione rei motae ad aliam respectu of motion and rest. cujus mutat situm. Unde non comprehendit visus motum, nisi quando comprehenderit rem in duobus locis et sitibus diversis ; et situs rei visae non diversificatur, nisi in tempore. Quapropter motus non comprehenditur nisi in tempore sensibili. Quies similiter comprehenditur a visu, ex compre- hensione rei visae m eodem loco et eodem situ tempore sensibili. Et visus multipliciter errat in comprehensione motus et quietis. Nam aliquando motis nubibus aestimatur puncto qui super caput nostrum est apparent minores ; quae vero sunt prope horizontem videntur diverse modo, et secundum consuetudinem.' Cf. Alhazen, lib. vii. cap. 7, prop. 51. He attributes the apparent enlargement in great part to mists and vapours near the horizon. n8 OPERIS MAJORIS PARS QUINT A. esse lunae motus, et accidit error iste ex intemperata longitudine : nam ex temperata non fit ita. Unde baculum fixum in aqua videmus semper quiescere, ct motum aquae transeuntis percipimus. Accidit autem error praedictus in motu lunae cum nubes fueriht multae et continuae, quoniam non comprehenditur motus nisi per accessionem alicujus ad aliud vel recessum. Cum autem paucitas et diminutio fuerint nubium motus, possumus discernere motum earum per accessum ad invicem et ad stellam per recessum. Et ideo per contrarium cum coelum fuerit nubibus coopertum, propter continuationem earum et multitudinem non decernimus motum in eis ; et tamen lunam videmus moveri motu celerrimo, propter hoc quod pertransit velociter partes diversas nubis, turn propter motum proprium turn propter motum nubium. Et quando videns vadit in partem in qua est luna vel aliae stellae, videtur ei quod stellae moveantur ante se in partem in quam vadit ; quoniam in fine motus sui eandem distantiam et eundem si turn judicat se habere, sicut in principio motus. Et quia sic, concludit virtus distinctiva mediante visu, quod Stella moveatur ante faciem videntis in partem ad quam movetur videns ; et similiter si fugiat videns in partem contrariam videbitur ei quod Stella sequatur. Sicut si viderit hominem ante se qui semper habeat eundem situm ad ipsum, necesse est quod aequali motu moveantur in partem eandem, et ideo aestimat videns quod stellae moveantur in partem suam, aut procedendo aut subsequendo. Nam situs ejus respectu stellae quantum ad judicium visus est idem. Et causa hujus est distantia immoderata inter ipsum et stellam, propter quam non percipit se per motum suum elongari vel appropinquare stellae, et ideo judicat se habere semper situm eundem. Et eodem modo accidit, quod quando sol est in meridie et homo vadit ad oriens, semper videtur quod sol sit in ejus directo ; et si plures homines stent in eadem linea inter oriens et occidens, licet multum distent, tamen sol apparet in directo cujuslibet eorum. Et hoc verum est propter immoderatam distantiam et solis magnitudinem. Et umbrae illorum horninum videntur aequidistantes ; et similiter radii soiis venientes ad eos videntur aequidistantes, PERSPECTIVAE PARS SECUNDA : DIST. III. 119 quamvis concurrant in centrum solis ; sed propter distantiam superfluam non percipitur concursus, et ideo videntur radii aequidistare et umbrae similiter. Cum autem homo aspicit Stellas erraticas, licet moveantur in coelo motu veloci ad occidentem, tamen quando visus aspicit ea, aestimet quod quiescant nee percipit motum. Et causa hujus est, quia propter immoderatam distantiam, non percipit visus accessum vel recessum eorum respectu alicujus fixi, nee situs diversitatem : et ideo radius visibilis judicatur immobilis, habens eundem situm respectu rei, et ideo aestimat visus rem esse immobilem. Et quando homo revolvitur saepius in circuitu, cum quiescit Illusion putat quod visus moveatur et res aliae in circuitu, quoniam ro moto vidente movetur interius vis visibilis. Et licet videns motion, steterit, non statim res visibilis stabit, sed motus ejus in videntis quiete durabit : quia humores oculi sunt de facili mobiles, et cum receperint motum retinent ipsum bene, sicut aqua et species etiam visibiles quae sunt corpora subtilia sunt facilis motus, et ipsum bene continuant. Nam sunt de genere evaporationum et resolutionum, et ideo visus movetur interius quiescente ipso vidente ; et quia visus movetur, aestimat res visas moveri, sicut dicit Aristoteles secundo Coeli et Mundi, et Averroes et Ptolemaeus in secundo et Alhazen in tertio Perspectivae l. Et quando homo est in navi mota, videntur ei arbores et alia in ripa moveri, et hoc est propter motum virtutis visivae. Et maxime res illae videntur moveri quae longe sunt ab axibus : nam si axes bene figantur super rem propinquam aquae, non videtur moveri. 1 Cf. Alhazen, iii. 7, § 70 : 'Si quis enim saepius in circuitu volvitur, cum quiescit putat quod parietes moveantur. Et est, quoniam moto vidente, movetur intrinsecus vis visibilis : et licet videns steterit, non tamen vis visibilis stabit, sed motus ejus in videntis quiete durabit ; et ob hoc motus visarum rerum aestimatio insurgit,' Alhazen's third book is chiefly occupied with optical illusions of the kind spoken of in this chapter by Bacon, who has selected some of the most significant. The illusory appearance of the moon moving in clouds is noticed in cap. iv, § 19 of this book. The reference to Aristotle is De Coelo, ii. 8, § 6, a passage which is further discussed in the next chapter. 130 QPERIS MAJORIS PARS QUINTA. CAPITULUM VII. De scintillatione. Difficulties Et his annexa est difficultas philosophica valde, sed magis biemenot°" insolubilis quam aliqua praeter iridem. Omni nocte possumus overcome intueri res in quibus accidit hujusmodi dubitatio, unde nihil by Aris- . , . . . totle. totiens videmus cujus causam minus sciamus ; et est de scin- tillatione stellarum. Stellae vero fixae aliquando manifeste scintillant, et aliquando non. Planetae quidem secundum Aristotelem * non scintillant. Scintillatio vero est quidam tremor stellae, et motus apparens, et hoc maxime accidit quando stellae sunt in ortu vel in occasu, ut Aristoteles vult in secundo Coeli et Mundi, quia tune videntur magis distare, ut habitum est, et ideo visus minus certificat eas. Nam Aris- toteles primo Posteriorum et secundo Coeli et Mundi dicit, quod causa hujus rei est propter distantiam stellarum fixarum, unde quia planetae sunt prope, ideo non scintillant, ut dicit. Et ait quod non est haec passio in stellis, sed videtur solum propter resolutionem et tremorem visus, quia ut infert, planetae prope sunt, et ideo potens est super eos visus. Ad fixas autem porrectus tremit propter longitudmem : quia tremor visus facit ipsius astri videri motum nihil enim differt moveri visum, aut quod movetur. Haec est sententia Aristotelis secundum quod ex pluribus translationibus colligitur evidenter, et maxime per earn quae immediate de Graeco purior est transfusa 2. Com- Sed cum dicat absolute, quod planetae non scintillant, tamen parison of vuit secundo Coeli et Mundi, quod sol quodammodo tremit, st&rs wrtn 1 Aristotle's view on Scintillation throws such light on the discussion that follows that it is well to quote it fulrjj, (De Coelo, ii. 8, § 6) : fj yap 6i//ts diro- Tfivo/j-tvrj naKpav €\iaafTai Sia rrjv aaQivtiav, "Oirep a'iriov taws /cat rov orikfieiv TOVS doTtpas TOVS evSfSf fj.fi/ovs, TOVS 5% ir\dvr]Tas (*.r) ari\&tiv ol p.ev ydp tyyvsciaiv, war' eyupar^s ovaa irpbs CLVTOVS diKveirai ^ 6i[/is" irpos 5t TOVS paSaiverai Sid TO jjifjitos, dirorfivop.ivr] iroppoj Xiav. 'O 8e rp6fj.os avrffs rov darpov 8onetv etvai rrjv Kivrjaiv ovOtv -ydp 8ia qui est inferior radius, reflec- titur ad d punctum in visibili e d, et in- fenus concurrit cum catheto ut in m, unde apparet res sicut est. Sed bg radius inferior reflectitur usque ad £, quod est superius in FlG-56- visibili k n, et b a radius ad «, unde necessario k apparet in/, et n in c2, et ita res eversa. Et currit haec demonstratio juxta hoc primum primi 1 The proposition illustrated here is discussed in Catoptrica attributed (though, according to Heiberg, wrongly) to Euclid (prop, xi and xii). See Heiberg's Prolegomena to Euclid's Opttca, p. xlix. Cf. Vitello's Optica (viii. 52 and 53). Bacon's criticism of the two figures given in the Catoptrica is just. In his own figure the lines el and dm passing through the centre/ are of course vertical to the mirror. 2 Reg. has n in c. J. has nc. PERSPECTIVAE PARS TERTIA : DIST. I. 141 libri de visu, ' sub elevatioribus radiis visa elevatiora apparere, sub humilioribus humiliora1.' Sed tamen considerandum quod male figuratur demonstratio in libro de Speculis, quia catheti debent cadere in centrum sphaerae, quod ibi non servatur, et ideo hie pono rectam figurationem. In speculis columnaribus intra politis accidunt similia ut in speculis concavis tarn in quantitate rei visae, quam in numero imaginum : quoniam eversione visibilium fit etiam diversimode reflexio in his, ut in columnaribus exterioribus, a longitudine, latitudine, a situ medio ; et juxta hoc diver- sificantur imagines et variantur nihilominus loca imaginum, secundum diversitatem situs respectu columnae, sicut in con- cavis sphaericis. In pyramidalibus concavis accidunt similia ut in columnaribus et sphaericis concavis ; variatur etiam in his reflexio, ut in pyramidalibus extra politis, a longitudine, latitudine et medio modo ; et juxta hoc diversificantur imagines in figura et quantitate. CAPITULUM V2. Et juxta jam dictas reflexiones possumus adhuc aliqua alia Depen- proponere exempla speciosa in rebus natural ibus. Nam cum ^"our^n saepe dictum sit quod ex diversitate casus lucis et reflexionis the angle of a coloribus et rebus ad oculum apparet diversus color et m diversa lucis relucentia in rebus lucidis, intelligendum est quod hoc est propter casum et reflexionem ad angulos diversos. Nam quando incidit et reflectitur ad angulos rectos fortior est actio lucis, et quando ad angulos minus rectos debilior, et quando ad angulos multum acutos tune multo debilior, et sic lux cadens diversimode potest vel manifestare, vel occultare, vel mitigare intensionem coloris, vel augmentare in diversis modis, ut patet in collo columbae et canda pavonis, et multis rebus. Non tamen dico, quin 3 veri colores sint in 1 Vid. Eucl. Optica, def. 5 viroKfiaOu . . . rd ftiv VTT^ utrewportpav cucrivuv vpwpfva nfTtojpuTtpa ubi radius visualis a d concurrit cum catheto f h ; et similiter g apparebit in c, ubi a c radius visualis concurrit cum g m catheto \ et ideo tota res % f apparebit in loco c d propin- quius oculo, et videbitur sub majori angulo, quam si corpus unum esset. Nam sub angulo o ap videbitur per FIG. 59. haec duo corpora, sed sub angulo g a f videretur per unum medium sine fractione. Si vero oculus sit in densiori medio, et res visa in subtiliori, tune est e contra. Nam res videbitur minor, turn quia sub minori angulo vide- bitur, turn quia remotius apparebit. Nam o videbitur in h, et/in k ultra rem visam, ita quod o f apparebit in k h : nam radius visualis a b con- currit in h cum catheto h ct et radius / visualis a d concurrit in k cum catheto pfk; et sub minori angulo videtur, quam si per unum medium videretur. Nam nunc videtur res tota sub dab angulo propter frac- tionem ; et sine fractione videtur subfa o angulo majori. 1 This reading of Reg. is obviously right. J. has g in catheto. U 0 S CORPUS UBTILIUS FIG. 60. OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. CAPITULUM III. De diversitate loci imaginis in sphaericis. Refraction Si vero non sint corpora plana per quae visus videt sed 1Cal sphaerica, tune est magna diversitas. Nam vel concavitas corporis est versus oculum vel convexitas. Si concavitas tune est quatuor modis. Nam duobus modis est, si oculus sit in subtiliori medio, et duobus modis si in densiori. Si ergo oculus sit in medio subtiliori, et concavitas medii sit versus FIG. 61. FIG. 62. oculum, potest oculus esse inter centrum medii et rem visam, aut centrum inter oculum et rem visam. Et non fiat hie vis de centro medii densioris vel subtilioris, quia idem est centrum utriusque, et concavitas utriusque est versus oculum, quia idem est centrum sphaerici continentis et contend. Ponam ergo primo omnes istos modos, deinde exemplificabo in figuris ; nam sic oportet fieri propter canonum singulorum parvitatem PERSPECTIVAE PARS TERTIA : DIST. II. 151 et figurarum magnitudinem l. Et haec omnia patent in his figuris, quae hie ponuntur secundum ordinem octo articulo- rum praedictorum. Si ergo oculus sit in subtiliori mcdio et concavitas sit respectu oculi, et oculus sit inter centrum et rem visam, videbitur res propinquius quam sit. Nam angulus visualis sic erit major, quam si lineae rectae trahantur ab oculo sine fractione ad extremitates rei, et sub majori angulo, et tamen imago minor est re ipsa. Si vero oculus sit in subtiliori medio et concavitas sit versus oculum, et centrum densioris Eight cases refracting concave to the eve ; FIG. 63. FIG. 64. corporis sit inter oculum et rem, adhuc videbitur res propin- quior. Sed angulus erit minor, et imago minor. Si vero oculus sit in densiori medio, et concavitas versus oculum, et oculus sit inter centrum concavi corporis et rem, turn res videbitur ultra locum suum remotius, et sub minori angulo, et imago erit major. Si vero centrum corporis concavi sit inter oculum et rem visam, caeteris conditionibus remanentibus, adhuc res visa videbitur remotius et sub angulo majori, et imago erit major. 1 Each of the following eight figures in Reg. covers one side of a folio. In a side note on each of the eight pages, the point to be illustrated is briefly stated : thus on the first (answering to fig. 61 in this edition) are the words, * Exemplum quum oculus est in subtiliori medio et concavitas est versus oculum, et oculus est inter centrum et visibile' ; and so with the others. The words sub signo appended to the chapter in J. are unintelligible. OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. four cases Si autem convexitas corporis sit versus oculum, erit surfaces* s^m^iter quatuor modis : nam duobus, si oculus sit in subtiliori medio, et duobus, si oculus sit in grossiori. Si MEDIO SUBTILIORI FIG. 65. FIG. 66. ergo oculus est in subtiliori medio et convexitas medii in quo res est sit versus oculum, tune potest res visa esse inter centrum et oculum, vel centrum inter oculum et rem visam. OCULUS IN DENSICRJ OCULUS IN DENSIORI FIG. 68. Si res sit inter oculum et centrum, tune imago erit propinquior et major et angulus major. Si centrum fuerit inter oculum et rem visam, erit adhuc imago major, et angulus major. Sed locus imaginis erit remotior. Si autem oculus sit in medio PERSPECTIVAE PARS TERTIA : DIST. II. 153 densiori, et res visa sit inter oculum et centrum, imago erit remotior et minor, et sub minori angulo videbitur. Si vero oculus sit in medio densiori, et centrum sit inter oculum et rem, erit imago propinquior et minor et sub minori angulo videbitur, et quantitas anguli sub quo videtur res cognoscitur esse minor quam deberet esse, si medium esset unum. Et hoc etiam est quando continet angulum ilium, quern faciunt lineae incessus recti, et terminantur extra ipsum ad alium punctum ; major vero perhibetur, ut patet in figura prima, quando infra ipsum concurrit ad punctum alium, sed tune angulus quern lineae incessus recti faciunt est minor quam angulus sub quo videtur res, et ideo angulus sub quo videtur res est major quam si esset medium unum. Nam l tune videtur sub angulo b c a contento sub lineis rectis. Et in figura sequenti sub angulo cap contento ex lineis rectis videretur, si medium esset unum, et ita sub majori angulo quam sit angulus contentus ex lineis fractis sub quo videtur res per duo media. Et secundum hunc modum intelligendum est, in aliis omnibus sequentibus figuris. CAPITULUM IV. De exemplis penes hujusmodi fractiones. Descriptis his figuris circa modum videndi per fractionem Applica- possunt poni exempla in rebus visis. Et primo de baculo nTtural qui videtur fractus, quando una pars est in acre et alia pars in pheno- . . mena. aqua, et oculus est in acre. De hoc enim est vulgata contentio An oar apud philosophantes quando disputant de quolibet, et nunquam solvitur apud vulgus eorum, quia nesciunt hanc tertiam partem Perspectivae. Quando autem oculus est in eodem medio cum superiore parte baculi, videbit ipsam per visum rectum, sicut est. Sed quando oculus est in subtiliori medio respectu partis inferioris baculi, quae est in aqua, primus canon supradictus de medio piano, vel quintus de medio densiori in quo res est cujus convexitas est versus oculum, habet hie locum 2. Nee est vis 1 Cf. fig. 61 and 62. • Cf. fig. 59 and 65. OPERIS MAJORIS PARS QUINTA. de qua loquamur hie in aquis fluminum et fossarum consuetis, quoniam licet aqua habeat naturaliter superficiem convexam ubicunque sit propter hoc quod semper fluit ad locum inferiorem, ut in superioribus est declaratum ', tamen aquae consuetae in fluminibus et fontibus et caeteris concavitatibus apud nos habent quantum ad sensum superficiem superiorem planam. Et quocunque modo loquamur oportet quod res visa in aqua appareat propinquius oculo quam sit ejus locus verus, et major, sicut patet in utraque figuratione. Et ideo pars baculi, quae est in aqua, non apparebit visui in continuum et directum alterius partis, f\ fJ sed propinquius oculo, et ideo necesse est baculum apparere in figura curva, et angulari, ac si esset fractus in ingressu aquae, quod patet in figura. Nam sit f & baculus, a oculus, et h m superficies aquae, b faciet speciem suam us- que ad c, sed non ibit in o per incessum rectum, sed frangetur in medio subtiliori usque a, ut in- cessus rectus sit inter fractionem et perpendicu- larem ducendam a loco fractionis quae est^. Sed res apparet in concursu radii visualis cum catheto, et cathetus est b d /, atque concurrit radius visualis a c in d puncto catheti. Ergo b extremitas baculi videbttur in d, et eodem modo quaelibet particula ipsius quae est in aqua videbitur in directo ipsius d. Ergo totum quod est in aqua apparebit in linea n d. Quare baculus totus videbitur in f n d linea, et ideo in linea curva habente angulum in ;z, et sic fractus apparebit. Et cum homo possit videre in aqua, tune per artificium debitum sciens morari infra aquam videret baculum fractum in superficie aeris, sicut nunc videt in aqua propter canonem secundum de 1 Cf. vol. i. p. 158. P'IG. 69. PERSPECT1VAE PARS TERTIA : DIST. II. 155 corpora piano cum ejus figura, vel propter canonem tertium cum sua figura, ubi oculus est in medio densiori cujus con- cavitas est versus oculum1. Similiter accidit, si in vas mittatur aliquod sumaturque Object in a distantia ut jam non videatur, eodem spatio existente inter ^red " videntem et vas videbitur quod immissum est, si aqua infun- viable by datur, ut dicitur in principio libri de speculis2. Et hoc quilibet water. potest experiri, licet inexpertis videatur mirabile vel magis falsum : cujus causa ex canonibus memoratis, scilicet primo de planis et quinto de concavis, manifesta est. Nam propter hoc quod oculus est in subtiliori medio, et res in grossiori, oportet quod res appareat propinquius et elevatius versus oculum, ubi est concursus radii visualis cum catheto, et ap- parebit major. Quapropter videbitur visui quod res posita in vas elevatur a fundo vasis usque ad superficiem aquae. Nee est haec alia figuratio quam quae in praedictis locts facta est, et ideo ilia sufficit. Si vero aspiciamus solem vel lunam et Stellas in oriente Apparent et occidente mediantibus vaporibus aqueis, sicut saepe ac- cidit in aestate et autumno, videmus ista luminaria insolitae moon near magnitudinis, ut quilibet experitur. Sed causa hujusmodi accipitur ex canone primo cum ejus figura3, ubi oculus est in medio subtiliori, et res in medio densiori, cujus concavitas est versus oculum, et oculus est inter centrum et rem visam, Nam hujusmodi vapores sphaerici sunt et concentrici mundo, quia aequaliter recedunt a centro ; et ideo erit eorum con- cavitas versus oculum, et oculus erit inter eos et centrum eorum, quod est centrum mundi. Et ideo, ut patuit ex ilia figuratione, imago rei est propinquior et sub majori angulo videtur, et ideo major et propinquior apparet res. Si objiciatur quod imago minor est quam res, propter quod Is this due diceret aliquis quod minor deberet videri ; dicendum est quod objections majoritas anguli cum propinquitate praevalet in hac parte. and replies. 1 Cf. fig. 60 and 63. 2 This observation occurs as an isolated remark in the introduction to the Catoptrica attributed to Euclid. 'Eav tis ayyfiov (n&\r]0fi n, KOI \afly diroarTjua. ws nr)K(Tt updoQai, rov aiirov &ITO oportet quod experientiae sciat vacare ; et hoc patet ment. ex exemplis 5. Nam multa scribunt auctores, et vulgus tenet per argumenta quae fingit sine experientia, quae sunt omnino falsa. Vulgatum enim est apud omnes quod adamas non potest frangi nisi sanguine hircino 6, et philosophi et theologi hac sententia abutuntur. Sed nondum certificatum est de fractione per hujusmodi sanguinem, quanquam elaboratum est ad hoc ; et sine illo sanguine potest frangi de facilL Hoc enim vidi oculis meis ; et necesse est hoc, quia gemmae non . possunt sculpi nisi per fragmenta hujus lapidis. Similiter vulgatum est quod castorea quibus medici utuntur sunt testes masculi animalis. Sed non est ita, quia castor habet ea sub pectore, et tarn mas quam foemina hujusmodi testes producit. 1 Quo, J. ; ergo, D. and O. 2 quaestioni, J. ; conclusion!, D. and O. 3 similis, J. ; syllogismus D. and O. 4 Cf. Eth. Nic. vi. n, § 6. 5 The last five words of this sentence omitted in J. 6 Cf. Plin. xxxvii. 3. SCIENTIA EXPERIMENTAL1S. 169 Et praeter ista castorea habet mas sua testimonia in loco natural! ; et ideo quod subinfertur est mendacium horribile 1I scilicet quando ipsi venatores insequuntur castorem, ipse sciens quid quaerant dentibus abscindit castorea. Deinde vulgatum est, quod aqua calida citius congelatur quam frigida in vasis, et arguitur ad hoc quod contrarium excitatur per contrarium, sicut inimici sibi obviantes. Sed certum est quod aqua frigida citius congelatur experienti. Et imponunt hoc Aristoteli secundo Meteorologicorum 2 ; sed pro certo non dicit hoc, sed simile affirmat quo decepti sunt, scilicet quod si aqua frigida et calida infundantur in locum frigidum, ut super glaciem, citius congelatur calida, et hoc est verum. Sed si in duobus vasis ponantur aqua calida et frigida, citius con- gelabitur frigida. Oportet ergo omnia certifkari per viam experientiae. Sed duplex est experientia ; una est per sensus exteriores, Physical et sic experimenta ea, quae in coelo sunt per instrumenta ad ghoukTbe6 haec facta, et haec inferiora per opera certificata ad visum supple- T^ , . o . , ., mented by expenmur. Et quae non sunt praesentia3 in locis in quibus spiritual, sumus, scimus per alios sapientes qui experti sunt. Sicut Aristoteles auctoritate Alexandri misit duo millia hominum per diversa loca mundi ut experirentur omnia quae sunt in superficie terrae, sicut Plinius testatur in Naturalibus. Et haec experientia est humana et philosophica, quantum homo potest facere secundum gratiam ei datam ; sed haec experientia non sufficit homini, quia non plene certificat de corporalibus propter sui dimcultatem, et de spiritualibus nihil attingit. Ergo oportet quod intellectus hominis aliter juvetur, et ideo sancti patriarchae et prophetae, qui primo dederunt scientias mundo, receperunt illuminationes interiores et non solum stabant in sensu. Et similiter multi post Christum fideles. Nam gratia fidei illuminat multum, et divinae inspirationes, non solum in spiritualibus, sed corporalibus et scientiis philo- sophiae; secundum quod Ptolemaeus dicit in Centilogio quod duplex est via deveniendi ad notitiam rerum, una per /. 1 Cf. Plin. xxxii. 3. 2 The reference is apparently to Meteor. i. 13, § 18. J. has Metaphysicae. 8 pervenientia, J. 170 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. experientiam philosophiae, alia per divinam inspirationem. quae longe melior est, ut dicit. Intellectual Et sunt septem gradus hujus scientiae interioris, unus per moral011 ' illuminationes pure scientiales. Alius gradus consisit in virtu- purityillus- tibus. Nam malus est ignorans, ut dicit Aristoteles secundo Bacon 'J Ethicorum. Et Algazel * in Logica dicit, quod anima deturpata disciple, peccatis est sicut speculum rubiginosum, in quo non possunt species rerum bene apparere ; sed anima ornata virtutibus est sicut speculum bene politum, in quo formae rerum bene apparent. Et propter hoc philosophi veri plus laboraverunt in moralibus pro virtutis honestate, diffitentes apud se quod causas rerum videre non possunt nisi animas a peccatis mundas haberent. Sicut Augustinus 2 recitat de Socrate in octavo de Civitate Dei, capitulo tertio. Propter quod ait Scriptura, in malevolam animam, &c. Nam impossibile est quod anima quiescat in luce veritatis, dum est peccatis maculata, sed sicut psittacus vel pica recitabit verba aliena quae per longam medi- tationem didicit. Et hoc experimentum est, quod pulchritudo 3 veritatis cognitae in suo fulgore allicit homines ad ejus amorem, sed probatio amoris est exhibitio operis. Et ideo qui contra veritatem operatur, necesse est ut earn ignoret, licet sciat verba decorattssima componere, et alienas sen- tentias recitare, sicut brutum animal quod voces humanas 1 The name of this writer is Muhammad ben Muhammad (Zain Al Din) Al Ghazzali. His Logica et Philosophia was translated by Dominicus Gundisalvi at Toledo in the twelfth century ; and the translation was printed in Venice, 1506. In the second chapter occurs the following passage, more than once referred to in the Opus Majus : 1 Perfectio animae constat in duobus ; munditia scilicet et ornatu. Munditia vero animae est ut expurgetur a sordidis moribus ; et suspendatur a phantasiis turpibus. Ornatus vero ejus est ut depingatur in ea certitude veritatis ita ut revelentur ei veritates divinae .... Verbi gratia : Sicut est speculum cui non est perfectio nisi appareat in eo forma pulcra secundum quod ipsa est sine deformitate et permutatione, quod non fit nisi sit omnino tersum a sorde et rubigine, et nisi postea apponantur ei formae pulcrae in rectitudine. Anima vero speculum est ; nam et depinguntur in ea formae totius esse cum munda et tersa fuerit a sordidis moribus, nee potest ipsa discernere vere inter mores honestos et inhonestos nisi per scientiam. Depingi autem formas omnium quae sunt in anima nihil aliud est quam scientiam omnium esse in ea.1 2 ' Non eas [causas] putabat nisi mundata mente posse comprehendi.' De Civitate Dei, viii. 3. 3 plenitude, J. SCIENTIA EXPERIMENTAL1S. 171 imitatur, et velut simia quae opera hominum nititur peragere, quamvis non intelligat horum rationem. Virtus ergo clarificat mentem ut non solum moralia sed etiam scientialia homo facilius comprehendat. Et hoc probavi diligenter in multis juvenibus mundis, qui propter animae innocentiam profecerunt ultra id quod dici potest, quando habuerunt consilium sanum de doctrina. De quibus est lator praesentium, ad cujus radices paucissimi Latinorum attingunt. Cum enim sit satis juvenis1, ut circiter viginti annorum, et pauper omnino, nee potuit habere magistros, nee quantitatem unius anni posuit in addiscendo magnalia quae scit, nee est magni ingenii nee memoriae, non potest esse alia causa nisi gratia Dei quae propter munditiam animae suae dedit ei ilia quae fere omnibus studentibus donare denegavit. Nam virgo immaculata re- cessit a me nee aliquod genus peccati mortalis potui in eo invenire, quanquam diligenter inquisivi, et ideo habet animam ita claram et perspicuam quod modica instructione cepit plus quam potest aestimari. Et feci ut juvarem ad hoc, ut hi duo juvenes forent vasa utilia in Ecclesia Dei, quatenus totum studium per gratiam Dei rectificent Latinorum. Tertius gradus est in septem donis Spiritus Sancti, quae Other enumerat Isaias. Quartus est in beatitudinibus, quas Dominus J^f-^ in evangeliis determinat. Quintus est in sensibus spiritualibus. experience. Sextus est in fructibus, de quibus est pax Domini quae exsuperat omnem sensum. Septimus consistit in raptibus2 et modis eorum secundum quod diversi diversimode capiuntur, ut videant multa, quae non licet homini loqui. Et qui in his experientiis vel in pluribus eorum est diligenter exercitatus, ipse potest certificare se et alios non solum de spiritualibus, sed omnibus scientiis humanis. Et ideo cum omnes partes philosophiae speculativae procedant per argumenta, quae vel fiunt per locum ab auctoritate vel per caeteros locos argu- mentandi praeter hanc quam nunc investigo, necessaria est nobis scientia, quae experimentalis vocatur. Et volo earn explanare. non solum ut utilis est philosophiae, sed sapientiae Dei, et totius mundi regimini ; sicut in prioribus comparavi 1 Cf. vol. i. p. 22. Cp. also, Opus Tertium, caps. 19 and 20. " ]. captibus. 172 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. linguas et scientias ad suum finem, qui est divina sapientia qua omnia disponuntur. CAPITULUM II. Discrimi- Et quia haec Scientia Experimentalis a vulgo studentium nation of ., . . ... truth from est penitus ignorata, ideo non possum persuadere de ejus imposture, utilitate, nisi simul ejus virtus et proprietas ostendantur. Haec ergo sola novit perfecte expend quid potest fieri per naturam, quid per artis industriam, quid per fraudem, quid volunt et somniant carmina conjurationes invocationes depre- cationes sacrificia, quae sunt magica, et quid fit l in illis ut tollatur omnis falsitas et sola veritas artis teneatur. Haec sola docet considerare omnes insanias magicorum, non ut confirmentur sed ut vitentur, sicut logica considerat sophisti- cam artem. First pre- Et haec scientia habet tres magnas praerogativas 2 respectu experimen- au'arum scientiarum. Una est quod omnium illarum con- tai science clusiones nobiles investigat per experientiam. Scientiae illustrated .. . . . . . . in the case emm aliae sciunt sua prmcipia mvenire per expenmenta/ru of the secj conclusiones per argumenta facta ex principiis inventis. rainbow. 1 J. sit. 2 This word is used (see p. 215) as the equivalent of dignitas, which is sometimes, in mediaeval Latin, the translation of d^ica^a. ' Leading feature ' will perhaps best express its meaning. In any case, these prerogatives are as follow : — 1. Experimental science confirms conclusions to which other scientific methods already point. 2. It reaches results which take their place in existing sciences, but which are entirely new. 3. It creates new departments of science. It will be seen by reference to theAovMf* Organurn (lib. ii. 21) and to the note on that passage on page 406 of Dr. Fowler's edition (1878), that Francis Bacon uses the word in an entirely different sense from that intended in the Opus Majus. With regard to the first of Roger Bacon's prerogatives, a passage from Whewell (Hist, of Induct. Sciences, vol. i. p. 373, ed. of 1857) may be quoted. ' We may observe that by making Mathematics and Experiment the two great points of his recommendation, Bacon directed his improvement to the two essential parts of all knowledge, Ideas and Facts, and thus took the course which the most enlightened philosophy would have suggested. He did not urge the prosecution of experiment to the comparative neglect of the existing mathematical sciences and conceptions ; a fault which there is some ground for ascribing to his great namesake and successor.' SC1ENTIA EXPERIMENTALIS. 173 Si vero debeant habere experientiam conclusionum suarum particularem et completam, tune oportet quod habeant per adjutorium istius scientiae nobilis. Verum est enim quod mathematica habet experientias universales1 circa conclusiones suas in figurando et numerando, quae etiam applicantur ad omnes scientias et ad hanc experientiam, quia nulla scientia potest sciri sine mathematica. Sed si attendamus ad ex- perientias particulares et completas et omnino in propria disciplina certificatas, necessarium est ire per considerationes istius scientiae, quae experimentalis auctoritate vocatur. Et pono exemplum in iride et ei annexis, cujusmodi sunt circulus circa solem et Stellas, virga quoque jacens a latere solis vel stellae, quae apparet visui in linea recta, et vocatur ab Aris- totele tertio Meteorologicorum- perpendicularis, sed a Seneca dicitur virga, et circulus dicitur corona, quae pluries habent colores iridis. Naturalis vero philosophus sermocinatur3 de eis, et perspectivus habet multa addere, quae pertinent ad modum videndi, qui necessarius est in hac parte. Sed nee Aristoteles nee Avicenna in suis Naturalibus hujusmodi rerum notitiam nobis dederunt, nee Seneca, qui de eis librum com- posuit specialem. Sed Scientia Experimentalis ista certificat. Experimentator ergo consideret, in rebus scilicet visibilibus, Induction ut inveniat colores ordinatos in praedictis et figuram. Ac- cipiat enim lapides de Hibernia vel India hexagonos, qui irides vocantur apud Solinum de Mirabilibus Mundi, et eos teneat in radio solari cadente per fenestram, et colores omnes iridis, et ordinatos sicut in ea, inveniet in opaco juxta radium. Et ulterius idem experimentator convertat se ad locum ali- quantulum tenebrosum, et ponat lapidem ad oculum fere clausurn, et videbit colores iridis manifeste ordinatos sicut in iride. Et quia multi utentes lapidibus istis aestimant quod sit ex speciali virtute illorum lapidum et propter figuram hexagonam, ideo experimentator procedet ulterius et inveniet hoc in lapide crystalline recte figurato, et in aliis perspicuis lapidibus. Et non solum in albis sicut sunt Hibernici, sed in nigris ut patet in crystallo fusco et in omnibus lapidibus 1 J. utiles. In the same sentence J. has quaestiones, instead of conclusiones. a J. has Metaphysicae. s J. judicat. 174 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. perspicuitatis consimilis. Insuper in figura alia ab hexagona, dummodo sint rugosae superficial, ut lapides Hibernici, et non omnino politae, nee magis asperae quam illi, et sunt tales in proprietate superficiei, quales natura producit Hibernicos. Nam rugarum diversitas facit diversitatem coloris. Et ulterius considerat remigantes, et in rorationibus distillantibus ab instrumentis elevatis colores eosdem experitur quando radii solares penetrant hujusmodi rorationes. Similiter est de aquis cadentibus a rotis molendini ; et quando homo aspicit in aestate de mane herbas contingentes guttas roris in prato vel campo, videbit colores. Et similiter quando pluit, si stet in loco umbroso et radii ultra eum transcurrant in stillicidiis, tune in opaco prope apparebunt colores ; et multoties de nocte circa candelam apparent colores. Atque si homo in aestate, quando surgit a somno et habet oculos nondum bene apertos, subito aspiciat ad foramen per quod intrat radius solis, videbit colores. Et si sedens ultra solem extendat capitium suum ultra oculos, videbit colores ; et similiter si claudat oculum, contingit idem sub umbra superciliorum : et iterum idem accidit per vas vitreum plenum aqua in radiis solis. Vel similiter si quis tenens aquam in ore, et fortiter spargat aquam in radiis, et stet a latere radiorum ; et si per lampadem olei pendentis in aere transeant radii in debito situ, ut lumen cadat super olei superficiem, fient colores. Et sic per infinitos modos, tarn naturales quam artificiales, contingit colores hujus- modi apparere, sicut diligens experimentator novit reperire. CAPITULUM III. The form Similiter quoque figuram colorum poterit experiri. Nam rainbow. Per lapidem crystallinum et hujusmodi inveniet figuram rectam. Et per cilia et supercilia et multa alia, atque per foramina pannorum, inveniet circulos coloratos integros. Similiter in loco, ubi fit roratio plena et sufficienter ad capiendum cir- culum integrum, et locus ubi circulus iridis debet fieri sit obscurus proportionaliter, quia in lucido non apparet, tune circulus completus fiet. Similiter integri circuli apparent saepius circa candelas, ut Aristoteles dicit et experimur. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 175 CAPITULUM IV. Postquam autem conformiter impressionibus in acre, iridis Accurate scilicet coronae et virgae, sic invenimus colores et figuras J^™1041" varias, confirmamur et excitamur multum ad intelligendam relation veritatem in his quae in coelo contingunt. Et ulterius capiat aftitude of experimentator instrumentum debitum, et inveniat altitudinem sun anrd that of sons super honzonta, et mstrumento immobih manente con- summit of vertat se in oppositam partem et aspiciat per foramina instru- rainbovv- menti, donee videat gibbositatem iridis supremam, et respiciat altitudinem iridis super horizonta ; et inveniet quod quanto sol est altius, tanto iris est inferius, et e converse 1. Per hoc scit quod iris semper est in opposite solis, et quod linea una transit per centrum solis, et per centrum oculi aspicientis, et per centrum iridis usque ad nadir solis, quod est punctus in coelo oppositus centre solis. Et secundum quod extremitas illius lineae versus solem elevatur super horizontem, reliqua deprimitur, quae per centrum iridis transit, et e converse; sicut est de regula in dorso astrolabii, cujus una extremitas deprimitur secundum quod altera elevatur. Et experimen- tator perfectus potest experiri ad hoc, quod inveniat op- positam altitudinem iridis et solis, scilicet illam ultra quam non potest esse iridis apparitio. Et tune oportet considerare rationem altitudinis circulorum. Considerandum est ergo horizontem esse circulum, et in Definition centre ejus elevari axem usque in coelum stellatum ad zenith °Q^°{ capitis aspicientis, et transeat unus circulus per ilium punctum altitude. et per duas partes horizontis, ut si velimus per orientem et occidentem, et sub terra declinet usque ad punctum op- positum zenith capitis. Et hie circulus est circulus altitudinis stellae fixae, et transit per corpus ejus, nam quando Stella oritur super horizontem, dicimus quod ascendit secundum gradus illius circuli donee venit ad lineam meridiei. Et tune est in maxima altitudine, et hie circulus intersecat horizontem 1 J. here, and a few lines further on, gives ergo which vitiates the reasoning. As the well-known abbreviation of e contrario is accurately interpreted in other parts of the work, the doubt occurs whether this sixth part underwent J.'s personal revision. 176 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. ad angulos rectos; et dividunt1 se mutuoin partes aequales, et uterque eorum est major circulus in sphaera. Altitude igitur stellae fixae super horizontem est arcus hujus circuli inter- ceptus inter stellam et finem horizontis. Sed altitudo Saturni et caeterorum super horizontem non est notanda per circulum intersecantem horizontem, sed per minorem et ei concen- tricum, quia circulus transiens per corpus Saturni, vel alterius rei inferioris, non transit per extremitatem axis horizontis, sed per aliud punctum in axe inferius, quod est punctum suppositum zenith capitis, et ideo transit hie circulus non per fines horizontis qui est a b circulus, sed per concentricum ei, ut per c d circulum, et hie circulus altittidinis Saturni transit per corpus Saturni, quod in eo elevatur super horizontem et deprimitur sub horizonte. Et circulus Jovis transit per minorem con- centricum et per punctum inferius in axe sup- positum zenith capitis, et sic de caeteris planetis ; ita quod quanto res est inferior, tanto habet minorem circulum trans- euntem per punctum inferius in axe horizontis et inter- secantem circulum minorem concentricum horizonti. Et quamvis ita sit secundum veritatem, tamen in usu loquendi non distinguimus ilia puncta in axe a zenith capitis, nee circulos aequidistantes horizonti distinguimus ab horizonte, sed omnes vocamus horizontes ; et circulos altitudinis re- putamus omnes aequales et transire per zenith capitis, cum tamen sint inaequales ; et licet propter evidentiam posui sic omnes in eadeni superficie, et quia hoc potest contingere2, tamen pluries contingit eos esse in diversis superficiebus et intersecare se multipliciter. Correction Considerandum est etiam ulterius quod radius visualis aequi- oTobserver! distat horizonti et circulis ei concentricis, et ideo arcus circuli altitudinis qui est inter horizontem et radium visualem debet annotari, qui est secundum quantitatem elevationis corporis aspicientis. Verum licet communiter sumpta altitudo rei super horizontem dicitur arcus circuli altitudinis interceptus 1 dividit, J- 2 The words, ' et quia hoc potest contingere,' seem superfluous. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 177 inter rem elevatam et inter1 horizontem, tamen si proprie loquendo sumatur altitude rei, tune arcus circuli altitudinis inter horizontem inter rem et radium visualem est ejus altitudo ; quia oculus non est in centre horizontis ; sed superius in axe suo, et ideo res, quae sunt in aere et luna, considerantur secundum hujusmodi altitudinem. Nam habent diversitatem aspectus quia prope terram sunt, sed sol et caetera remotiora non sic, propter nimiam remotionem. Nam quantitas elevationis aspicientis non habet differentiam sensi- bilem ad remotionem corporum illorum, sed solum habet comparationem ad ea quae in aere apparent, ut sunt cometae et irides. Ex his igitur patet quod altitudo iridis proprie sumpta erit arcus sui circuli altitudinis interceptus inter supremam gibbositatem iridis et inter radium visibilem aequidistantem horizonti, quod necessarium est sciri propter sequentia. Experimentator igitur, sumpta altitudine solis et iridis super The result horizontem, inveniet quod ultima altitudo qua potest apparere iris super horizontem est 42 2 graduum, et haec est maxima elevatio iridis. Et haec elevatio continet arcum inter suppositam gibbositatem et inter radium visualem, et est propria ejus altitudo, quamvis praeter earn sit arcus, qui est inter radium et finem horizontis, vel fines circuli concentrici horizontis, per quern transit circulus altitudinis iridis. Et ad 3 hanc maximam elevationem pervenit iris, quando sol est in horizonte, scilicet in ortu vel occasu ; et etiam quando est prope ortum vel occasum sub horizonte, non usque ad finem crepusculi vespertini, neque 4 usque ad principium crepusculi matutini, sed prope ortum aut occasum, ut dictum est. Et tune, si materia rorida sit superius praeparata in nubibus, apparebit gibbositas iridis, licet sol sit parum sub horizonte, quando ejus radii possunt attingere ad vapores altos in aere, licet non ad vapores prope horizontem. Et experimentator novit experiri quod quando sol est in altitudine 41 graduum tune 1 The repetition of inter in this sentence, and in another a few lines further, is a common mannerism of Bacon. a Arabic numerals in MS. 3 J. has per, instead of ad. 4 J. has licet for neque. VOL. II. N 178 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. iris non apparet in coelo, nisi quod modicum gibbositatis lividae1 suae potestapparere juxta horizontem, si materia rorida sit ibi pracparata. Et quando sol ascendit ulterius, tune nusquam potest iris apparere. Et ideo dicit Aristoteles et Seneca quod in aestate apud fervorem diei non apparet iris. Et hujus causa est, quia in climate 2 Parisius est altitude soils in meridie aequinoctii 41 graduum et 12 minutorum, tune sol est fere in tanta altitudine, ut non possit iris apparere, et ideo post paucum debet elevari in tantum altius, ut sit in meridie super horizontem ultra 42 gradus in circulo altitudinis, et ideo in fervore aestatis non accidit iris in meridie usque sol descendat ad altitudinem minorem quam 3 sit 42 gradus. CAPITULUM V. Conditions Postquam igitur experimentator invenit hoc, tune cogitur ing^Se"1" Per suas experientias cognoscere quantitatem et figuram iridis, portion of et ad hoc habendum imaginatur unam pyramidem rotundam the circle . t « • • . of which cujus conus est in oculo, et basis est circulus iridis cujus portio consist! aPParet colorata. Et axis pyramidis est linea de qua superius dictum est, quae transit per centrum oculi et centrum solis et centrum iridis usque ad nadir solis. Et basis hujus pyramidis elevatur et deprimitur ad elevationem et depressionem solis, ut dictum est de ilia linea, et secundum quod deprimitur cadit aliquando in terram, et secat earn, et secatur ab ea. Et potest haec pyramis imaginari ut non secet terram, sed tota sit elevata super horizontem, et tota basis sua sit super hori- zontem, et haec varietas accidit secundum brevitatem et lon- gitudinem pyramidum. Nam aut potest esse tarn brevis quantitatis quod basis sua sit super horizontem, et tune potest totus circulus apparere coloratus, sicut potest fieri in asper- sionibus debitis si prope sint, sicut prius exemplificatum est in rorationibus, quando aqua spargitur ab homine debito modo, et quando descendit aqua ab alto loco. Quando vero exten- duntur pyramides in tantum ut contingant terram, tune ad ultimum potest circulus integer apparere. 1 J. has lucidae. 2 The words, in climate, are omitted in J. 3 quae, J. SCIENTIA EXPERIMENTAL^. 179 Si vero in tantum extendantur quod basis secetur a terra, The hori- tunc secundum quantitatem sectionis apparebit portio circuli *°£cuty o colorati. Et primo potest apparere major portio quando minus smaller secatur basis pyramidis ; et deinde si medietas circuli secetur, altera l medietas tune apparebit ; et minor portio, si plus according ~ . . ... to the sun's secetur. Sic secundum quod majus vel minus secatur, et altitude. extend itur pyramis, major vel minor apparebit portio ; et in tantum potest extendi quod nihil apparet ; et sic secundum longitudinem et brevitatem pyramidum fiunt majores bases vel minores, et circuli majores colorati vel minores, et majores portiones vel minores resecatae, et portiones majorum circu- lorum et minorum, ut jam satis patet cuilibet consideranti. Et haec apparitio circulorum et portionum consideratur penes brevitatem et longitudinem pyramidum, ut dixi, licet non consideremus elevationem et depressionem solis. Sed tamen in nubibus nunquam apparet circulus integer iridis, sed ut in pluribus minor 2 portio, et aliquando semicirculus et major portio. Nam basis pyramidis secat terram semper in gene- ratione iridis in 3 nubibus propter ejus longitudinem ab oculo, et ideo nunquam apparet circulus completus. Quando vero sol est in oriente, et iris elevatur super horizontem quasi per 42 gradus, et materia sit praeparata rorida distillans habcns stillicidia infinita, tune apparet major portio circuli per quanti- tatem arcus inter radium visualem et horizontem ; et quando sol est in altitudine illius lineae4, tune iris habet semicirculum ; et quando sol transcendit illam lineam, tune fit minor portio circuli ; sic ulterius quanto sol altius ascendit, fit iris minor et minor, quia magis abscinditur de suo circulo per terram. Considerandum est tamen hie quod secundum Aristotelem, Curvature praecipue in nova translatione 5, minor portio circuli apparens of the bow 1 J. has alia. 2 J. necnon instead of minor. 3 J. cum nubibus. 4 illius lineae, i.e. the radius visualis directed to the centre of the iris makes an angle with the horizon of 21°. 8 The old translation was probably that of Gerard of Cremona, who in the twelfth century translated from the Arabic the first three books of the Meteorologica. [See Jourdain (ed. cit.) p. 168.] Whose was the new version here spoken of, is more doubtful; probably that of William of Moerbeke, of whom the Slavian chronicle, quoted by Jourdain, p. 67, says, 'transtulit omnes hbros Aristotelis de Graeco in Latinum, verbum ex verbo, qua translatione N % i8o OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. varies with its eleva- tion. Rainbow possible when sun is below horizon. Position of the eye with re- spect to the rainbow. est portio majoris circuli, et major portio est portio minoris circuli. Verum quando sol est in oriente, licet appareat plus semicirculo coloratum, tamen illud est portio minoris circuli quam quando sol est in elevatione magna immo in elevatione maxima super radium visualem, in qua potest minimum iridis apparere : verum quando sola ejus gibbositas apparet prope terrain, dum sol est in maxima altitudine determinata generationi iridis, tune ilia modica portio est pars basis majoris circuli. Nam non est aestimandum quod pyramis eadem maneat et eadem basis in elevatione et depressione solis, sed intelligendum quod nova et nova renovari debet in imaginatione habenda de iride, ita quod major aestimatur quando iris est inferior, et minor quando est superior. Quum vero major portio circuli iridis apparet, quando sol est in oriente secundum quantitatem aspicientis, tune si esset in alto monte vel in turri alta videret longe majorem portionem secundum quantitatem totius elevationis. Et considerandum est quod quando sol est sub horizonte prope, tamen potest iris apparere. Sed tamen est portio minor, et non major, nee semicirculus, et hoc non est nisi propter defectum materiae, nam tune radii solares non attingunt vapores prope terram, sed in alto positos, et ideo non potest compleri semicirculus coloratus nee major portio sed parum circa gibbositatem, quamvis major portio circuli sit super horizontem. Et intelligendum est quod pyramis visualis et pyramis iridis non sunt eaedem, licet sint aequales, et jaceant superius in eodem loco. Nam dicunt, quando oculus fit immotus sunt scholares adhuc hodierna die utuntur in scholis ad instantiam Domini Thomae de Aquino.' Whether the expression omnes libros included the Meteorologica we cannot be quite sure. Michael Scot certainly translated De Coelo of Aristotle, and perhaps the Meteorologica also. His translation seems to have been made from the Arabic. [Jourdain, p. 127.] The statement that 'major portio est portio minoris circuli' is borne out by reference to the Greek text (Meteor, iii. a, § 3) : SVVOVTOS per Kal dvarf\\ovTos, k\a.\iarov p,tv KVK\OV neyiarr) 8' rj dif/is, alpoftcvov 8% //aA\oi>, KVK\OV fj.€V ftct^oi/os, f\a.TTcav 8' 77 dij/is. Bacon's theory of the rainbow as being, partly, an optical illusion, made him readier to accept this view. The passage in Aristotle immediately preceding is conclusive evidence that the true theory of the rainbow was unknown to him. TTJS 5' 'ipiSos ov8eiroTe ^iverac KVK\OS, ot/Se neT&v SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 181 hae pyramides simul l. Quando vero oculus flectit se ad dextram vel sinistram, sursum vel deorsum, capita tamen manente immobili, cadit pyramis visualis secundum partem vel secundum totum extra locum pyramidis iridis. Quod fieri potest quia centrum oculi in hoc motu est immobile per quod transit axis pyramidis iridis, et ideo pyramis haec iridis jacet fixa in loco suo, licet pyramis visualis moveatur et mutetur secundum quod oculus aspicit inferius vel superius, aut a latere. Et tune nihil de iride apparebit, nisi quantum de basi pyramidis iridis capit basim pyramidis visualis, quum nihil videtur nisi quod cadit infra pyramidem visualem, nihil dico per speciem venientem ad rectos angulos, et quod fit visibile principale, sicut hie est iris (vel pars, secundum quod pyramis visualis capit de loco suo), et secundum hoc apparebit arcus iridis major vel minor. Et istud est valde consideran- dum, ut sciatur veritas iridis, et de hoc inferius fiet sermo. Et cum jam habitum est, quod cum altitudo solis fuerit 42 graduum vel major, non potest iris apparere, potest de facili apparere quo tempore anni et in quibus locis debeat iris ut poterit apparere in meridie diei 2. CAPITULUM VI. Et cum jam habitum est de altitudine et magnitudine et In latitudes figurae varietate, potest de facili patere de tempore genera- °%" no tionis et loco. Nam quare in aestate apud fervorem diei non rainbow ...... . possible at apparet. causa assignata est per rationem altitudmis compositae noon even a parte solis et iridis deputatae suae generationi ; sed tune ante in winter- meridiem et post dum sol est infra altitudinem 42 graduum, potest apparere. Sed tamen hoc potest esse in climatibus notis, quae septem vocantur ; sed non oportet quod sit in omnibus regionibus a medio mundi usque ad polum. Considerandum est igitur quod major altitudo solis super horizontem est in hora meridiei, et minor altitudo solis in omnibus climatibus in quibus sol lucet super horizontem, tam 1 J. has similiter. What is meant is that the two cones coincide. 2 This sentence properly belongs to the next chapter, but since it is repeated there, I have left it as it stands. 182 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. in hyemequam in aestate est in Capricorno, scilicet in solstitio hyemali ; et propter hoc sunt breviores dies l. Sed iris non potest generari in omnibus his locis, quando sol est in meridie. Nam in regione cujus latitude, id est, distantia zenith capitis ab aequinoctiali circulo seu medio mundi, est 24 graduum et 25 minutorum vel minus, et hoc est habitantibus prope finem secundi climatis sub tropico Cancri ultra Jerusalem, nunquam potest iris esse, quando sol est in meridie. Nam si hoc posset esse, fieret quando sol est minoris altitudinis super horizontem, et hoc esset quando foret in solstitio hyemali, sci- licet in primo gradu Capricorni. Sed non potest esse,quoniam tune altitudo solis est 42 graduum super horizontem. Quod autem altitudo solis in regione ilia apud solstitium hyemale fuerit 42 graduum, manifestum est per hoc, quod quarta coeli est ab horizonte ad zenith capitis ; et zenith capitis distat ab aequinoctiali per 24 gradus et 25 minuta, ut dictum est ; subtrahatur enim hoc a quarta coeli, scilicet a 90 gradibus, et iterum tota solis declinatio quae est inter aequinoctialem et Capricornum, scilicet 23 gradus et 35 2 minuta, quae simul juncta faciunt 48 gradus, quibus subtractis a 90, remanebunt 42 gradus, qui sunt altitudo capitis Capricorni. Ergo cum sol fuerit in eo erit in meridie super horizontem per 42 gradus ; quare iris non poterit generari in meridie ilia. Quare nee in aliqua totius anni, quia et ante et post erit meridies majoris altitudinis. From this Sed si ambulaverimus ab illo loco versus septentrionem latitude of US(lueciuo latitude regionis sit 66 graduum et 25 minutorum, 66° 25' et hoc est ultra Scotiam, ubi in solstitio hyemali nullus est rainbow in dies, n'ls'1 quod subito medietas corporis Solaris super terram winter is apparet, potest in omnibus his regionibus iris apparere quando 1 The words after aestate to end of sentence are omitted in J., so that both sentence and sense are mutilated. 2 D. and O. have 35. J.'s reading of 25 makes the calculation wrong. Sub- tracting from 90° first 24° 25', and secondly 23° 35', we get 42° as the result. It will be observed that Bacon regards the greatest North and South declina- tions of the sun as 23° 35'. In reality they are 23° 28' (nearly). Hence the latitude of 66° 25' of which he speaks in the next paragraph would be stated in a modern treatise as 66° 32'. But it has to be remembered that the diminution in the obliquity of the ecliptic during the six centuries which separate Bacon's time from ours amounts to something over four minutes. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 183 sol cst in meridie, et in Capricorno, quia semper minuitur and to- altitudo capitis Capricorni, et ideo altitude solis in meridie. Et magis ac magis potest iris grandior apparere, non solum ilia limit at j. . 1 ..... ., .. ..... other times die in hora mendiei in omnibus regiombus, sed in diebus prope Of year< solstitium, et secundum quod plus et plus deambulaverimus versus septentrionem, et fuerit latitude regionis major. Sed hoc plus potest apparere dum sol est in meridie, non solum dum sol est prope Capricornum, sed in multis aliis temporibus ; secundum quod in septimo climate, ubi latitude est 48 graduum et 42 minutorum, potest apparere iris, sole exeunte in meridie ab autumnali aequinoctio usque ad vernale. Nam sol in isto tempore in meridie non habet in septimo climate altitudinem 42 graduum, nee etiam in diebus aequinoctiorum, quoniam altitude capitis Arietis et Librae super horizontem non est nisi 41 gradus et 10 minuta, ut prius tactum est, et patet hoc per latitudinem regionis subtractam a 90. Nam 48 gradibus et 48 minutis, quae sunt latitude regionis, subtractis a 90, non remanent nisi 41 gradus et 12 minuta, et hoc est minus quam 42 gradus, qui faciunt altitudinem solis in qua potest iris apparere. Et si ultra hoc clima deambulaverimus ad septentrionem, adhuc poterit iris in fervore aestatis apparere, quando sol est in meridie. Nam altitude capitis Arietis est parva, et similiter altitude capitis Cancri quando latitudo regionis est 54 graduum vel 60 *, et maxime quando est 66 graduum et 25 minu- torum. Nam tune nulla altitude est Capricorni, quia horizon transit per idem, et in solstitiis in instanti jacet horizon sub zodiaco, non declinans ab eo. Et quia zodiacus movetur cum coelo, subito separatur ab horizonte, et revolvitur caput Capri- corni ^sub horizonte per diem naturalem, nisi quod medietas solis apparet super terram. Verum ei nulla est altitude super horizontem in solstitio hyemali. Et tune iris potest apparere, quando sol est in meridie, dum medietas apparet super terram 2, et potest esse major quam semicirculus. Et quia repente occidit medietas solis, ideo statim disparet iris. Similiter in aliis diebus fere totius anni apud ilium locum 1 After 60 J. interpolates minutorum, which is not in either D. or O. 8 super terram, omitted in J. i84 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. What happens beyond this lati- tude. potest apparere, quia maxima altitude solis est quando sol est in Cancro, sed non elevatur tune sol super horizontem nisi per ambas solis declinationes maximas, quarum una est 23 graduum et 35 minutorum, et altera totidem, quorum summa est 47 graduum et 10 minutorum, quae non excedunt maxi- mam altitudinem solis, in qua potest iris apparere,, nisi in 5 gradibus et 10 minutis ; et ideo in paucis diebus respectu totius anni impedietur generatio iridis sole exeunte in meridie. Sed si deambulaverimus ultra haec loca, nunquam erit sol in meridie J, sed in aquilone et oriente et occidente tantum, quia sol semper hominibus habitantibus ultra loca ilia apparet ante eos versus polum mundi, et aliquando per mensem sine nocte, aliquando per duos, aliquando per plures usquequo appareat per 6 menses, scilicet habitantibus sub polo. Et ideo ille locus, cujus latitude 66 graduum et 25 minutorum, est ultimus in quo iris potest apparere dum sol est in meridie ; sicut primus in quo sole exeunte in meridie, fuit ille locus cujus latitude incipit esse plus quam 24 gradus et 25 minuta. Sic ergo considerandum est in quo tempore, et praecipue sole exeunte in meridie, et in quibus climatibus potest iris apparere. Et in istis regionibus potest accidere in vero aquilone, quando scilicet sol est in meridie, et in alits partibus inter orientem et aquilonem, et inter occidentem et aquilonem. Et etiam in aestate potest accidere in vespere inter orientem et meridiem, et in mane inter occidentem et meridiem, quia in solstitio aestivali sol declinat mane multum ad aquilonem, et tune in opposite loco inter occidentem et meridiem fieri potest iris ; et 1 Cf. vol. i. p. 297 ; Et deinde semper apparet sol in aquilone versus polum : the meaning of which though awkwardly expressed, is that from the Arctic circle to the pole there are days when the sun does not set. The description of the polar day and night that follows is perfectly clear, and is evidently taken from Ptolemy's Syntaxis (lib. xi. cap. 6) with the Latin version of which, trans- lated from the Arabic, Bacon was perfectly well acquainted. But what is the meaning of the words, 'nunquam erit sol in meridie'? Of course in the latitude of 90°, the equator coinciding with the horizon, the sun during that half of the year when he is north of the equator describes in every twenty-four hours circles parallel with the horizon, so that no one point in the revolution could be called south more than another. But this is true of the polar point only, and of no other within the Arctic circle: and the words in question do not bear out this interpretation. I think the passage has probably been vitiated by the transcriber. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 185 in vespere declinat ad aquilonem, et ideo fieri potest iris inter orientem et meridiem. Sed nunquam in vera meridie potest esse iris in his climatibus ab aequinoctiali usque ad latitudinem 66 graduum et 25 minutorum. Potest tamen bene fieri in meridie in locis ultra hanc latitudinem, et hoc usque ad l polum ; quoniam sol in illis regionibus est semper in parte aquilonari vel in oriente aut occidente ; et iris fit in oppositum solis, et tune omni hora diei potest fieri iris. Nam nunquam elevatur sol super horizontem nisi per maximam solis declinationem per 23 gradus et 35 minuta, propter quod iris semper potest eis apparere de die, quando materia est praeparata. Ex his igitur patet quod iris sequitur motum solis dupliciter ; uno modo secundum elevationem et depressionem solis in suo circulo altitudinis, prout prius dictum est ; et alio modo secundum motum solis super horizontem motu diurno, quia iris semper sequitur nadir solis, et nadir vadit continue in oppositum solis. CAPITULUM VII. Experimentator ulterius inquirere nititur annon fiat iris per Experi- radios incidentes vel per reflexionem vel per refractionem, et an sit solis imago, ut suppositum est in his quae de Perspectiva of the dicta sunt, et an sint veri colores in ipsa nube, et de varietate, ra et de causa figurations ; cum superius tantum sit dictum de quantitate figurae, scilicet quod aliquando sit circulus com- pletus, et aliquando major portio, et aliquando minor. Sed ad haec intelligenda necessarium est uti experientiis certis. Quae Motion of sunt hujusmodi, videlicet2 quod aspiciens iridem, si moveatur boVw?th aequidistanter iridi, tune iris sequitur ipsum a latere ; si vero the ob>- moveatur versus iridem, iris fugit ; si vero retro cedat, iris sequitur ipsum, et non solum tardo motu, sed eadem velocitate qua videns movetur. Verum si velocissime currat homo vel equitet, videbitur iris pan velocitate transferri, sicut manifeste potest homo deprehendere, si villae vel nemora, vel alia corpora sint ante eum circa locum iridis ; videbit enim iridem 1 The words, hanc latitudinem, et hoc usque ad, are omitted in J. 2 videlicet— not vel, as in J. 186 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. accedere ad ea valde velociter, si sint l post illam, vel recedere si sint 1 ante. Similar Item 2 per experientiam scimus quod sol, propter distantiam motioiTof maximam a nobis quam non possumus judicare, videtur the sun. semper esse in eadem distantia fugienti ante ipsum ; et propter hoc videtur quod sol sequitur fugientem, quia aliter . eadem distantia non judicaretur. Et similiter quando accedit versus solem, videtur quod sol fugiat ante eum propter hoc quod apparet semper in eadem distantia; quae apparentia salvari non potest nisi visus judicet solem moveri ante se. Et hujusmodi motum apparentem videmus manifeste, quando sol transit super nemora vel caetera elevata in acre a quibus recedit, vel ad quae accedit. Item scimus quod sol videtur esse in directo aspicientis et apparet moveri aequidistanter, et hoc propter superfluitatem distantiae. Et propter hoc semper apparet sol in oppositum videntis iridem, quocunque moveatur aequidistanter iridi. Ut si sol sit in meridie, et iris in aquilone, videns motus ad orientem aspicit solem ex uno latere contra eum, et iridem ex alio, ita quod linea transit a centre solis per centrum oculi et iridis ; et variatur motus iridis per hoc quod sol videtur moveri aequidistanter aspicienti et iridi. Si enim sol staret secundum judicium visus, tune iris moveretur secundum motum videntis, sed plus pertransiret de spatio quam videns et transiret videntem. Nam sic est generaliter, quod visibili quieto, si videns moveatur, imago movebitur si speculum continuetur 3 ; sed si res visa simul moveatur in partem videntis, motus imaginis non pertransibit nisi spatium aequale motui videntis. Si vero visibile quiescat, imago majus spatium pertransibit. Nam sit a centrum solis immobile, b centrum oculi, c centrum iridis in linea a b c, et b et c moveantur ita quod b in d, et c in/", manifestum est quod cf spatium est majus quam b d^ et tune linea a c et linea a f non aequidistant sed a parte 1 J.'s substitution of fuit for sint in both cases in this sentence is a most bewildering mistake. 2 Cf. Perspect. Pt. ii. Dist. iii. cap. 6, where this and other similar phenomena are discussed. 3 Continetur is the reading of D. and O. : but U. has continuetur, which is doubtless correct. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 187 6 FIG. 72. Parallelism of solar shadows. a concurrunt, et ab altera parte separantur, ut apparet in figura. Si vero a moveatur versus g in directo d, tune c erit in ^, et tune linea b d, et c //, et a g erunt aequales, et a c linea et J g h aequidistantes. Sed centrum iridis est semper in directo centri oculi facialiter. Quapropter oportet ponere quod sol videtur moveri in directo videntis, ut sic possit iris moveri aequidistanter videnti. Item scimus quod sol apparet in oculum cujuslibet. Si mille homines ordinarentur secundum lineam unam ab oriente ad occidens ; umbrae eorum essent aequidistantes secundum sensum, et radii solares cadentes super eos. Et hoc est propter hoc, quod non percipimus concursum radiorum solarium in centrum ejus propter nimiam distantiam. Item propter eandem distantiam, non percipimus motum solis diurnum in parvo tempore, sed videtur nobis quod sol stet in coelo. Ex quo ostenditur quod nihilominus experimur, scilicet Each ob- quod iris numeratur secundum numerum hominum aspicien- ^0^" tium. Nam si duo simul stent aspicientes iridem in aquilone, rainbow, et unus recedat ad occidens, iris movebitur aequidistanter ei, et si alius vadit ad oriens, iris movetur aequidistanter illi, vel si stet in loco primo, stabit iris. Manifestum est ergo quod iris numeratur secundum numerum hominum aspicientium ; et ideo impossibile est quod duo videant unam et eandem iridem, quamvis inexpertus hoc non percipiat. Nam umbra cujuslibet dividit arcum iridis in duo aequalia, et ideo, cum umbrae sint aequidistantes quoad sensum, non concurrunt ad medium ejusdem iridis, et ideo cuilibet aspicienti debetur propria his. Et hoc patet, quia si in diversas et contrarias partes duae moveantur irides, movebuntur secundum motum videntium, et ideo quot sunt videntes, tot sunt irides. Ex his l ergo sequitur quod iris non videtur nisi per radios 1 It was left for Descartes to explain that the ray of light was twice refracted and once reflected in the raindrop. He discovered much more than this ; as i88 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. The rain- solis reflexos, quia si per radios incidentes, tune asset iris res sists ofn" ^xa *n uno l°co nubis, quae non variaretur secundum motum reflected aspicientis, neque secundum numerum eorum ; nam quando radii solares transeunt nubem aliquam raram, apparet nubes ilia colorata colore albo, et si per multum spissam, colore nigro, et si per mediocrem, colore aliquo de mediis. Sed idem color nubis diversis apparet aspicientibus, nee sequitur motum aspicientis, quia non videtur per radios reflexes, sed per incidentes vel fractos. Similiter quando fit color per radios incidentes per lapidem crystallinum, ibi fit fractio, sed idem color in eodem situ videtur a diversis. Manifestum ergo est quod non fit iris per rectos radios incidentes vel fractos. Ergo per reflexos ; quia non est nisi triplex radius principalis. Nee per radios accidentales videbitur, quum illi situm non mutant nisi causentur a reflexione. Verum ex proprietate reflexionis patet idem ; nam locus reflexionis et imaginis mutatur secundum mutationem aspicientis. Sed sic est hie ; ergo fit per reflexionem. It is not Nee potest dici quod substantia iridis manet, et locus refraction, imaginis variatur in fractione radiorum, quum loci mutatio in iride est secundum distantiam sensibilem valde, ut pari velocitate qua homo curreret vel equitaret quantum posset velocissime l. Sed locus imaginis rei quietae, quamvis varie- tur, tamen non eadem velocitate qua iris, quia tota varietas imaginis est in loco uno communi, et ideo vocatur transitus spatii. Item imago rei visae per fractionem non sequitur videntem si retrocedit, neque fugit si appropinquat, neque movetur ei aequidistanter ; quod patet cum videmus piscem quietum in aqua, aut baculum fixum in ea, aut solem aut lunam per medium vaporum, aut literas mediante crystallo vel vitro. Sed potest objici, quod non sit nisi locus imaginis motus, et ideo potest fieri per refractionem sicut per re- flexionem. Quod autem non sit nisi mutatio loci imaginis videtur, quia speculum 2, ut materia apta iridi, est immobile ; will be seen when Bacon's explanation of the form and of the colour of the bow is considered. 1 velocissime, U. ; a better reading than velocius. 2 The mirror is the cloud — materia apta iridi — or rather, as Bacon explains, it is a collection of mirrors, each raindrop being one. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 189 sed quando sic est, licet videns accedit ad speculum, non propter hoc mutatur nisi solus locus imaginis, ut citius con- currat radius visualis cum catheto, et non fugiet locus reflexionis mutari, praecipue cum speculum non in superficie sit, sed in profundo, quum tota materia rorationis habet naturam speculi, et ideo locus reflexionis mutat situm sen- sibiliter secundum judicium visus. Sed totum hoc est, cum sol secundum veritatem sit in Themotion eadem distantia respectu speculi, non est diversitas in hora ma^beleft apparitionis iridis de qua curandum est, sive moveatur a out of Cancro versus meridiem sive a Capricorno versus septen- trionem, quia in die naturali non movetur per unum gradum. Et ideo in hora apparitionis iridis non est aliqua1 distantia solis a nube diversa de qua sit curandum. Quapropter apprehendet ejus radius eandem rorationem vel partem rora- tionis, ut primam vel secundam ; et ideo pars aliqua certa, vel ipsa roratio tota, fit speculum immotum. Et non sufficit dicere quod iris fugit ante videntem, quum sol videtur per- sequi, quamvis hoc sit verum, ut sic videretur variari locus reflexionis et iridis, quia solis radii penetrant totam materiam roridam, et ab omni stillicidio fit reflexio. Et propter hoc, nisi aliud esset in causa, iris una appareret immobilis et fixa per totam rorationem, habens spissitudinem secundum totam rorationem. Quapropter dicendum est, quod iris non apparet nisi in Conditions certa dispositione aeris secundum majorem et minorem luci- and'fhadow ditatem, ut a parte oculi sit illuminatio debita, et in loco iridis necessary, obscuritas determinata, quia res debilis est et non apparet nisi in loco obscurato. Quum ergo aer inter oculum et iridem est debito modo dispositus, tune extenditur pyramis ab oculo cujus basis est circulus iridis et terminatur in nube rorida ad locum debitae tenebrositatis, et apparet iris in illo loco. Sed quando oculus2 mutatur in partem iridis, jam attingit aerem ulteriorem qui lucidus est, et appropinquat 1 aliqua, not alia as in J. a The meaning seems to be when the eye shifts its position with reference to the rainbow in consequence of the observer approaching it, the base of the visual cone may fall on bright illuminated cloud instead of on dark cloud, and there will be no rainbow. 190 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. ad locum priorem iridis, ita quod propter approximationem videntis jam non invenitur locus idem ejusdem dispositions, immo clarior quam requiratur ad iridis apparitionem. Non enim in omni dicta loci dispositione potest apparere, quoniam licet materia sit rorida usque ad oculum, non tamen videbitur nisi in loco proportionalis obscuritatis ; ideo oportet quod basis pyramidis cadat in nube ulterius in loco debitae obscuri- tatis. Et sic tota pyramis mutat locum sectmdum motum aspicientis, ac si portetur pyramis ante faciem hominis ambu- lantis, cujus conus sit in oculo fixus, et corpus ejus extendatur in aere usque ad locum iridis, ubi propter distantiam ab oculo invenitur umbrositas propter spissitudinem vaporum et nubis obumbrantis. Et est simile de homine aspiciente vaporem nebulosum a longe quern videre non potest de prope, nam propter distantiam debilitatur species visus, et potest a spis- situdine vaporum terminari, quern de prope potest penetrare ; et propter hoc patet quod licet ubique sit in materia rorida reflexio, tamen non ubique apparet iris, sed in loco deter- minato. Sic solvitur ilia x objectio prima. Secunda patet ex eodem ; nam non manet hie idem specu- lum, nee in eodem loco, propter umbrositatem quae exigitur ad apparitionem colorum, et ideo nunc in una parte rorationis apparet iris, nunc in alia. Si dicitur, quod moto vidente ad orientem sol movetur ad occidentem2, ideo punctum reflexionis mutabitur secundum motum solis, et ideo accedet iris ad solem magis quam ad videntem, patet per supradicta quod non ; quia motus solis ad orientem in hora apparitionis iridis est insensibilis, et ideo aestimatur stare, id est non moveri ad occidentem. CAPITULUM VIII. What Sed tune patet per hoc, quod nihil erit in loco iridis nisi causes the apparentia colorum, et non erit nisi quando apparet. Nam colours of rr ... the bow. dictum est quod secundum diversitatem aspicientmm diversi- ficatur iris. Sed aspectus non facit colores. Visus enim non 1 ilia, omitted in Jebb. 2 sol movetur ad occidentem, omitted in J. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 191 potest creare colores in nube, ut patet ; quare nihil erit nisi per apparentiam. Item visio per reflexionem habet visibile in termino radii visualis reflexi, ut patuit prius, et ideo non in puncto reflexionis nee alibi ; quia res visa est terminus re- flexionis et lineae reflexae, ergo per reflexionem nihil videtur in nube1. Si vero dicatur, quod sensibiliter et vivaciter movetur They are visus per iridem, et apparent colores valde vivi in iride, ^kness ergo non potest esse sola apparentia colorum ; dicendum of visual est quod sicut est sola apparentia colorum, sic est sola OI apparentia sensus et vivacitatis immutationis visus ; quo- niam hujusmodi imrnutatio non est nisi ex defectu visus, sicut videmus in exemplis. Quum enim in aestate de mane aliquis demittit caput ad terram, ut videat guttulas roris in summitatibus herbarum, si sit negligens in videndo et langui- dus, et semiclaudat oculos, videbit secundum apparentiam omnes colores iridis. Et similiter de circulo colorato circa candelam ; et similiter quando aliquis surgit de somno in aestate, habens oculos male apertos et vaporosos, et aspiciat ad aliquid foramen parvum per quod transit radius solan's, apparebunt ei colores ; et maxime eis qui habent debiles oculos et male vident a longe. Et ideo oportet quod appa- ritio sit propter defectum visus, et propter hoc est sola apparentia, et non veritas. Fortificatur autem haec apparitio, tanquam in loco iridis sit, propter hoc quod cito concurrit radius visualis cum catheto propter parvitatem stillicidiorum ; et ideo prope punctum reflexionis fit hujusmodi apparitio, et propter hoc in ipsa materia et loco iridis. Si vero dicatur, quod radii solares transeuntes per crystal- Prismatic lum faciunt colores veros et fixos, qui speciem faciunt et sunt h°v°UaS in ratione objecti ; dicendum est, quod aliud est hie et ibi. different Solum aspiciens facit iridem, nee est ibi nisi sola reflexio. Hie autem est causa naturalis, scilicet radius et lapis rugosus qui habet magnam superficiei diversitatem, ut secundum casum lucis diversitas colorum resultet. Et aspectus in illos facit hie adesse colores2, nam prius est color quam videatur hie, et a diversis videtur in eodem loco. Sed hie ex aspectu est 1 Cf. Perspect. Pars iii. Dist. i. cap. a. 8 ad essentiam colorum, J. 192 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. apparitio, et ideo non potest esse veritas sed sola apparentia. Et hoc est manifestum per superius dicta de pyramide visuali ; quae quurn cadit tota in locum pyramidis iridis, tune apparet tota iris secundum quantitatem ei possibilem juxta altitudinem et depressionem solis et juxta materiae dispositionem ; ita quod si sol sit in horizonte, et materia sit praeparata, apparet iris semicircularis vel major portio sphaerae, dummodo pyra- mis visualis tota cadat in locum pyramidis iridis. Quod si sol sit in horizonte et materia sit praeparata, sed pyramis visualis non, cadat tota in locum pyramidis iridis, tune solum apparebit de arcu iridis, quantum capit basis pyramidis visus de loco iridis ; ergo manifestum est quod iris non est nisi solum in conspectu. CAPITULUM IX. Each drop Deinde considerandum est quod iris est imago solis, et ad cloud re1-"1" ^oc imaginandum debemus considerare sententiam Senecae in fleets its libro de iride, quoniam oportet ponere nubem suspensam in own image. . , . . . aere, et rorationem descendentem ab ea, cujus conus cadit m terram, et basis circularis attingit concavitatem nubis. Sunt ergo stillicidia infinita parvae quantitatis, et a quolibet fit reflexio sicut a sphaerico speculo, et quoniam sine intervallo descendunt, videntur ex distantia continuari, et ideo videtur imago solis continua et non multiplex secundum multitudi- nem stillicidiorum ; et similiter est in circulis coloratis per aspersionem. Et sic solvitur objectio quae posset fieri de multitudine imaginum. Sed de figura, quantitate et colore dubitatur; et dicendum est, quod specula sphaerica et maxime parva mutant quantitatem et figuram rei visae multis modis, et reddunt figuras monstruosas, et dissipant totam propor- tionem partium rei ab invicem, ut patet in perspectivis. Et dissipata figura et quantitate, etiam per consequens dissipatur ordinatio proprietatum, quae exigunt figuram et debitam quantitatem, et possunt colorem immutare, et de non colorato facere colorem apparere, et e converse. Et quia lux incorpo- rata in materia assimilatur colori, licet in veritate non sit color, ut nubes rarae videntur albae et spissae videntur nigrae SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 193 quando radii penetrant eas, sic potest hie de facili lux solis cadens ad hujusmodi specula ostendere quid simile colori, praecipue cum non sit nisi sola apparentia, ut dictum est. CAPITULUM X. Cum his considerandum est de diversitate colorum. Et Errors in omnes dicunt quod accidit ex diversitate nubis roridae, et Anstotle s * statements hoc habetur in textu Aristotelis vulgato, unde dicunt secun- due to dum quod materia spissior est, videtur esse nigrior ; et o^^had* secundum quod minus spissa, videtur esse color lazuli ; et translation, secundum quod minus spissa, videtur viridis esse ; et si minus, videtur vinosa, et rubea ; secundum quod adhuc minus, videtur esse glauca et subrubea ; et secundum quod rarior, videtur esse alba. Secundum quod ponitur exemplum Aris- totelis de flamma, quae propter raritatem et spissitudinem fumi terrestris apparet clara et rubea et nigra, et sic diversis modis. Scd istud nihil est, sicut patet per cxperientiam lapidis crystallini. Nam ibi generantur colores, et nulla est diversitas materiae in spissitudine et raritate, et tamen hie veri colores generantur. Et iterum, cum non sit verus color in iride, sed apparentia, non oportet ponere nisi causam appa- rentiae, vel apparentiam causae. Item per experientiam in rorationibus ex aspersione non accidit aliquid de his diversi- tatibus, nee in guttis roris in summitatibus herbarum ; ergo manifestum est, quod haec causa diversitatis falsa est. Et non est contra Aristotelem, quia multa alia falsa continentur in capitulo de iride, et alibi in translationibus vulgatis, sicut manifestum est per totam philosophiam Latinorum, si quis diversas translationes inquirat et Graecum ipsum, a quo transumptum est quod habent Latini. Verum non est sententia Aristotelis ubique translata, sed error fuit ex- emplarium l Graecorum et Arabicorum, vel potius vitium translatorum, quorum nullus perfecte scivit linguas nee scientias, ut praetactum est. Necesse autem est aliud mendacium quod in hoc capitulo f 1 J. has interpretum. Cf. what is said on Aristotle's theory of the rainbow in vol. i. pp. 40 and 212-13. VOL. II. O 194 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. de iride reperitur evacuari ; et ideo sic intelligendum est de hac falsitate jam evacuata. Et ne animus suspendatur, dico, quod idem est falsum quod habetur in textu vulgato, scilicet quod iris non causatur a luna nisi bis in quinquaginta annis. Nam quandocunque luna plena est, et non impeditur per nubem, et sit materia rorida in opposito ejus, potest iris apparere sicut per solem ; et hoc potest experientia cujuslibet probare, et probatum est per experientias certas. CAPITULUM XL The form De figura vero iridis est maxima difficultas. Nam aliqui of the bow aestimant quod debeat figurari sicut est basis pyramidis explained rorationis distillantis ; et hoc est impossibile. Nam in rora- refraction. tionibus ex aspersione, patet per experientiam, quod in globo rorationis irregularis figurae apparet figura iridis. Similiter illi 1, qui dicunt iridem causari ex fractione, ut habeat figuram pyramidis assimilatae curvae superficiei pyramidis rotundae expansam in oppositum solis, propter quod figurae aestimatur secundum eos arcualis. Et quia conus praedictae pyramidis, ut dicunt, est prope terram, et ejus expansio est in oppositum solis, necesse est ut medietas illius figurae vel amplius cadat in superficiem terrae, et reliqua medietas vel minus cadat in oppositum solis 2 in nube. Sed istud reprobatur per hoc quod probatum est quod iris non potest generari per fractionem, quoniam in roratione aspersionis non possumus hujusmodi causam figurae dare. Dicunt enim quod radii prius franguntur in contiguitate aeris et nubis, et postea in contiguitate nubis et partis superioris ipsius rorationis, ut per has fractiones concurrant radii in parte inferiori rorationis et densiori; nam pars densior est inferior quia gravior. Ibi enim radii fracti sicut a cono pyramtdali se diffundunt non in pyramidem rotundam, ut dicunt, sed in figuram assimilatam curvae superficiei pyramidis rotundae 3. Patet ergo quod per tres 1 The sentence is not completed ; errant, or some such word must be under- stood. 2 The twenty-one words from necesse est to oppositum solis are omitted in J. 3 It is not quite clear what figure is meant ; apparently a cone with elliptic SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 195 fractiones veniunt ad hanc figuram. Sed non possunt esse tres in aspersione facta in radiis, sed una tantum ; et tamen eadem figura accidit sicut in coelo ; quapropter non est causa hujusmodi fractionis. Postremo l, quare non dabunt pyramidem rotundam, sed Circular figuram assimilatam curvae superficiei pyramidis rotundae ? b^ c non enim secundum legem fractionis erit hoc, quia fractio pyramidem rotundam habet facere regularem, quia fractio omnium radiorum cadentium in unam circulationem corporis sphaerici est ad angulos aequales, et ideo non incurvabitur magis in una parte quam in altera, et erit omnino regularis figurae et uniformis. Nee a roratione potest esse haec cur- vitas, quia roratio non est talis figurae, sed est globus ex stillicidiis infinitis compositus pyramidalis figurae rotundae secundum eos, et ideo non est ratio illius figurationis per hunc modum. Quaerenda2 est igitur alia ratio ; et potest dici quod necesse est quod sit in figura arcuali circulari. Nam secundum diversi- tatem situs rei respectu lucis apparet diversus color, ut in collo columbae. Cum igitur idem color in uno circulo iridis apparet base. Bacon sometimes tries to popularize his scientific language, for the benefit it may be supposed of the Pope to whom he was writing. 1 J. has fractionis postremae. O. has postremo, which begins a new argument. a The reasoning in this paragraph is a remarkable combination of observa- tion and inference. The colours in the bow do not shift like those on the dove's neck. In the case of the dove, this shifting of colour is caused by varying incidence of light. In the case of the bow, therefore, the permanence of each colour throughout the whole arch indicates that the incident and reflected angles are constant. Therefore all parts of the bow must be similarly situated with regard to the eye and the sun. But from this it follows that the bow must be of circular form. The question raised in the succeeding paragraph is one that admitted of no solution till Snell and Descartes had discovered that the direction of the re- fracted ray varied not with the angle of incidence but with the sine of the angle of incidence. Applying this law to the rainbow Descartes ' showed that the rays which, after two refractions and a reflection, come to the eye at an angle of about forty-one degrees with their original direction, are far more dense than those in any other position. He showed also that the existence and position of the secondary bow resulted from the same laws.' See Descartes, Afe'teores, Discours viii; and Whewell, Hist, of Induct. Sciences, vol. ii. p. 277 (ed. 1857). Bacon's attempt to explain the facts is of course a failure, as every other attempt must have been till the ' law of sines ' was discovered. O 2 196 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. ab extremitate una ad alteram, oportet quod eundem situm habeant omnes partes respectu radii Solaris et respectu oculi. Sed talis situs identitatis non potest esse nisi in circulari figura propter aequalem partium declinationem. Et etiam in vapore sphaerico possunt signari duo genera circulorum. Unum est transiens per polos, ut sunt coluri in sphaera ; aliud est aliquod de aequidistantibus intersecantibus istos coluros ex transverso. Circulatio vero coluri absconditur semper ex distantia, quia non habet eundem situm respectu oculi in extremitatibus et in medio, sed aequidistantes bene apparent in sua circulatione, propter aequalem situm respectu oculi, ut dictum est in Perspectiva de luna. Cum igitur circulus iridis fit de aequidistantibus, poterit in sua circulatione apparere. Why the Sed si objiciatur contra hoc, quod non solum coloraretur in tained sur" gibbositate sua arcus basis pyramidis sed alibi in superficie face is not per totum, sicut luna plena tota illuminatur in parte nobis coloured. ' . , _ . objecta, et ideo tota superficies basis quae est super terrain, coloraretur ; ad hoc potest dici differenter, quod stillicidia non sunt ubique a quibus reflectuntur radii ad oculos ad angulos aequales angulo incidentiae. Hoc enim non est nisi in situ circuli, sicut apparet in reflexionibus et fractionibus speculi concavi et aliorum ; et ideo cum circulationes quatuor vel quinque iridis possunt esse in stillicidiis a quibus fiunt re- flexiones in visum ad angulos aequales angulo incidentiae, potest color generari in eis, et impressio iridis apparere. CAPITULUM XII. Thus, the Aliqui vero aestimabant, quod nubes rorida esset colorata ismit 01 Per totum, quia in omnibus stillicidiis est reflexio, et iris ex coloured, reflexione causatur. Item quia secundum numerum videntium et diversitatem situs ejusdem videntis apparet iris ubique. Sed dicendum est ad primum, quod ubique est aptitudo ut fiat iris, sed actualiter non est nisi in stillicidiis a quibus reflexio venit ad oculum ; quia apparentia colorum sola est, quae apparentia venit ex fantasia et deceptione visus, ut dictum est. Et ideo nusquam in nube rorida est colons veritas, nee apparentia nisi in stillicidiis a quibus fit ad visum reflexio. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 197 Sed ab omni stillicidio non fit reflexio in eodem tempore, dum oculus est in uno loco, propter aequalitatem angulorum incidentiae et reflexionis. Ad secundum dicendum, quod colores ubique apparere possumus imaginari ex duabus causis, uno modo quod color esset fixus, sicut in aliis rebus; et faceret speciem a se ad oculum, et tune ubique esset, et sic ubicunque essent aspersiones, videret colorem. Sed sic non est hie, quia non est verus color, sed solum ex visus fantasia ; et ideo causa apparentiae est solius visus erroneum judicium, et ideo non apparet nisi in loco a quo ad oculum fit reflexio ; et ex hac causa, non prima, mutatur secundum mutationem videntis. Quinque vero sunt colores principales, ut albedo, glaucitas, Enumera- rubedo, viriditas, et nigredo. Rubeus enim aequidistat ab ^"UTS extremis, et habet unum medium respectu albi, et aliud re- spectu nigri. Quum enim Aristoteles dicit in Sensu et Sensato septem esse colores. hoc est verum dividendo glaucum in plures gradus, ut caeruleum et puniceum, et similiter divi- dendo viriditatem in gradus diversos ; sed quinque principales colores sunt per naturam distincti. Nam quinarius est melior numeris omnibus, ut Aristoteles dicit libro Secretorum, et hoc quantum ad numerum certitudinaliter distinguendum ; licet quantum ad proprietatem naturalem in quolibet repertam ternarius est melior. Nam hunc extrahimus a natura rerum, ut Aristoteles dicit primo Coeli et Mundi, quia in omni re trinitas consistit, ut ibi docet, tarn in Creatore quam in creatura. Et quia numerus quinarius res certius distinguit et melius, ut dictum est, ideo natura magis intendit quinque colores. Et ideo isti quinque colores sunt in iride, magis quam alii, ex ordinatione communi naturae operantis et in- tendentis quod melius est. Color quidem lazuli, quern vocant coelestem, niger est cum l quadam splendoris suavitate, et ideo sub nigro computatur. Et aestimatur ab expertis quod isti colores causantur ab Their con- humoribus et tunicis oculi ; isti enim sunt colores tantum ^Ithocula apparentes, et oculi partes habent aliquid de natura colorum structures, licet debiliter, secundum quorum esse apparent colores in 1 in quadam, J. 198 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. iride. Et quinque sunt corpora in oculo, scilicet tres humores, et duae tunicae, scilicet uvea et cornea ; consolidativa quidem nihil operatur ad visionem ; et ideo quinque col'ores apparent secundum proprietates eorum. Et quandoque 1 ilia corpora non habent distinctos colores. Nam in oculis diversorum variantur, et apparent irides diversae aliter et aliter variari in eadem hora, etiam in diversis temporibus, secundum quod aer inter ipsum et iridem in dispositione sua secundum lucidum et obscurum variatur. Signum autem quod colores iridis possunt apparere per oculum, est quod lapide hexagono posito ad oculum in loco tenebroso fiunt hujusmodi colores, et ideo similiter in materia apta in loco tenebroso in nube possunt saltern apparere. Haloes. Et juxta jam dicta patet facilius causa coronae, et similiter impressionis apparentis in figura recta, quam Seneca vocat virgam,et Aristoteles perpendicularem; istae enim impressiones sunt coloratae et non aliae. Dicit igitur Seneca2, si vaporem erexeris, virga est ; si incurves in portione circuli, iris est ; si in completum circulum, corona est ; quam Aristoteles vocat cir- culum circa solem et lunam, et Halo et Halaleti. Et aliam differentiam 3 assignant, quod iris generatur in opposito solis, virga a latere, corona sub sole. Sed quae de circulo et corona dicta sunt possunt dici sine calumnia4. De perpendiculari tamen et virga aliud est. Nam non est nisi portio parva coronae, quae ex distantia superflua videtur esse linea recta, Attempt at quum materia deficit ad ejus complementum. Globus autem tion.an vaporis grossi aliquando concurrit in directum solis sub eo, scilicet qui est densior acre, et tamen non est superfluae densi- tatis sed proportionatae ad hujusmodi impressionem. Dico 1 quoniam, J. 2 See De Sensu et Sensilt, cap. 4. The passage is curious from the attempt made to correlate savours with colours. 'Enrd jdp dutyoTtpcw (iSr), av TIS riOrj, waircp fvXoyov, rb (paiov fA6\av TI clvcu' \ditfrai yap TO £avQbv nlv rov \(VKOV elvat uffirep TO \iirapbv rov y\vKeos, TO (poivucovv ot real a\ovpyov Kal irpdaivov Kal Kvavovv fj.fTa£v rov \fVKOv KOI fj.€\avos, rd 8' a\\a fjuKra etc TOVTOJV. Cf. Meteorol. i. 5, and iii. 2, §§ 4, 5. In the latter passage the bow, both inner and outer, is described as three-coloured, the colours of the outer bow being fainter and following the reverse order of the inner. 3 J. has doctrinam for differentiam. * The sentence ends here. J. confuses the meaning by carrying it on, as in many other passages too numerous to mention. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 199 ergo quod cum vapor ille sit densior acre, et sit quasi sphaericae figurae, quae aequidistat terrae quantum potest propter naturam gravis, radii omnes exeuntes a puncto o l praeter perpendicularem o d franguntur in superficie vaporis inter incessum rectum et perpendicularem ducendam a loco fractionis, et omnes qui cadent in una circulatione circa axem ilium franguntur ad angulos aequales, quia anguli incidentiae omnes sunt aequales, sicut a et /, et anguli fractionum intra corpus sunt aequales, et sic de omnibus angulis radiorum cadentium in circumferentia, quae transit per puncta a g f, et eodem modo radii qui cadunt in circumferentia, quae transit per b g, omnes franguntur ad angulos aequales, quia incidunt ad aequales, sicut manifestum est per demonstrationem geometricam. Radii ergo unius circulationis ut o a et proacned Iftas enim elementorum in corporibus illis excludit corrup- in Adam's tionem in aeternum. Nam haec aequalitas est ultimus finis attained1 materiae naturalis in corporibus mixtis, quia nobilissimum after the esj-} e^- j(jeo jn eo quiesceret appetitus materiae, et non de- tion. sideraret aliquid ultra. Corpus autem Adae non habuit elementa in plena aequalitate, et ideo fuerunt in eo actio et passio elementorum contrariorum, et per consequens1 deper- ditio, et ideo indiguit nutrimento. Et propter hoc fuit ei praeceptum, ut non comederet de fructu vitae. Sed quia elementa in eo fuerunt prope aequalitatem, ideo modica fuit in eo deperditio ; et propter hoc fuit aptus ad immortali- tatem quam posset consequi, si fructum ligni vitae semper comedisset. Hie enim fructus aestimatur habere elementa prope aequalitatem ; et ideo potuit continuare incorruptionem in Adam, quod factum fuisset, si non peccasset. Sapientes ergo laboraverunt, ut in aliquo comestibili vel potabili reduce- rent elementa ad aequalitatem vel prope, et docuerunt vias ad hoc. Sed turn propter difiicultatem istius experientiae maximae, turn quia pauci curant de experientiis, quia multi- plex est ibi labor et expensarum magna efTusio, nee advertunt homines naturae secreta et artis possibilia, ideo accidit quod paucissimi laboraverunt in hujusmodi arcanum scientiae maximae, et pauciores venerunt ad finem laudabilem. Illi tamen de quibus facta est mentio, .qui per annorum centenarios vitam protraxerunt, habuerunt hujusmodi medi- cinam secundum magis et minus praeparatam. Nam Artephius 2, qui legitur vixisse mille viginti et quinque annis, habuit meliorem medicinam quam bubulcus senex, in quo renovata fuit juventus per sexaginta annos. Liquor ille, quern bibit ille rusticus, aestimatur versus aequalitatem elementorum 1 J. alters this to gradus. 2 A work bearing the name of this alchemist was printed at Frankfurt in 1685, with the title, ' Artefii Arabis philosophi Liber Secretus ; nee non Saturni Tris- megisti sive Fratris Heliae de Assisio libellus ; quorum primus magicum ignem ab omnibus occultatum aperit, alter operandi modum aperte docet.' SC1ENTIA EXPERIMENTAL1S. 213 accessisse longe ultra cibos et potus communes ; sed tamen multum deficit ab aequalitate plena. Gradus enim multi sunt in accessu ad ultimum aequalitatis ; quod etiam non attigit Artephii medicina, sicut nee ilia quae per quingentos1 annos fecit ilium vivere qui literam papalem habuit in attestatione tanti miraculi, de quo dictum est superius2. Nee mirum si Aristo- teles non tantum vixit, nee Plato, nee multi famosi philosophi ; quum in praedicamentis dicit Aristoteles se ignorasse quad- raturam circuli 3, quae non habet comparationem ad hujusmodi secretum. Et Avicenna dicit in tertio Physicorum, se nondum scivisse praedicamentum habitus ; et modo aestimo hoc sciri de facili, et miramur eos tarn aperta nescivisse. Omnis enim sapientia a Domino Deo est ; et ideo aliquando simplicibus dantur quae studiosissimi et famosissimi scire non possunt. Sed medicina ista dare non potestj nee loquitur ; sed magni- tude secreti scientiae experimentalis hujusmodi probavit. Quae vero sunt remedia et quas res accipiunt, invenitur maxime in libro Secretorum Aristotelis et in philosophia Artephii, et in libro de Passionibus Senectutis, et in tractatu de Senum et Seniorum Regimine, et in libris Plinii, et alibi multis modis4. J centum sextos, J. a See p. 210. 3 Categ. v. 18 JE,iriaTr}fjn)S /*T) ovarjs, ovSlv n ut de Alchemy, levioribus metallis fiant veraciter majora, ut aurum de plumbo, et argentum de cupro. Sed illa ars nunquam sufficit ad ostendendum gradus auri naturales et artificiales et modos graduum istius. Nam scientia experimentalis utrumque produxit in lucem, quoniam et gradus auri invenit, et quatuor naturales et modos horum septendecim, et artificiales. Experimenta est possibile produci quantum placet ultra viginti quatuor. Sic vas, in quo continebatur liquor, de quo bubulcus factus est regis bajulus, auri tenuit dignitatem longe ultra viginti quatuor, ut ejus probatio et pretium manifesta- verunt. Quum vero isti viginti quatuor gradus inveniuntur in massa auri, tune est optimum aurum quod potest per naturam produci ; quum vero sunt viginti quatuor gradus auri et una pars argenti vel unus gradus, tune est pejus aurum quam prius, et sic vadit diminutio graduum auri usque ad sexdecim, quatenus octo sunt gradus auri cum admixtione argenti. Virtus vero mineralis in ventre terrae non potest aliquando digerere materiam et naturam auri, et facit quod potest digerens earn in formam argenti. Et ne illud fingam ex me, inveniuntur homines in pluribus partibus mundi, qui istos sexdecim modos apti sunt generare, et invenerunt frusta et massas auri, secundum istos septendecim ; deinde procura- verunt fieri mixtionem argenti et aeris cum auro secundum modos praedictos, ut frusta haberent auri artificialiter facti septendecim, per quae cognoscant modos auri naturales. Et quia haec ars ignoratur a vulgo eorum qui auro inhiant, oportet quod multiplices fraudes fiant in hoc mundo. Ars physician thirty years ago, looking at a case of the disease now called Myxoedema (which presents many of the appearances of premature old age), would not have smiled on hearing that it might be arrested or even cured by swallowing an extract from the thyroid gland of a sheep? This would be precisely one of the cases covered by Bacon's second prerogative: a discovery made within the limits of the science of medicine, but arrived at experimentally, and indepen- dently of medical principles hitherto recognized. Vaccination would be another instance. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 215 igitur alkimiae non solum omittit hos modos, sed ad aurum viginti quatuor graduum rarissime invenitur, et cum summa difficultate, et pauci fuerunt semper, qui simul viventes sciverunt hoc secretum alkimiae ; et non pervenit haec scientia ultra istud. Sed Scientia Experimentalis novit per Secreta Secretorum Aristotelis producere aurum non solum viginti quatuor graduum, sed triginta et quadraginta et quantum volumus. Propter hoc Aristoteles dixit ad Alexandrum ' volo ostendere secretum maximum'; et vere est secretum maximum, nam non solum procuraret bonum reipublicae et omnibus desideratum propter auri sufficientiam, sed quod plus est in infinitum, daret prolongationem vitae. Nam ilia medicina, quae tolleret omnes immunditias et corruptiones metalli vilioris, ut fieret argentum et aurum purissimum, aestimatur a sapientibus posse tollere corruptiones corporis humani in tantum, ut vitam per multa secula prolongaret. Et hoc est corpus ex elementis temperatum, de quo prius dictum est1. Capitulum de tertia praerogativa vel dignitate artis experi- mentalis. Tertia autem dignitas hujus scientiae est. Et est ex propriis Definition per quae non habet respectum ad alias scientias, sed sua potestate investigat secreta naturae. Et hoc in duobus tive- consistit ; scilicet in cognitione futurorum praeteritorum et praesentium, et in operibus admirandis quibus excedit astronomiam judiciariam vulgatam in potestate judicandi. Nam Ptolemaeus in libro introductorio Almagesti dicit, quod alia est via quam per astronomiam vulgatam certior ; et haec est via experimentalis, quae vadit secundum cursum naturae, 1 The subject of Alchemy was more fully treated by Bacon in the Opus Minus, of which all that is known to be extant is to be found in Brewer, (see pp. 313- 15, and 359-89). See also Opus Tertium, cap. xii. Other works of Bacon on Alchemy are (i) Speculum Alchemiae, printed in 1541 and translated both into French and English ; (2) De secretis operibus artis et naturae reprinted as an Ap- pendix to Brewer's work : (3) The treatise De retardandis senectutis accidentibus already spoken of; (4) Sanioris tnedicinae magistri Rogeri Baconis angli de artt chytniae scripta, printed in 1603, and sometimes spoken of under the title given to it in the second edition of 1620, of Thesaurus chemicus. For the position of Alchemy in the history of science, the remarks of Comte (Philosophic Positive, vol. vi. p. 209, ed. Littre") may be consulted with advantage. 216 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. ad quam intendunt multi fidelium philosophorum, sicut Aristoteles et turba multa auctorum judiciorum astrorum, ut ipse dicit, et nos scimus per proprium exercitium, cui contra- dici non potest. Et haec sapientia inventa est in purum remedium humanae ignorantiae et imprudentiae; difficile enim est habere instrumenta astronomiae certa et sufficienter, et difficilius est habere tabulas verificatas, praecipue in quibus sit motus planetarum aequatus. Et difficilis est harum tabularum usus, sed difficilior usus instrumentorum. Haec autem scientia definitiones et l vias adinvenit, per quas ex- pedite ad omnem quaestionem respondeat, quantum potest philosophiae singularis proprietas, et per quas2 ostendat nobis figurationes coelestium virtutum ; et impressiones coelestium in hoc mundo, sine difficultate astronomiae vulgatae. Et haec pars judicativa habet quatuor radices principales, seu scientias secretas. Alterations Opera vero hujus scientiae, quae ostendunt philosophiam, ment °" °lu^am testantur esse in alteratione regionis, ut mores vulgi affecting alterentur, de quibus Alexandro quaerenti ab Aristotele de character. ,., gentibus quas mvemt, an eos extermmaret propter morum feritatem, an permitteret eos vivere, ipse Aristoteles philoso- phorum doctissimus in libro Secretorum respondit, Si 3 potes alterare aerem ipsorum, permitte eos vivere ; si non, interfice eos. Voluit enim quod aer eorum potuit alterari utiliter, ut complexiones corporum eorum alterentur, et deinde animi excitati per complexiones elicerent bonos mores ex arbitrii libertate ; et hoc est unum ex secretis. Quidam vero plus assentiunt 4 in alteratione per solem, de quibus est exemplum Aristotelis dicentis ad Alexandrum, da calidum grano plantae in usum cui v.olueris, et ipse obediet tibi toto tempore vitae tuae. Quidam ponunt ut exer- citus obstupescat et fugiat de quibus Aristoteles dicit ad 1 definitiones et, om. in J. 2 per quam ostendent, J. O. has per quam ostendat, but I think quas is called for. 3 Cf. vol. i. p. 393. 4 J. leaves a hiatus here. The reading here given I believe to be that of O. though the MS. is somewhat defaced. The word philosophi in J. is certainly not in this MS. SCIENTIA EXPERIMENTAL1S. 217 Alexandrum, Accipe talem lapidem super te, et fugiet omnis exercitus a te. Haec et hujusmodi innumerabilia testantur esse vera, non intendentes quod violentia fiat libero arbitrio ; cum ipse Aristoteles, qui hoc proponit, dicit in Ethicis, quod voluntas cogi non potest. Potest autem corpus alterari per virtutes rerum, et animi deinde excitantur et moventur ut omnino gratis yelint illud ad quod inclinantur ; sicut per potiones et medicinas multas in libro Medicorum, [videmus] l multos non solum in corpore posse alterari sed in passionibus animae et inclinatione voluntatis. Sunt autem alia opera quae sunt magis naturalia, quae sic Unsus- non respiciunt inclinationem voluntatis mirabilem, et hujus ventions" sunt diversitatis. Quaedam habent pulchritudinem sapientiae cum aliis utilitatibus, ut de balneis perpetuis humano usui aptissimis absque renovatione artificii alicujus : sicut de luminaribus perpetuo lucentibus sine extinctione ; videmus Ever-bum- enim multas res igne non posse comminui, immo purificantur ln ex igne, sicut pellis salamandrae, et multa talia, quae etiam sic praeparari possunt ut luceant secundum se extra et virtutem ignis retineant, et flammam et lucem reddant. Et contra inimicos re/publicae adinvenerunt magnas artes, ut sine ferro, et absque eo quo tangerent aliquem, destruerent omnes resistentes, et eorum sunt multa genera. Et quaedam nullo sensu percipiuntur, aut solo olfactu, et horum patet liber Aristoteles de alteratione aeris, non de quo 2 prius tetigi sed alterius rationis, quoniam per viam infectionis procedunt. Et alia sunt, quae sensum aliquem immutant, et haec diversitas fit secundum omnes sensus. Quaedam vero solo tactu immutant et sic tollunt vitam. Greek fire. Nam malta, quae est genus bituminis et est in magna copia in hoc mundo, projecta super hominem armatum comburit eum. Istud autem Romani gravi caede perpessi sunt in expugna- tionibus regionum, sicut Plinius testatur secundo Naturalis Historiae, et historiae certificant. Similiter oleum citrinum petroleum, id est, oriens ex petra, comburit quicquid occurrit, si rite praeparetur. Nam ignis comburens fit ex eo qui 1 Some such word as videmus is wanting to complete the sense. 2 cujus, J. 2i8 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. cum difficultate potest extingui ; nam aqua non extinguit. Explosive Quaedam vero auditum perturbant in tantum, quod si subito pounds. et de nocte et artificio sufficient! fierent, nee posset civitas nee exercitus sustinere. Nullus tonitrui fragor posset talibus comparari. Quaedam tantum terrorem visui incutiunt, quod coruscationes nubium longe minus et sine comparatione perturbant ; quibus operibus Gideon in castris Midianitarum consimilia aestimatur fuisse operatus. Et experimentum hujus rei capimus ex hoc ludicro puerili, quod fit in multis mundi partibus, scilicet ut instrumento facto ad quantitatem pollicis humani, ex violentia illius salis qui sal petrae vocatur tarn horribilis sonus nascitur in ruptura tarn modicae rei, scilicet modici pergameni, quod fortis tonitrui sentiatur excedere rugitum, et coruscationem maximam sui l luminis jubar excedit. Antidotes Sunt etiam res quamplurimae, quae omne animal venenosum poisons^ tactu lenissimo interfkiunt, et circulo facto circa ilia animalia per res hujusmodi, non possunt exire, sed moriuntur licet non tangantur. Quod si homo sit percussus veneno animalis, rasura pulveris hujusmodi rerum sanatur, sicut Beda scribit in Ecclesiastica Historia et scimus hoc per experientiam. Et sic sunt res innumerabiles, quae habent hujusmodi virtutes extraneas, quarum potestates 2 ignoramus ex sola negligentia experiendi. Magnetic Sed alia sunt opera quae non tantam habent utilitatem attractions reipublicae, sunt tamen spectanda miracula naturae, sicut est de experientiis magnetis, non solum respectu ferri, sed auri et aliorum metallorum. Et si experimentum respectu ferri non esset notum mundo, videretur magnum miraculum. Et certe circa operationem magnetis respectu ferri sunt opera incognita eis qui utuntur magnete, quae dissolutiones naturae mirabiliter ostendunt. Sicut etiam experimentator fidelis motum rerum ad invicem aliarum ab his novit experiri, ut de lapide qui currit ad acetum, et de bitumine quod capit ignem a se longius distantem, secundum quod narrat Flinius secundo Naturalium ; et de quibusdam aliis rebus localiter distantibus ad invicem motu naturali concurrentibus. Quod est omnino 1 i. e. of the lightning accompanying the thunder. 2 proprietates, J. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 219 stupendum super omnia quae vidi et audivi. Postquam enim hoc intuitus sum, nihil fuit meo intellectui difficile ad cre- dendum, dummodo habuit auctorem certum. Et ne lateat Vestram Reverentiam, hoc accidit in partibus plantarum divisis et localiter separatis. Nam si surculus unius anni suscipiatur qui oritur juxta radices coruli, et secundum ejus longitudinem dividatur, et separentur partes divisae per spatium palmae seu quatuor digitorum, et unus teneat ex una parte extremitates duarum partium, et alius ex alia parte similiter, et semper teneant aequaliter et leniter, ita quod sicut partes in toto fuerant contra se positae sic teneantur, infra spatium dimidii milliaris incipient partes virgae sibi appropinquare paulatim, sed fortius in fine, ut tandem omnino concurrant et sint simul, extremitatibus tamen existentibus l diversis, quia per violentiam detinentium praepediuntur. Et hoc est valde admirabile. Et ideo magici utuntur hoc experi- mento, et dicunt carmina diversa, et credunt quod ex virtute carminum istud contingat. Et ego neglexi carmina et inveni opus naturae mirabile. Et simile est de magnete et ferro. Nam sicut propter similitudinem naturae quae est in ferro et magnete, unum currit ad aliud, sic est hie ; unde virtus naturalis, quae est similis in utraque parte plantae, movet eas ad conjunctionem. Quod si debito modo aptarentur, concurrerent in extremitatibus sicut in medio et citius2, ut si subtiliter perforarentur extremitates et transirent fila per foramina, quatenus in acre suspenderentur sine impedimento. Et non solum hoc est de surculis coruli, sed de multis aliis, ut in salicibus, et forsan in omnibus, si debito modo ap- tarentur. Sed quia in talibus aptius cogitat animus quam calamus scribat, ideo supersedeo ad tempus. Hie non scribo nisi recitando dicta sapientum et quae facta sunt ab eis, quorum ingenia magis admiror quam intelligo. Et sic faciens finem de scientia ista experimentali absolute, Applica- convertam earn ad utilitatem theologiae, sicut in aliis egi religious consimiliter. Cum vero jam monstravi proprietatem hujus and civil 1 exeuntibus, J. In the same sentence J. has propediuntur. 1 citius om. in J. 220 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. scientiae secundum se, jam cuilibet patet quod utilissima est haec scientia post moralem, et primo ipsi theologiae absolutae propter sensum literalem et spiritualem, in quibus ipsa con- sistit. Superius enim habitum est quod literalis sensus con- sistit in veritate creaturarum per definitiones et descriptiones earum exprimenda, et similiter habitum est quod argumentum non attingit ad hanc veritatem, sed experientia. Quapropter haec scientia post moralem maxime dabit veritatem Scripturae literalem, ut per convenientes adaptationes et similitudines extrahantur sensus spirituales, propter proprietatem Scripturae sacrae et secundum vias sanctorum et omnium sapientum. Deinde ut refertur ad rempublicam fidelium valet haec scientia, ut tactum est in futurorum praesentium et prae- teritorum cognitione speciali, atque in operum mirabilium exhibitione pro Ecclesia et Republica, ut promoveantur omnia negotia utilia, et impediantur contraria tarn in paucis quam in multitudine, sicut exemplificatum est. Et si procedamus ad conversionem infidelium, patet quod valet duobus modis principalibus, qui habent ramos infinites, quantum persuasto fidei notabiliter fieri potest per scientiam hanc ; non argumentis sed operibus, quod fortius est. Neganti enim veritatem fidei, quia intelligere earn non valeat, proponam cursum naturalem rerum ad invicem, sicut exemplificatum fuit. Similiter quod sine violentia humana dolium frangatur, et vinum contentum stet immobile per tres dies non fluens ; et quod aurum et argentum in marsupio, et ensis in vagina, consumantur, eis in quibus continentur illaesis ; ut Seneca docet in libro Natu- ralium Quaestionum l ; et quod aves qui vocantur halcyones mare tempestuosum in profunda hyeme cogant quiescere et se retrahere donee, ova fecerint et foetus produxerint, sicut Basilius et Ambrosius in Hexaemeron, et philosophi et poetae scribunt. Haec enim et his similia debent hominem movere, et ad receptionem divinarum veritatum excitare. Quoniam si in vilissimis creaturis reperiuntur veritates, quibus oportet subdi superbiam intellectus humani 2 ut credat eas licet non intelligat, aut injuriabitur veritati infallibili, quanto magis 1 Seneca, Nat. Quaest. ii. 19. Seneca is speaking of the effects of lightning. 2 interius humanam, J. SCIENTIA EXPERIMENTALIS. 221 debet homo humiliare mentem suam veritatibus Dei gloriosis. Certe non est comparatio. Est autem alius modus utilissimus ; quoniam l ad hanc, ut Elimina- dixi, scientiam pertinet judicare quid potest fieri per naturam aut per artis industriam, et quid non. Et novit ilia separare magicas illusiones, et deprehendere omnes earum errores in carminibus et invocationibus et conjurationibus et in sacrificiis et culturis. Sed infideles occupantur his insaniis et confidunt in eis, et crediderunt Christianos uti talibus in operibus miraculorum. Quapropter summae utilitatis est haec scientia in fidei persuasione, quum per earn solam inter partes philo- sophiae contingit procedere in hoc casu, eo quod haec sola considerat hujusmodi, et potest convincere omnem falsitatem et superstitionem et errorem infidelium quantum ad hujus- modi magica, ut sunt carmina et caetera praetacta. Qualiter autem valeat ad infidelium obstinatorum reprobationem, jam patet per opera violenta quae jam tacta sunt2, et ideo per- transeo. Est tamen considerandum, quod licet aliae scientiae multa Paramount mirabilia faciant, ut geometria practica facit specula combu- "f ffis rentia omne contumax, et sic de aliis ; tamen omnia hujus- science- modi utilitatis mirificae in republica pertinent principaliter ad hanc scientiam. Nam haec se habet ad alias, sicut navi- gatoria ad carpentariam, et sicut ars militaris ad fabrilem ; haec enim praecipit ut fiant instrumenta mirabilia, et factis utitur, et etiam cogitat omnia secreta propter utilitates rei- publicae et personarum ; et imperat aliis scientiis, sicut ancillis suis, et ideo tota sapientiae speculativae potestas 3 isti scientiae specialiter attribuitur. Et jam ex istis scientiis tribus patet mirabilis utilitas in hoc mundo pro ecclesia Dei contra inimicos fidei, destruendos magis per opera sapientiae, quam per arma bellica pugnatorum ; quibus Antichristus copiose et efficaciter utetur, ut omnem hujus mundi potentiam conterat et con- fundat ; et per quae tyranni, retroactis temporibus, orbem sibi subjugabant. Quod manifestum est per exempla infinita. Sed nunc affero unum pro omnibus de Alexandro magno, Illustrated qui quum de Graecia profectus est ut mundum expugnaret, of Aiex°-ry 1 quantum, J. * Cf. vol. i. pp. 401-2. * proprietas, J. ander. 222 OPERIS MAJORIS PARS SEXTA. non habuit peditum nisi triginta duo millia, et equitum quatuor millia et quingentos ; tamen, ut dicit Orosius ad Augustinum in libro de Ormesta Mundi, inferens hac tarn parva manu bellum universe terrarum orbi, utrum admira- bilius sit quod vicerit aut quod aggredi ausus fuerit, incertum est. Primo ergo cum Dario rege congressu sexcenta millia Persarum prostravit, sed in suo exercitu centum viginti equites et novem pedites defuere. In secundo vero congressu devicit quadraginta millia hominum, et de suo exercitu centum triginta pedites et centum quinquaginta equites ceciderunt ; per hoc residuum mundi territum facilius subjecit. Sed Orosius dicit, non minus arte quam virtute Macedonum superavit. Nee mirum, cum Aristoteles fuerit cum eo in his bellis, ut legimus in vita Aristotelis. Etetiam Seneca in Naturalibus dicit,quod mundum vicit Alexander, Aristotele et Callisthene ducibus, qui magistri ei fuerunt in omni sapientia. Sed Aristoteles extitit principalis ; et facile patet per praedicta quomodo per vias sapientiae potuit Aristoteles mundum tradere Alexandro. Et hoc deberet ecclesia considerare contra infideles et rebelles, ut parcatur sanguini Christiano. et maxime propter fu^ura pericula in temporibus Antichristi, quibus cum Dei gratia facile esset obviare, si praelati et principes studium promo- verent et secreta naturae et artis indagarent l. 1 Bacon's third prerogative deals with the phenomena lying outside the boundaries of any science recognizqd in his time, in which new departments of knowledge were to be created by experiment and observation alone. Here obviously the restraining influence of deduction from established principles could be no longer exercised ; and observation unguided by rational hypothesis, led to strange results. For rules of induction, even faintly analogous to those of the Novum Organum, the student of the Opus Ma/us will seek in vain. Yet those who are disposed to be severe on the credulity of Roger Bacon, or of his century, will find it well matched if not surpassed in the Silva Silvarum of his namesake. We may go farther. His description of the mutual attraction of the split hazel-wands is curiously suggestive of the procedure followed even now by water-finders, who are not seldom consulted by practical men. In his attempt to handle scientifically the real or pretended wonders exhibited by the wizards of his time, and to sift tr'ue from false, Bacon showed singular audacity as well as insight. The few physicians of our time who have striven to do the same with the allegations of clair-voyants, have had to run the gauntlet of imputations dangerous to their fame, though not, as in Bacon's case, to liberty or life. PARS SEPTIMA* HUJUS PERSUASIONIS. MORALIS PHILOSOPHIA : PARS PRIMA. Manifestavi in praecedentibus, quod Cognitio Linguarum et Definition Mathematica, atque Perspectiva, nee non Scientia Experimen- olf Moral talis sunt maxime utiles et principaliter necessariae in studio Science, sapientiae, sine quibus nullus potest ut oporteret 2 in ea proficere ; et non solum absolute sumpta, sed relate3 ad Dei Ecclesiam et cetera tria praenarrata. Nunc vero radices quartae scientiae volo revolvere quae melior est omnibus praedictis et nobilior ; et haec est inter omnes practica, id est operativa, et de operibus nostris in hac vita et in alia constituta. Omnes enim aliae dicuntur esse speculativae. Nam licet quaedam sint activae, et operativae, tamen sunt de operibus artificialibus et naturalibus, non moralibus, et speculantur veritates rerum et operum scientialium quae referuntur ad intellectum speculativum et non sunt de eis quae pertinent ad intellectum practicum ; qui ideo dicitur practicus quod praxim, id est operationem boni vel mali, exercet. Unde practica hie stricte sumitur, ad opera moris quibus boni vel mali sumus ; licet largo modo sumendo practicam pro omni operativa scientia, multae aliae sunt practicae ; sed autonomatice haec dicitur practica, propter 1 In D. and O. the heading is ' Incipit Pars Septima hujus Persuasionis de Morali Philosophia ; habens Distinctiones et Capitula.' It must be remarked, however, that the division into Distinctions and Chapters is very imperfectly carried out in these two MSS. 3 oporteret, O. ; oportet, M. 8 relate, O.; relata, M. 224 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. Its relation to Theo- logy. It presup- poses the results of preceding sciences. principales operationes hominis, quae sunt circa virtutes et vitia *, et felicitatem et miseriam alterius vitae. Haec vero practica vocatur moralis et civilis scientia, quae ordinat hominem ad Deum et ad proximum, et ad seipsum, et probat has ordinationes, et ad eas nos invitat et excitat efficaciter. Haec enim scientia est de salute hominis per virtutem et felicitatem complenda ; et aspirat haec scientia ad illam salutem, quantum potest philosophia ; ex quibus in universali patet quod haec scientia est nobilior omnibus partibus philosophiae. Nam cum sit sapientiae humanae2 finis internus, et finis est nobilissimum in re qualibet, oportet quod haec scientia sit nobilissima. Similiter 3 de iisdem nego- tiatur haec sola scientia, vel maxime, de quibus Theologia : quia Theologia non considerat nisi quinque praedicta licet alio modo, scilicet in fide Christi. Et 4 haec scientia multa praeclara testimonia de eadem fide continet ; et a longe articulos principales olfacit in magnum adjutorium fidei Christianae ut sequentia declarabunt. Sed Theologia est scientiarum nobilissima ; ergo ilia quae maxime convenit cum ea est nobilior inter caeteras. Sed ut hujus scientiae utilitas pateat maxima, oportet ejus partes investigari, qua- tenus de partibus et toto quod volumus extrahatur. Et quoniam Moralis Philosophia est finis omnium partium philosophiae, necesse est ut conclusiones aliarum scientiarum sint principia in ea secundum formam praecedentium scien- tiarum ad sequentes ; quia conclusiones praecedentium sup- ponuntur in subsequentibus 5 naturaliter. Et ideo conveniens est ut sint in praecedentibus bene probatae et certificatae, ut mereantur accipi in usu scientiarum sequentium secundum quod ex metaphysicis patens est. Et ideo principia Moralis Philosophiae certificantur 6 in scientiis praecedentibus : et propter hoc debent haec principia extrahi ex aliis scientiis, non quia sunt illarum sed quia ea suae dominatrici praepara- verunt. Unde ubicunque inveniantur ascribenda sunt Morali Philosophiae, quoniam secundum substantiam suam sunt 1 et vitia om. M. 3 caeterum, M. ; similiter, O. 5 sequentibus, M. * humanae om. M. 4 Quanquam et, M. 6 verificantur, M. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS PRIMA. 225 moralia. Et licet in aliis scientiis recitentur, hoc est propter gratiam philosophiae moralis. Quapropter omnia hujusmodi reputanda sunt de philosophia morali et ei ascribenda1. Et ideo si volumus uti eis secundum jus suum, necesse est ut in scientia morali ab omnibus aliis colligantur. Nee mirum si philosophi per totam philosophiam speculativam sparserunt moralia : quia sciverunt ea esse de salute hominis ; et ideo in omnibus scientiis sententias pulcras miscuerunt ut semper homines excitarentur ad bonum salutis, ut sciretur ab omni- bus quod non quaeruntur scientiae ceterae nisi propter istam quae est humanae sapientiae dominatrix. Et ideo si allegem auctoritates de aliis locis quam eas quae in libris moralibus continentur : considerari oportet quod hae in hac scientia debent proprie collocari ; nee possum us negare esse scripta in libris hujus scientiae : quia non nisi secundum partes in Latino habemus philosophiam Aristotelis, Avicennae, et Aver- rois, qui sunt auctores in ea principales. Sicut enim Theologia veritates salutiferas esse suas intelligit, ubicunque eas invenit, ut a principio2 allegavi,et posterius tactum fuit; sic et Moralis Philosophia3 in suum jus vindicat quicquid de rebus sui generis reperit alias esse scriptum. Haec vero scientia moralis vocatur ab Aristotele et ab aliis civilis scientia, quia jura civium et civitatum demonstrat. Et quoniam solebant civitates domi- nari regionibus ut Roma imperabat mundo ; ideo haec scientia civilis denominatur a civitate, jura tamen Regni et Imperii construendo. Haec autem scientia primo docet componere leges et jura Twofold vivendi : secundo4, docet ea credi et probari, et homines ex- " ( hortari ad operandum et vivendum secundum illas leges. First divi- . . . sion falls Prima pars dividitur in tres ; nam primo naturahter occurnt under three ordinatio hominis in Deum et respectu substantiarum angeli- carum. Secundo ad proximum ; tertio ad se ipsum, sicut Scrip- neighbour, tura facit. Nam primo in libro Moysi sunt mandata et leges ar de Deo et cultu divino. Secundo de comparatione hominis ad proximum in eisdem libris et sequentibus. Tertio docetur5 1 imponenda, M. a Cf. vol. i. pp. S6--59. 3 Moralis Scientia, M. 1 In the fourth part, and the missing fifth and sixth parts of this seventh section. * docet, O. VOL. II. Q 226 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. de moribus, ut in libris Salomonis. Similiter in Novo Testa- mento, haec tria tantummodo continentur. Nam homo non potest alias recipere comparationes. Relation Non solum vero propter primum sed propter omnia sequentia physicsto necesse est quod principia hujus scientiae in principio praepo- Moral Phi- nantur, per quae caetera verificantur. Horum autem principio- losophy. ... , , rum quaedam sunt mere principia et solum metaphysice nata sunt declarari. Alia licet sint principia, respectu sequentium, tamen vel sunt primae conclusiones hujus scientiae, vel licet aliquo principii gaudent privilegio, tamen propter eorum maximam difficultatem, et quia eis minus contradicitur1, atque propter excellentem utilitatem respectu sequentium, debent sufficienter stabiliri. Secundum quod Aristoteles in principio naturalis philosophiae probat primum principium istius scien- tiae, scilicet quod motus est contra eos qui posuerunt tantum unum esse immobile 2. Sciendum autem quod Metaphysica et Moralis Philosophia maxime conveniunt ; nam utraque de Deo negotiatur et angelis et vita aeterna et hujusmodi verita- tibus 3, licet diversimode. Nam Metaphysica per communia omnium scientiarum investigat propria metaphysice, et per corporalia investigat spiritualia : et per creata reperit Crea- torem, et per vitam praesentem negotiatur circa futuram, et multa praeambula ad moralem philosophiam praemittit. Quae Metaphysica4 propter scientiam civilem perquirit, ut secundum quod jus est conjungentis hanc scientiam cum Metaphysica ; quatenus hie supponantur quae in Metaphysica habent declarari, ne scientias diversas ad invicem confundam si quae propria sunt Metaphysicae hie intendam probare. Primary Dico igitur quod Deum esse oportet sicut ibi debet ostendi: established secundo quod Deum esse naturaliter cognoscitur ab omni physic ' 1 ^e sense seems to demand, ut eis minus contradicatur. This, in fact, is Bacon's meaning: there is, or will be less contradiction, if the principle is demonstrated. 2 The passage referred to is probably Nat. Auscult. i. cap. 2, § 3 TO n€V ovv cl ev KCLI aKivrjrov TO ov oKo-rrtiv ov TTfpl ipvatdis kan afcoireiv, et seq. He goes on to show that since (f>vais is apx*) nivrjfffcvs, the study of the one and immovable, and the study of motion, are wholly distinct and disparate inquiries. 3 hujusmodi multis, O. 4 I give the reading of M. : O. has, ' unde recitabo solum hie quae in Meta- physicis habent declarari neque scientias diversas ad invicem confundam.' MORAL1S PHILOSOPHIA: PARS PRIM A. 227 liomine : et tertio, quod Deus est potentiae et bonitatis infinitae, et simul cum hoc quod est substantiae et essentiae infinitae, ut sic sequatur quod sit optimus, sapientissimus, et potentissimus. Quarto, quod est unus Deus in essentia et non plures. Quinto, quod non solum est unus in essentia sed alio modo trinus, qui modus a metaphysico in universali proferri habet, hie autem in propria disciplina explicandus. Sexto, quod omnia creavit et gubernat l in esse Naturae. Septimo, quod praeter corporalia formavit substantias spirituales quos vocamus Intelligentias et Angelos ; quia intelligentia est nomen materiae, angelus vero est nomen officii ; et quot sunt, et quae sunt operationes earum, secundum quod ad meta- physicam pertinent, prout possibile est sciri per rationem hu- manam. Octavo, quod praeter Angelos fecit alias2 substantias spirituales quae sunt animae rationales in hominibus. Nono, quod fecit eas immortales. Decimo, quod felicitas altcrius vitae est summum bonum. Undecimo, quod homo est capax illius felicitatis. Duodecimo, quod genus humanum Deus gubernat in via moris, sicut caetera in esse naturae. Decimo tertio, quod illis qui recte vivunt secundum gubernationcm Dei Deus pro- mittit futuram felicitatem, sicut Avicenna docet decimo Meta- physicae, et quod male viventibus debeatur infelicitas futura horribilis. Decimo quarto, quod Deo cultus cum omni reve- rentia et devotione debeatur. Decimo quinto, quod sicut homo ad Deum naturaliter ordinatur per debitam reverentiam sic ad proximum per justitiam, et pacem, et ad se ipsum per vitae honestatem. Decimo sexto, quod non potest homo per pro- priam industriam scire qualitcr Deo placeat cultu debito nee quomodo ad proximum, nee ad se ipsum se habere debeat, sed indiget in his revelanda veritate. Decimo septimo, quod uni tantum debet fieri revelatio ; quod iste debet esse mediator Dei et hominum, et vicarius Dei in terra, cui subjiciatur3 totum genus humanum, et cui credere debet sine contradictione, quando probatum fuit certitudinaliter quod iste sit talis ut modo assignatum est ; et est legislator et summus sacerdos qui in temporalibus et spiritualibus habet plenitudinem potes- 1 gubernavit, M. • alias, O. ; illas, M. : subjicerctur, O. Q 2 228 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. tatis tanquam Deus humanus, ut dicit Avicenna in decimo Metaphysicae, quem licet adorare post Deum. Transition Et per haec continuatur Metaphysica cum Morali l Philo- physic tc»ta" sophia, et descendit in earn sicut in fmem simm, sicut Avicenna Ethic. pulcre conjungit eas in fine Metaphysicae2. Caetera vero sunt propria istius scientiae nee sunt in Metaphysicis expli- canda, quamvis Avicenna plura addat. Sed in principio sui voluminis dat causam hujus quod non fecerat moralem philo- sophiam et nescivit an compleret earn ; et ideo plura miscuit cum his quae tamen sunt propria morali philosophiae ut patet inquirenti. Et his consideratis tune debet Legislator in principio descendere ad proprietates Dei in particular^ et Angelorum, et ad felicitatem alterius vitae ac miseriam et ad immortalitatem corporum post resurrectionem 3, et hujusmodi ad quae Metaphysicus non potuit aspirare. Nam ipse nego- tiatur in omnibus istis principaliter de quaestione an sit ; quia ejus proprium est quaestione/n hanc declarare de omnibus, eo quod consideret ens et esse in sua communitate. Sed aliae scientiae descendunt ad caeteras quaestiones in rebus : scilicet quid est unumquidque et quale et quantum, et hujusmodi, secundum decem predicamenta. Non tamen debet philo- sophus moralis omnia secreta Dei et Angelorum et aliorum explicare ; sed ea quae necessaria sunt multitudini in quibus convenire habent omnes, ne cedant in quaestiones et haereses, ut docet Avicenna in radicibus Moralis Philosophiae. TheTrinity Dico igitur quod Moralis Philosophia primo explicat de ^doctrine b ^eo Trinitatem, quam veritatem habet Legislator per reve- of Moral lationem magis quam per rationem. Ratio quidem unde sophy. philosophi multa locuti sunt de divinis in particular! quae 1 moralibus, M. 2 The first and, as far as I know, the only printed edition of Avicenna's Metaphysics, is that of Venice, 1498. It is in ten books, of which the eighth, ninth and tenth deal with questions of moral philosophy, as Bacon understood the word. Mehren, in his memoir on La philosophic cCAvicenne (Louvain, 1882) remarks that ' La theologie ou la philosophic speculative d'Avicenne peut etre designed comme un deisme spiritualiste dont 1'auteur se tient autant que possible au dedans du domaine de 1'Islam. . . . Bien qu'il ait ete reconnu apres sa mort comme disciple de ITslam, ses ecrits ont generalement 6te estimes heretiques. C'est pourquoi Ton s'est efforce de les detruire/ 3 post resurrectionem, om. M. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS PRIMA. 229 excedunt humanam rationem et cadunt sub revelattone x, tacta est prius in Mathematicis 2. Nam ibi ostensum est qualiter potuerunt habere multas nobiles veritates de Deo quae habitae sunt per revelationem factam eis secundum quod Apostolus dicit, Deus enim ilia revelavit. Sed magis patriarchis et prophetis de quibus constat quod revelationem habuerint 3 a quibus philosophi omnia didicerunt, ut prius est evidenter probatum4. Nam patriarchae et prophetae non solum divina tractabant theologice aut prophetice, sed philosophice, quia totam philosophiam adinvenerunt, sicut in secunda parte hujus operis probatum est. Potuit autem Metaphysicus satis docere quod Deus est, et quod naturaliter cognoscitur, et quod est infinitae potentiae, et quod est unus, et quod est trinus. Sed quomodo ibi sit Trinitas non potuit ad plenum explicare ; et ideo hie est hoc verificandum. Est igitur beata Trinitas, Pater et Filius, et Spiritus Sanctus. Anticipa- Nam Claudius 5, unus de expositoribus Scripturae Sacrae, in eo doctrine by libro quo contra hanc heresim, Deus nihil sentit passionis sensu 9ref^ anci vel compassionis affectu, disputat, infert dicens, * Plato tres in philo- Divinitate personas laudabili ausu, mirabili ingenio immu- sop ers< tabili consilio6 quaesivit7, invenit, prodidit ; Patrem Deum, paternam quoque mentem artem sive consilium, et utriusque amorem mutuum.' Unam summam aequitrinam indivisam Divinitatem non solum ita credi oportere docuit, sed ita esse convicit. Haec ex libro suo de divinis rebus manifesta sunt. Et Porphyrius, ut Augustinus dicit, decimo de Civitate Dei capitulo vigesimo nono, praedicavit Patrem et ejus Flium quern vocavit paternum intellectum et mentem, et horum medium quern, ut ait Augustinus, putamus ipsum dicere Spiritum Sanctum, et more suo 8 appellans tres Deos, ubi etsi verbis 1 et . . . revelatione, om. M. a Vol. i. p. 175 et seq. Cf. also the whole of the second part. 8 per revelationem habuerunt, D. et O. * ut . . . probatum, om. M. 8 I presume this to be the Bishop of Turin, who in the ninth century held acrimonious controversy with Jonas Bishop of Orleans, with regard to images ; Claudius being an Iconoclast, and even suspected of Nestorianism. His works, or some of them, are in the io4th volume of Migne's Patrologia. * immutabili consilio, om. M. T quae sunt, M. 8 nostro is the reading of D., O., and M. But this seems a mistake for suo. 230 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. utatur indisciplinatis, videt tamen quid tenendum sit. Et Augustinus eodem Jibro, capitulo trigesimo secundo^quendam Platonicum philosophum, cujus nomen tacet, recitat prin- cipium Evangelii secundum Joannem dixisse, usque ad incar- nationem Christi, in quo principio distinctio personarum divinarum evidenter habetur. Et Augustinus in decimo de Civitate Dei capitulo trigesimo sexto, et trigesimo septimo, asserit Porphirium dicentem in libro primo de regressu animae quod non possunt peccata purgari, nisi per Dei Filium. Et Aristoteles dicit in principio Coeli et Mundi quod in cultu divino adhibemus nos magnificare Deum unum per numerum ternarium2 eminentem proprietatibus rerum quae creatae sunt. Et ideo cum omnis creatura, ut ex Metaphysicis patet, est vestigium Trinitatis, oportet quod in Creatore sit Trinitas. Et cum Aristoteles compleverit philosophiam praecedentium 3 secundum possibilitatem sui temporis, longe certius sentire habuit de beata Trinitate personarum ut confiteretur Patrem et Filium et Spiritum Sanctum. Et propter hoc in lege In the original it is more vestro ; because Augustine is addressing Porphyrius. Quemlibet appellasse Deum, is the reading of the following words in M. But the reading in the text, which is that of O. and D., is closer to the quotation from De Civitate, x. 29. Reference to this passage shows how St. Augustine maximizes the heterodoxy of Porphyrius, which Bacon is minimizing. 1 capitulo trigesimo secundo, om. M. The passage is not in the thirty-second chapter, but at the end of the twenty-ninth of the tenth book De Civitate Dei. The reference to the thirty-sixth and thirty- seventh chapters in the following sentence appears to be to the thirty-second chapter, as commonly edited. It is only by a large and lax interpretation of Porphyrius that the doctrine attributed to him by Bacon can be extracted. 2 Bacon here, as in the case of Porphyrius, somewhat stretches Aristotle's meaning. Aristotle says (De Coelo, i. cap. i. § 2), T& -ndv KOI TO. iravra TOIS rpialv upiffrai' T€\tvTri yap KOI pkoov not ap^r) TOV apiOpov ex€l T°v r°v "^avros, ravra 8£ rov TTJS rptaSos. Aid irapa rrjs vffeajs ct'AT/^ores uairep vofj-ovs (Kfivrjs, KOI irpos ras a-fiare'ias xpupfOa rSav Oewv TW apiOp.£> TOVTO*. In the commentary of Averroes on this passage the words occur, 'Et secundum istum numerum tenemur magnificare Creatorem remotum a modis creaturum in orationibus et sacrifices ; nam omnia ista non sunt nisi ad magnificandum Creatorem.' Without reference to the Arabic, it is impossible to say how far this passage was modified by the Latin translator. The preamble to the Venice edition of 1495, from which this extract is made, frankly avows that such interpolations in defence of Christian orthodoxy have been made. 3 praecedentium, om. O. et D. MORALIS PHILOSOPHIC: PARS PRIM A. 231 Aristotelis fuerunt sacrificia tria, et orationes tres, sicut Averroes dicit super principium Coeli et Mundi : et manifes- tum est hoc per politicam l Aristotelis quae est liber legum. Et Avicenna praecipuus Aristotelis expositor ponit Spiritum Sanctum in radicibus moralis philosophiae. Sed longe magis potuit veritatem de Patre et Filio sentire, The third quia difficilius est intelligere processionem Spiritus Sancti a {^Triuit duabus personis distinctis quam generationem unius earum - less clearly ab alia. Propter quod philosophi magis deficiebant a com- ed b^hem" prehensione Spiritus Sancti quam a notitia Patris et Filii. Et ideo illi qui potuerunt habere notitiam Spiritus Sancti longe magis habuerunt de aliis personis. Et Ethicus philo- sophus in libro suo3 de divinis et humanis et naturalibus, quern Hebraeo sermone, Graeco, et Latino, propter secretorum magnitudinem conscripsit, ponit in Deo Patrem, et Verbum Patris, et Spiritum Sanctum ; et quod sunt tres Personae, Pater scilicet et Filius et Spiritus Sanctus. Et hoc necesse est per rationem haberi. Quae tamen ratio non debuit poni ante ea quae de Deo in particulari habent exprimi, nee ante philosophorum magnalium 4 auctoritates, quae ad hoc idem introducuntur in hac scientia tanquam in loco eis appropriato. Dico igitur quod Deus est infinitae potentiae ; et potentia Definite infinita potest in operationem infinitam ; ergo potest fieri a statement Deo aliquid infinitum, sed non aliquid 5 per essentiam, quia tune doctrine, plures possent esse Dii ; cujus contrarium ostensum 6 est in Mathematicis 7. Ergo oportet hoc quod est genitum a Deo deus esse, cum habeat essentiam generantis; alterum tamen in 1 ex politica, M. J earum, om. O. et D. :t This is the Cosntographia of Ethicus, about whom somewhat more contro- versy has taken place, ancient and modern, than the subject merited. In the note to p 302 of vol. i. I ought to have included a reference to the work of Karl Friedrich Pertz (Berlin 1853) who claims to have proved that the Latin Cosnto- graphia, as we now have it, is a version from the Greek made by Jerome. See also Wuttke's two works on Ethicus, of 1853 a"d l&54- * moralium, M. s aliud, D. et O. ' ostensum, om. M. 7 The reference seems to be to vol. i. p. 164, where the plurality of worlds is discussed. Nothing is said in that place directly as to the plurality of Gods. But compare the corresponding passage in cap. 41 of the Opus Tertium. 'Si plures [mundi], tune essent plures dii secundum pluralitatem mundorum ; quod est impossibile.' 232 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. persona. Et cum hoc genitum habeat potentiam infmitam, cum sit bonum infinitum, potest producere infinitum : ergo potest in l aliam personam. Aut tune ergo eandem personam producit Pater ; et erit tune Spiritus ab utroque procedens ; aut solum a Filio producetur ; et tune non attinebit Patri, nee erit plena germanitas, et tune non erit plena convenien- tia in Divinis, quod est contra rationem. Item nee paritas amoris potest esse, secundum hoc quia Pater plus diligeret Filium, quam Spirituin Sanctum, quia generat Filium, et non producit Spiritum Sanctum. Sed cum Spiritus Sanctus sit Deus, quia habet essentiam divinam, oportet quod ei debeatur amor infinitus ; et ideo infmito amore Pater amabit ipsum sicut Filium. Et etiam quia amor Patris non potest esse nisi infinitus, quia ejus amor est secundum suam po- tentiam, relinquitur ergo quod tantus erit amor Patris ad Spiritum Sanctum sicut Filii ad eundem. Quare oportet quod a Patre producatur tarn Spiritus Sanctus quam Filius, Quod autem non sint nee possint esse plures personae non potest hie nee debet declarari, sed supponi, usque in quarta parte hujus scientiae probetur, cui attribuetur plenitudo persuasionis. Trinitatem vero personarum, scilicet Patris et Filii et Spiritus Sancti necessarium fuit hie probari et ex- poni, quia est radicale fundamentum in hac scientia propter cultum divinum statuendum2 et propter alia multa. Nee oportet allegari in contrarium quod nulla scientia habet pro- bare sua principia. Nam hoc quomodo est intelligendum patuit superius. Caetera vero quae possunt de Deo quaeri et in quibus debet esse dubitatio probabilis, sunt conclusiones partis quartae, et ideo ibi determinabuntur. Forecasts Non solum vero locuti sunt philosophi de Deo absolute, sed carnation de Deo incarnate qui est dominus Jesus Christus, et de eis quae ad ipsum pertinent. Nam hujusmodi veritates sunt necessariae humano generi, et non est salus homini nisi per notitiam istarum veritatum. Et ideo oportuit quod omnibus salvandis a principio mundi essent hujusmodi veritates notae, quantum sufficit saluti. Hoc dico propter hoc quod quidam 1 in, om. M. 2 statuendum, om. D. et O. MORA US PHILOSOPHIA: PARS PRIM A. 233 magis ] quidam minus noverunt hujusmodi veritates. Decuit etiam ut philosophi sapientiae dediti aliquid scirent de hac veritate, sive salvarentur sive non : quatenus mundus prae- pararetur et disponeretur ad hanc veritatem perfectam, ut facilius reciperetur quando tempus daretur. Et uberius per- suasum est de hoc 2 in superioribus, ideo quod sufficit persuasio universalis hie, quatenus per experientiam cognoscamus philo- sophos sensisse multa de Christo praeclara, nee non de Virgine gloriosa. Et prius in astronomicis 3 recitata est sententia Albumazar in libro majoris introductorii sexto, ubi confirmat per auctoritatem omnium a principio philosophiae quod Virgo pareret filium qui Christus Jesus vocaretur. Et in libro Con- junctionum similiter locutus est. Sed haec sententia, licet dicatur in Astronomicis et verificetur ibi sicut conclusio, tamen est proprium principium in hac scientia. Unde haec scientia recipit hoc principium nobile probatum in Astronomia ; et in hoc deservit ei tanquam Dominae ancilla, sicut in quibusdam aliis, ut innotescit ex praecedentibus, et inferius recitabitur. Et Porphirius dixit non posse peccata tolli nisi per Dei filium ut superius dictum est. Et super illud verbum, De disciplina scolarium Platonis probata divinitas 4, dicit expositor quod in tumba Platonis aureis literis quaedam scriptura inventa est super pectus ejus continens haec verba, Credo in Christum nasciturum de virgine, passurum pro humano gcnere et tertia die resurrecturum. Sed et Ethicus philosophus libro supra- dicto ait, Justi merebuntur videre Dominum Jesum Christum Regemque suum et signa et figuras clavorum, Verbumque Patris atque principium, cum eo cuncta componens. Et exci- tari potest mens humana ad partum Virginis per hoc quod quaedam animalia in virginitate permanentia concipiunt et pariunt, ut vultures et apes, sicut dicit Ambrosius in Hexae- meron. Et equae in pluribus regionibus concipiunt quoque sola virtute ventorum5, quando masculas desiderant, sicut Plinius6 quinto libro Naturalium dicit, et Solinus narrat libro 1 quidam magis, om. M. a ad hoc, M. The reference is to Part II, of Opus Majus. 3 Cf. vol. i. p. 257. * deitas, M. 5 virtute masculorum distantium, M. * Plin. iv. 29 ; viii. 42. Lisbon is mentioned as the locality of this marvel. 234 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. de Mirabilibus Mundi. Et Aristotelcs vult secundo de Vege- tabilibus quod fructus palmarum feminarum maturescunt ex odore a masculis veniente. Prophecies £t quia notitia Antichrist! pertinet ad fidem de Christo, Christ. quia fides Christiana tenet Antichristum fore venturum, quern Christus destruet : ideo annexum est articulis fidei quod credatur Antichristus venturus ; ideo unum principium istius scientiae est de adventu Antichristi in confirmationem eorum quae pertinent ad fidem Christi. Dicit igitur Ethicus philo- sophus quod circa tempora Antichristi erit una gens de stirpe Gog et Magog contra ubera Aquilonis circa portum Euxinum, pessima inter omnes nationes quae cum semine eorum pessimo recluso post portas Caspias Alexandri 1 facient multam hujus mundi vastationem, et occurrent Antichristo et vocabunt eum Deum Deorum2. Et Albumazar in libro Conjunctionum veri- ficat similiter hoc principium, dicens et ostendens quod veniet princeps cum lege foeda et magica post legem Machometi, qui destruet alias leges ad tempus. Sed parum durabit propter malitiae magnitudinem ; hoc superius expositum est. Et proculdubio multum considerandum est hoc principium hujus scientiae. Nam gens Tartarica exivit de locis illis, ut certum est, quoniam habitabant post portas illas, inter aqui- lonem et orientem, inclusi in montibus Caucasi 3, et Caspii, et secum ducunt populos qui jam a montibus dictis dominantur usque ad finem Poloniae 4, Boemiae et Hungariae quae sunt longe citra ubera Aquilonis. Verum enim est quod aliae exiverunt gentes de locis illis, et mundum invaserunt meri- dianum usque ad terrain sanctam, sicut nunc Tartar! faciunt, ut Hieronymus scribit in epistolis et historiae narrant. Atque gens Gothica et Vandalorum quae postea invasit meridiem The reference that follows to the spurious Aristotelian treatise De Plan t is (i. 17) is curious, as bearing on the question of the date of recognition of the sex of plants. After speaking of the results that follow from the apposition of corre- sponding parts of the male and female palm, and of the distinction of the two in the size of the leaf and in odour ; the writer adds, rv^ov Sc «ai d *K rrjs rov dppevos eirayd'yr) n dv€fj.os irpos rbv OfjXvi', -ntTraivovTai KOI OVTOOS ot tcapnoi, ai oirorav TO, v\\a rov dppevos rS> 0rj\€t diraiupwvTOi. 1 Alexandri, om M. 2 Vol. i. p. 268. 3 Vol. i. pp. 303, 354. * Poloniae, om. M. MORALIS PHILOSOPHIA : PARS PR1MA. 235 sunt de finibus Aquilonis. Et ideo discursus Tartarorum non sufficit verificare1 tempus de adventu Antichristi, sed alia exiguntur ut sequentia explicabunt. Aliud vero principium est de judicio future 2. Nam in hoc cadit unus articulus fidei Christianae de quo dixit Ethicus philosophus, Diabolus, qui primo conditus fuerat3 et primus corruerat, ante omnes pessimos homines punietur et in inferno recludetur ; qui quia creaturae praefulsit in ordine primus, et viarum Dei claruit in miraculum, idem primus in novissimo judicio terribili venturo poenas patietur, et ei quales ab initio datae sunt in caverna laci, tot ante tribunal regis ipso judicio sunt dilatae, ut cernant impii truculentissimum suae mortis auctorem. De Creatione vero est aliud principium, quod quia in mathe- views of maticis habet probari, notum est ; ideo solum moraliter hie ^Jabhiiis^ tangendum est. Aristoteles quidem in libro de Regimine on Crea- Regnorum expresse ponit et nominat Adam et Enoch, et ideo tlon; primum hominem et principium mundi intellexit. Quod si principium habuit, necesse est creatum fuisse, ut superius est edoctum. Et Albumazar in libro Conjunctionum egregie serviens morali philosophiae ponit primum hominem. scilicet Adam, et docet quantum fuit ab eo usque ad diluvium, et quantum a diluvio usque ad Christum, et quantum a Christo usque ad Machometum, et quantum ab eo usque ad legem foedam. Et Avicenna in Moralibus omnino ponit creationem. Et Ethicus philosophus dicit, Primum omnium Deus omnes creaturas aedificavit, et summo opere unam molem 4 instituit, atque ea quae ex nihilo fecit multipliciter dilatavit. Et Tris- megistus in libro de Divinitate ad Asclepium ait, In Creatore sunt omnia antequam creasset ea ; ut concordat cum Joanne Evangelista qui dicit, Quod factum est in ipso vita erat ; cum tamen hie Trismegistus fuit circiter tempus Moysi et Josuae, ut habetur ab Augustino libro de Civitate Dei. Circa vero primo creata, invenitur principium hujus scientiae : hujusmodi autem sunt Angeli boni et mali. Primo on Angels, igitur per motus corporum mundi, quos invenerunt circiter 1 determinare (pro verificare), M. a venturo, M. 3 Vol. i. p. 190: also Opus Tertittm, cap. 41. * molam, M, 236 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. sexaginta, posuerunt Angelos bonos tot esse, quia illi motus sunt voluntarii et ideo fiunt per Angelos. Et istud patet ex Metaphysicis Aristotelis et Avicennae. Deinde extenderunt se ad ulteriorem considerationem, invenientes quasi numerum infinitum correspondentem nobis, sicut multiplicantur individua in hoc mundo inferiori sub una specie, et distinguuntur ab invicem numero, sicut individua sensibilia, sicut in libro De Causis scribitur; differenter tamen, quia Angeli ita separantur ab invicem quod non corrumpantur, sed maneant in esse stabili. Haec autem individua nota separantur ab invicem ita quod aliquando corrumpantur. Et si volumus ulterius admirari verba Ethici, possumus dicere, sicut ipse dicit in libro suo, Viginti1 ordines Angelorum sunt; quos etiam posuit stetisse in gloria coelesti. Quotation Sed longe magis admirandus est Apuleius 2 Mandarensis, in Apuleiusof libro de Deo Socratis, in quo multa mirabilia edisserens de Mandara: Angelica natura transfert sententiam Platonis in Symposio, Socratis. videlicet quod cuilibet uni homini deputatur unus Angelus ad custodiam contra mala omnia, et ad promovendum et excitandum ad bona. Et postquam anima separata est, bonorum et malorum omnium quae gessit ilia in corpore fit testis coram Deo judice. Atque asserit Angelos deferre petitiones hominum ad coelestia et reportare dona ab eis ad homines ; et aliquis praeest uni provinciae, et alius alii ; et multa talia dicit sub his verbis ; * Sunt quaedam divinae mediae potestates in isto interstitio inter homines celicolasque per quas desideria nostra et merita ad eos comeant, vectores 3 hinc precum inde donorum, qui ultra cito petitiones portant hinc inde suffragia, seu quidam utriusque interpretes, et salutem geri per hos curant singuli eorum ut est cuique tributa provincia, vel somniis confirmandis, vel praepositis guber- 1 D. and O. have novem. 2 See De Civitate Dei, lib. viii. cap. 14 et seq. The difference in tone between St. Augustine and Bacon is similar to that noticed in the case of Porphyrius. That the word Daemon should be used in any sense but a bad one was not acceptable to St. Augustine. That something analogous to the conception of Angels should have been reached by a pre-Christian thinker was welcome to Bacon. 3 motores hinc precum, M. MORALIS PHILOSOPHIC: PARS PRIMA. 237 nandis, vel obscurioribus1 erudiendis, vel vatibus inspirandis, vel caeteris quae a Deo dinoscimus. Quae cuncta coelesti voluntate et numine et auctoritate, sed Angelorum ministerio, obsequio, et opera fieri arbitrandum est. Ex hac igitur Angelorum copia Plato autumat singulis hominibus in vita agenda testes et custodes singulis addictos, qui menti perspicui semper adsunt arbitri non solummodo actorum verum etiam cogitatorum. Ac ubi vita edita remeandum est eundem ilium qui nobis praeditus fuit, raptare illico et trahere veluti custo- diam suam ad judicium ; atque illic in causa dicenda assistere et prorsus illius testimonio ferri sententiam.' 'Deinde vos omnes admoneo qui hanc Platonis sententiam divinam me interprete auscultatis, ita et animos vestros ad quaecunque agenda vel judicanda formate, ut sciatis nihil homini prae istis custodibus intra animam nee foris esse secreti, quin omnia curiose ille percipiat, visat omnia et intelligat hie custos singularis praefectus, domesticus speculator, proprius tutator, intimus cognitor, assiduus observator, individuus arbiter, inseparabilis testis, malorum improbator, probator bonorum, in rebus incertis prospector, in dubiis praemonitor,in periculosis tutator, egenis opitulator, qui vobis queat turn in somniis, turn in signis, turn coram cum usus postulat, mala truncare, bona prosperare, secunda regere, adversa corrigere.' Mira enim haec sententia et omnino favorabilis Christiano, nee in litera nee in sensu aliquid indignum continet ; immo 2 valde dino- scitur praeclaros fidei annexos habere articulos ; nee oportet philosophum hie interpretari in pejus, cum nihil nisi consenta- neum veritati mirabiliter pateat continere. Hoc dico quia aliquando nituntur alii obscurare sententias Catholicas in libris philosophorum repertas : sed gaudenter debemus eas recipere in testimonium nostrae fidei ; et quia certum est eos haec habuisse per revelationem factam eis et sanctis patriarchis et philosophis, sicut prius est ostensum 3. Et Porphyrius, sicut recitat Augustinus, decimo de Civitate Similar Dei, dixit Angelos [esse] qui deorsum descendentes hominibus J^"10"7 divina pronuntiant, et alios qui in tern's ea quae Patris sunt et Porphyry and others. 1 necessitatibus erudiendis, M. a immo . . . articulos, om. O. et D. 3 Another reference to the second part of the Opus Majus. 238 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. altitudinem ejus et profunditatem declarant. Et de Diabolo et Angelis ejus multa locuti sunt. Nam Ethicus philosophus de eo sententiam fidelem expressit, ut prius habitum est 1, tarn ad creationem quam de peccato et damnatione sua primordiali et finali post judicium. Et etiam praesumpsit dicere decimum ordinem cecidisse post peccatum in poenam inferni. Et Apuleius et Plato et alii distinguunt duo genera Daemonum, quia Daemon graece idem est quod sciens latine. Ideo quoque sunt calo-daemones et caco-daemones, id est boni et mali. Calon 2 enim est bonum et cacon est malum. De bonis vero intelligendum est quae dicta sunt de custodia hominum. Mali vero sunt diaboli nomine et hi passionibus animi irrationabiliter cedunt secundum Apuleium ; unde indignari et angi et laetari de malo et irasci, et caeteros malignos motus habent. Et ii sunt de quibus loquuntur poetae, ut dicit Apuleius, et quos fingunt esse Deos 3 et amatores quorundam, et odiosos aliis ; et quidam sunt incubi, et ducunt homines ad peccata et vitia, et postea ad poenam inferni, de qua loquuntur Hermes Trismegistus et Ethicus philosophus. Witness of De Immortalitate Animae in Metaphysicis est tactum. Sed Christian ^ic moraliter et praecipue de corporis resurrectione est thinkers to dicendum, de qua non potuit Metaphysicus dare sententiam lity^not" nec universalem nee particularem. Non solum autem Aris- merely of toteles et Avicenna dederunt vias utiles ad immortalitatem soul but of . . . . body. ammarum de quibus prius dictum est, sed philosophi in moralibus sunt locuti. Nam primo de Quaestionibus Tus- culanis, Cicero sententiat immortalitatem animae, et per totum librum istum 4 investigat, et persuasiones varias ad hoc revolvit, quae ex libro illo patent, nec possunt hie poni propter prolixitatem. Et similiter in libro de Senectute eadem immortalitas a Marco Tullio determinatur. Et in libro de Natura Divina Hermes Mercurius pulcre dicit, Deus et pater omnium et dominus, et is qui solus est omnia in omnibus, se 1 ut prius habitum est, om. O. et D. 2 Probably these words were originally written by Bacon in Greek letters. But in the fourteenth and first half of the fifteenth century knowledge of Greek in northern Europe was even rarer than in the thirteenth. 3 Deos et, om. M. 4 primum, pro istum, D. et O. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS PRIM A. 239 libenter ostendit : non ubi sit loco, nee qualis sit qualitate nee quantus sit quantitate ; sed hominem sola intelligentia mentis illuminans qui discussis ab animo errorum tenebris et veritatis claritate percepta, toto se sensui divinae intelligentiae com- miscet, cujus amore a parte naturae, qua mortalis est, liberatus immortalitatis futurae concipit fiduciam. Et dicit Avicenna in Moralibus quod Machometus l solum locutus est de gloria corporis ; sed nos scimus, ut ait, quod major est gloria anima- rum, quia non sumus asini reputantes tantum corporis delicias ; et ideo suum legislatorem Avicenna comprehendit, et vult alium investigare qui non solum corporum promittit gloriam, sed magis animarum. Et in hoc consentit Seneca per totum, et Socrates et Plato, ut patet in Phaedone. Et Avicenna in Moralibus dicit quod ponenda est corporum resurrectio, ut totus homo in anima et corpore glorificetur, si Dei mandatis obediat Et hoc non solum Avicenna et caeteri de domo Aristotelis senserunt, sed Democritus antiquior et philosophus magnae auctoritatis, sicut Plinius refert in Naturalibus, libro septimo. Et etiam ipse Plato dixit sine corporibus2 animas in aeternum esse non posse, sed ad ea redire, sicut Augustinus docet vicesimo secundo de Civitate Dei. Et Varro in libro de 1 Avicenna's remarks on this subject will be found in his Metaphysics, lib. x. cap. 2. He there shows that if Mahomet wished his spiritual truths to be apprehended by the people, he had no alternative but to use physical images in a parabolic sense. • Vulgus enim non potest imaginare has dispositiones pro modulo suo, pauci enim possunt imaginare certitudinem hujus unitatis et singu- laritatis ; et quia non credunt esse hujusmodi ideo incidunt in haereses, ct convertuntur ad inquisitiones et argumentationes quae retrahunt eos a suis operibus civilibus, et aliquando faciunt eos incurrere in sententias contrarias utilitatibus civitatis et contradicentes debito veritatis. . . . Non enim fuit in Sapientia divina ut omnia essent facilia. Non debet autcm legislator diccre vulgo se occultasse aliquid quod eis non revelaverit, quia non oportet eum esse facilem ad dicendum eis aliquod de his, immo oportet ut insinuet eis gloriam Dei et magnitudinem ejus aliquibus nutibus et parabolis sumptis a rebus quae sunt apud eos gloriosae et magnificae, et quod hoc dicat eis quod non est sibi aliquod aliud compar nee simile. Similiter etiam oportet ut affirmet eis id quod dicitur de promissione taliter ut possint imaginare ejus qualitatem, et quiescant in eo animae eorum, et ut felicitatis et terroris inducat exempla, per quae ipsi intel- ligunt et imaginant de eis; veritatem autem non detegat eis, nisi aliquid commune, scilicet quod est aliquid quod nee oculus vidit nee auris audivit, et quod illis est regnum delectationis maximae, et doloris est horror aeternus.' 2 Aug. De Civ. Dei, lib. xxii. cap. 27. 240 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. gente populi Romani refert multos philosophantes dixisse ad eadem, Anima in idem corpus enimvero aliquando redibit. Si ergo Plato voluit animas redire ad corpora, et Varro ad idem corpus, et Porphyrius1, philosophorum maximus secundum Augustinum, vult quod anima purgata nunquam ad malum, neque ad hunc mundum, sed ad Deum patrem itura est ; tune oportet quod ex dictis philosophorum sequatur resurrectio. Et hoc necesse est, quoniam ex fonte 2 philosophiae eruerunt How this quod virtus est totius conjuncti ex anima et corpore, id est cone usion hOmjrriSj non anitnae tantum nee animae in homine, sed hominis reached, per animam, sicut intelligere et aedificare, ut dicit Aristoteles primo de Anima3. Et ideo felicitatem posuerunt totius4 con- juncti esse, unde non posuerunt hominem esse animam in corpore sed vere compositum ex anima et corpore ita quod essentia hominis sit constituta ex anima et corpore, et non quod sua essentia sit sola anima in corpore. Illud enim quod est nobilius a parte hominis posuerunt subjectum praecisum virtutis et felicitatis, hoc autem est conjunctum in quantum hujusmodi, quia ipse qui est compositus ex anima et corpore est nobilis substantial Et quamvis felicitas spiritualis et virtus insint homini ratione animae, tamen non sunt animae, ut ibi sit status, sed propter hominem ipsum conjunctum ; et ideo posuerunt felicitatem, quae est finis hominis, complere hominem totum, tarn a parte corporis, ut debetur ei, quam a parte animae. Et ideo posuerunt corpus aliquando con- jungi cum anima, ut utrumque perficeretur secundum sui proprietatem. Sciebant autem per rationem, quod forma appropriatur materiae suae, et e contrario. Et ideo forma incorruptibilis appropriat materiam incorruptibilem, et e con- trario. Sciebant autem quod appetitus formae non completur nisi in sua materia. Et posuerunt appetitum animae totaliter 1 De Civ. Dei, lib. xxii. cap. 3 teste Porphyrio, nobilissimo philosopho Paganorum. 2 sic M. virtus secundum eos, D. et O. 3 De Anima, i. 4, § 12 TO 8£ Xtyeiv bp^i&aQai.rty tyvxftv opoiov KO.V et TIS \eyoi rr)v if'VX'TJv ixpaiveiv % oiKoSopcTv, et seq. * totius, om. M. 5 ' quia ipse homo non est compositus ex anima sola, quia corpus humanum est nobilis substantia,' D. et O. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS PRIM A. 241 compleri per felicitatem. Quapropter posuerunt quod foret in corpore. Rationes vero et persuasiones philosophorum ad hoc sunt hujusmodi. Sciverunt enim quod potentia Dei infinita est, et ideo potest facere quod idem corpus redeat. Et agens potentiae finitae potest facere idem specie1, ut natura de grano corrupto facit alia grana ejusdem speciei. Quare multo fortius agens infinitae potentiae poterit facere idem numero. Nam potentia infinita excedit finitam in infinitum. Sed productio ejusdem secundum numerum '2 excedit in infini- tum productionem ejusdem secundum speciem. Caeterum Aristoteles dicit nono Metaphysicae 3, quod ex mortuo fit vivum si fiat resolutio ad materiam primam. Cum ergo Deus potest facere hanc resolutionem, ut planum est, potest fieri resurrectio. Item magna persuasio est nobis de phoenice quo resoluto in pulveres suos iterum reviviscit, et fit phoenix. Sed major est de verme qui natus cito post moritur ; et iterum reviviscens, remanet immortalis, ut philosophi et sancti narrant, sicut ex libris Hexaemeron qui determinant opera sex dierum, demonstratur. De felicitate quidem alterius vitae, et de miseria malis Future praeparata oportet moralem philosophiam ponere principia happiness, propter hoc quod tactum est in Metaphysicis. Nam ibi in universali, hie in particulari habent ista tractari. Pulcre enim determinant philosophi causas quibus impedimur a Four cognitione 4 vitae aeternae ; et sunt quatuor : peccatum ; spiritual occupatio circa corpus ; mundi sensibilis amplexus ; et de- bl fectus revelationis. Nam revelatio non est in potestate nostra. out by Sed de quaestione, an sit promissio aeterna, potuerant habere cognitionem ut dixi, et in universal!, quantum ad quaestionem quid sit haec et quae et qualis. Non tamen in particulari et in propria disciplina ; et hoc praecipue propter quatuor causas nunc dictas. Unde Avicenna in radicibus moralis philosophiae, 1 Et agens . . . specie, om. D. et O. a naturam, pro numerum, M. 8 The reference seems to be to Metaph. vii. 5. § 4 oaa 8^ OVTOJ /icra/SaAAct th aAAijAa, «is r^v V\T}V Stt tirav(\6(iv, olov «l (tc votpov £$>ov, (Is T^V vKrjv irpwrov, tltf OVTQI £ exeff^al Trotef Kal T&I evepyeiv evSaifiova. The references in the following paragraph are to vi. 13 § i, 2, and x. 9 § 6. The words TO fj.lv ovv rf)s fyvaeajs Srjkov ws OVK (., r not im- ravit obtmuit. Qindam ne unquam nderent consecuti sunt. possible. Quidam vino et omni humore interdixere corporibus. Alius contentus brevi somno vigiliam indefatigabilem extendit. Didicerunt quidam2 tenuissimis et adversis funibus currere et ingentia vixque humanis toleranda viribus onera portare, et in immensam altitudinem, ac sine ulla respirandi vice, perpeti maria. Mille quidem sunt alia in quibus pertinacia impedi- mentum omne transcendit.' Ostenditque nihil esse difficile cui sibi ipsa mens patientiam indiceret. Nam ut Averroes dicit secundo Physicorum, multi veneno nutriri consueti sunt, ut scribit in libro Secretorum Aristoteles. Ipse enim puellam speciosam Alexandro missam cum caeteris muneribus veneno deprehendit esse nutritam. Labor igitur improbus omnia vincit, ut ait Virgilius. Et ideo nulla est difficultas in virtute apud eum qui illam amat. Nam avida periculi virtus est. Quo tendit, non quid passura sit, cogitat, ut scribit Seneca de Copia Verborum, et illud idem recitat in libro alio 3 in quo quaerit quare multa incommoda4 bonisaccidant. Etaddit ibi cum id quod passura est gloriae pars est. Militares viri gloriantur vulneribus laeti fluentem meliore casu sanguinem ostentant. Idem licet fecerint qui integri revertuntur ex acie, magis spectatur qui saucius redit. Et septimo de Beneficiis5 dicit, quod facile est scire et habere virtutes quantum est a parte illarum, et a parte naturae ; et addit dicens, ' Quicquid hos meliores beatosque facturum est aut in aperto aut in proximo natura posuit, si quis 1 Seneca, De Ira, ii. 12. (The three parts of the De Ira are marked as Dial. Ill, IV, and V in most editions of Seneca: e. g. in that of Haase, Leipsic, 1887, which has been used in this work.) a quidam, om. M. s Seneca, Dial. i. 4. 4 mala, pro incommoda, D. et O. The version of the quotation given by M. is, ' pars est gloriae tolerantia adversitatum,' which is less correct than that of O 3 Ch. i. of seventh book. Bacon has somewhat changed the order of the sentences in this quotation. 262 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. animum virtuti consecravit. Et quocunque vocat ilia planum putat, si sociale animal et in commune genitum mundum ut imam domum spectat, semperque tanquam in publico vivit, se magis quam alios veritus. Subductus ille tempestatibus tribulationum in solido ac sereno stetit. Consummavit scientiam utilem. Nullius enim rei difficilis est inventio nisi cujus hie unus inventae l fructus est invenisse.' Et hoc est in speculativis puris, non in eis quae ad vitam beatam pertinent immediate. Et Seneca in secundo libro de Ira2 contra quaerentes solatia vitiorum pro difficultate virtutis, sic ait, ' Non est in vitiis quod dicas excidi non posse ; sanabilibus aegrotamus malis, ipsosque nos in rectum genitos Natura si emendari velimus juvat. Nee ut quibusdam visum est arduum in virtutes et asperum iter est ; piano itur ipso Deo juvante. Multo difficilius est facere ista quae facitis. Quid est animi quiete otiosius, quid ira laboriosius ? quid dementia remissius, quid crudelitate negotiosius ? Vacat pudicitia, libido occupa- tissima est. Omnium denique virtutum tutela facilis est,vitia magno coluntur.' Et Tullius tertio de Quaestionibus Tuscu- lanis dicit * Sicut ingeniis nostris scientia innata virtutum, quae si adolescere liceret ipsa nos ad beatam vitam natura produceret. Eandem sententiam dicit Seneca in libro Epistolarum primarum. Ilia tamen, ut dicit libro primo de Ira, certissima 3 est virtus quae se diu multumque suspexit ac rexit et ex lento et destinato provexit.' CAPITULUM III. De peccato vero sermocinantur in communi sicut de The way virtute. Nam Tullius quinto de Quaestionibus dicit, ' Quod these phi- peccare nemini licet'; quia peccata impediunt totam animi losophers perfectionem et adquisitionem felicitatis aeternae. Quoniam Jin° e Algazel4 dicit in Logica quod haec felicitas est ex perfec- Algazel, tione animae. Perfectio autem ejus consistit in duobus, Cicero65' m munditia et ornatu. Munditia est ut expurgetur a sordidis 1 in mente, pro inventae, D. et O., wrongly. 2 De Ira, ii. 13. 8 ib.i. ii. 4 Agazel, M. The passage is cited in the first chapter of Scientia Experi- mentalis, p. 170. MORALIS PHILOSOPHIA : PARS TERT1A. 263 moribus et sanctificetur a fantasiis turpibus ; ornatus ut depin- Seneca, on gatur in ea certitude veritatis divinae, et esse totius universi f??rjual blindness. secundum speciem ejus, revelatione, in qua non sit error nee occultatio ; verbi gratia sicut speculum, cui non est perfectio nisi appareat in eo forma pulcra ; quod non fit nisi cum omnino tersum fuerit a sorde et rubigine et postea apponantur ei formae pulcrae. Anima igitur est sicut speculum ; nam depinguntur in ea formae totius universi cum mundata et tersa fuerit a sordidis moribus. Haec Algazel. Et ideo peccata excaecant hominem, quia omnis mains est ignorans ut Aristoteles dicit, secundo Ethicorum l. Et Socrates ait quod non est possibile ut quis faciat factum pravum nisi propter ignorantiam : quoniam quando venerit ad passionem desiderii peccandi, amittit scientiam et absorbetur intellectus. Tanta enim est vilitas et turpitudo peccati quod sapiens dixit, Si scirem deos esse ignoscituros et homines ignoraturos de- dignarer peccare ; propter quod Tullius in secundo Academi- corum dicit homines tenebras et solitudines nactos ad per- petranda peccata, quia per se foeditate sua ipsa turpitudo deterret. Et Seneca quinto Naturalium dicit quod propter turpitudinem scelera conspectum sui reformidant, quibus abscondendis nulla nox satis atra est. Apuleius etiam in tertio de Beatitudine Platonis dicit, Malitiam seu peccatum esse animae foeditatem, et non solum hoc sed infirmitatem et aegritudinem. Et hoc idem ex Tullio in Quaestionibus Tusculanis multipliciter patet. Peccatum autem non solum excaecat, nee foedat, nee debili- tat anirnam rationalem, sed convertit in vitam bestialem, sicut Human philosophi ostendunt in multis locis. Unde Seneca in libro j^red to de Vita Beata ait, ' Eodem loco2 pono homines quo in numerum the level of pecorum et animalium redegit hebes natura et ignorantia sui. Nihil interest inter hos et ilia, quoniam illis nulla ratio est, his prava et malo suo atque in perversum solers.' Et Philo- sophia probat, quarto Consolationum, quod mali non sunt quia idem 3 est quod ordinem retinet servatque naturam. Sed 1 Eth. Nicotn. iii. I § 14 ayvoti plv ovv way 6 no\6r]pbs a 5«f Trparrtiv. • De Vita Beata, cap. 5. 8 The meaning is that only those who keep within bounds can be regarded 264 O PERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. peccatum est contra ordinem naturae, ergo mali esse desistunt. Et ideo necesse est ut quos ab humana conditione dejecit improbitas infra hominis meritum detrudat. Evenit ergo ut quern transformatum vitiis videas hominem aestimare non possis. Et infert, 'avaritia fervet alienarum opum violentus ereptor? lupi similem dixeris. Ferox et qui linguam litigiis exercet ? cani comparabis. Insidiator occultus subripuisse frau- dibus gaudet? vulpeculis exaeqnatur. Irae intemperans fremit? leonis animum gestare credatur. Pavidus ac fugax non me- tuenda formidat ? cervis similis habeatur. Segnis ac stupidus torpet? asinum vivit. Levis et inconstans studia permutat ? nihil avibus differt. Foedis immundisque libidinibus immergitur? sordide suis voluptate detinetur. Itaque fit ut qui probitate deserta homo esse desierit, vertatur in belluam.' ^ °lu*a Center excusamus nostra peccata quaecunque, parva vel magna, multa vel pauca, Seneca libro secundo * de Ira quaerit, Cui tandem vitio 2 advocatus defuit? sed aliorum non sic excusamus vitia. Nam in eodem dicit, Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt. Et quia cum sancto sanctus eris et cum viro innocente innocens eris, ideo dicit Seneca libro secundarum Epistolarum, 'Nulla res 3 animis adeo honesta induit dubiosque et in malum inclinabiles revocat ad rectum quam bonorum conversatio.' Et in tertio libro de Ira, * Finguntur 4 a conversantibus mores, et ut quaedam in con- tactos corporis vitia transiliunt, ita animus mala sua proximis tradit. Ebriosus convictores in amorem meri traxit. Im- pudicorum coetus fortem et si liceat virum emollit. Avaritia in proximos virus suum transtulit. Eadem e converso ratio virtutum est ut omne quod secum habent mitigent. Nee tarn valetudini corporal! profuit mitis regio et salubrius coelum quam animis parum firmis in meliore turba versari. Quae res quanto possit intelliges, si videris feras convictu nostro mansuescere nullique immani bestiae vim suam permanere, si as preserving their identity. The passage is condensed from the second Prosa of the fourth book of Boetius' work. The extract that follows is from the third Prosa of the same book. 1 D. has primo ; M. secundo, which is right. 2 De Ira, ii. 13. In M. this is referred to the wrong dialogue. 3 Ep. lib. xv. 2 § 40. * De Ira, iii. 8. Seneca has sumuntur. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 265 hominis contubernium diu passa est. Accedit hue quod non tantum exemplo melior sit qui cum quietis hominibus vivit, sed quod causas vitii non invenit nee vitium suum exercet.' Et in eodem libro ad correctionem omnium vitiorum dicit Self-exami- quod ' omnes sensus l perducendi sunt ad firmitatem. Nam ns patientes sunt si animus desit illos corrumpere, qui quotidie ad rationem reddendam vocandus est. Faciebat hoc Sextius ut consummate die cum se ad nocturnam quietem recepisset, interrogaret animum suum, Quomodo hodie malum tuum sanasti? cui vitio obstetisti ? qua parte melior es? Quicquam ergo est melius pulcriusque hac consuetudine excutiendi totum diem? Qualis ille somnus post recognitionem sui scquitur ; quam tranquillus altus et liber cum aut laudatus est animus aut admonitus ; et speculator suique censor secretus cognoscit de moribus suis.' Et ipse in eodem libro dicit de seipso, ' Utor hac potestate, et quotidie apud me causam dico2 cum sublatum e conspectu lumen est ; totum diem jam mecum scrutor, factaque ac dicta mea metior, nihil mihi ipse abscondo, nihil transeo. Quare enim quicquam ex erroribus meis timeam, cum possim dicere, Vide ne istud amplius facias, nunc tibi ignosco.' Et quia beatus3 est ille qui allidit parvulos suos ad petram, Training of ideo dicit Seneca ad Marciam 'omnia vitia4 penitus insident the young- nisi dum surgunt oppressa sint, leniore medicina est oriens adhuc restringenda vis, vehementius contra inveterata pug- nandum est. Nam vulnerum sanitas facilis est dum a san- guine recentia sunt.' Et quia hoc maxime debet fieri in aetate juvenili, ideo dicit Aristoteles secundo Ethicae5, Quod non parvum differ! sic aut sic assuesci a juventute. Nam virgae recenti, quae in omnem partem flecti potest et de facili a curvitate in rectitudinem ducitur, comparat innocentiam ju- venilem. Et Seneca secundo de Ira dicit, ' Facile G est teneros adhuc animos componere ; difficulter enim rescinduntur vitia 1 De Ira, iii. 36. All the MSS. give infirmitatem for firmitatem ; and saepius for Sextius ; and M. is quite incorrect in the whole quotation. a duco, pro dico, O. 3 The meaning of this reference to Psalm cxxxvii. 9 does not seem obvious. 4 Ad Marciam, i. M. has insurgunt for insident. s Eth. Nic. ii. i § 8. • De Ira, ii. 18. 266 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. quae nobiscum creverunt.' Item Seneca ad Helviam dicit, 'In hoc casu1 nunc compone juvenis mores, nunc formam. Altius praecepta descendunt quae teneris imprimuntur aeta- tibus. Multum ei dabis, etiam si nihil dederis ei praeter exemplum.' Et ideo in secundo de Ira dicit, ' Proximis 2 applicatur omne quod tenerum est, et in eorum similitudinem crescit. Nutricum et pedagogorum retulere mox in adolescen- tiam mores. Apud Platonem educatus puer, cum ad parentes relatus vociferantem et clamantem videt patrem, Nunquam hoc, inquit, apud Platonem vidi. Non dubito quin citius patrem imitatus esset quam Platonem, si apud patrem nutritus fuisset.' CAPITULUM IV3. Each of the Et si consideremus ea quae dicunt et fecerunt in particulari seven mor- < « • ,. .1 . ,. A /-^ tal sins ^e nujusmodi monbus, gratissima dmoscuntur *. Umma vero denounced reducuntur ad contemptum divitiarum contra avaritiam, vel by these philoso- ad despectum nonorum contra superbiam, vel ad lugam phers. deliciarum contra luxuriam et gulam, vel ad motus et passiones animi contra iram et invidiam et accidiam ; ut sic peccata septem mortalia devitentur. Et omnia peccata praeter iram ad prospera feruntur. Nam languet animus in divitiis et honoribus et deliciis dum in illis delectatur peccatis. Nam de avaritia, superbia, luxuria, gula, planum est quod ad delecta- tionem magna concupiscentia promoventur. Invidia etiam de bono et prosperitate alterius exoritur. Accidia quidem nascitur ex hoc quod in deliciis et caeteris prosperitatibus animus absorbetur. Tune enim evenit homini taedium veri boni quod in virtute consistit, et tristatu-r ad omne virtutis opus, iners et languidus cui mors animae in januis est, ut vita spiritualis ocius finiatur. Sola quidem ira prospera neglexit et pugnat in adversis. Propter quod primo tangam quae 1 Ad Helviam, 18. 2 De Ira, ii. 21. 3 In D. and O. this chapter is headed ' Incipit Distinctio quarta, habens capitula tria.' This is omitted in M. and is evidently a mistake, as the fourth section of this seventh Part comes much farther on. I have thought it best to call it cap. iv. See conclusion of cap. i. of this third part, p. 255. * discriminantur, M. MORALIS PHILOSOPHIA : PARS TERTIA. 267 pertinent ad contemptum prosperorum ; secundo quomodo adversa non sunt formidanda. Portatur l igitur Aristotelessummus in medium antealios qui Renounce- in contemptum mundi cum omnibus suis divitiis et honoribus l^^ et voluptatibus patriam reliquit, in exilio vitam suam finivit. Et Theophrastus ejus praecipuus successor in philosophia, ut Tullius recitat de eis in quinto de Quaestionibus Tusculanis. Non solum autem ipsi, sed alii nobilissimi philosophi et patres philosophorum, ut Xenocrates qui fuit veteris Academiae princeps, sicut dicit Censorinus in libro de Die Natali, et Carneades, qui fuit auctor tertiae Academiae quae dicitur nova. Platonici enim vocati sunt Academici a loco in quo Plato studuit, et diversificati sunt in sectas multas post mortem magistri sui. Sed non solum isti, sed et quam plures alii famosi, quos nominat Tullius usque ad sexdecem : et alii innumerabiles, ut ipse dicit, aetates suas in exilio et perpetua peregrinatione consumpserunt, qui semel egressi nunquam domum regressi sunt. Et cum quaereretur2 a Socrate cujus est, respondit, Mundanus sum ; totius enim mundi se esse incolam et civem arbitrabatur, ut testatur Cicero quinto de Quaestionibus Tusculanis. Et ideo Seneca Marcello 3 exulanti dicit, ' Quod si patria cares non est miserum. Ita te disci- plinis imbuisti ut scires omnem locum sapienti patriam esse. Hutnile tugurium nempe virtutes recipit. Jam omnibus templis formosius erit cum illic justitia conspecta merit cum continentia, cum prudentia pietas, omnium officiorum recte dispensatorum ratio, humanorum divinorumque scientia ; nullus angustus est locus qui hanc tarn magnarum virtutum turbam capit.' Et Ptolomaeus in sapientiis suis Almagesti praepositis dicit ' Inter homines altior est qui non curat in cujus manu sit mundus.' Nee mirum si hie philosophus hoc dicit qui plus in coelestibus et mundi partibus principalibus 4 cognoscendis laboravit. Probat enim in primo libro Almagesti quod tota terra nullam quantitatem sensibilem habet respectu coeli, sicut supra copiosius confirmatur. Et Seneca ad Helviam 5 dicit, Angustus animus est quern terrena delectant. 1 Ponatur, M., portatur, D. ct O. 2 loqueretur, M. 3 Ad Helviam, cap. 9. 4 principibus, D. et O. 5 AdHelviam, cap. 9. 268 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. Nam quo altius turres sustulerint, quo majore mole fastigia coenationum subduxerint, hoc plus erit quod illis coelum abscondit. Et Xenophon Socraticus dixit nihil egere est Dei, quam minimum autem proximtim est Deo, sicut recitat Censorinus. Seneca on Et Seneca quinto Naturalium veraciter judicans mundum ticance'of1' terrenum esse punctum respectu coeli, quod per astronomicam the earth as scitur certitudinem, omnia quae in hoc mundo humano inter w^thPthe homines describuntur vilificat et adnihilat, respectu coeli universe. a(j quod factus est homo. Dicit igitur ' Qui jam animum laxat 1 et praeparat ad cognitionem coelestium dignumque efficit ut in consortium Dei veniat, tune consummatum habet plenum- que bonum sortis humanae ; cum calcato omni malo petit altum et in interiorem naturae sinum venit, tune juvat inter ipsa sidera vagantem divitum pavimenta videre et totam cum auro suo terram, non illo tantum quod egessit, sed illo quod in occulto servat posteriorum avaritiae.' ' Hoc est punctum quod inter tot gentes ferro et igne dividitur. O quam ridiculosi sunt termini mortalium ! ultra Istrum Dacus non exeat. Parthis obstet Euphrates, Danubius Sarmatica atque Romana disterminet, Rhenus Germaniae modum faciat. Pyrenaeus inter Galliam et Hispaniam medium extollat jugum. Inter Aegyptum et Aethiopiam arenarum inculta vastitas jaceat. Si quis formicis det intellecturn hominis, nonne illae unam aream in multas divident provincias? Cum videbis exercitus subrectis ire vexillis, equitem modo ulteriora explorantem modo a lateribus afTusum, formicarum iste discursus [est] in angusto laborantium. Quid illi et nobis interest nisi exigui mensura corpusculi? Punctum est istud in quo navigatis, in quo regnatis, in quo bellatis. Sursum ingentia spatia sunt in quorum possessionem 2 animus admittitur ; ac velut vinculis liberatus in originem redit. Et hoc argumentum est divini- tatis suae, quod ilium delectant divina nee ut alienis, sed ut suis interest tune contemnet prioris domicilii angustias. Quod enim ab ultimis Hispaniae usque ad Indos jacet paucissi- 1 This is not from the fifth, but from the prologue to the first book of Naturales Quaestiones. The quotation has been somewhat altered by Bacon. 2 passionem, pro possessionem, M. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 269 morum dierum spatium est si navem suavis ferat ventus. At ilia regio coelestis pertriginta sex millia l annorum velocissimo sideri viam praestat.' Et Apuleius, in libro de Deo Socratis, dicit convenienter Apuleius, , . . .... Cicero, omnia bona extnnseca et corpons esse despicienda nee con- Sallust and sideranda in laude hominis boni, sub his verbis c In hominibus 2 °Jhers on the vanity contemplandis noli aliena existimare sed ipsum hommem of worldly penitus considera, ipsum ut meum Socratem pauperem specta. ProsPeI Aliena autem voco quae parentes pepererunt, et quae fortuna largita cst, quorum nihil laudibus Socratis mei admisceo, nullam generositatem, nullos longos natales, nullas invidiosas divitias. Igitur omnia simul dona numeres ; generosus est? parentes laudas. Dives est ? non credo fortunae. Nee magis ista dinumero. Validus est ? aegritudine fatigabitur. Pernix est ? abibit in senectutem. Formosus est ? expecta paulisper, et non erit. At enim bonis artibus doctus, et apprime eruditus, et quantum licet homini sapiens et boni consultus? tandem aliquando ipsum virum laudas. Hoc enim neque a patre hereditarium est, neque a casu pendulum, nee a suffragio adminiculum, nee a corpore caducum, nee ab aetate mutabile. Haec omnia meus Socrates habuit et ideo caetera habere contempsit.' Propter quod Tullius in libro de Paradoxis gloriatur se nunquam aurum riec argentum nee honorem nee aliquid hujus mundi computare inter bona. Et Sallustius in Catilinario dicit ' fortuna res cunctas magis ex libidine quam ex vero celebrat. Primo pecuniae deinde imperii cupido fuit. Ea quasi materies omnium malorum fuere. Namque avaritia fidem probitatem caeterasque artes bonas subvertit ; pro his superbiam, crudelitatem, Deum negligere, omnia venalia habere edocuit. Avaritia pecuniae studium habetquam nemo sapiens concupivit. Ea quasi venenis malis imbuta corpus animumquevirilem effeminat ; semper infinita insatiabilis, nee copia nee inopia minuitur.' Et Seneca libro tertio de Ira dicit, * Circa pecuniam3 plurimum vociferationis est ; haec fora 1 Seneca has triginta annos. Bacon refers to the precession of the equi- noxes; Seneca to the revolution of Saturn. Suavis should be suus. 2 Apuleius, de Deo Socratis, cap. 24. There are several mistakes in D. O. and M., which it was necessary to correct if the passage was to be intelligible. a De Jra, iii. 33. 270 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. defatigat, venena miscet, gladios trad it, haec est sanguine nostro delibata, propter hanc tribunalia magistratuum premit turba, reges saeviunt, civitates evertunt ; fremitu judiciorum basilicae resonant, evocati ex longinquis regionibus judices sedent, judicaturi utrius justior avaritia sit' Et in libro de Copia Verborum, dicit ' Avarus nihil recte facit nisi cum moritur.' Sallustius vero libro memorato dicit ; ' Ambitio quidem dominandi multos mortales falsos fieri coegit ; aliud in pectore clausum, aliud in lingua promptum habere. Et cum vita hominum sine cupiditate ageretur in terris, satis cuilibet sua placebant. Verum ubi superbia dominandi invasit, fortuna simul cum moribus immutatur.' Propter quod in libro de Beneficiis Seneca alloquens superbos propter bona fortunae dicit, ' Omnia quae vos l tumidos et super humana elatos oblivisci cogunt vestrae fragilitatis, quae ferreis claustris custoditis, quae ex alieno sanguine rapta vestro defenditis, propter quae ruptis toties affinitatis amicitiae collegiique foederibus inter contendentes duos terrarum orbis elisus est,non sunt vestra ; jam ad alium dominum spectantia sunt ; aut hostis ilia, aut hostilis animi successor, aut ignis aut alium infortu- nium invadet. Quaeris quomodo ilia tua facies? donadando. Consule igitur rebus tuis, et certam tibi earum atque inex- pugnabilem possessionem para ; honestiores illas non solum, sed tutiores facturus. In quo te divitem atque potentem putas, quamdiu possides, sub nomine sordido jacet ; domus est, servus est, nummi sunt. Cum donasti beneficium est.' Et ideo quaerit in libro primarum Epistolarum, Quis est dignus Deo nisi qui opes contempsit ? Cicero, carnal appetites. CAPITULUM V. De voluptatibus quidem vitae satis pulcra loquuntur. Et Cicero libro de Senectute sic dicit-, Cum homini Deus nihil praestabilius mente dedisset, huic divino muneri nihil est tarn ... immicum quam voluptas. Impedit enim consihum voluptas rationi inimica et mentis oculos perstringit. Magnus etiam 1 De Beneficiis, vi. 3. The last words of the quotation have needed some correction from the original. 2 De Senectute, xii. 40, 41. MORALIS PHILOSOPHIA : PARS TERT1A. 271 Archytas Tarentinus Pythagoricus et Platonis magister nemini censebat fore dubium quin, quamdiu voluptate gauderet, nihil agitare mente, nihil ratione nihil cogitatione consequi posset ; si quidem ea, cum major esset atque longior, omne lumen animi extingueret. Unde Tullius tertio de Quaestionibus Tuscu- lanis dicit, ' Intemperantiam esse fontem omnium perturba- tionum animi quae est a tota mente a recta ratione defectio, sic adversa a prescriptione rationis ut nullo modo appetitiones animi nee regi nee contineri queant.' Et ideo Plinius dicit decimo quarto Naturalis Historiae, ' Postquam voluptas vivere coepit vita desit.' Aristoteles etiam libro de Regimine Vitae l dixit Alexandro, ' Declina conatus bestialium voluptatum, carnales enim appetitus inclinant animum ad corruptibiles voluptates animae bestialis nulla discretione praehabita. Et ideo corpus corruptibile laetabitur, et contristabitur incorrup- tibilis intellectus Conatus ergo carnalis voluptatis generat carnalem amorem. Carnalis autem amor generat avaritiam, avaritia generat desiderium divitiarum ; desiderium divi- tiarum inverecundiam ; inverecundia praesumptionem, prae- sumptio infidelitatem. Et ideo voluptas maculas inducit secum in animam hominis, per quas redditur tenebrosa.' Et ideo dicit Aristoteles, in libro Problematum, Quod magis dicimur incontinentes et vituperabiles propter gustum et tactum quam propter alios sensus, quoniam a pessimis de- lectationibus vincimur et in quibus communicamus cum brutis etiam animalibus. Ilia enim non delectantur in visu et auditu et olfactu2 sicut homo. Nam odorem non quae- runt propter se, sed propter cibum ad quern ducuntur per odorem. Sed homo delectatur in odore non famelicus, ut in rosis et in aliis odoriferis. Et multum in auditu et in visu delectatur ; sed bruta non nisi propter ea quae ad gustum vel ad tactum pertinere noscuntur. Et ideo fiunt leges et documenta vivendi honeste circa delectationes et gustus et tactus ; et laudamur magis quando abstinemus ab his et vitu- peramur propter eas delectationes quia viles sunt et brutales. 1 What follows is an extract from the Secretum Secretorum, for which, as already mentioned, De Regimine Vitae is a second title. 2 gustu, D. et O. 272 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. Et Seneca dicit secundo de Ira, Ubi animum1 simul et corpus voluptates corrupere nihil adversi tolerabile videtur, non quia dura sunt, sed quia mollis patitur. Et ideo cum duplex sit principalis modus voltiptatis unus in libidine, alius in crapula et ebrietate, quaerit Tullius in quinto de Tusculanis Quaes- tionibus ' Ilium quern libidinibus furentem 2 et inflammatum videmus, omnia rabide appetentem cum inexplebili cupiditate afBuentius undique voluptates hauriat eo gravius ardentius- que sitientem nonne recte miserrimum dixeris ? ' Et Seneca dicit septimo de Beneficiis 3 quod ' voluptas fragilis est, brevis fastidio objecta quo avidius hausta est, citius in contrarium reddens, cujus necesse est aut poeniteat aut pudeat in quo nihii magnificum aut quod naturam hominis Deo proximi deceat, res humilis membrorum turpium exitu foeda.' Et Seneca in libro Declamationum secundo dicit, Adolescens luxuriosus insanit, nam et senectuti dedecus parit, et adole- scentiam juvenum impudentiorem reddit. Et Cicero quarto de Quaestionibus hunc libidinosum curare docens, ostendit istius voluptatis vilitatem sub his verbis ; ' Sic ergo 4 affectioni huic adhibenda curatio est ut ostendatur quam leve quam contemnendum, quam nihil sit omnino, quam facile vel aliunde vel alio modo perfici, vel omnino negligi possit. Abducendus est non nunquam ad alia studia, solicitudines, curas, negotia ; loci deinque mutatione, tanquam aegroti non convalescentes, curandus est. Maxime autem admonendus est quantus sit furor amoris. Omnibus enim ex animi perturbationibus est profecto nulla vehementior, ut si jam ipsa ilia accusare nolis, stupra dico et adulteria, incesta denique quorum omnium accusabilis est turpitudo ; sed ut haec .omittas, perturbatio ipsa mentis in amore foeda per se est. Nam ut haec prae- teream quae sunt furoris, haec ipsa per sese quam habent levitatem quae videntur esse mediocria, injuriae, suspiciones, inimicitiae, bellum, pax rursum ' inita, quae omnia consequen- tur libidinosos. Hoc fit ut 'postulans certa ratione agere nihilo plus agas, quam si des operam ut cum ratione insanias. Haec inconstantia mutabilitasque mentis quern non ipsa 1 De Ira, ii. 25. 2 Tuscul. Disp. v. 6. 3 De Beneficiis, vii. 2. 1 Tuscul. Disp. iv. 35. MORALIS PHILOSOPHIA : PARS TERTIA. 273 pravitate deterreat ? Et etiam illud quod in omni perturba- tione dicitur demonstrandum nullam esse nisi opinabilem nisi judicio susceptam nisi voluntariam. Etenim si naturalis amor esset et amarent omnes et semper amarent, neque alium pudor, alium cogitatio, alium satietas deterreret.' Et propter hoc Aristoteles in Secretis Secretorum dicit Alexandro ' Clemens Imperator, nolite inclinare ad coitus mulierum, quia coitus est quaedam proprietas porcorum. Quae gloria est tibi si exerces vitium irrationalium bestiarum, et actus brutorum? Crede mihi indubitanter quod coitus est destructio corporum et abbreviatio vitae, et corruptio virtutum, legis transgressio, femineos mores generat.' Et ideo, ut omne malum moris vitetur, Seneca ad Helviam dicit, ' Si cogitas libidinem non voluptatis causa homini datam sed propagandi generis, quern non violaverit hoc secretum et infixum visceribus ipsis exitium omnis alia cupiditas intactum praeteribit.' De voluptate vero quae est in gula Seneca loquitur pulcre Gluttony ad Helviam, ' O l miserabiles quorum palatum non nisi ad pretiosos cibos excitatur ! Pretiosos autem non eximius ness. sapor aut aliqua faucium dulcedo, sed raritas et difficultas parandi facit. Alioquin, si ad sanam illis placeat mentem reverti, quid opus est tot artibus ventri servientibus ? quid vastatione sylvarum, quid profundi perscrutatione ? passim jacent alimenta quae rerum natura omnibus locis disposuit. Sed haec velut caeci transeunt, ... et cum famern exiguo possint sedare, magno irritant. Undique convehunt omnia nota fastidienti gulae ; et quod dissolutus deliciis stomachus vix admittit, ab ultimo portatur Oceano. Deus istos perdat quorum gulae luxuria sic fines loci transcendit.' Et de crapula et ebrietate Seneca dicit in libro Epistolarum primarum 2, ' O quam multa ebrii faciunt quibus sobrii erubescant ! [Die] nihil aliud esse ebrietatem quam voluntariam insaniam. Extende in plures dies ilium ebrii habitum, numquid de furore dubitabis? . . . Certe eruit omne vitium ebrietas et incendit et detegit ; obstantem malis conatibus verecundiam removet ; . . . ubi animum possedit nimia vis vini, quicquid mali latebat emergit. 1 Ad Helviam, 10. The order of the sentences is somewhat changed by Bacon. 2 Epist. lib. xii. i. VOL. II. T 274 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. Tune libidinosus cupiditatibus suis quantum petierunt sine dilatione permittit ; tune impudicus morbum profitetur, tune petulans non linguam non manum continet.' Et quia sic est, ideo Aristoteles dicit in secundo Ethicorum quod ebrio debetur duplex maledictio. Et post multa de hac materia dicit Seneca in loco praefato, * Fere vinolentiam crudelitas sequitur, debellatur enim exasperaturque sanitas mentis. Quemadmodum difficiles faciunt oculos diutini morbi ad minimam radii solis offensionem, ita ebrietates continuae effe- rant animos. Nam cum saepe apud se non sint, consuetudine insaniae durata vitia e vino concepta etiam sine illo valent.' Et Seneca primo de Naturalibus Quaestionibus contra deliciosos in potu ait ' O Deus bone, quam facile est extin- guere sitim sanam ! sitim istam putas delicatorum ? ' quasi dicat non, sed febris est. ' Et quidem eo acrior quod non tactu venarum, neque in cutem effuso calore deprehenditur ; sed cor ipsum excoquit luxuria, invictum malum V Simplicity Placet praeteritis nunc in fine subjungere Anacharsis detachment philosophi epistolam voluptati dissonantem quam Hammoni from tem- diviti scripsit sub his verbis : 'Anacharsis Hammoni salutem. poral cares. ......... ,-, Mmi amictui est Scytmcum tegimen, calceamentum solorum callum, cubile terra ; pulmentum fames : lacte, caseo, carne vescor. Quare ut ad me quietum licet venias. Munera ilia quibus delectatus es civibus tuis vel diis immortalibus dona.' Tullius quinto Quaestionum hanc epistolam libenter recitat 2. Seneca in libro primarum Epistolarum, [dicit] ' Qui exit in lucem hujus mundi, contentus sit ut pane et aqua vivat.' Et in libro suo qui est Quare multa mala bonis viris accidant exhortatur nos ad fugam deliciarum, dicens, * Fugite 3 delicias, fugite ener- vatam felicitatem qua animi permadescunt, et nisi aliquid intervenerit quod humanae sortis admoneat, velut perpetua ebrietate sopiuntur.' Et in Phaedone Platonis legimus quod manifestus est ille philosophus absolvens quam maxime animam a corporis communione, qui minime solicitus est voluptatum quae per corpus sunt. Meditatio autem philoso- phorum est solutio et separatio animae a corpore. Confidere docet de sua anima virum qui voluptates quae circa corpus 1 Nat. Quaest. iv. 13. 2 Tusc. Disp. v. 32. 3 Dialog, i. 4. MORALIS PHILOSOPHIA : PARS TERTIA. 275 sunt permittit valere velut alienas, exornans animum non alieno sed sui ipsius ornatu, sobrietate, justitia, fortitudine, liberalitate, atque virtute. Quapropter Tullius in libro de Immortalitate Animae ex multis concludit quod ' tola philoso- phorum vita commentatio mortis est ' ; secernere a corpore animum T, ecquid aliud est quam emori [discere] ? et ideo in- fert, ' Distinguamus ergo nos a corporibus, id est consuesca- mus mori, et sic dum erimus in terris erimus illi coelesti vitae similes, et cum illuc ex his vinculis feremur . . . tune denique vivemus.' Nam * haec quidem vita mors est.' ut ipse dicit ele- ganter. Et Seneca ad Marciam ' Nunquam 2 magnis ingeniis cara in corpore mora est ; exire atque erumpere gestiunt ; aegre has angustias ferunt, vagi per omne, sublimes et ex alto assueti humana despicere. Inde est quod Plato clamat sapientis animum totum in mortem prominere, hoc velle, hoc meditari, hac semper cupiditate ferri.' * Haec quae vides circa nos, ossa nervos et obductam cutem vultumque et ministras manus, et caetera quibus involuti sumus, vincula animorum et tenebrae sunt ; obruitur his animus, effugatur, inficitur, arcetur a veris et a suis in falsa conjectus ; omne illi cum hac gravi carne certamen est : nititur illo unde dimissus est, ibi ilium eterna requies manet.' Et ideo dicit Avicenna in Moralibus, ' Non liberabitur homo ab hoc mundo et ab ejus illecebris nisi postquam homo totus suspensus ab illo mundo celesti desideret id quod est ibi, et amor eorum quae sunt ibi removeat eum omnino a consideratione ejus quod est post se3.' CAPITULUM VI4. Dictum est de prosperis, et quomodo peccata sex mortalia Anger : its XT ,. . . distinction nutnuntur per ea. Nunc dicendum est de adversis, et quo- from other modo ira pugnat cum illis, licet turpiter devincatur. Primo mortal 1 Tusc. Disp. i. 31. a Ad Marciam, 23, 24. 3 Here MS. M. ends with the remark, Explicit hie moralis philosophia Bacun. 4 D. and O. have the heading, ' Incipit Distinctio Quinta habens novem capitula.' But the nine chapters are not all noted, and no further Distinctio is spoken of. I have thought it best to number the chapters of this third part T 2 276 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. ponam radices circa ea quae sunt consideranda in remedio Irae, et secundo de gloriosa sustinentia adversorum. Picture of Primum vero remedium contra iram est ut comprehendamus drawn'from eJ*us conditiones horribiles, ut quilibet has memorans irasci Seneca's studeat abhorrere. Ira autem est peccatum pessimum. Nam iratus blasphemat in Deum, amittit proximum, confundit se ipsum, bona sua temporalia dissipat, non verens pro motu irae bona eterna negligere, et se ad poenas infernales obJigare. Primo ergo considerandum est quod ira est contra omnem humanam naturam. Nam descriptio hoininis, secundum quod homo est, est ut sit animal mansuetum natura. Et ideo Seneca in libro primo de Ira prpbat iram esse contra humanam naturam in hunc modum : ' Si hominem l inspexerimus, quo quid est mitius dum in recto animi habitu est ? quid autem ira crudelius ? ' Et infert ' Ira. est avida poenae, cujus cupidinem inesse pacatissimo hominis pectori minime secundum ejus naturam est.' Caeterum aliter arguit sic. * Homo in adju- torium mutuum genitus est, ira in exitium : hie,' id est homo. ' congregari vult, ilia discedere : hie prodesse, ilia nocere : hie etiam ignotis succurrere, ilia carissimos perdere : hie aliorum incommodis vel impendere se paratus est, ilia in periculum, dummodo deducat, descendere. Quis ergo magis naturam rerum ignorat, quam qui optimo ejus operi et emendatissimo/ scilicet homini, 'hoc ferum atque perniciosum vitium assignat?' ' Beneficiis enim humana vita constat, et concordia, nee terrore sed mutuo amore in foedus auxiliumque commune constrin- gitur.' Et in primo libro comparat illos bestiis quae alienae sunt a natura humana, dicens, Clra2se profert et in faciem consecutively, without regard to Distindiones. The remainder consists entirely of quotations from Seneca, with an occasional comment from Bacon. It will be seen that Bacon himself apologizes for their length ; his justification being partly, that the books of Seneca from which he quotes were not generally known ; and partly, their intrinsic worth and beauty. In fact, using Seneca's writings as a rich quarry, Bacon builds out of them a manual of Christian morality. He has hitherto been dealing with the first six of the mortal sins, involving, in one way or other, slavery to pleasure. He now passes to the failure to endure pain, as shown in the vice of Anger. He concludes by de- scribing the state of patient forbearance and resignation under extremest trial. 1 De Ira, i. 5. Here, as elsewhere, Bacon changes the order of the sentences very freely. 2 ib. i. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 277 exit ; quantoque major hoc effervescit manifestius. Non vides ut omnium animalium, simul ad nocendum insurrexerint, praecurrant notae1, ac tota corpora solitum quietumque egre- diantur habitum ? spumant apris ora, denies acuuntur attritu, taurorum cornua jactantur in vacuum et arena pulsu pedum spargitur, leones fremunt, inflantur irritatis colla serpentibus, rabidorum canum tristis aspectus est.' Et quod magis elon- gentur homines iracundi a benignitate humana quam aliae bestiae, sententiat in tertio libro suo, ' Ferarum 2 mehercules sive illas fames agitat, sive infixum visceribus ferrum, minus tetra fades est, etiam cum venatores suos semianimes morsu ultimo petunt, quam hominis ira flagrantis/ Deinde contra naturam hominis est ira, quia proprium subjectum primo destruit et confundit. Nam primo hominem transfigurat exterius quantum ad totum corpus in foedam et horribilem formam. Unde Seneca in principio libri sui sic eloquitur ; ' Exegisti 3 a me, Novate, ut scriberem quemadmodum posset ira leniri, nee immerito mini videris hunc affectum pertimuisse maxime ex omnibus tetrum et rabidum. Caeteris enim aliquid quieti et placidi inest, hie totus concitatus ac in impetu est doloris.' Et in secundo libro de Ira dicit, ' Nihil tamen 4 aeque profuerit quam primum intueri deformitatem rei. Nee ullius affectus facies turbatior. Pulcherrima ora foedavit, torvos vultus ex tranquillissimis reddit. Linquit decor omnis iratos. Et sive amictus illis compositus est, ad legem irae trahent vestem omnemque curam sui effundent, sive capillorum natura vel arte jacentium non inforrnis habitus, cum animo in- horrescunt; tumescunt venae, concutietur crebro spiritu pectus, rabida vocis eruptio colla distendit, turn artus trepidi, inquietae manus, totius corporis fluctuatio. Oualem intus esse putas animum cujus externa imago tarn foeda est? Quanto illi intra pectus terribilior vultus est, [acrior spiritus, intentior impetus >r>] rupturus se nisi eruperit. Qualia poetae inferna monstra finxere succincta igne et flatu, talem nobis iram fingeremus 1 D. and O. have rotae, and several other words in this quotation have needed correction. 3 De Ira, iii. 4. s ib. i. i. * ib. ii. 35. 5 acrior . . . impetus, om. MSS. 278 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. sibiloque mugitu et stridore perstrepentem, omni odio labo- rantem sui, maxime si aliter nocere non possit, terras, maria, coelumque ruere cupientem1.' Et in tertio libro dicitur, ' Necessarium'2 est itaque foeditatem ejus et feritatem coarguere et ante oculos ponere, quantum monstrum sit homo in hominem furens ; ' et ' ut iracundum descripsimus acrem et nunc subducto retrorsus sanguine fugatoque pallentem, nunc in os omni colore et spiritu verso subrubicundum et similem cruento, venis tumentibus, et oculis nunc trepidis et exsilien- tibus, nunc in uno obtutu defixis et haerentibus. Adjice dentium inter se arietatorum non alium sonum quam est apris tela sua attritu acuentibus. Adjice articulorum crepitum cum se ipsas manus frangunt, et pulsatum saepius pectus, anhelitus crebros tractosque altius gemitus, instabile corpus, incerta verba, subitis exclamationibus trementia labra interdumque compressa, et dirum quoddam exsibilantia.' Praeterea contra naturam hominis est quia corpus multis gravaminibus laedit et variis passionibus et informitatibus flagellat. Nam Seneca dicit in fine secundi libri ' Videndum 3 quam multis per se ira nocuerit. Alii nimio fervore rupere venas, et sanguinem super vires elatus clamor egessit. et luminum suffudit aciem in oculos vehementius humor egestus, et in rnorbos aegri recidere.' Et vidimus sanos multoties homines aegritudines varias incurrere ferventiore ira permotos. Anger de- Sed similiter a parte animae est ira innaturalis homini. intellectual ^uae enim sunt partes animae intellectivae ; una est specu- faculties. lativa et ratione utens ; alia est practica et in amorem virtutis ordinata. Primam vero perturbat ira et est ei maxime inimica, et earn multoties ducit in furorem et insaniam. Nam in secundo libro dicit Seneca, « Ratio 4 utrique parti tempus dat, et sibi petit ut excutiendae veritati tempus habeat. Ira festinat. Ratio adjudicari vult quod aequum est. Ira illud aequum non vult quod Ratio judicavit. Ratio nihil praeter ipsum de quo agitur spectat. Ira vanis et extra causam obversantibus commovetur. Iracundia non vult regi ; iras- 1 The latter part of this quotation is somewhat condensed from the original. Delra, iii. 3, 4. a ib H ^ ib. i. 1 8, 19 (not from the second book). MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 279 citur veritati ipsi si contra voluptatem suam apparuerit. Cum clamore et tumultu et totius corporis jactatione, quos destina- vit insequitur, adjectis conviciis maledictionibusque. Hoc non facit Ratio, sed, si ita opus est, silens quieta familias rei publicae pestilentes cum conjugibus ac liberis perdit, tecta ipsa diruit, et solo exaequat, et inimica libertati nomina ex- tirpat, haec non frendens nee caput quassans nee quicquam indecorum agens.' Et iterum Ira rationem deducit in insaniam et furorem. Compa- Nam Seneca in fine secundi libri de Ira dicit, « Nulla l rison with mania. celerior ad insaniam via est. Multi itaque continuaverunt irae furorem, nee quam expulerant mentem unquam rece- perunt. Ajacem in mortem egit furor, in furorem ira.' Et in tertio dicit, ' Quid ergo 2 ? sanum hunc aliquis vocat, qui, velut tempestate correptus, non it, sed agitur ; et furenti malo servit nee mandat ultionem suam, sed ipse ejus exactor animo simul et manu saevit.' Et in primo libro dicit: ' Ut3 scias animos non esse sanos quos ira possedit, ipsum illorum habitum intuere. Nam ut furentium certa indicia sunt, audax et minax vultus, tristis frons, torva facies, citatus gradus, inquietae manus, color versus, crebra et vehementius acta suspiria, ita irascentium eadem sunt signa ; flagrant, emicant oculi : multus ore toto rubor, exaestuante ab imis praecordiis sanguine ; labra quatiuntur, dentes comprimuntur, horrent ac subrigent capilli, spiritus coactus ac stridens, articulorum se ipsos torquentium sonus, gemitus mugitusque et parum explanatis vocibus sermo praeruptus et complosae saepius manus, et pulsata humus pedibus et totum concitum corpus magnas irae minas agens, foeda visu et horrenda facies . . . Nescias utrum magis detestabile vitium sit an deforme.' Demum tota innaturalis homini ira est, cum non abhorreat homo iratus ad omne periculum vitae se praebere, nee mortem timet, sed gratis ut se vindicet, mortis se subjicit periculo. Unde in fine secundi dicit, ' Irati gladiis et pugnare parati sunt et incumbere.' Et in principio tertii, * Iratus non sine pernicie 4 sua perniciosus, et ea deprimens quae mergi nisi cum mergente non possunt.' Et non solum se ipsum perimit 1 De Ira, ii. 36. a ib. iii. 3. 3 ib. i. i. 4 ib. iii. 3. 280 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. sed proximum amittit ; et non solum inimicos invadit ad mortem, sed causa mortis est amicorum. Cujus rei pulcher- rimum exemplum Seneca promit in secundo libro de quodam qui captus a tyranno eum tanta delusit cautela ut ipsemet tyrannus interficeret omnes inimicos suos ; ct ipse tandem tyrannus emoritur. Dicit ergo, ' Notus est 1 ille tyrannicida qui imperfecto opere comprehensus, et ab Hippia tortus ut consocios indicaret, circumstantes tyranni arnicas nominavit, quibus maxima caram ejus salutem sciebat Et cum ille singulos ut nominati erant occidi jussisset interrogavit ecquis superesset ; Tu, inquit, solus. Neminern enim alium, cm carus esses,- reliqui. Effecit igitur ira ut tyrannus tyrannicidae manus accommodaret, et praesidia sua gladio suo caederet.' Anger in- Sicut vero partem speculativam animae confundit, et ei compatible mnaturaiis est jra? sjc et practicam, et longe magis. Nam virtuous haec habet virtutem pro dote, in hac virtus consistit ; et ira (i) With vitium est. Cum ergo omnes virtutes, secundum Senecam clemency. iibro Epistolarum primarum, et secundum Tullium libro de Officiis, et secundum eundem libro secundo de Quaestionibus Tusculanis, sunt connexae, ut qui habeat unum habeat omnes propter generates circumstantias in quibus connectuntur, licet differant in specialibus circumstantiis, necesse est quod ira non compatiatur secum aliquam virtutem, cum mansuetu- dinem, quae aliis virtutibus annexa est principaliter, excludat. Et hoc est quod dicit Seneca, secundo de Ira : ' Necesse est 2 prius virtutem ex animo tollas, quam iracundiam recipias, quo- niam cum virtutibus vitia non coeunt ; nee magis quisquam eodem tempore et iratus potest esse et vir bonus, quam aeger et sanus.' Denique tollit virtutes nobilissimas scilicet mansue- tudinem, clementiam, magnanimitatem, pietatem, gaudium, et pacem cordis. Aristoteles enim in quarto libro Ethicorum, docet quod mansuetudo est virtus contraria irae. Et Seneca dicit in primo libro de Clementia, nullam 3 ex omnibus virtuti- bus homini magis convenire quam clementiam, cum sit nulla humanior. Sed ira excludit clementiam quia in crudelitatem degenerat ; quae crudelitas est recte contraria clementiae ; ut dicit Seneca libro secundo. 1 De Ira, ii. 23. 2 ib n I2 3 Dg Clementia, i. 3. MORALIS PHILOSOPHIC: PARS TERTIA. 281 Et licet dementia omnibus conveniat, tamen, ut ait Clemency r, . in rulers. beneca, nullum dementia magis quam regem et prmcipem decet. Reges enfm Israel clementes sunt, ait Scriptura. Nam ut dicit Seneca, ' Pestifera l vis est [valere] ad no- cendum ; illius demum magnitude stabilis atque fundata est quam omnes tarn supra se esse quam pro se sciunt : quo precedente non tanquam noxium animal defugerint, sed tanquam ad clarum ac beneficum sidus certatim ad- volant ' ; et addit, quoniam ' non decet regem saeva nee inexorabilis ira,' ' Principem talem civibus se esse decet qualem Deum sibi.' ' Si Deus 2 placabilis et aequus non statim delicta peccantium persequitur, quanto aequius est hominem hominibus praepositum miti animo exercere im- perium, et cogitare utrum mundi status gratior oculis pul- \chriorque sit sereno et puro die an cum fragoribus crebris omnia quatiuntur ; . . . atqui non alia facies est quieti morati- que imperii quam sereni coeli et nitentis ! ' ' Haec est vera dementia/ ut infert 3, ' quae non saevitiae paenitentia cepit nullam habere maculam. Haec est in maxima potestate verissima animi temperantia. dementia non tantum hones- tiores sed tutiores praestat. Tyranni in voluptate saeviunt ; reges non nisi ex causa et necessitate, dementia efficit ut magnum inter regem et tyrannum discrimen sit. Non potest habere quisquam fidos et bonae voluntatis ministros, quibus utitur non aliter quam bestiis.' Nam severitas assiduitate amittit auctoritatem. * E converso est is in cujus animo nihil hostile, nihil efferum est ; qui potentiam suam placide ac salutariter4 exercet ; sermone affabilis, accessu facilis, vultu qui maxime oopulos demeretur amabilis, . . . de quo eadem homines secreto loquuntur et palam.' Et pulchrum exemplum 5 affert, dicens ' Natura com- Example menta est regem, quod et ex aliis animalibus licet cogno- ° scere, et ex apibus, quarum regi amplissimum cubile est medioque ac tutissimo loco. Onere vacat exactor alienorum 1 De dementia, i. 3. 2 ib. i. 7. Here again Deus is substituted for Dei ; peccantium for potentium. 8 ib. i. 10, 13. * salubriter, O. 5 De Clemen fin, i. 19. 282 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. operum ; et amisso rege totum dilabitur ; nee unquam plus quam unum patiuntur, melioremque pugna quaerunt. In- signis regi forma est dissimilisque caeteris turn magnitudine, turn nitore. Iracundissimae ac pro corporum captu pugna- cissimae sunt apes, et aculeos in vulnere relinquunt: rex ipse sine aculeo est. Noluit ilium Natura nee saevum esse nee ultionem magno constaturam petere, telumque de- traxit, et iram ejus inermem reliquit : exemplar hoc magnis regibus ingens est ... cum tanto hominum moderatior esse animus debeat quanto vehementius nocet. Utinam eadem homini lex esset, ut ira cum telo suo frangeretur, nee saepius liceret nocere quam semel/ Et infert, ' Errat si quis existimat tutum esse regem ubi nihil a rege tutum. Securitas securi- tate mutua paciscenda est. Non opus est muris turribusque se sepire . . . salvum regem in aperto dementia praestabit. Unum est inexpugnabile munimentum amor civium. Quid enim pulcrius est quam vivere optantibus cunctis?' ' Hor- tamur1 igitur ut manifeste laesus animum in potestate habeat, et poenam, si tuto poterit, donet. sin minus, temperet, longe- que sit in suis quam in alienis injuriis exorabilior. Nam quemadmodum non est magni animi qui de alieno liberalis est, sed ille qui quod alteri donat sibi detrahit, ita cle- mentem vocabo, non in alieno dolore facilem, sed eum qui cum suis stimulis agitetur, non prosilit.' Et iterum elicit, ' Verecundiam 2 peccandi facit ipsa dementia regentis,' 'Nee minus turpia principi sunt multa supplicia quam medico multa funera.' 'Natura' enim 'contumax est humanus animus et in contrarium atque arduum nitens, sequiturque facilius quam ducitur. Et ut generosi et nobiles equi fraeno facili reguntur, ita clementiam voluntaria innocentia impetu suo sequitur.' Et tandem convertens sermonem ad principem Romanum 3 dicit, ' Tradetur ista animi tui mansuetudo, diffundeturque paulatim per omne imperil tui corpus, et cuncta in similitudinem tuam formabuntur, a capite bono in omnes valetudine dilatata.' Sic igitur induxi aliqua ad ostendum pulchritudinem et 1 De dementia, i. 20. 2 ^ j 22? 24 3 fb. ii. 2. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 283 nobilitatem clementiae ut principale propositum elucescat, (2) Anger scilicet insania iracundiae, quae hanc virtutem gloriosam de- ^(Jj' struit, et in crudelitatem convertit. Nunc volo inferre aliqua with mag- verba de aliis virtutibus cum dementia superius numeratis, n< quas omnes elidit iracundia furiosa. Et ilia quae maxime est annexa clementiae est magnanimitas, quae, ut Aristoteles docet quarto Ethicorum, est ornatus omnium virtutum. De cujus proprietate est ut habens earn injuriarum sit immemor, et negligat eas, sicut superius est annotatum, et non dignetur irasci nee reputet aliquem sua iracundia dignum. Unde Seneca dicit libro secundo de Ira, ' Magni l animi est injurias despicere ; ultionis contumeliosissimum genus est non esse visum dignum ex quo peteretur ultio.' Et in libro de quatuor cardinalibus virtutibus dicit Seneca; 'Si magnanimus fueris2, nunquam judicabis tibi fieri contumeliam. De inimico dices, Non nocuit mihi, sed animum nocendi habuit : et cum ilium in potestate tua videris, vindictam putabis vindicare potuisse. Scias enim honestissimum et majus genus vindictae esse ignoscere.' Et in libro secundo de Ira dicit, ' Pusilli hominis3 est et miseri repetere mordentem. Mures formi- caeque, si manum admoveris, ora convertunt ; imbecillia se laedi putant, si tanguntur.' Secundum quod in primo libro dicit, ' Iracundissimi4 sunt infantes, senesque et aegri : et in- validum omne natura querulum est.' Et in tertio libro dicit, ' Nunquam 5 sine querela aegri tanguntur. Ira pusilla et angusta est. Nemo enim non eo a quo se contemptum judicat, minor est. At ille ingens animus et vere aestimator sui non vindicat injuriam quia non sentit. Ut tela a duro resiliunt, et cum dolore caedentis solida feriuntur, ita nulla magnum animum in- juria ad sensum sui adducit, fragilior eo quern petit. Quanto pulcrius velut nulli penetrabilem telo omnes injurias con- tumeliasque respuere ! Ultio enim doloris confessio est; non est magnus animus, quern incurvat injuria. Aut potentior te, aut imbecillior laesit : si imbecillior, parce illi; si potentior, tibi. Nullum est argumentum magnitudinis certius quam 1 De Ira, ii. 32. 2 From the book otherwise called De formula honestae vitac. 3 De Sra, ii. 34. * ib. i. 13. * ift. iii. 5, 6. 284 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. nihil posse quo instigeris accidere.' ' Quis enim traditus dolori et furens, non primam rejecit verecundiam ? Quis impetu turbidus et in aliquem ruens, non quicquid in se vere- cundi habuit, abjecit ? ' Magna- Cum igitur nihil aeque hominem quam magnus animus niter?111 decet, ut dicit Seneca libro secundo de dementia, et hanc virtutem gloriosissimam confundit ira, et evacuat, debet homo iracundiam a suo animo funditus extirpare, et maxime qui praeest. Quoniam in primo libro dicit, quod ' magni animi l est injurias in summa potentia pati, nee quicquam gloriosius esse principe impune laeso.' Et in secundo de Ira affert exemplum ad hoc, ' Ille magnanimus 2 et immobilis est qui more magnae ferae latratus suorum civium securus exaudit.' Et adhuc in tertio adjicit, ' Illud non veniet3 in dubium quin se exemerit turbae et altius steterit quisquis despexit lacessentes: proprium est enim verae magnitudinis non sentire se esse percussum. Sic immanis fera ad latratum canum lenta respexit.' Nam leo non dignatur festinare ad clamores venantium et tumultus. ' Sic irritus ingenti scopulo fluctus adsultat. Qui non irascitur, inconcussus injuria per- stitit ; qui vero irascitur motus est.' Unde hoc est consilium quod contra iram adhibet dicens, ' Vide ne magnitude animi tui creditumque apud plerosque robur cadat' ; propriissime respicit homines magnam auctoritatem habentes. Et in tertio, ' Pars 4 superior mundi et ordinatior ac propinqua sideribus nee in nubem cogitur nee in tempestatem nee versatur in tur- binem ; omni tumultu caret. Inferiora fulminantur. Eodem modo sublimis animus, quietus semper et in statione tranquilla collocatus, omnia intra se premens quibus ira contrahitur, modestus et venerabilis est et dispositus ; quorum nihil in- venies in irato.' Unde ira non habet aliquid magnitudinis, secundum quod dicit in primo libro. * Ne illud quidem 5 judicandum est, aliquid iram ad magnitudinem animi con- ferre. Non enim est ilia magnitudo, tumor est. Nee cor- poribus copia vitiosi humoris intentis morbus incrementum est, sed pestilens abundantia. Omnes quos vecors animus 1 De dementia, i. 20. 2 De Ira, ii. 32. 3 ib. iii. 25. 4 ib. iii. 6. s ,^ {_ 2O> MORALIS PHILOSOPHIA : PARS TERTIA. 285 supra cogitationes extollit humanas altum quidem et sublime spirare se credunt : ceterum nil solidi subest, sed in ruinam prona sunt quae sine fundamentis crevere. Non habet ira cui insistat : non ex firmo mansuroque oritur ; sed ventosa et inanis est.' * Ut exulcerata et aegra corpora quae ad tactus levissimos gemunt, ita ira muliebre maxime et puerile vitium est ... Non est quod credas irascentium verbis quorum strepitus magni minacesque sunt ; intra est mens pavidissima,' quia turbantur et laeduntur ad minima. Unde crocodilo 1 simillimus est iracundus qui est animal audacissimum timido, et timidissimum audaci. Nam persequentem fugit et fugien- tem persequitur : sic maxime accidit assuetis ad iram. Nam humiliantibus sibi insurgunt : sed cum magnanime eis resis- titur, tabescunt. Unde nunquam turbarentur ad modica nee frequenter nisi propter animi imbecillitatem. Cum igitur ira aliena sit a magnanimitate quae est virtus honore dignissima, penitus a cordibus nostris releganda est. Et non solum propter bane virtutem magnanimitatis et (3) Anger caeteras praedictas ; immo propter alias, ut misericordia, pietas, jb?°w?th patientia, gaudium et pax cordis. Tullius quidem Caesarem mercy and rogans pro Marcello ut ei parceret, ait, Nulla de tuis virtutibus plurimis nee admirabilior nee gratior est misericordia ; homines ad deum nulla re propius accedunt quam salutem hominibus dando. Nihil habet fortuna tua majus quam ut possis, nee natura tua melius quam ut velis, servare plurimos. Propter quod in persona cujuslibet, dicit Seneca libro tertio, 'Quis2 sum cujus aures laedi nefas? ignoverunt multi hos- tibus ; ego non ignoscam pigris, negligentibus, garrulis? puerum aetas excusat, feminam sexus, extraneum libertas, domesticum familiaritas.' 'Amicus est: fecit quod voluit: inimicus, fecit quod debuit. Prudentiori cedamus, stultiori remittamus. Pro quocumque illud nobis respondeamus, sapientissimos viros multa delinquere ; neminem esse tarn circumspectum cujus non diligentia aliquando sibi ipsa excidat, . . . neminem tarn timidum ofifensarum qui non in illas dum vitat incidat . . . Quod si prudentissimi peccant cujus non error bonam causam habet? . . . Iniquus est qui 1 See Nat. Quaest. iv. 2. 2 De Ira, iii. 24, 25, 26, 27. 286 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. commune vitium singults objecit. Non est Aethiopis inter suos insignitus color, nee rufus crinis et coactus in nodum apud Germanos virum dedecet. Nihil in uno judicabis notabile aut foedum, quod genti suae publicum est. Et ista quae retuli unius regionis atque anguli consuetude defendit ; vide nunc quanto in iis justior venia sit, quae per totum genus humanum vulgata sunt. Omnes inconsulti et improvidi sumus; omnes incerti queruli ambitiosi. Quid levioribus verbis ulcus publicum abscondo ? Omnes mali sumus : quic- quid itaque in alio reprehenditur, id unusquisque in sinu suo inveniet.' ' Placidiores invicem simus : mali inter malos vivimus. Una res nos facere quietos potest, mutuae facili- tatis conventio. Ille jam mihi nocuit, illi ego nondum. Sed jam aliquem fortasse laesisti ; sed laedes. Noli aestimare hanc horam, hunc diem. Totum inspice mentis tuae habitum : etiam si nihil mali fecisti, potes facere. Quanto satius est sanari injuriam quam ulcisci ! Multum temporis ultio absumit, multis se injuriis objicit, dum una dolet. Diutius irascimur omnes quam laedimur : quanto melius est abire in diversum nee vitia vitiis opponere ! Num quis 1 satis constare sibi videatur, si mulam calcibus repetat et canem morsu ? Ista, inquis, peccare se nesciunt. Primum quam iniquus est, apud quern hominem esse ad impetrandam veniam nocet. Deinde si caetera animalia hoc irae tuae subducit, quod consilio carent, eodem loco tibi sit quisquis consilio caret. Quid enim refert an alia mutis dissimilia habeat, si hoc quod in omni peccato muta defendit simile habet, caliginem mentis ? Peccavit ; hoc enim primum ? hoc extremum ? Et iste peccabit, et in istum alius, et tota vita inter errores volutabitur.' Et ideo dicit in secundo libro, *Ne singulis2 irascaris, universis ignoscendum est : generi humano venia tribuenda est.' ' Num quis irascitur pueris quorum aetas nondum novit rerum discrimina ? Major est excusatio et justior hominem esse quam puerum.' 'Quid tollit iram sapientis? turba peccantium. Intelligit quam et iniquum sit et peri- culosum irasci publico vitio/ 'Non irascetur peccantibus 1 Nunquam satis, D. et O. 2 De Ira, ii. 10. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 287 sapiens, quia scit neminem nasci sapientem. Scit etiam paucissimos omni aevo sapientes evadere, quia conditionem humanae vitae perspectam habet. Nemo naturae sanus irascitur. Quid enim si mirari velit non in silvestribus dumis poma pendere? Quid si miretur spineta et sentes non utili aliqua fruge compleri ? Nemo irascitur ubi vitium natura defendit. Placidus itaque sapiens et aequus erroribus, non hostis. sed corrector peccantium, omnes l tam propitius aspicit. quam aegros medicus.' Ex his igitur manifestum est quod misericordia et iracundia constare non possunt. Similiter et aliae virtutes magnificae repugnant irae ut (4) Pietas, Patientia, Gaudium et Pax cordis. Et quia planum est de eis, et sermo effusus est de aliis quae his virtutibus inward . . ... . -r»- peace. cognatae sunt, ideo nor. oportet in ets immoran. 1 ictas vero quae ad omnia valet, secundum Aribtotelem, tollitur per iram, quia animus iracundi impius est et crudelis, propter nimium vindictae desiderium. Et quod patientiam tollat et gaudium, et pacem cordis, manifestum est ; et ideo totum bonum aufert et extinguit, et omne scutum contra adversitatem frangit. Nam dum homo patientiam et gaudium mentis et pacem tenet, nihil timet, in nullo turbatur, incuriam non sentit, sed possessionem animi sui nactus, quicquid vocatur adversum despiciet. Sic igitur se ipsum homo iracundus, tam a parte animae quam corporis, destruit per iram, in hoc quod ipsa ira agit in proprium subjectum, tollcns quicquid laudabile est in eo. Sed non solum sic accidit iracundis periculum, immo ira agitati et jam furentes in vindictam, se ipsos omni periculo vitae exponunt, et mortem non timentes, manibus inimicorum cum impetu se opponunt, gladiis pugnare parati et incumbere, ut dicit Seneca libro secundo 2. Et in tertio refert quod Cambysem 3 regem nimis deditum Examples vino Praexaspes unus ex carissimis monebat ut parcius °/0 biberet, turpem esse dicens ebrietatem in rege, quern omnium anger, oculi auresque sequerentur. At ille objurgatoris filium [procedere] ultra limen jubet, tune intendit arcum et ipsum 1 sic MSS. ; omnia ista, Sen. 2 Here follows a repetition of the story of Hippias, told p. 280. 3 De Ira, iii. 14, 15, 16, 17. 288 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. cor adolescentis figit. Et infert, ' Non dubito quin Harpagus1 regi Persarum aliquid tale suaserit, quo offensus illi liberos epulandos apposuit.' ' Et Darius qtii primus post ablatum Mago imperium Persas obtinuit, rogatus ab Oeobazo nobili sene ut ex tribus liberis unum patri in solatium relinqueret et duorum opera uteretur, omnes se illi dixit remissurum, et occisos in conspectu parentis abjecit.' Et infert ' Dabo tibi ex sinu Aristotelis Alexandrum regem qui Clitum carissimum sibi et una educatum inter epulas transfodit, et Lysimachum aeque familiarem sibi leoni objecit, et Telesphorum amicum suum undique decurtatum cum aures illi nasumque abscidisset in cavea velut novum animal et inusitatum diu pavit.' Cumque perambulavit mundum, Aristotele et Callisthene ducibus, Callisthenem'2 unum e magnis interfecit, ut Seneca narrat in libra Naturalium. Et Aristotelem in tantum pro- vocavit quod coactus fuit se et mundum liberare per venenum quod ei miserat bibendum, sicut narrat Plinius tngesimo Naturalis Historiae. Sed haec pauca sufficiunt exempla, quia nota et scripta sunt de quibus est sermo. Other results of anger : hatred of self, of men, of God. CAPITULUM VII. Non solum vero iracundia destruit proprium subjectum et proximum et amicos amittit ; sed divitias dissipat, famam negligit, honorem contemnit. Nam amor vindictae superat omnem aliam affectionem animi et omne aliud vitium devincit. Quoniam dicit Seneca, in fine secundi de Ira, ' Avaritiam 3 durissimum malum minimeque flexibile ira calcavit, adacta opes suas spargere, et domui rebusque in unum collatis injicere ignem. Quidam vero ambitiosus magno aestimata projecit insignia, honoremque delatum repulit. Nullus affectus est in quern non ira dominetur.' Et non tantum iratus se ipsum perdit, nee solum proximum, nee bona fortunae, sed Deum offendit et amittit. Non quidem tantum quia ira peccatum est, sed quia specialiter iracundi in Deum blasphe- mant, ut sunt exempla infinita, et fuerunt et erunt. Et contra 1 De Ira, iii. 15, 16, 17. 2 Nat. Quaest. vi. 23. 3 De Ira, ii. 36. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 289 tales, Seneca secundo de Ira dicit, ' Deus l non vult obesse nee potest. Natura illi mitis est et placida, tarn longe remota ab aliena injuria quam a sua. Dementes itaque et ignari veritatis illi imputant saevitiam maris, immodicos imbres, et pertinaciam hyemis . . . Nihil ergohorum in nostram injuriam fit, immo nihil non ad salutem.' Unde recitat primo libro quod * Caius Caesar2 eo quod comessatio sua fulminibus terre- retur ad pugnam vocavit Deum. Quanta dementia fuit ! [putavit] aut sibi noceri ne a Deo quidem posse, aut se nocere Deo posse.' Et cum proposita sunt mala multa, quae contigerunt ex Com ira, quia homo amittit corpus, et rationem, et virtutem ^[ff et proximum et res et honorem et Deum, adhuc potest vices ostendi ejus malitia singularis qua excedit omnia alia pec- cata. Unde Seneca dicit in libro tertio ' ut ira qualis sit 3 appareat, comparanda cum pessimis est. Avaritia acquirit et contrahit quo aliquis melior utatur. Ifacundus tamen iras- cendo plus quam id erat propter quod irascebatur, amittit. Pejor est quam luxuria, quoniam ilia sua voluptate fruitur, haec alieno dolore. Vincit malignitatem et invidiam ; illae enim infelicem fieri volunt, haec facere. Illae fortuitis malis delectantur ; haec non potest expectare fortunam. Nocere ei quern odit non noceri vult ' vel ab alio vel a fortuna. Et in principio ibi dicit, ' Nee aliorum 4 more vitiorum solicitat animos,' ' incitata et se ipsa rapiens violentia non paulatim procedit : cita est nee in ea tantum in quae desti- navit, sed in occurrentia impetum facit. Caetera vitia impellunt animos, ira praecipitat. Etiam si resistere contra affectus suos non licet, at certe affectibus ipsis licet stare. Haec, non secus quam fulmina procellaeque et si qua alia irrevocabilia sunt, quia non eunt sed cadunt, vim suam magis ac magis tendit. Alia vitia a ratione, sed hoc a sanitate desciscit. Alia accessus lenes habent et incrementa fallentia : in ira dejectus animorum est. Nulla itaque res urget 5 magis 1 De Ira, ii. 27. Seneca has ' di immortales.' 8 i(6. i. 20. Deum in this quotation substituted for Jovem. 3 ib. iii. 5. 4 i(6. iii. r, 2. D. and O. have, ' in se ipsam rabies violenta.' 5 assurgit, pro urget, D. et O. VOL. II. U 290 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. attonita et in vires suas prona, et sive successit superba, sive frustratur, insana. Ne repulsa quidem in taedium acta, ubi adversarium fortuna subduxit, in se ipsam morsus suos vertit. Nee refert quantum sit ex quo surrexerit, ex levissimis enim in maxima evadit. Nullam transit aetatem ; nullum hominum genus excipit. Quaedam enim gentes beneficio egestatis non novere luxuriam. Quaedam quia exercitae et vagae sunt effugere pigritiam . . . Nulla gens est quam non instiget ira . . . Denique caetera singulos corripiunt. Hie unus affectus est qui interdum publice concipitur. Nusquam populus uniyersus faeminae amore flagravit, nee in pecuniam aut lucrum tota civitas spem suam misit. Ambitio viritim singulos occupat. Saepe in iram uno agmine itum est. Viri faeminae senes pueri principes vulgusque consensere, et tota multitude verbis paucissimis concitata ipsum concitatorem antecessit. Ad arma protinus ignesque discursum est.' Et in primo libro dicit, ' Jamque l si effectus ejus damnaque intueri velis, nulla pestis humano generi pluris stetit. Videbis caedes ac venena, et reorum 2 mutuas sordes et urbium clades et totarum exitia gentium . . . nee intra moenia coercitos ignes, sed ingentia spatia regionum hostili flamma relucentia. Aspice nobilissi- marum civitatum fundamenta vix notabilia : has ira dejecit. Aspice solitudines per multa milia sine habitatore desertas : has ira exhausit.' Et quoniam Seneca in libro tertio dicit, 4Ne irascamur 3 praestabimus^ si omnia vitia irae nobis subinde proposuerimus . . . accusanda est apud nos et damnanda. Ejus ergo mala perscrutanda sunt atque in medium protra- henda ' ; ideo in prioribus enarravi omnes radices malorum irae quatenus funditus extirpetur, nee .ulla ejus remaneant in animis vestigia. CAPITULUM VIII. Examples Et non solum consideratio horum permonet ut iracundiae restraint renuntiemus, sed exempla sapientum et magnificorum princi- in Socrates pum praeclara recitabo quae omnem hominem quemcunque and other , , philo- iracundum possunt mento demulcere, et ab ammo iracundiam sophers. fugare. Solinus in libro de Mirabilibus Mundi recitat inter 1 De Ira, i. 2. 2 eorum, D. et O. 8 De Ira, iii. 5. MORAL1S PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 291 caetera miracula, quod Socrates, parens philosophorum gran- dium, nunquam vultum mutavit, sed semper in eodem animi et faciei habitu permansit. Et Seneca libro secundo de Ira idem tangit de Socrate. Et Hieronymus tangit contra Jovinianum de Socrate habente pessimam uxorem, cum quaereretur ab eo quare tarn acerbam uxorem non abigeret, dixit, Exerceor domi, ut foris injuriam et contumeliam facilius feram. Et ibidem recitat Hieronymus quod quodam tempore a superiore loco aqua perfusus erat immunda post convitia infinita per uxorem, nee aliud dixit quam hoc ; Sciebam, inquit, ut futurus ista tonitrua imber sequeretur. Et narrat Cassianus in libro Collocationum de quodam expro- brante Socrati quod esset corruptor puerorum ; scholaribus autem volentibus insurgere in eum compescit eos dicens, Sum etenim, sed me contineo. Seneca vero secunda de Ira dicit, Socrates servo ait, Caederem te nisi irascerer. Et in tertio libro dicit ' Socratem aiunt colapho l percussum nihil amplius dixisse quam molestum esse quod nescirent homines quando cum galea prodire deberent.' ' Plato vero, Socratis discipulus, servum sua manu caesurus, postquam intellexit irasci se, sicut sustulerat manum, suspensam detinebat, et stabat percussuro similis. Interrogatus deinde ab amico quid ageret, Exigo, inquit, poenas ab homine iracundo ; oblitus jam servi, quia alium quern potius castigaret invenerat.' Hoc narrat Seneca libro tertio de Ira. Et infert ex eo alium exemplum. 'Ob peccatum quoddam Plato commotior, Tu igitur, Speusippe, servulum istum verberibus objurga: nam ego irascor. Ob hoc non cecidit . . . Irascor inquit, plus faciam quam oportet, libentius faciam : non sit iste servus in ejus potestate qui in sua non est.J Et in secundo libro refert exemplum, quod superius positum est, de puero nutrito apud Platonem qui, cum domum reversus vidit patrem clamosum, dixit hoc non vidisse se apud Platonem. Et Archytas Taren- tinus alter magister Platonis cum villico suo factus esset iratior, ait, Quo te modo accepissem, nisi iratus essem ! Haec verba Tullius2 recitat quarto de Quaestionibus Tusculanis. Et Eusebius in Chronicis refert, quod Xenophon Socraticus 1 De Ira, iii. 11,12. 3 Tusc. Disp. iv. 36. U 2 292 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. major post Platonem, maledicenti ei quodam dixit, Tu mihi maledicis : ego teste conscientia didici maledicta contemnere, Diogenes Philosophus1, ut refert Seneca libro tertio de Ira, 'cui de ira cum maxime disserenti adolescens protervus in- spirit, tulit hoc leniter et sapienter. Non quidem, inquit, irascor, sed dubito tamen an irasci oporteat.' Et infert Seneca, ' Quanto videtur sapiens melius qui, cum agenti causam in frontem mediam quantum poterat attracta pingui saliva inspuisset Lentulus factiosus, abstersit faciem, et, affirmo, inquit, omnibus, Lentule, falli eos qui te negant os habere.' Democritus vero philosophus similis Socrati fuit in vultus serenitate. Nam ut Seneca narrat, libro secundo de Ira, ' Nunquam sine risu 2 in publico fuerat ; adeo illi nihil vide- batur serium eorum quae serio gerebantur.' Sed Heraclitus philosophus, ut ibidem recitat Seneca, ' quotiens prodierat et tantum circa se male viventium immo male pereuntium nume- rum viderat, flebat, miserebatur omnium.' Self- Exempla igitur haec et hujusmodi sunt philosophorum. ordinary"1 Sunt autem et aliorum facta imitanda. Cum vero Cambyses men; rex pessimus sagittam in cor filii demisisset, et quaereret a patre an certain haberet manum, atque negavit Apollinem certius demittere sagittam, non maledixit regi nullumque emisit calamitosi verbum, cum aeque cor suum quam filii transfixum videret3. Nam, si quid tanquam iratus dixisset, nihil tanquam pater facere potuisset. Haec dicit Seneca libro tertio de Ira. Et infert cum Rex Persarum apposuit Arpago amico suo ' liberos epulandos et quaesivit an placeret conditura, respondit, Apud regem omnis coena jucunda est . . . hoc interim colligo, posse ex ingentibus malis nascentem iram abscondi et ad verba contraria cogi.' in rulers. Et addit, ' Sed cum utilis 4 sit servientibus affectuum suorum 1 De Ira, iii. 38. 2 ib, \\. 10. 3 ib. iii. 14. It might be wished that Bacon had quoted the words of righteous indignation with which Seneca tells the story. ' Di ilium male perdant animo magis quam conditione mancipium ! Sceleratius telum illud laudatum est quam missum.' But this and the following story are only men- tioned to show the possibility of self-restraint, without touching the question how far self-restraint was praiseworthy or blameworthy. * ib. iii. 16, 22, 23. MORALIS PHILOSOPHIC: PARS TERTIA. 293 et praecipue hujus rabidi atque effreni continentia, utilior est regibus. Nam perierunt omnia, ubi quantum ira suadet fortuna permittit.' ' Quid enim facilius fuit Antigono regi quam duos manipulares suos duci jubere, qui incumbentes regis tabernaculo faciebant quod homines periculosissime et libentissime faciunt [qui] de rege suo male existimant? Audierat omnia Antigonus utpote cum inter dicentem et audientem palla interesset, quam ille leviter commovit, et Longius, inquit, discedite ne vos rex audiat. Idem quadam nocte cum quosdam ex militibus suis exaudisset omnia mala imprecantes regi qui ipsos in illud iter et inex- tricabile lutum 1 deduxisset, accessit ad eos qui maxime laborabant, et cum ignorabant a quo adjuvarentur, " Nunc," inquit, " maledicite Antigono cujus vitio in has miserias incidistis : ei autem bene optate qui vos ex hac voragine eduxit." Idem tarn miti animo hostium suorum maledicta quam civium tulit. Itaque cum in parvulo quodam castello Graeci obsiderentur, et fiducia loci contemnentes hostem multa in deformitatem Antigoni jocarentur, et nunc staturam humilem nunc collisum nasum deriderent, " Gaudeo," inquit, " et aliquid boni spero [si in castris meis Silenum habeo 2] ". Cum vero hos fame domuisset, captis sic usus est ut eos qui militiae utiles erant in cohortes describeret, caeteros praeconi subjiceret : idque se negavit facturum fuisse, nisi expediret his dominum habere qui tarn malam haberent linguam.' ' Si vero aliqua,' ut ait Seneca in hoc loco, c in Philippo rege patre Alexandri virtus fuit,haec erat contumeliarum patientia, ingens instrumentum ad tutelam regni. Nam cum legati Atheniensium venirent ad eum, et ipse quaereret quid esset gratum Atheniensibus, unus respondit, " Te suspendere." Et cum indignatio circumstantium ad tam inhumanum responsum exorta erat, eos Philippus conticescere jussit, et ilium legatum salvum et incolumem dimitti. " At vos " inquit, " caeteri legati nuntiate Atheniensibus multo superbiores esse qui ista dicunt, quam qui impune dicta audiunt." ' Alexander3 vero Macedo Antigoni nepos, et films Philippi qui licet superbus 1 inextricabilem luctum, D. et O. 2 Omitted in MS. 3 De Ira, ii. 23. 294 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. et perversus moribus fuerit, tamen, ut ait Seneca secundo libro, ' cum legisset epistolam matris qua admonebatur ut a veneno Philippi medici caveret, acceptam potionem non deterritus bibit. Plus sibi de amico suo credidit. Hoc ego in Alex- andro laudo, quia nemo tarn obnoxius irae fuit. Quanto major moderatio in regibus hoc laudanda magis est.' Seneca libro tertio [ait] ' Pisistratum 1 Atheniensium tyrannum me- moriae proditur, cum multa in crudelitatem ejus ebrius conviva dixisset, nee deessent qui vellent ei manus commodare, et alius hinc et alius illinc faces subderent, placido animo tulisse et hoc irritantibus respondisse "non magis se succensere quam si quis obligatis oculis in se concurrisset." ' Marcus Cato 2 secundum historias, nulli secundus virtute, in sapientia magnus princeps Romanorum, quern, ut dicit Seneca secundo libro, 1 cum ignorans in balneo quidain percussit imprudens (quis enim illi sciens faceret injuriam ?) postea satisfacienti inquit, " Non memini me percussum"; melius putavit non agnoscere quam vindicare.' Et in tertio libro dicit * Multa divus Augustus 3 digna memoria fecit dixitque ex quibus apparet iram illi non imperasse. Timagenes historiarum scriptor quaedam in ipsum, quaedam in uxorem ejus, quaedam in totam domum ejus dixerat, nee perdiderat dicta. Magis enim circumfertur et in ore hominum est temeraria urbanitas. Saepe ilium monuit Caesar ut moderatius lingua uteretur. Patienter sustinuit ; nunquam cum Pollione hospite inimici sui questus est. Hoc dumtaxat Pollioni dixit, " Fruere, mi Pollio, fruere.'" Et infert Seneca, ' Dicat itaque sibi quisque, Numquid potentior sum Philippo ? illi tamen impune maledictum est. Numquid in domo mea plus possum quam in toto orbe terrarum divus Augustus potuit ? Ille tamen contentus fuit a conviciatore suo secedere.' CAPITULUM IX. Remedies Remedia vero habemus contra iram, ex consideratione malarum conditionum ejus : deinde per exempla sapientium et potentium excitamur. Ad haec docet Seneca remedia magis 1 De Ira, iii. n. 2 ib. ii. 32. 3 ib. iii. 23, 24. The quotation is much condensed. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 295 propria. Quorum unum est notitia veritatis ante quam iras- (i) Clear camur. Nam, ut dicit secundo libro, * Ex l his quae nosj^™^10 offendunt, alia renunciantur nobis, alia ipsi audimus aut f*cts in videmus. De his quae narrata sunt, non debemus cito cre- dere ; multi enim mentiuntur ut decipiunt, multi quia decepti sunt. Alius criminatione gratiam captat et fingit injuriam, ut videatur doluisse factarn. Est aliquis malignus, et qui amicitias cohaerentes diducere velit. . . . De parvula summa judicature tibi res sine teste non probaretur. Testis sine jurejurando non valeret. Utrique parti dares actionem, dares tempus, non semel audires. Magis enim veritas elucet, quo saepius ad manum venit. Amicum condemnas de praesen- tibus? antequam audias, antequam interroges, antequam illi aut accusatorem suum nosse liceat aut crimen, irasceris ? . . . Hie ipse qui ad te detulit, desinet dicere si probare debuerit. "Non est," inquit, "quod me protrahas. Ego productus negabo; alioquin nihil unquam tibi dicam." Eodem tempore et instigat, et ipse se certamini et pugnae subtrahit. Qui dicere tibi nisi clam non vult, paene non dicit. Quid est iniquius quam secreto credere, palam irasci?' Et iterum dicit, ' Plurimum2 mali credulitas facit. Saepe ne audiendum quidem est, quo- niam in quibusdam rebus satius est decipi quam diffidere.' Quarundam vero rerum testes sumus, sed 'tollenda est ex animo suspicio et conjectura, fallacissima irritamenta ; " Ille me parum humane salutavit. Ille osculo meo non adhaesit. Ille inchoatum sermonem cito abrupit. Ille ad coenam non vocavit. Illius vultus aversior visus est." Non deerit suspi- cion! argumentatio : simplicitate opus est et benigna rerum aestimatione ; nihil nisi quod in oculos incurret manifestumque erit credamus ; et quotiens suspicio nostra vana apparuerit, objurgemus credulitatem. Haec enim castigatio consuetu- dinem efficiet non facile credendi.' Et ideo dicit in tertio libro, ' Multos absolvemus 3 si coeperimus ante judicare quam irasci. Nunc autem primum impetum sequimur ; deinde quamvis vana nos concitaverint, perseveramus ne videamur cepisse sine causa : et quod iniquissimum est, pertinaciores nos facit iniquitas irae. Retinemus enim illam et augemus, quasi 1 De Ira, ii. 29. a ib. ii. 24. * ib. iii. 29, 30. 296 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. argumentum sit juste irascentis graviter irasci.' . . . 'Quod accidere vides animalibus brutis, id in homine deprehendes Et taurum color rubicundus excitat, ad umbram aspis assurgit, ursos leonesque mappa proritat. Omnia quae fera ac rabida sunt, consternantur ad vana.' Et consimile dicit libro secundo, 'Vanis vana1 terrori sunt. Curriculi motus rotarumque versata facies leones redegit in caveam. Elephantos porcina vox terret.' Et in tertio dicit: 'Idem inquietis2 et stolidis ingeniis evenit. Rerum suspicione feriuntur adeo quidem ut injurias vocent modica beneficia, in quibus frequentissima, certe acerbisstma, iracundiae materia est. Carissimis enim irascimur quod minora nobis praestiterint quam mente con- cepimus, quamque alii tulerint. ..." Minus habeo quam speravi . . . quam debui." Haec pars maxime metuenda est ; hinc pernicissimae irae nascuntur, et sanctissima quaeque invasurae. Divum Julium plures amici confecerunt quam inimici, quorum non expleverat spes inexplebiles . . . Neque enim quisquam victoria liberalius usus est, ex qua nihil sibi vindicavit nisi dispensandi potestatem. Sed quemadmodum sufficere tarn improbis desideriis posset, cum tantum omnes concupiscerent, quantum unus poterat ? . . . Haec res sua in reges arma con- vertit, fidissimosque eo compulit ut de morte eorum cogitarent, pro quibus et ante quos mori votum habuerant. Nulli ad aliena respicienti sua placent. . . . Tanta importunitas hoini- num est, ut quamvis multa acceperint, injuriae loco sit plus accipere potuisse. Dedit mihi praeturam : sed consulatum speraveram. . . . Dedit mihi quae debebat alicui dare : de suo nihil protulit. Age potius gratias pro his quae accepisti. Reliqua expecta, et nondum plenum esse te gaude. Inter voluptates est superesse quod speres. . . . Considera quanto antecedas plures quam sequaris.' (a) Delay Secundum est mora in exactione poenae. Unde Seneca actta^ dicit secundo libro, * Maximum 3 remedium irae mora est. Hoc ab ilia pete in initio, non ut ignoscat, sed ut judicet : desinet, si expectat.' Et in tertio dicit ' Nihil tibi 4 liceat, dum irasceris. Quare ? quia vis omnia licere. Pugna tecum : 1 De Ira, ii. n. " ib. iii. 30, 31. 3 ib. ii. 29. * ib. iii. 12, 13. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 297 si vincere iram non potes, te incipit vincere. Si abscond itur, si exitus illi non datur, signa ejus obruamus, et illam quantum fieri potest occultam secretamque teneamus. Cum magna id nostra molestia fiet. Cupit enim exsilire et incendere oculos et mutare faciem. Sed si eminere illi extra nos licuit, supra nos est. In imo pectoris secessu recondatur: feraturque, non ferat. Immo in contrarium omnia ejus indicia flectamus. Vultus remittatur, vox lenior sit, gradus lentior. Paulatim cum exterioribus interiora formantur. In Socrate irae signum erat vocem submittere, loqui parcius. Apparebat tune ilium sibi obstare . . . Rogemus amicissimum quemque ut tune maxime libertate adversus nos utatur, cum minime illam pati poterimus, nee adsentiatur irae nostrae. Contra hoc potens malum, et apud nos gratiosum . . . optimum est notis vitiis impedimenta prospicere, et ante omnia ita componere animum, ut etiam gravissimis rebus subitisque concussus iram aut non sentiat, aut magnitudine inopinatae injuriae exortam in altuni retrahat, nee dolorem suum pro- fiteatur.' Et in secundo libro similiter utrumque remedium jam dictum congregat pulcre et utiliter, dicens, ' Contra primas l itaque causas pugnare debemus : causa enim iracundiae opinio injuriae est, cui non facile credendum est. Ne aper- tis quidem manifestisque statim accedendum est. Quaedam enim falsa veri speciem ferunt. Dandum semper est tempus : veritatem tempus aperit. Ne sint aures criminantibus faciles ; hoc humanae naturae vitium suspectum notumque nobis sit, quod quae inviti audimus libenter credimus, et antequam judicemus, irascimur. Quid quod non crimina- tionibus tantum sed suspicionibus impellimur? et ex voltu risuque alieno pejora interpretati innocentibus irascimur ? Itaque agenda est contra se causa absentis et in suspense ira retinenda. Potest enim poena dilata exigi: non potest exacta revocari.' Et ideo adhuc dicit in tertio, ' Non expedit 2 omnia videre, omnia audire ; multae nos injuriae transeant, ex quibus plerasque non accipit, qui nescit. Non vis esse iracundus ? ne fueris curiosus. Qui inquirit quid de se dictum 1 De Ira, ii. 22. a ib. iii. n. 298 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. sit, qui malignos sermones, etiamsi secret! habiti sunt, eruit, se ipse inquietat. Quaedam interpretatio eo perducit ut videan- tur injuriae; itaque alia differenda sunt, alia deridenda, alia donanda. Circuinscribenda tnultis modis ira est : pleraque in lusum jocumque vertaritur.' Et praeter haec omnia argu- mentum triplex contra iram proponit in secundo : arguit enim sic : ' Nefas est 1 nocere patriae ; ergo civi quoque, nam hie pars patriae est. Sanctae partes sunt, si universum venerabile est. Ergo et homini, nam hie in majori tibi urbe civis est,' scilicet in mundo. Secundum est per simile in membris ejusdem corporis, sic : ' Quid si nocere velint manus pedibus, manibusque oculi ? Ut omnia inter se membra consentiunt, quia singula servari totius interest, ita homines singulis parcent, quia ad coetum geniti sunt.' Tertium argumentum est propriissimum et pulcherrimum, ctijus conclusionem prae- mittit, dicens, * Ergo ira abstinendum est, sive par est qui lacessendus est, sive superior, sive inferior. Cum pare contendere anceps est, cum superiore furiosum, cum inferiore sordidum.' Et ait, ' Vir bonus2 est qui injuriam fecit? Noli credere. Malus ? noli imitari. Dabit poenas alteri quas debet tibi : et sibi dedit, qui peccavit.' Reason for Multa vero alia stint consideranda circa iram, quae omnia ion6"!)"280 Pen<^ent principaliter ex libris Senecae, de Ira et de dementia. this vice. Sed quia sermo praesentis tractatus est persuasionis gratia, non scripti principalis, ideo facio finem in his. Abundantius vero locutus sum de hoc vitio quia totum genus humanum semper violabit et confundet dum homo statum istius morta- litatis obtinebit. Vitium enim pessimum est, et maxima homini innaturale, et in periculum ejus excandens. Et ideo copiosius et specialius de hac parte conscripsi. CAPITULUM X 3. Et cum jam dictum est de ira, quae pugnat cum adversis et vincitur, nunc aliqua inferentur quae vincunt adversa et 1 De Ira, ii. 31, 34. 3 ib. ii. 30. In this quotation Bacon substitutes imitari for mirari. 3 The following pages to p. 303 are occupied with extracts from Seneca's dialogue De Providentia. Apart from obvious errors of the transcriber, some of MORA US PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 299 negligunt prospera hujus mundi. Fecit vero Seneca librum Resigna- ad Lucilium cujus titulus est, Cum mundus providentia adversity gubernetur, quare multa mala viris bonis accidant ? In quo £ om , Senecas dicit, ' Cum videris bonos viros acceptosque Deo laborare dialogue sudare, per arduum escendere 1, malos autem lascivire et Jeen£™vl~ voluptatibus fluere, cogita nos filiorum modestia delectari, vernularum licentia : illos disciplina tristiori contineri ; horum Cap. i, 2 ali audaciam. Bonum virum Deus in deliciis non habet ; experitur, indurat, sibi ilium parat. Nihil accidere bono viro mali potest: non miscentur contraria. Quemadmodum tot amnes, tantum superne dejectorum imbrium, tanta medica- torum vis fontium non mutant saporem maris, ne remittunt quidem ; ita adversarum impetus rerum viri fortis non vertit animum. Manet in statu, et quicquid evenit in suum colorem trahit : est enim omnibus externis potentior. Nee hoc dico, non sentit ilia ; sed vincit, et quietus et placidus contra incur- rentia attollitur. Omnia adversa exercitationes putat ' . . . * Marcet sine adversario virtus. Tune apparet quanta sit quantumque polleat, cum quid possit patientia ostendit.' ' Quicquid accidit boni consulant, in bonum vertant. Non quid, sed quemadmodum feras, interest. Non vides quanto aliter patres aliter matres indulgeant? Illi exercitari jubent liberos ad studia subeunda mature, feriatis diebus non patiuntur esse otiosos, et sudorem illis, aliquando lacrymas excutiunt. At matres fovere in sinu, continere in umbra volunt : nunquam flere, nunquam laborare, nunquam con- tristari. Patrium Deus adversos bonos viros habet animum, et illos fortiter amat, et, Operibus, inquit, doloribus damnis exagitentur, ut verum colligant robur. Languent per iner- tiam saginata : nee labore tantum, sed motu et ipso sui onere deficiunt. Non fert ullum ictum illaesa felicitas. At ubi assidua fuit cum incommodis suis rixa, callum per injurias duxit, nee ulli malo cedit, sed etiam si cecidit, de genu which are noted, the quotations are nearly exact, except that here as else- where, for Di immortales, Bacon usually substitutes Deus ; the singular being of course in many places used by Seneca himself. Words necessary to com- plete the sense have been occasionally supplied from Seneca, and are enclosed in brackets. 1 D. et O. extendere. 300 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. pugnat ' . . . ' Ecce [par] deo dignum [spectaculum], vir fortis cum fortuna mala compositus.' De Provi- ' Nihil mihi videtur infelicius eo cui nihil unquam evenit adversi1. Non licuit enim illi se experiri Indignus visus est a quo aliquando vinceretur fortuna ; quasit dicat, " Istum mihi adversarium assumam ? statim arma submittet. Non opus est in ilium tota potentia mea . . . non potest sustinere vultum meum . . . pudet congredi cum homine vinci parato." Igno- miniam judicat gladiator cum inferiore componi, et scit eum sine gloria vinci, qui sine periculo vincitur. Idem facit fortuna : fortissimos sibi pares quaerit, quosdam fastidio transit, contu- macissimum quemque et rectissimum aggreditur, adversus quern vim suam intendat. . . . Magnum2 exemplum nisi mala fortuna non invenit . . . Quanto plus tormenti tanto plus est gloriae : . . . prosperae res in plebem et in vilia ingenia deveniunt. Cap. 4. 'At calamitates terroresque mortalium sub jugum mittere, proprium viri magni est. Semper vero esse felicem et sine morsu animi transire vitam ignorare est rerum naturae alteram partem. Magnus es vir ; sed unde scio, si tibi fortuna non dat facultatem exhibendae virtutis? . . . Miserum te judico quod nunquam fuisti miser. Transisti sine adversario vitam. Nemo sciet quid potueris ; ne tu quidem ipse. Opus est enim ad notitiam sui experimento. Quid quisque possit nisi tentando 3 non didicit. Itaque quidam ipsi ultro se cessantibus malis obtulerunt et virtuti iturae in obscurum occasionem per quam enitesceret 4 quaesierunt. Gaudent,' in- quit, ' magni viri aliquando rebus adversis, non aliter quam fortes mllites bellis5. . . . Avida est periculi virtus : quo tendat, non quid passura sit cogitat : quoniam etiam quod passura est, gloriae pars est. Militares viri gloriantur vulneribus ; laeti fluentem meliori casu sanguinem ostentant. Idem licet fecerint qui integri revertuntur ex acie, magis spectatur qui saucius redit. . . .' ' Gubernatorem in tempestate, in acie 1 Of this sentence, quoted from Demetrius, Seneca says that it is always ringing in his ears. 2 malum, pro magnum, MSS. 3 experimento, pro tentando, in MSS. 4 innotesceret, MSS. * belli triumpho, MSS. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 301 militem intelligas. Unde possum scire quantum adversus paupertatem tibi animi sit, si divitiis diffluis? Unde possum scire, quantum adversus ignominiam et infamiam odiumque populare constantiae habeas, si inter plausus senescis? . . . Nolite vos expavescere quae Deus velut stimulos admoveat animis ; calamitas virtutis occasio est. IlJos merito quis dixerit miseros qui [nimia] felicitate torpescunt, quos velut in mari lento tranquillitas iners detinet . . . magis urgent saeva inex- pertos ; grave est teneris cervicibus jugum. Ad suspicionem vulneris tiro pallescit ; audacter veteranus cruorem suum spectat, qui scit se saepe vicisse post sanguinem. 'Hositaque Deus quos probat, quos amat, indurat . . . exercet. Eos autem quibus indulgere videtur, molles Venturis malis servat. Erratis si quern judicatis exceptum : veniet ad ilium diu felicem sua portio. Quisquis videtur dimissus esse, dilatus est. Quare Deus optimum quemque aut mala valetudine aut luctu aut aliis incommodis afficit? Quia in castris quoque periculosa fortissimis imperantur. Dux lectissimos mittit qui nocturnis hostem adgrediantur insidiis. . . . Nemo eorum qui exeunt dicit, male de me imperator meruit ; sed, bene judicavit. Idem dicant quicumque jubentur1 pati timidis igna- visque flebilia ; digni visi sumus Deo in quibus experiretur, quantum humana natura posset pati. Fugite delicias, fugite enervatam felicitatem, qua animi permadescunt et, nisi aliquid intervenit quod humanae sortis admoneat, velut perpetua ebrietate sopiti. . . . Cum omnia quae excesserunt modum noceant, periculosissima felicitatis intemperantia est. . . . Hanc rationem Deus sequitur in bonis viris quam in discipulis suis praeceptores, qui plus laboris ab iis exigunt in quibus certior spes est. . . . Nunquam virtutis molle documentum est. Verberat nos et lacerat fortuna. Patiamur ; non est saevitia, certamen est ; quo saepius adierimus, fortiores erimus. Soli- dissima corporis pars est quam frequens usus exagitavit. Praebendi fortunae sumus, ut contra illam ab ipsa duremur. Paulatim nos sibi pares faciet. Contemptum periculorum assiduitas periclitandi dabit. Sic sunt nauticis corpora a ferendo mari dura ; agricolis manus tritae, ad excutienda 1 videntur, pro jubentur, MSS. 302 - OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. tela militares lacerti valent, agilia sunt membra cursoribus ; id in quoque solidissimum est quod exercuit. Ad contem- nendam malorum potentiam animus patientia pervenit. . . . Quid miraris bonos viros, ut confirmentur, concuti? Non est arbor solida nee fortis nisi in quam frequens ventus incursat. Ipsa enim vexatione constringitur, et radices certius figit. Fragiles sunt quae in aprica valle l creverunt. Pro ipsis ergo bonis viris est ut esse interriti possint, multum inter formi- dolosa versari et aequo animo ferre quae non sunt mala nisi male sustinenti. Cap. 5. ' Hoc est propositum Deo quod sapienti viro ostenderet. . . . Boni viri laborant, impendunt, impenduntur et volentes quidem ; non trahuntur a fortuna, sequuntur illam et aequant gradus. Si scissent antecessissent . . . Hoc2 unum de te, o Deus, queri possum quod non ante mihi voluntatem tuam notam fecisti ; prior enim ad ista venissem, ad quae nunc vocatus adsum. . . . Vis aliquam partem corporis ? sume. Non magnam rem promitto. Cito totum relinquam. Vis spiritum? nullam moram faciam, quominus recipias quod dedisti. A volente feres, quicquid petieris. Quid ergo ? maluissem offerre quam tradere. Accepimus peritura peri- turi. . . . Nos laeti ad omnia et fortes cogitemus nihil perire de nostro. Quid est boni viri? praebere se fato. Grande solatium est cum universo rapi. . . . Ignis aurum probat ; miseria viros fortes. De Provi- ' Quare tamen bonis viris patitur aliquid mali Deus fieri ? flenti(?> omnia mala ab illis removet, scelera, flagitia3 cogitationes improbas, avida consilia, libidinem caecam. et alieno immi- nentem avaritiam. Ipsos tuetur ac vindicat. . . . Democritus divitias projecit, onus illas bonae mentis existimans. Quid 1 At this point the Dublin MS. suddenly shifts into another context ; the rupture of continuity occurring on the twelfth line of folio 224 a. The sentence is continued on folio 229 c, thirteen lines from the bottom. In the Bodleian MS. a corresponding error occurs; but the sentence is broken off at the end of one folio, and is continued with the first word of a subsequent folio : a mere transposition of pages, in fact. This seems to indicate that the Dublin MS. was copied from O. a The following eight lines are quoted by Seneca from Demetrius, under the form of a prayer to the Immortal Gods. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 303 ergo ? miraris, si id Deus bono viro accidere patitur quod vir bonus aliquando vult sibi accidere? . . . Puta itaque Deum dicere, Quid habetis quod de me queri possitis vos quibus recta placuerunt? aliis bona falsa circumdedi, et animos inanes velut longo fallacique somnio lusi ; auro illos et ebore adornavi ; intus boni nihil est. Isti quos pro felicibus l aspi- cis si non qua occurrunt, sed qua latent videris, miseri sunt, sordidi, turpes, ad similitudinem parietum suorum extrinsecus culti. Non est ista solida et sincera felicitas. Crusta est, et quidem tenuis. Itaque dum illis licet stare et ad arbitrium suum ostendi, nitent et imponunt ' (id est pingunt). ' Cum aliquid incident quod disturbet et detegat, tune apparet quan- tum altae ac verae foeditatis alienus splendor absconderit. Vobis dedi bona certa, mansura, quanto magis versaverit aliquis et undique inspexerit, meliora majoraque. Permisi vobis metuenda contemnere, cupiditates fastidire. Non fulgetis extrinsecus, bona vestra introrsus obversa sunt. Sic mundus exteriora contempsit, spectaculo sui laetus. Intus omne posuit bonum. Non egere felicitate, felicitas vestra est. At multa incidunt tristia horrenda, dura toleratu. Quia non poteram vos istis subducere, animos vestros ad versus omnia armavi. Fortiter ferte ; hoc est quo Deum antecedatis ; Ille extra patientiam malorum est ; vos supra patientiam. . . . Dum optatur vita, mortem condiscite.' CAPITULUM XI. Et in libro ad Serenum, Quare in sapientem non cadit Proofs that injuria nee contumelia ; proponit nunquam sapientem in- ^,^0 be juriam recipere nee contumeliam posse. Et probat hoc, affected < ~r „ ... 'neither by dicens ; Ego vero 2 sapientem non imagmano honore ver- injury nor borum exornare constitui, sed eo loco ponere quo nulla permittatur injuria. Quid ergo ? nemo erit qui lacessat, Seneca's qui temptet ? nihil in rerum natura tarn sacrum est, quod B^O sacrilegum non inveniat ; sed non ideo divina minus in stantin. Cap. 3. 1 fidelibus, pro felicibus, MS. 2 From this point to p. 311, follow extracts from the dialogue Ad Serenum, De Constaniia Sapientis (noted as Dial. lib. ii. in Haase's edition). 304 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. sublimi sunt. . . . Invulnerabile est non quod non feritur, sed quod non laeditur : ex hac tibi nota sapientem exhibeo. Numquid dubium est quin certius robur sit quod non vincitur quam quod non lacessitur, cum dubiae sint vires inexpertae, at merito certissima firmitas habeatur quae omnes incursus respuit ? sic tu sapientem melioris scito esse naturae, si nulla illi injuria nocet, quam si nulla ei fit. Et ilium fortem virum dicam, quern bella non subigunt nee admota vis hostilis exterret, non cui pingue otium est inter desides populos. Hoc igitur dico, sapientem nulli esse injuriae obnoxium. Itaque non refert quam multa in ilium conjiciantur tela, cum sit nulli penetrabilis ; quomodo quorundam lapidum inexpugnabilis ferro duritia est, nee secari adamas aut caedi vel deteri potest, sed incurrentia ultro retundit. Quemad- modum quaedam non possunt igne consumi, sed flamma circumfusa rigorem suum habitumque conservant : quemad- modum project! quidam in altum scopuli mare frangunt nee ipsi ulla saevitiae vestigia tot verberati saeculis ostentant ; Cap. 4. ita sapientis animus solidus est et id roboris colligit, ut tarn tutus sit ab injuria quam ilia quae retuli.' . . . ' Majore enim intervallo a contactu inferiorum abductus est, quam ut ulla vis noxia usque ad ilium vires suas perferat. . . . Quicquid [fit] in sapientem proterve, petulanter, proterve, frustra temptatur.' De Con- ' Dividamus, si tibi videtur, Serene, injuriam a contumelia. Prior ilia natura gravior est, haec levior et tantum delicatis gravis, qua non laeduntur homines sed ofTenduntur. Tanta est tamen animorum dissolutio et vanitas, ut quidam nihil acerbius putent : sic invenies servum qui flagellis quam colaphis caedi malit, et qui mortem ac verbera tolerabiliora credat quam contumeliosa verba. Ad tantas ineptias per- ventum est, ut non dolore tantum sed doloris opinione vexemur1, more puerorum, quibus metum incutit umbra et personarum deformitas et depravata facies. . . . Injuria pro- positum hoc habet aliquem malo afficere. Malo autem sapientia non relinquit locum. Unum enim illi malum est turpitude peccati 2, quae intrare eo ubi jam virtus honestumque 1 versemur, MSS. 2 peccati, ins. MSS. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 305 est, non potest. . . . Omnis injuria est diminutio ejus in quern incurrit, nee potest quisquam injuriam accipere sine aliquo detrimento vel dignitatis vel corporis vel rerum extra nos positarum. Sapiens autem nihil perdere potest. Omnia enim in se reposuit, nihil fortunae credit, bona sua in solido habet, contentus virtute, quae fortuitis non indiget ideoque nee augeri nee minui potest. Nam [et] in summum perducta increment! non habet locum, et nihil eripit fortuna nisi quod dedit. Virtutem autem non dat, ideo nee detrahit. Libera enim est, inviolabilis, immota, inconcussa. Sic contra casus indurat ut ne inclinari quidem, nedum vinci possit. . . . Rectos oculos tenet, nihil ex vultu mutat, sive illi dura sive secunda ostentantur. Itaque nihil perdet quod perire sensurus sit. Unius enim in possessione virtutis est, ex qua depelli nunquarn potest. Caeteris precario utitur : quis autem jactura movetur alieni ? Quodsi injuria nihil laedere potest ex his quae propria sapientis sunt, quia virtute sua salva sunt, injuria sapienti non potest fieri. Megaram rex l Demetrius ceperat cui cognomen2 Poliorcetes fuit. Ab hoc autem Stilbon philosophus interrogatus num aliquid perdidisset, Nihil, inquit ; omnia mea mecum sunt. Atqui et patrimonium ejus in praedam cesserat, et filias rapuerat hostis et patria in alienam ditionem 3 pervenerat, et ipsum rex circumfusus vic- toris exercitus armis ex superiore loco rogitabat. [At] ille victoriam illi excussit, et se urbe capta non invictum tantum, sed indemnem esse testatus est : habebat enim vera secum bona, in quae non est manus injectio. At quae dissipata et direpta ferebantur, non judicabat sua, sed adventicia et nutum fortunae sequentia ; ideo ut non propria dilexerat. Omnium enim extrinsecus affluentium lubrica et incerta possessio est.' Sapiens * aspicit dura . . . et fert secunda De Con- moderate, nee illis cedens 4 nee his fretus. Unus idemque inter diversa est, nee quicquam suum nisi se putat esse, ea parte qua melior est. . . . Ilia quae sapientem tuentur et a flamma et [ab] incursu tuta sunt ; nullum introitum praebent, excelsa, inexpugnabilia, deo aequa.' 1 rex, ins. MSS. a nomen, MSS. s conditionem, MSS. * cadens, MSS. In this sentence Seneca has, aspiciat, and, ferat. VOL. II. X 3o6 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. De Con- ' Non est quod dicas ista, ut soles, hunc sapientem nostrum1 stantia, nusquam inveniri. Non fingimus illud humani ingenii vanum decus, nee ingentem imaginem falsae rei concipimus, sed qualem confirmamus et exhibuimus . . . raro forsitan mag- nisque aetatum intervallis unum. Neque enim magna et excedentia solitum et vulgarem modum crebro gignuntur. Caeterum M. Cato vereor ne supra nostrum exemplar sit. Denique validius debet esse quod laedit eo quod laeditur. Non est autem fortior nequitia virtute : non potest ergo laedi sapiens. Injuria in bonos nisi a malis non temptatur. Bonis inter se pax est. Mali non tarn bonis 2 perniciosi quam inter se. Quodsi laedi nisi infirmior non potest, malus autem bono infirmior est ... injuria in sapientem virum non cadit. [Illud] enim jam non es admonendus, neminem bonum esse nisi sapientem. Si injuste, inquis, Socrates damnatus est, injuriam accepit. Hoc loco intelligere nos oportet posse evenire ut faciat aliquis injuriam mihi, et ego non accipiam : tanquam si quis rem quam e villa mea subripuit in domo mea ponat, ille furtum fecerit, ego nihil perdiderim. ... Si quis cum uxore sua tanquam aliena concumbat, adulter erit, quamvis ilia adultera non sit. Aliquis mihi venenum dedit, sed vim suam remixtam cibo perdidit; venenum illud dando sceleri se obligavit, etiam si non nocuit. . . . Omnia scelera etiam ante effectum operis, quantum culpae satis est, perfecta sunt. ... Si injuriam accepi, necesse est factam esse. Si est facta, non est necesse accepisse me ; multa enim incidere possunt quae submoveant injuriam.' Cap. 8. 'Praeterea justitia nihil injustum pati potest, quia non coeunt contraria . . . ergo sapienti injuria non potest fieri. Nee est quod mireris : si nemo potest illi injuriam facere, ne prodesse quidem quisquam potest. Sapienti nihil deest quod accipere possit loco muneris. . . . Non potest ergo quisquam aut nocere sapienti aut prodesse; quoniam divina nee juvari desiderant nee laedi possunt. Sapiens autem vicinus proximusque Deo consistit, excepta mortalitate similis Deo. Ad ilia nitens pergensque excelsa, ordinata, intrepida, aequali et concordi3 cursu fluentia, secura, benigna, bono 1 virum, pro nostrum, MSS. 2 boni, MSS. 3 ex certo cursu, MSS. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 307 publico nata, et sibi et aliis salutaria,nihil humile concupiscet, nihil flebit, qui rationi innixus per humanos casus divino incedet animo. Non habet unde accipiat injuriam. Ab homine me tantum dicere putas? Ne a fortuna quidem, quae, quotiens cum virtute congressa est, nunquam par recessit. . . . Et si fortunae injurias moderate fert. quanto magis hominum potentium, quos scit fortunae manus esse?' 'Adjice nunc quod injuriam nemo immota mente accipit, Cap. 9. sed ad sensum ejus perturbatur. Caret autem perturbatione vir erectus. Erroribus moderatur suis altae quietis et placidae. Nam si tangit ilium injuria, et movet et impedit. Caret autem ira sapiens, quam excitat injuriae species, nee aliter careret ira nisi et injuria, quam scit sibi non posse fieri: inde tarn erectus laetusque est, inde continuo gaudio elatus. Adeo ad offensiones rerum hominumque non contrahitur l, ut ipsa illi injuria usui sit, per quam experimentum sui capit et virtutem temptat.' 'Quoniam priorem partem percurrimus, ad alteram trans- Cap. 10. eamus,' scilicet contumeliam. ' Est minor injuria, quam queri magis quam exequi possimus, quam leges quoque nulla vindicta dignam putaverunt. Hunc affectum movet humilitas animi contrahentis se ob factum dictumque inhonorificum. Ille me hodie non admisit cum alios admitteret : sermonem meum aut superbe adversatus est, aut palam risit . . . et alia hujus notae, quae quid vocem nisi querelas nausiantis animi? in quae fere delicati et felices incidunt. . . . Nimio otio ingenia natura infirma et muliebria, et inopia verae injuriae lascivientia, his commoventur, quarum pars major constat vitio interpretantis. Itaque nee prudentiae quicquam in se esse nee fiduciae ostendit, qui contumelia afficitur. Non dubie enim contemptum se judicat, et hie morsus non sine quadam humilitate animi evenit supprimentis se ac descendentis 2. Sapiens autem a nullo contemnitur. Magnitudinem suam novit, nullique tantum de se licere nuntiat sibi, et omnes has, quas non miserias animorum sed molestias dixerim, non vincit sed ne sentit quidem. Alia sunt quae sapientem feriunt, 1 trahitur, MSS. a detendentis, MSS. X 2 3o8 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. etiam si non pervertunt 1, ut dolor corporis et debilitas, aut amicorum liberorumque amissio, et patriae bello flagrantis calamitas. Haec non nego sentire sapientem. Nee enim lapidis [illi] duritiam ferrive asserimus. Nulla virtus est quae non sentiat perpeti. Quid ergo est? quosdam ictus recipit, sed receptos evincit et sanat et comprimit. Haec vero minora ne sentit quidem, nee adversus ea solita ilia virtute utitur dura tolerandi, sed aut non adnotat, aut digna risu putat. De Con- ' Praeterea cum magnam partem contumeliarum superbi stantia, insolentesque faciant et male felicitatem ferentes, habet quo istum affectum inflatum respuat, pulcherrimam virtutem omnium magnanimitatem : ilia quicquid ejusmodi est trans- currit, ut vanas species somniorum visusque nocturnes nihil habentes solidi atque veri . . . Contumelia a contemptu dicta est, quia nemo nisi quem contempsit tali injuria notat. Nemo autem majorem melioremque contemnit, etiam si facit aliquid quod contemnentes solent. Nam et pueri os parentum feriunt, et crines matris turbavit laceravitque infans et sputo adspersit, aut nudavit in conspectu suorum tegenda, et verbis ob- scaenioribus non pepercit. Et nihil horum contumeliam dicimus. Quare? quia qui fecit contemnere non potest . . . Quanta autem dementia est iisdem modo delectari, modo offendi, et rem ab amico dictam maledictum vocare, [a servulo] joculare convicium ? Cap. 12. ' Quem animum nos adversos pueros habemus, hunc sapiens adversus omnes, quibus etiam post juventam canosque pueri- litas est. An quicquam isti profecerunt quibus animi mala2 sunt auctique in majus errores, qui a pueris magnitudine tantum formaque corporum differunt, caeterum non minus vagi incertique, voluptatum sine delectu appetentes, trepidi et non ingenio sed formidine quieti ? Non ideo quicquam inter illos puerosque interesse quis dixerit, quod illis talorum nucumve et aeris minuti avaritia est, his auri argentique et urbium . . . Ergo par pueris longiusque progressis sed in alia majoraque error est. Non immerito itaque horum contumelias 1 pro virtute, MSS. 8 This passage is regarded as a locus corruptus by most editors of Seneca. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 309 sapiens ut jocos accipit. Et aliquando illos tanquam pueros malo poenaque admonet et afficit, non quia accepit injuriam, sed quia fecerunt emendat *, et ut desinant facere. Sic enim et pecora verbere domantur, nee irascimur illis cum sessorem recusaverunt, sed compescimus ut dolor contumaciam vincat. Ergo et illud solutum scies . . . quare si non accepit injuriam sapiens nee contumeliam, punit eos qui fecerunt ? non enim se ulciscitur, sed illos emendat.' 4 Quis enim phrenetico medicus irascitur ? . . . hunc affectum Cap. 13. adversus omnes habet sapiens quem adversus aegros suos medicus . . . Scit sapiens omnes hos qui togati purpuratique incedunt, valentes coloratosque male sanos esse ; quos non aliter videt quam aegros intemperantes 2. Itaque ne succenset quidem, si quid in morbo petulantius ausi sunt adversus medentem, et quo animo honores eorum nihilo aestimat, eodem parum honorifice facta. Quemadmodum non placebit sibi si ilium mendicus 3 coluerit, nee contumeliam judicabit, si illi homo plebis ultimae salutanti mutuam salutationem non reddiderit, sic ne suspiciet quidem, si ilium multi divites suspexerint. Scit enim illos nihil a mendicis differre, immo miseriores esse. Illi enim exiguo, hi multo egent. Et rursus non tangetur, si ilium rex Medorum AttalusveAsiae salutantem silentio ac vultu adroganti transient. Num moleste feram si mihi non reddiderit nomen aliquis ex his . . . quorum tabernae pessimorum servorum turba refertae sunt ? Non, ut puto . . . Nullius ergo movebitur contumelia. Omnes enim inter se differunt, sapiens quidem pares illos ob aequalem stultitiam omnes putat. Nam si semel se demiserit eo, ut aut injuria moveatur aut contumelia, non potuerit unquam esse securus. Securitas autem proprium bonum sapientis est, nee committet ut, judicando contumeliam sibi factam, honorem habeat ei qui fecit. Necesse est enim a quo quisque contemni moleste ferat suspici gaudeat.' * At sapiens colaphis percussus quid faciet ? quod Cato, Cap. 14. quum illi os percussum esset : non excanduit, non vindicavit 1 emundatis is the reading of D. and O., emendatis of most editions of Seneca, Both are unintelligible ; emendat is, has been suggested. 3 intemperatos, MSS. 3 medicus, MSS. 3io OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. injuriam, ne remisit quidem, sed factam negavit ; majore animo non agnovit quam ignovisset. Quis enim nescit nihil ex his quae creduntur mala aut bona ita videri sapienti ut omnibus ? . . . non respicit quid homines turpe judicent aut miserum. Sed ut sidera contrarium mundo iter intendunt, ita hie adversus opinionem omnium vadit.' De Con- ' Et cum cogitastis quantum putetis vos pati posse, sapientis cap^. patientiae paulo ulteriorem terminum ponitis ; at ilium in aliis mundi finibus sua virtus collocavit, nihil vobiscum com- mune habentem. Quare et aspera et quaecumque toleratu gravia sunt audituque et visu refugienda, non obruetur eorum coetu, et qualis singulis talis universis obsistet. Qui dicit illud tolerabile sapienti, illud intolerabile, et animi magnitudinem intra certos fines tenet, male agit : vincit nos fortuna, nisi tota vincitur . . . Domus sapientis angusta, sine cultu, sine strepitu, sine adparatu, nullis adservatur ] janitoribus ; sed per hoc limen vacuum et ab ostiariis liberum fortuna non transit. Scit non esse illic sibi locum, ubi sui nihil est.' Cap. 16,17. 'Epicurus . . . dixit injurias tolerabiles [esse] sapienti; nos injurias non esse. Nee est quod dicas hoc naturae repugnare. Non negamus rem incommodam esse verberari et impelli et aliquo membro carere ; sed omnia ista negamus injurias esse. Non sensum illis doloris detrahimus, sed nomen injuriae ; quod non potest recipi virtute salva . . . [Utraque exempla] 2 hortantur contemnere injurias, et quas injuriarum umbras ac suspiciones dixerim, contumelias, ad quas despiciendas non sapiente opus est viro sed tantum conspiciente ; ... si merito ista mihi accidunt . . . judicium est. Si immerito, illi qui injusta facit, erubescendum est ... Fructus contumeliae in sensu et indignatione patientis est' Cap. 18. * Respiciamus eorum exempla quorum laudamus patientiam, ut Socratis, qui comoediarum publicatos in se et spectatos 3 sales in partem bonam accepit, risitque non minus quam cum 1 acervatur, MSS. * Seneca had been comparing the Epicureans and Stoics to two brave gladiators when wounded ; the first did his best to staunch the blood from his jvtfounds, the second maintained that he was not wounded at all. Bacon, as will be seen afterwards, is very unwilling to praise Epicurus. s expectabat, pro et spectatos, MSS. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 311 ab uxore Xanthippe immunda aqua perfunderetur. Antistheni mater barbara et Thraessa objiciebatur : respondit et deorum matrem Idaeam esse. * Non est in rixam colluctationemque veniendum . . . Cap. 19. Quicquid horum ab imprudentia fiet . . . negligendum et honores injuriaeque vulgi in promiscuo habendae ; nee his dolendum nee illis gaudendum . . . Non est autem libertas nihil pati. Libertas est animum superponere injuriis.' CAPITULUM XII l. Seneca libro ad Helviam matrem suam scribens de conso- Consola- latione loquitur de remediis non solum contra luctum et ^dvereU* dolorem sed contra paupertatem et exilium et contumeliam From et multa hujusmodi adversa. Male igitur sustinenti aliquam dfsSogue adversitatem remedium proponit, dicens ; ' omnes itaque Ad Hel" luctus illi suos omnia lugubria admovebo. Hoc erit non Matrem. molli via mederi, sed urere ac secare. Quid consequar ? ut Cap. 2. pudeat animum tot miseriarum victorem aegre ferre unum vulnus in corpore tarn cicatricoso. Fleant itaque diutius et gemant quorum delicatas2 mentes enervavit longa felicitas et ad levissimarum injuriarum motus conlabantur ; at quorum omnes anni per caJamitates transierunt, gravissima quoque [forti] et inmobili constantia perferant. Unum habet assidua infelicitas bonum, quod quos semper vexat, novissime indurat.' * Quemadmodum tirones leviter saucii tamen vociferantur et Cap. 3. manus medicorum magis quam ferrum horrent, at veteran i quamvis confossi patienter ac sine gemitu velut aliena corpora exsaniari patiuntur ' . . . et ideo enarrat matri omnia mala quae fortiter passa est, ut dolorem filii sui elidat. Deinde ipse Seneca per exemplum sui ipsius vult earn consolari, dicens ; ' Vincam autem puto primum, si ostendero Cap. 4, 5. nihil me pati propter quod ipse dici possim miser . . . Indico me non esse miserum. Adjiciam, quo securior sis, ne fieri quidem me posse miserum.' Et hoc probat sic. ' Bona quidem condicione geniti sumus si earn non deseruerimus. Id 1 Extracts from dialogue Ad Helviam Matrem, to p. 319. 2 dilatatas, MSS. 3i2 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. egit [rerum] natura ut ad bene vivendum non magno apparatu opus esset Unusquisque facere se beatum potest. Leve momentum in adventiciis rebus est et quod in neutram partem magnas vires habeat ; nee secunda sapientem evehunt nee adversa demittunt. Laboravit enim semper ut in se plurimum poneret, intra se omne gaudium peteret. Quid ergo? sapientem esse me dico ? Minime. Nam id qiiidem si pro- fited possum, non tantum negarem miserum esse me, sed omnium fortunatissimum et in vicinum Deo perductum prae- dicarem ; nunc, quod satis est ad omnes miserias leniendas, sapientibus me viris dedi, et nondum in auxilium mei validus in aliena castra confugi, eorum scilicet, qui facile se ac suos tuentur. Illi me jusserunt stare assidue velut in praesidio positum, et omnes conatus fortunae et omnes impetus pro- spicere multo ante quam incurrant. Illis gravis est quibus repentina est ; facile earn sustinet qui semper expectat. Nam et hostium adventus eos prosternit quos inopinantes occupavit : at qui future se bello ante bellum paraverunt, compositi et aptati primum, qui tumultuosissimus -1 est, ictum facile exci- piunt. Nunquam ego fortunae credidi, etiam cum videretur pacem agere. Omnia ilia quae in me indulgentissime con- ferebat, pecuniam honores gratiam eo loco posui, unde posset sine motu meo repetere. Intervallum inter ilia et me magnum habui. Itaque abstulit ilia, non avulsit. Neminem adversa fortuna comminuit nisi quern secunda decepit. Illi qui munera ejus velut sua et perpetua amaverunt, qui se suspici propter ilia voluerunt, jacent et moerent, cum vanos et pueriles animos omnis solidae voluptatis ignaros falsa et mobilia oblectamenta destituunt. At ille qui se laetis rebus non inflavit nee mutatis contrahit, adversus utrumque statum invictum animum tenet exploratae jam firmitatis : nam in ipsa felicitate quid contra infelicitatem valeret expertus est. Itaque ego in illis quae omnes optant existimavi semper nihil veri boni inesse : turn inania et . . . decepturo fuco circumlita inveni, intra nihil habentia fronti suae simile.' Et postea descendit ad mala specialia, scilicet exilium, paupertatem, contumeliam, dicens : * Nunc in his quae mala 1 impetuosissimus, MS. MORALIS PHILOSOPHIC: PAPS TERTIA. 313 vocantur nihil tarn terribile ac durum invenio quam quod opinio vulgi minabatur . . . Populi scita ex magna parte sapientes abrogant. ' Remote ergo judicio plurium quos prima rerum species, Ad utcumque credita [est] aufert, videamus quid sit exilium : nempe, loci commutatio est. [Ne] angustare videar vim ejus, et quicquid pessimum in se habet subtrahere ; hanc commuta- tionem loci sequuntur incommoda ; paupertas, ignominia, contemptus . . . Primum illud intueri volo quid acerbi afferat ipsa loci commutatio.' 1 Aspice agedum hanc frequentiam cui vix urbis,' Romae scilicet, ' immensae tecta sufficiunt : maxima pars istius turbae patria caret . . . Jube istos omnes ad nomen citari et, unde domo, quisque sit quaere : videbis majorem partem esse quae relictis sedibus suis venerit in maximam l . . . urbem non tamen suam. Deinde ab hac civitate discede, quae veluti communis potest dici. Omnes urbes circumi ; nulla non magnam partem peregrinae multitudinis habet.' Secundam rationem ex proprietate animae affert, dicens ; ' Mobilis etinquieta homini mens data est: nunquamse tenet, spargitur, et cogitationes suas in omnia nota atque ignota dimittit, vaga et quietis impatiens et novitate rerum laetissima. Quod non miraberis, si primam ejus originem adspexeris : non est ex terreno et gravi concreta corpore ; ex illo coelesti spiritu descendit. Coelestium autem natura semper in motu est, fugit, et velocissimo cursti agitur. Aspice sidera mundum illustrantia ; nullum eorum perstat . . . Nunc et humanum animum moleste ferre transitum et migrationem puta ; cum natura2 assidua et citatissima commutatione vel delectet se vel conservet.' Tertiam rationem inducit ex experientia per omnes nationes, dicens ; * A coelestibus agedum te ad humana con- Cap. 7. verte : videbis gentes populosque universes mutasse sedes. Quid sibi volunt3 in mediis barbarorum regionibus Graecae urbes ? quid inter Indos Persasque Macedonicus sermo ? 1 Bacon omits the words et pulcherrimam, which would hardly be true of Rome in the thirteenth century. 2 Seneca has Dei natura. * vult, MSS. 314 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. Scythia et totus ille ferarum indomitarumque gentium tractus civitates Achaiae Ponticis impositas littoribus ostentat. Totum Italiae [latus quod infero mari adluitur major Graecia fuit, Tuscos] Asia sibi vindicat. Tyrii Africam incolunt. In Hispaniam Poeni, Graeci se in Galliam intulerunt, in Graeciam Galli. Pyrenaeus Germanorurn transitus non in- hibuit. Per incognita versavit se humana levitas . . . Alii longo errore jactati non judicio elegerunt locum sed lassi- tudine . . . Illud utique manifestum est nihil eodem loco mansisse quo genitum est ... Omnes autem istae populorum transportationes quid aliud quam publica exilia sunt ? ' Ad ' Adversus ipsam commutationem locorum detractis caeteris Helvram, jncommodis quae exilio adhaerent satis hoc remedii putat Varro, doctissimus Romanorum, quod quocunque venimus jeadem rerum natura utendum est. M. Brutus satis hoc putat quod licet in exilium euntibus virtutes suas securn ferre. Haec [etiam] si quis singula parum judicat efficacia ad conso- landum exulem, utraque in unum collata fatebitur plurimum posse. Quantulum enim est quod perdidimus ? duo quae pulcherrima sunt quocunque nos moverimus sequentur : natura communis et propria virtus.' Sic vero rerum communem naturarn dicit esse ' quicquid optimum est l ; id extra humanam potentiam jacet ; nee dari nee eripi potest. Mundus hie, quo nihil neque majus neque ornatius rerum natura genuit, animus contemplator admiratorque mundi, pars ejus magnificentis- sima propria nobis et perpetua et tamdiu nobiscum mansura sunt quamdiu [ipsi] manebimus. Alacres itaque et erecti, quocunque res tulerit intrepido gradu properemus . . . Unde- cumque ex aequo ad coelum dirigitur acies, paribus intervallis omnia divina ab omnibus humanis distant.' Cap. 9. ' Angustus animus est quern terrena delectant ' . . . sicut superius est allegatum ex hoc libro. ' Brutus in eo libro quern de virtute composuit ait se Marcellum vidisse Mytilenis exulantem, et quantum modo natura hominis pateretur beatis- sime viventem, neque unquam cupidiorem bonarum artium quam illo tempore . . . Adjicit, visum sibi se magis in exilium ire qui sine illo rediturus esset quam ilium in exilio relinqui. 1 Bacon here condenses a somewhat pantheistic passage of his author. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 315 O fortunatiorem Marcellum eo tempore quo exilium suum Briito adprobavit, quam quo reipublicae consulatum 1 ... Ita te, Marcelle, disciplinis imbuisti ut scires omnem locum sapient! viro patriam esse.' 1 Bene ergo exilium tulit Marcellus, nee quicquam in animo Cap. 10. ejusmutavit loci mutatio,quamvis earn paupertas sequeretur. In qua nihtl mali esse quisquis modo nondum pervenit in insaniam omnia subvertentis avaritiae atque luxuriae, intelligit . . . Corporis exigua desideria sunt ; frigus submoveri vult, ali- mentis famem ac sitim extinguere. Quicquid extra con- cupiscitur vitiis non usibus laboratur. Non est necesse omne perscrutari profundum, nee strage animalium ventrem onerare, nee conchylia ultimi maris ex ignoto litore eruere ; di istos deaeque perdant quorum luxuria tarn invidiosi imperii fines transcendit . . . Undique convehunt omnia nota fastidienti gulae. Quod dissolutus [deliciis] stomachus vix admittat, ab ultimo portatur Oceano. Vomunt ut edant, edunt ut vomant, et epulas quas toto orbe conquirunt nee concoquere digriantur. Ista si quis despicit quid illi paupertas nocet ? . . . O misera- biles ' . . . ut superius est notatum l : et infert ; * Libet dicere ; Quid deducitis naves? quid manus et adversus feras et adversus homines armatis? quid tanto tumultu discurritis? quid opes opibus adgeritis? non vultis cogitare quam parva vobis corpora sint ? nonne furor et ultimus mentium error est, cum tarn exiguum capias, cupere multum ? Licet itaque augeatis census, promoveatis fines : nunquam tamen corpora vestra laxabitis . . . Haec accidunt divitias non ad rationem revocantibus, cujus certi fines sunt, sed ad vitiosam con- suetudinem, cujus immensum et incomprehensibile arbitrium est. Cupiditati nihil est satis, naturae satis est etiam parum.' 'Nihil homini natura quod necessarium faciebat fecit Cap. n. operosum . . . Non fortunae iste vitio sed suo pauper est ... Qui continebit itaque [se] intra naturalem modum paupertatem non sentiet ; qui naturalem modum excedit eum in summis quoque opibus paupertas sequetur. Necessariis ' enim * rebus exilia' semper 'sufficiunt, supervacuis nee regna. Animus est 1 p- 273- 316 OPERIS MAJORIS PARS SEPT1MA. qui divites facit. Hie in exilia sequitur, et in solitudinibus asperrimis, cum quantum satis est sustinendo corpori invenit, ipse bonis suis abundat et fruitur; pecunia ad animum nihil pertinet non magis quam ad deum immortalem. Omnia ista . . . lapides, aurum, argentum et magni mensarum orbes terrena stint pondera quae non potest amare sincerus animus ac naturae suae memor, levis ipse, expers, ec quandoque emissus fuerit ad summa emicaturus : interim quantum per moras membrorum et hanc circumfusam gravem sarcinam licet, celeri et volucri cogitatione divina perlustrat. Ideoque nee exulare1 unquam potest liber et Deo cognatus et omni mundo omnique aevo par . . . Corpusculum hoc, custodia et vinculum animi, hue atque illuc jactatur. In hoc supplicia, in hoc latrocinia, in hoc morbi exercentur ; animus quidem ipse sacer et aeternus est, et cui non possit injici manus.' Ad ... 'Aspice quanto major pars sit pauperum quos nihilo V1am notabis tristiores sollicitioresque divitibus : immo nescio an 12 eo laetiores sint, quod animus illorum in pauciora distringi- tur . . . Me quidem quotiens ad antiqua exempla respexi, paupertatis uti solatiis pudet, quoniam quidem eo temporum luxuria prolapsa est, ut majus viaticum exulum sit quam olim patrimonium principum fuit. Unum fuisse Homero servum, tres Platoni, nullum Zenoni a quo coepit Stoicorum rigida ac virilis sapientia [satis constat]. Num ergo quisquam eos misere vixisse dicet, ut non ipse miserrimus ob hoc omnibus videatur ? ' Cap. 13. 'Responded potest: Quid artificiose ista diducis, quae singula sustineri possunt, collata non possunt ? Commutatio loci tolerabilis est, si tan turn locum mutes. Paupertas tolera- bilis est, si ignominia absit quae vel sola opprimere animos solet. Adversus hunc quisquis me malorum turba terrebit, his verbis utendum erit ; Si contra unam quamlibet partem fortunae satis tibi roboris est, idem adversus omnes erit. Cum semel animum virtus induraverit, undique invulnerabilem praestat ; si avaritia te dimiserit, vehementissima generis humani pestis, moram tibi ambitio non faciet. Si ultimum diem non quasi poenam sed quasi naturae legem aspicis, ex 1 exclamare, MSS. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 317 quo pectore metum ' mortis * ejeceris, in id nullius rei timor audebit intrare. Si cogitas libidinem non voluptatis causa homini datam sed propagandi generis, quern non violaverit hoc secretum et infixum visceribus ipsis exitium, omnis alia cupiditas intactum praeteribit. Non singula vitia ratio sed pariter omnia prosternit ; in universum semel vincitur.' Et infert de ignominia ; ' Ignominia tu putas quemquam sapientem moveri posse qui omnia in se reposuit, qui ab opinionibus vulgi secessit? plus etiam quam ignominia est mors igno- miniosa. Socrates tamen eodem illo vultu quo triginta tyrannos solus aliquando in ordinem redegerat, carcerem intravit, ignominiam ipsi loco detracturus. Neque enini poterat career videri in quo Socrates erat . . . Nemo ab alio contemnitur, nisi a se ante contemptus est. Humilis et projectus animus sit isti contumeliae opportunus ; qui vero adversus saevissimos casus se extollit et ea mala quibus alii opprimuntur evertit ipsas miserias infularum l loco habet ; quando ' scilicet ' ita afifecti sumus ut nihil aeque magnam apud nos admirationem occupet quam homo fortiter miser. Ducebatur Athenis ad supplicium Aristides, cui quisquis occurrerat dejiciebat oculos et ingemiscebat, non tanquam in hominem justum, sed tanquam in ipsam justitiam animadver- teretur. Inventus est tamen qui in faciem ejus inspueret . . . at ille abstersit faciem et subridens ait comitanti se magi- stratui ; admone istum ne postea tarn improbe oscitet ... Si magnus vir cecidit, magnus jacuit ; rion magis ilium [putes] contemni quam cum aedium sacrarum ruinae calcantur, quas religiosi aeque ac stantes adorant.' Et cum dederit matri haec adversorum remedia, resumit omnia mala quae ei contigerunt ut doceat earn virum vincere qui tot animo virili prostravit. Dicit igitur, c Sed quanto ista Cap. 15. duriora sunt, tanto major tibi virtus advocanda est, et velut cum hoste noto ac saepe jam victo acrius est congrediendum. Non ex intacto corpore tuo sanguis hie fluxit : per ipsas cicatrices percussa es.' 1 in fabularum, MSS. 318 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. CAPITULUM XIII. Is death an Seneca de remediis fortuitorum 1, Gallioni scribens dicit, fFrom De * Morieris, ^3- es^ hominis natura non poena. Hac conditione Remediis intravi ut exirem. Stultum est timere quod vitare non Fortui- . -a/r . , . , . torum.] possis . . . Moncris : nee primus nee ultimus : multi me Cap. 2. antecesserunt, omnes sequentur . . . Me nescio [esse] animal rationale et mortale ? Cap. 7. ' Male de te opinantur homines. Sed mali. Nunc malis displicere, laudari est. Non potest ullam auctoritatem habere sententia ubi qui damnandus est damnat . . . Male de te loquuntur. Moverer, si judicio facerent ; nunc morbo faciunt. Non de me loquuntur sed de se. Nesciunt bene loqui. Faciunt non quod mereor sed quod solent . . .' Cap. 8. ' Exulabis. Erras : Omnium una est patria. Non patria mihi interdicitur sed locus2 . . . Nulla terra exilium est sed altera patria . . . Patria est ubicunque bene est. Illud autem per quod bene est, in homine non in loco est ... Si sapiens est, peregrinatur : si stultus, exulat.' Cap. 9. ' Dolor imminet. Si exiguus est, feramus : levis est patientia. Si gravis est, feramus : non levis est gloria . . . Dura res est dolor. Immo tu mollis. Pauci dolorem ferre potuerunt. Simus ex paucis.' Cap. 10. ' Paupertas mihi gravis est. Immo tu paupertati. Non in paupertate vitium est sed in paupere. Ilia expedita est, hilaris, tuta . . . Pauper es quia videris. Nihil deest avibus. Pecora in diem vivunt . . . Accepit ille grandem pecuniam. Ergo [et] superbiam . . . Hominem ilium judicas ? Area est. Quis aerario, quis plenis invidet loculis ? Quern tu dominum aestimas pecuniae loculus est. Si prodigus est non habebit, si avarus, non habet. Iste quern tu felicem credis saepe dolet, saepe suspirat. Multi ilium comitantur. Mel muscae sequuntur, cadavera lupi, frumentum formicae. Praedam 1 This treatise is in a very fragmentary condition, and its authenticity has been often doubted. Haase, however, gives strong reasons for accepting it as Seneca's. It is not included in Lipsius' edition (1605). 2 Contrast the sounder doctrine of Danton, when urged to flee from the guillotine : Does a man carry his country at the sole of his foot ? MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 319 similiter ista turba, non hominem.' Mors, exilium, luctus, dolor, et hujusmodi non sunt supplicia sed tributa vivendi. CAPITULUM XIV. Ad Marciam scribens Seneca pro consolatione doloris de Consola- mortefiliisicait: £*««"« 1 Renovat se et corroborat cotidie luctus . . . et fit infelicis a son. animi . . . voluptas dolor.' ' Cogita non magnum esse in rebus Seneca's prosperis fortem se gerere ubi secundo cursu vita procedit. l^t?116' Ne gubernatoris [quidem] artem tranquillum mare et obse- ciam.j quens ventus ostendit ; adversi aliquid incurrat oportet quod Cap> ' • 5> ' animum probet . . . Nulla re major invidia fortunae [fit] quam aequo animo.' 'Turpis est navigii rector cui gubernacula fluctus eripuit, qui fluitantia vela deseruit, permisit tempestati ratem. At ille [vel] in naufragio laudandus quern obruit mare navem tenentem et obnixum.' ' Naturale desiderium est suorum. Quis negat, quamdiu Cap. 7. modicum est? . . . Sed plus est quod opinio adjicit quam quod natura imperavit. Adspice mutorum animalium quam con- citata sint desideria et tamen quam brevia. Vaccarum uno die alterove mugitus auditur, nee diutius equarum vagus [ille] amensque discursus est. Ferae cum vestigia catulorum con- sectatae sunt . . . [cum] ad cubilia expilata redierunt, rabiem intra exiguum tempus extinguunt. Aves cum stridore magno inanes nidos circum fremuerunt, intra momentum tamen quietae volatus suos repetunt. Nee ulli animali longum fetus sui desiderium est nisi homini . . . Ut scias autem non esse hoc naturale, luctibus frangi ; primum magis feminas quam viros, magis barbaros quam placidas l gentes, magis indoctos quam doctos, eadem orbitas vulnerat. Atqui ea quae a natura vim acceperunt eamdem in omnibus servant. Apparet non esse naturale quod varium est. Ignis omnes aetates omnium- que urbium cives tam viros quam feminas uret. Ferrum in omni corpore exhibebit secandi potentiam. Quare? quia vires illi a natura datae sunt . . . Paupertatem, luctum, ambi- tionem alius aliter sentit, prout ilium consuetude infecit : et 1 ' placidae eruditaeque gentis homines,' Seneca. ciam, 320 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. imbecillum impatientemque reddidit praesumpta opinio de non timerhdis terribilis. Ad Mar- ' Deinde quod naturale est non decrescit mora ; dolorem ' autem * dies longa consumit.' Sed dices ; Non. putavi futurum. Quicquam tu putas non futurum quod multis scis posse fieri, quod multis vides evenisse? Egregium versum et dignum qui non e populo exiret, Cuivis potest accidere quod cuiquam potest. 1 Ille amisit liberos ; et tu amittere potes. Ille damnatus est ; et tua innocentia sub ictu est. Terror decipit hie . . . aufert vim praesentibus rnalis qui futura prospexit. Cap. 10. ' Quicquid est hoc, Marcia, quod circa nos ex adventicio fulget, liberi, honores, opes, ampla atria, clientium turba, referta vestibula . . . caeteraque ex incerta et mobili sorte pendentia, alieni commodati[que] adparatus sunt. Nihil horum dono datur; collaticiis et ad dominos redituris instru- mentis scena adornatur. Alia ex his primo die, alia secundo referentur, pauca usque ad finem perseverabunt. Itaque non est quod nos suspiciamus tanquam inter nostra positi : mutua accepimus. Usus fructusque noster est, cujus tempus ille arbiter muneris sui 1 Deus temperat : nos oportet in promptu habere quae in incertum diem data sunt, et adpellatos sine querela reddere. Pessimi debitoris est creditori facere con- vicium . . . Saepe admonendus est animus, amet ut recessura, immo tanquam recedentia. Quicquid a fortuna datum est, tanquam exemptum auctore possideas . . . Nihil de hodierna nocte promittitur . . . nihil de hac hora. Festinandum est ; instatur a tergo . . . Rapina rerum omnium est ; miseri nescitis fuga vivere.' Cap. ii. ' Quid opus est partes deflere? tota flebilis vita est. Urge- bunt nova incommoda priusquam veteribus satisfeceris . . . Quid est homo ? quodlibet quassum vas et quolibet fragile jactatu. Non tempestate magna ut dissiperis est opus. Ubicumque arietaveris solveris. Quid est homo ? imbecillum corpus et fragile, nudum, suapte natura inerme, alienae opis indigens, ad omnis fortunae contumelias projectum . . . cujus- 1 Deus is interpolated here by Bacon. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 321 libet ferae pabulum, cujuslibet victima . . . frigoris aestus laboris impatiens . . . Odor illi saporque et lassitude et vigilia . . . et cibus, et sine quibus vivere non potest, mortifera sunt . . . non omne coelum ferens, aquarum novitatibus [flatuque] non familiaris aurae et tenuissimis causis morbidum ; . . . cum interim quantos tumultushoc tarn contemptum animal movet ! in quantas cogitationes oblitum conditionis suae venit ! Im- mortalia aeterna volutat animo, et in nepotes pronepotesque disponit, cum interim longa conantem eum mors opprimit, et hoc quod senectus vocatur, paucissimorum circuitus annorum.' ' Nulli fere magna bona et diuturna contingunt. Non durat Ad Mar- nee ad ultimum exit nisi lenta felicitas.' ca""'^ Et infert exempla patientiae in amissione filiorum. ' Ne Cap. 13. nimis admiretur Graecia ilium patrem qui, in ipso sacrificio nuntiata filii morte, tibicinem tantum tacere jussit, et coronarn capiti detraxit, caetera rite perfecit. Pulvillus effecit pontifex cui Capitolium dedicanti mors filii nuntiata est, quam ille exaudisse dissimulavit et solemnia1 verba concepit, gemitu non interrumpente precationem.' ' Cornelia Scipionis filia, Gracchorum mater, duodecim Cap. 16. partus totidem funeribus recognovit . . . Gracchos, quos qui bonos viros negaverit magnos fatebitur, et occisos vidit mater et insepultos. Consolantibus tamen miseramque dicentibus, "Nunquam," inquit "infelicem me dicam quae Gracchos peperi." Octavia et Livia 2, altera soror Augusti, altera uxor, amiserunt filios duos juvenes, utraque spe futuri principis certa . . . Octavia nullas admisit voces . . . Talis per omnem vitam fuit qualis in funere . . . secundam orbitatem judicans lacrimas mit- tere nullam imaginem filii carissimi voluit, nullam sibi de eo fieri mentionem . . . Livia nee plus doluit quam aut honestum erat Caesari aut aequum matri. Non desiit filii sui celebrare nomen, nunquam 3 privatim publiceque repraesentare, liben- tissime de illo loqui de illo audire.' * Plena et infesta variis casibus vita est, a quibus nulli longa Cap. 16. 1 After solemnia Seneca has the words pontificia carmina which Bacon omits. In the sentence that follows, he has slightly altered Seneca's construction. 9 This passage is taken out of its order from cap. 2 and 3 of the Ad Marciain. 3 Seneca has, ' ubique ilium sibi privatim,' etc. VOL. II. Y 322 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. Cap. 19. Cap. 21. Cap. 22. Ad Mar- 2 est pax, vix induciae sunt . . . Est quidem natura mortalium ut nihil magis placeat quam quod amissum est.' * Opinio est quae nos cruciat, et tanti quodque malum est, quanti illud taxavimus. In nostra potestate remedium est1/ ' Omnia humana brevia et caduca sunt ec infiniti temporis nullam partem occupantia . . . cujus quantumcumque fuerit incrementum non multum aberit a nihilo. Uno modo multum est quod viximus si satis est ... Nulla erit ilia [brevissimi] longissimi[que] aevi differentia, si inspecto quanto quis vixerit spatio, comparaveris quanto non vixerit.' < Quereris, Marcia, non tarn diu filium tuum vixisse quam potuisse ? unde enim scis an diutius illi expedient [vivere] ? an illi hac morte consultum sit? Quern invenire hodie potes cujus res tarn bene positae fundataeque sint ut nihil illi procedente tempore timendum sit? Labant humana et fluunt . . . ideoque felicissimis optanda mors est . . . ' Nihil [est] tarn fallax quam vita humana, nihil tarn insidiosum ; non . . . quisquam illam accepisset nisi daretur inscientibus.' ' Praeter hoc quia 2 omne futurum incertum est, et ad deteriora certius, facillimum ad superos est iter animis cito ab humana conversatione dimissis. Minimum enim faecis ponderisque traxerunt antequam altius terrena concipe- rent . . . Liberati leviores ad originem suam revolant . . . Nee unquam magnis ingeniis cara in corpore mora est.' Et caetera 3 ut superius est annotatum. Two extracts Seneca. (i) Their superiority to Chris- branch of moral philosophy. CAPITULUM XV. Ampliavi jam hanc partem tertiam Moralis Philosophiae, ultra i^u^ quod a principio aestimavi. Sed delectat sententia- rum moralium pulcritudo ; et praecipue quia magna rationis vivacitate eruuntur per philosophorum industriam. Et tanto avidius recipiendae sunt, quanto nos philosophantes Christian! nescimus de tanta morum sapientia percogitare, nee tarn eleganter persuadere. Utinam operibus comprobaremus ea quae ipsi philosophi nobis tarn sapienter proponunt Quam vis i remedium habemus, Seneca. 3 Already quoted in cap. 5. See p. 275. 2 quod, Seneca. MORALIS PHILOSOPHIC: PARS TERTIA. 323 enim de virtutibus gratum l facientibus, de fide et spe et caritate et hujusmodi, possimus ex Christiana professione sentire quae ipsi philosophi nescierunt, tamen in virtutibus quae communiter requiruntur ad vitae honestatem, et ad communionem humanae societatis, et sermonem, sumus eis impares, et operibus minus efficaces, sicut manifestum est ex consideratione sapientiae quam proponunt. Et hoc est satis vituperabile nobis et omni derisione dignissimum. Ne- cessarium esset igitur philosophantibus Christianis quod considerent meram gloriam quae a philosophis proponitur. Atque ad hoc excitamur per sanctorum exempla. Nam diligenter traxerunt ad divinam doctrinam philosophorum [dicta] et maxime ea quae ad mores et instituta vivendi pertinebant Sed et causa specialis est quod in his libris Senecae moror ; (2) The quia licet hujusmodi libros persecutus sim ab infantia, tamen libros De Ira et Ad Helviam, et Cur bonis mala accidunt, et are but An in sapientem cadunt contumeliae et injuriae, et Ad Marciam, et tres- ad hoc sequentes, non potui unquam videre nisi nunc; et nescio si ad man us Vestrae Gloriae pervenerunt, propter quod abundantius hie scribere sum conatus. CAPITULUM XVI. Seneca ergo ad Paulinum de vitae brevitate eum consolans sic incipit perorare ; * Major pars mortalium de naturae malignitate conqueritur, quod in exiguum aevi gignimur . . . Non exiguum temporis habemus, sed multum perdidimus. Satis longa vita et in Extracts maximarum rerum consummationem large data est, si tota bene collocaretur. Sed ubi per luxum et negligentiam diffluit, dialogue ubi nullae bonae rei impenditur, ultima demum necessitate Brevitate cogente, quam ire non intelleximus. transisse sentimus. Ita est, non accepimus brevem vitam, sed fecimus ; nee inopes ejus, sed prodigi sumus. Sicut amplae et regiae opes, ubi ad 1 We should expect gratiam ; but gratum is the reading of both MSS. 2 These appear to be, (i) De Brevitate Vitae: (a) De Vita Beata and De Otio (marked as seventh and eighth of the Dialogues in Haase's ed. ; but formerly regarded as one) : (3) De Tranquilhtate (the ninth dialogue in Haase's ed.). Y 2 324 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. malum dominum pervenerunt, momento dissipantur ; at quamvis modicae si bono custodi traditae sunt, usu crescunt ; ita aetas nostra bene disponenti multum patet.' De Brevi- ' Vita si uti scias, longa est. Alium insatiabilis tenet catC I'*36' avaritia, alium in supervacuis laboribus operosa sedulitas. Alius vino madet. Alius inertia torpet . . . Omne spatium non vita, sed tempus est. Urgentia circumstant vitia undique nee resurgere aut in dispectum veri attollere oculos sinunt, [sed] mersos et in cupiditatem infixes premunt. Nunquam illis recurrere ad se licet. Si quando aliqua fortuito quies contigit, veluti profundo mari, in quo post ventum qucque volutatio est, fluctuantur nee unquam illis a cupiditatibus suis otium instat.' * Ille illius cultor est, hie illius. Suus nemo est.' Cap. 3. t Omnia licet, quae unquam ingenia fulserunt, in hoc unum consentiant, nunquam satis hanc humanarum mentium cali- ginem mirabuntur.' ' Nemo invenitur qui pecuniam suam dividere velit ; vitam unusquisque quam multis distribuit ! Adstricti sunt in continendo patrimonio ; simul ad jacturam temporis ventum l est, profusissimi in eo cujus unius honesta avaritia est ... Centesimus tibi vel supra premitur annus ; agedum, ad computationem aetatem tuam revoca. Die quantum ex isto tempore creditor, quantum arnica, quantum rex, quantum cliens abstulerit ; quantum lis 2, quantum servo- rum coercitio, quantum officiosa per urbem discursatio. Adjice morbos quos manu fecimus. Adjice quod [et] sine usu jacuit ; videbis te pauciores annos habere quam numeras. Repete memoria tecum quando certus consilii fueris . . . quando tibi 3 usus tui fuerit, quando in statu suo vultus, quando animus intrepidus, . . . quam multi vitam tuam diripue- rint, te non sentiente quid perderes . . . intelliges te immaturum mori. Quid ergo est in causa? tanquam semper victuri vivitis. Numquam vobis fragilitas vestra succurrit. Omnia tanquam mortales timetis, omnia tanquam immortales concupiscitis. 1 temporum perventum, MS. 2 Seneca has, lis uxoria. 3 Here begins the passage into which, as mentioned on p. 302, the scribes of D. and O. suddenly pass, without any perception of a rupture of continuity. The error is accurately copied in the Gale MS., in the possession of Trin. Coll. Camb., which is a copy of D. MORA US PHILOSOPHIA : PARS TERTIA. 325 Audies plerosque dicentes, A quinquagesimo anno in otium secedam ! Sexagesimus me annus ab officiis dimittet . . . Quis ista sicut disponis ire patietur? Non pudet te reliquias vitae tibi reservare, et id tempus solum bonae menti destinare, quod in nullam rem conferri possit ? Quam serum est tune vivere incipere, cum desinendum est ... differre sana consilia, et inde vitam velle inchoare quo pauci perduxerunt.' 1 Potentissimis et in altum sublatis hominibus excidere voces Cap. 4. videbis, quibus otium captent l laudent omnibus suis bonis praeferant. Cupiunt interim ex illo fastigio suo, si tuto liceat, descendere. Nam ut nihil extra lacessat aut quatiat, in se ipsa fortuna ruit. Divus Augustus cui Deus plura quam ulli praestitit, non desiit quietem sibi precari, et vaca- tionem a republica2 petere. Omnis ejus sermo ad hoc semper revolutus est ut speraret otium. Hoc labores suos, etsi falso, dulci tamen oblectabat solatio . . . Sed ista fieri speciosius quam promitti possunt . . . Tanta visa est res otium ut illam quia usu non poterat cogitatione praesumeret. Qui omnia videbat ex se uno pendentia, qui hominibus gentibusque fortunam dabat, ilium diem laetissimum cogitabat quo magni- tudinem suam exueret. Expertus enim erat quantum ilia bona per omnes terras fulgentia sudoris exprimerent, quantum occultarum sollicitudinum tegerent,' non removerent. ' Marcus Cicero . . . dum fluctuatur cum Republica et illam Cap. 5, 6. pessum euntem tenet . . . quotiens ilium ipsum consulatum suum non sine causa sed sine fine laudatum detestatur ! Quam flebiles voces exprimit . . . Supervacaneum est com- memorare plures qui cum aliis felicissimi viderentur, ipsi in se verum testimonium dixerunt, perosi omnem actum suorum annorum . . . Vita licet supra mille annos exeat in artissimum tamen contrahetur3.' 4 In primis autem illos numero, qui nulli rei nisi vino ac Cap. 7. libidini vacant. Nulli enim turpius occupati sunt. Caeteri etiam si vana gloriae imagine teneantur . . . omnes virilius 4 1 optent, Seneca. In the next sentence the MSS. read concupiunt for cupiunt. a The MSS. have Romano populo instead of republica. 3 contrahe, O. « viribus, MSS. 326 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. peccant ; in venerem ac libidinem projectorum inhonesta tabes est. . . . Deinde inter omnes convenit nullam rem bene posse exerceri ab homine occupato ; non eloquentiam, non liberates disciplinas, quando districtus animus nihil altius recipit, et omnia velut inculcata respuit. Nihil minus est hominis occupati quam vivere : nullius rei difficilior scientia est. Professores aliarum artium vulgo multique sunt. Quas- dam vero [ex his] pueri admodum ita percepisse visi sunt, ut etiam praecipere possent : vivere tota vita discendum est ; et quod magis fortasse mirabere, tota vita discendum est mori. Tot maximi viri relictis omnibus impediments, cum divitiis, officiis voluptatibusque renuntiassent, hoc unum in extremam usque aetatem egerunt ut vivere scirent. Plures tamen ex his nondum se scire confessi vita abierunt. . . . Magni mihi crede et supra humanos errores eminentis viri est nihil ex suo tempore dilabi l sinere. Et ideo ejus vita longissima est, quia quantumcunque patuit, totum ipsi vacavit Nihii inde incultum otiosumque [vacavit] nihil sub alio fuit. Neque enim quicquam reperit 2 dignum quod cum tempore suo permutaret custos ejus parcissimus 3. Itaque satis illi fuit ; iis vero necesse est defuisse, ex quorum vita multum populus tulit,' plus vitia detraxere. . . . * Dispunge, inquam, et recense vitae tuae dies ; videbis paucos admodum et reiculos 4 apud te resedisse ... At ille qui nullum non tempus in usus suos confert, qui omnes dies tanquam vitam5 ordinal, nee optat crastinum nee timet : fortunam jam ut volet ordinat ; vita jam in tuto est. Huic adjici potest, detrahi nihil. Et adjici sic quemadmodum saturo jam et pleno aliquid cibi, quod nee desiderat, capit. Non est itaque quod quemquam propter canos aut rugas pules diu vixisse; non ille diu vixit, sed diu fuit. Quid enim si ilium multum putes navigasse quem saeva tempestas a portu exceptum hue et illuc tulit, ac vicibus ventorum ex diverse furentium per eadem spatia in orbem egit? Non ille multum navigavit, sed multum jactatus est. De Brevi- ' Mirari soleo cum video aliquos tempus petentes, et eos tate Vitae, cap. 8. i delibari, Jn Seneca. 2 respexit, D. et O. 3 peritissimus, MSS. 4 ridicules, D. et O. 5 unam, O. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 327 qui rogantur facillimos. Illud uterque spectat propter quod tern pus petitum est, ipsum quidem neuter: quasi nihil petitur, quasi nihil datur res omnium pretiosissima, luditur. Fallit autem eos quia res incorporalis1 est, quia sub oculos non venit.' ... At * nemo aestimat tempus. [Utuntur] illo laxius quasi gratuito. At eosdem aegros vide si mortis periculum proprius est admotum, medicorum genua tangentes ; si metuunt capitale supplicium, omnia ut vivant paratos impendere; tanta in illis discordia affectuum est. Quodsi posset quemadmodum praeteritorum annorum cujusque numerus proponi, sic futuro- rum, quomodo illi qui paucos viderent superesse, trepidarent, quomodo illis parcerent ? Atqui facile est quamvis exiguum dispensare quod certum est : id debet servari diligentius, quod nescias quando deficiat.' ' Impendio vitae vitam instruunt. Cogitationes suas in Cap. 9. longum ordinant. Maxima porro vitae jactura dilatio est ... ilia eripit praesentia, dum ulteriora promittit. Maximum vivendi impedimentum est expectatio, quae pendet ex cras- tino, perdit hodiernum : quod in manu fortunae positum est, disponis; quod in tua, dimittis. Quo spectas, quo te extendis? omnia quae ventura sunt, in incerto jacent : protinus vive. Clamat ecce 2 maximus vates. . . . Optima quaeque dies miseris mortalibus acvi Prima ftigit'. ' Quid cessas ? nisi occupas, fugit. Et cum occupaveris tamen fugiet. Itaque cum celeritate temporis utendi velocitate certandum est . . . Hoc quoque pulcherrime ad exprobrandam infinitam cogitationem, quod non optimam quamque aetatem, sed " diem " dicit ' poeta. ' De die tecum loquitur, et de hoc ipso fugiente. Non dubium est ergo quin prima quaeque optima dies fugiat mortalibus miseris, id est, occupatis, quorum pueriles adhuc animos senectus opprimit, ad quam imparati inermesque perveniunt. Nihil enim provisum est : subito in illam nee opinantes inciderunt.' 'Solebat dicere Fabianus, non ex his cathedrariis philo- Cap. 10. sophis, sed ex veris et antiquis, Contra affectus impetu, non subtilitate, pugnandum ; nee minutis vulneribus sed incursu 1 incomparabilis, D. * quomodo, D. et O. 328 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. avertendam aciem non probam l. . . ; Turn ut illis error expro- bretur suus, docendi non tantum deplorandi sunt. In tria tempus 2 dividitur ; quod fuit, quod est, quod futurum est. Ex his quod agimus breve est : quod acturi sumus, dubium : quod egimus, certum. Hoc est enim in quod fortuna jus perdidit, quod in nullius arbitrium reduci potest. Hoc amittunt occupati. Nee enim illis vacat praeterita respicere ; et si vacet, injucunda est poenitendae rei recordatio. Inviti itaque ad tempora male exacta animum revocant, nee audent ea retemptare, quorum vitia . . . retractando patescunt. Nemo, nisi [a] quo omnia acta sunt sub censura sua, quae nunquam fallitur, libenter se in praeteritum retorquet. Ille qui multa ambitiose concupiit, superbe contempsit, impotenter vicit, insidiose decepit, avare rapuit, prodige effudit, necesse est suam memoriam timeat. Atqui haec est pars temporis nostri sacra ac dedicata, omnes humanos casus supergressa, extra regnum fortunae subducta, quam non inopia, non metus, non morborum incursus exagitet. Haec nee turbari nee eripi potest; perpetua ejus et intrepida possessio est. Singuli tantum dies, et hi per momenta, praesentes sunt ; at praeteriti temporis omnes cum jusseritis aderunt, ad arbitrium tuum inspici se ac detineri patientur . . . Securae et quietae mentis est in omnes vitae suae partes discurrere ; occupatorum animi, velut sub jugo sint, flectere se ac respicere non possunt. Abit igitur vita eorum in profundum ... sic nihil refert quantum temporis detur . . . per quassos foratosque animos transmittitur. Praesens tempus brevissimum est ; adeo qui- dem ut quibusdam nullum videatur. In cursu enim semper est, fluit et praecipitatur, ante desinit esse quam venit. . . . Solum igitur ad occupatos praesens pertinet tempus, quod tarn breve est ut adripi non possit, et id ipsum illis districtis in multa subducitur. De Brevi- ' Denique vis scire quam non diu vivant ? Vide quam cap. ii. ' cupiant diu vivere. Decrepiti senes paucorum annorum accessionem votis mendicant. Minores natu ipsos esse fingunt. Mendacio sibi blandiuntur, [et tarn] libenter se 1 improbrari, D. et O. 2 In tria tempora vita (Seneca). MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 329 fallunt quam si una fata decipiant. Jam vero quum illos aliqua imbecillitas mortalitatis admonuit, quemadmodum paventes moriuntur, non tanquam exeant de vita, sed tanquam extrahantur. Stultos se fuisse, ut non vixerint, clamitant et si modo evaserint, ex ilia valitudine in otio victuros. Tune quam frustra paraverint quibus non fruerentur, quam incas- sum omnis labor eorum ceciderit cogitant. At quibus1 vita procul ab omni negotio agitur . . . nihil ex ilia spargitur, nihil fortunae traditur . . . nihil negligentia interit, . . . nihil super-vacuum est. . . . Quantulacunque itaque abunde sufficit, et ideo, quandoque dies ultimus venerit, non cunctabitur sapiens ire ad mortem certo gradu.' Et quia sapientem posuit in otio, et stultos ac vitiosos esse occupatos, et non esse otiosos, ideo dividit eos in tres. Quidam enim habent mentes solicitudinibus peccatorum et vanitatum occupatos, quamvis nihil riorum aut parum, fortasse quia non possunt, faciant. De quibus dicit. ' Quorumdam otium occu- Cap. 12, 13. patum est ; in villa, aut in lecto suo, in media solitudine. Quamvis enim ab hominibus recesserint, sibi ipsi molesti sunt, quorum non otiosa vita dicenda est, sed desidiosa occupatio.' Non otiosi sunt quorum voluntates multum negotii habent. Qui vero peccatis et stultitiis occupatur continue, et se im- mergit in vitia, de eo dicit ; ' Non hie otiosus est. Aliud illi nomen imponas. Aeger est, immo mortuus [est].' Qui vero non vitiis hujusmodi corporalibus mente nee opere vacant, tamen curiositate studii delectantur, de illis dicit, ' Nemo dubitabit quin operose nihil agant,' quum ' literarum inutilium studiis detinentur quae . . . sive contineas 2, nihil tacitam con- scientiam juvant, sive proferas, non doctior videaris sed molestior. Ecce Romanes quoque invasit inane studium. . . . His diebus audivi quendam referentem quae primus quisque ex Romanis ducibus fecisset : primus Curius Dentatus in triumpho duxit elephantos. . . . Romanis [quis] primus persuaserit navem conscendere? Claudius is fuit, Caudex ob hoc ipsum appellatus, quia plurium tabularum contextus caudex apud antiques vocatur, unde publicae tabulae codices 1 This sentence has been much abridged by Bacon. a contumelias, MSS. 330 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. dicuntur. Et naves nunc, quae ex antiqua consuetudine commeatus per Tiberim subvehunt 1, codicariae vocantur. Non est profutura talis scientia. . . . Num et hoc cuiquam curare permittes quod primus L. Sulla in circo leones solutos dedit, cum alioqui adligati darentur, ad conficiendos eos missis a rege [Boccho jaculatoribus?] . . . Num et Pompeium primum in circo elephantorum duo de viginti pugnas edidisse, corn- missis more proelii noxiis hominibus, ad ullam rem bonam pertinet ? . . . memorabile putavit spectaculi genus novo more perdere homines . . . Satius erat ista in oblivionem ire, ne quis postea potens disceret, invideretque rei minime humanae. . . . Alia deinceps innumerabilia quae aut ficta sunt, aut mendaciis similia. . . . Dubitare se enim [Fabianus noster aiebat] an satius esset nullis studiis admoveri quam his implicari.' Comment Haec tamen recitavit Seneca, ut daret exempla verbo suo, onfore°n atclue tanquam vitanda concludit. Ego vero haec introduxi 2 going magis propter utilitatem expositionis vocabulorum antiquorum, *' in quibus nos omnes quantum ad vocabulorum antiquorum proprietatem erramus, non solum in humanis verum etiam in divinis. Nam caeterorum vocabulorum obmisso relatu, habemus hie quid Circus significet, unde ludi circenses, de quibus in Epistola ad Paulinum praeposita Bibliae, Hieronymus eloquitur. Non dicuntur circenses ludi quia circa enses, licet hoc recitet Isidorus octavo decimo Etymologicorum, nee aliis modis quibus fingitur mendax explanatio. Sed circenses a circo dicuntur, qui fuit locus rotundus ad modum circuli in quo gladiatores et jaculatores ad invicem contra feras in spectaculum publicum dimicabant, sicut adhuc fit in multis provinciis quod homines congregantur in circuitu circa illos qui ad invicem confligunt cum feris. De Brevi- Sed cum Seneca redeundum est ad propositum dicente, tate Vitae, < goii omnium otiosi sunt qui sapientiae vacant ; soli vivunt ; cap. 14. nee enim suam tantum aetatem tuentur ; verum 'omne aevum suo adjiciunt. Quicquid annorum ante illos actum est, illis adquisitum est. Nisi ingratissimi sumus, illi clarissimi 1 subeunt, MSS. 2 It is curious to find Bacon, in opposition to the main argument, extracting value from what was held by Seneca to be useless knowledge. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 331 sacrarum opinionum conditores nobis nati sunt, nobis vitam praeparaverunt. Ad res pulcherrimas ex tenebris ad lucem erutas alieno labore deducimur. Nullo nobis saeculo inter- dictum est, in omnia admittimur. Et si magnitudine animi egredi humanae imbecillitatis angustias libet, multum per quod spatiemur temporis est. Disputare cum Socrate licet, dubitare cum Carneade1, . . . hominis naturam cum Stoicis vincere, cum Cynicis excidere, quum rerum natura in consortium omnis aevi patiatur incedere. Quidni ab hoc exiguo et caduco temporis transitu in ilia toto nos demus animo quae immensa quae aeterna sunt, quae cum melioribus communia ? . . . Qui Zenonem qui Pythagoram cotidic et Democritum caeterosque antistites bonarum artium, qui Aristotelem et Theophrastum volent habere quam familia- rissimos . . . ferent ex illis quicquid volent2. Per illos non Cap. 15. stabit quominus plurimum quod ceperint hauriant. Quae ilium felicitas, quam pulchra senectus manet qui se in horum clientelam contulit! habebit cum quibus de minimis maxi- misque rebus deliberet, quos de se cotidie consulat, a quibus verum audiat sine contumelia ... ad quorum se similitudinem effingat. ... Hi tibi dabunt ad aeternitatem iter, et te in ilium locum ex quo nemo dejicitur, sublevabunt, haec vera3 ratio est extendendae mortalitatis4. . . . Honores, monumenta, quicquid aut decretis ambitio jussit aut operibus exstruxit, cito subruitur. . . . Quae consecravit sapientia . . . nulla abolebit aetas. . . . Sapientis ergo multum patet vita. Non idem ilium qui caeteros terminus claudit. Solus generis humani legibus solvitur. Omnia illi saecula ut deo serviunt. Transiit tempus aliquod ; hoc recordatione comprehendit. Instat ; hoc utitur. Venturum est ; hoc praecipit ' et dis- ponit5. . . . ' Illorum brevissima . . . aetas est qui praeteritorum oblivi- Cap. 16,17. scuntur, praesentia negligunt, de future timent. . . . Gaudia 1 It is noteworthy that the following words, cum Epicuro quiescere, are omitted by Bacon. a 'feres . . . voles,' Seneca. 3 una, Seneca. * Seneca adds, ' immo in immortalitatem vertendae.' •"' The last three lines of this paragraph are incorrectly transcribed by D. and O. 332 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. quoque eorum trepida sunt ; non enim solidis causis innituntur, sed eadem qua oriuntur vanitate turbantur Maxima quaeque bona sollicita sunt, nee ulli fortunae minus bene quam optimae creditur. Alia felicitate ad tuendam felicitatem opus est, et pro ipsis quae successere votis vota facienda sunt. Omne enim quod fortuito obvenit, instabile est. Quo altius surrexerit opportunius est in casum. Neminem porro casura delectare l debent. Miserrimam ergo necesse est, non tantum brevis- simam, vitam eorum esse qui magno parant labore quod majore possideant. Operose adsequuntur quae volunt, anxii tenent quae adsecuti sunt. . . . Novae occupationes veteribus substituuntur. Spes spem excitat, ambitionem ambitio. Miseriarum non finis quaeritur, sed materia mutatur. . . . Nunquam deerunt 2 vel infelices vel miserae sollicitudines, omne per occupationes vitae rodetur otium. Otium nun- quam agetur. Vita semper optabitur. De Brevi- ' Excerpe itaque te vulgo, carissime, et in tranquilliorem tatC Ts^6' Portum> non Pro aetatis spatio jactatus, tandem recede. Cogita quot fluctus subieris, quot tempestates partim privatas sustinueris, partim publicas in te converteris. Satis jam per laboriosa et inquieta documenta exhibita tibi virtus est : experire quid in otio faciat. Major pars aetatis, certe melior rei publicae data sit : aliquid temporis tui sume etiam tibi . . . Tu quidem orbis terrarum rationes administras tarn abstinenter quam alienas, tam diligenter quam tuas, tarn religiose quam publicas. In officio amorem consequeris in quo odium vitare difficile est. Sed tamen, mihi crede, satius est vitae suae rationem quam frumenti publici nosse.' Cap. 19. ' Nunc dum calet sanguis vigentibus ad meliora eundum est. Expectat te in hoc genere vitae multum bonarum artium, amor virtutum atque usus, cupiditatum oblivio, vivendi ac moriendi scientia, alta3 rerum quies. Omnium quidem oc- cupatorum conditio misera est, eorum tamen miserrima, qui 1 delectant, Seneca. 2 Haase's edition reads thus : ' Nunquam deerunt vel felices vel miserae sollicitudinis causae ; per occupationes vita trudetur: otium nunquam agetur, semper optabitur.' 3 aliarum, D. et O. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 333 ne suis quidem laborant occupationibus, ad alienum dormiunt somnum, ad alienum ambulant gradum ... Hi si volent scire quam brevis ipsorum vita sit, cogitent ex quota parte sua sit.' ' Lex a quinquagesimo anno militem non legit, a sexagesimo Cap. 20. senatorem non citat. Difficilius homines a se otium impetrant quam a lege.' CAPITULUM XVII. Et in solatium l mortis propriae et suorum eleganter dicit Extracts ' Quis tarn superbae quam impotentis arrogantiae est, ut in s°n™ca's hac naturae necessitate omnia ad eundem finem revocantis dialogue se unum ac suos seponi velit, ruinaeque etiam ipsi mundo bium ° imminent! aliquam domum subtrahat2? Maximum igitur CaP- l- solatium est cogitare id sibi accidisse quod omnes ante se passi sunt omnesque passuri. Et ideo mihi videtur rerum natura quod gravissimum fecerat commune fecisse ut crudelitatem fati consolaretur aequalitas.' * Diutius accusare fata possumus, mutare non possumus . . . Cap.4,6, 9. Quid autem tarn humile ac muliebre est quam consumendum se dolori committere ?' Et quia magnus homo fuit cui loquitur, ideo dicit ' multa tibi non licent quae humilibus et in angulo jacentibus licerent. Magna servitus est magna fortuna.' ' Mihi crede. beatior est is cui fortuna supervacua est, quam is cui parata est. Omnia ista bona quae nos speciosissima 3 sed fallaci voluptate delectant, pecunia, dignitas, potentia aliaque complura, ad quae caeca cupiditas generis humani obstupescit, cum labore possidentur cum invidia conspiciuntur, eosdemque ipsos quos exornant, premunt. Plus minantur quam prosunt. Lubrica et incerta sunt. Nun- quam bene tenentur, nam, ut nihil de tempore futuro timeatur, ipsa tamen magnae4 felicitatis tutela solicita est. Si velis credere altius veritatem intuentibus, omnis vita supplicium est : in hoc profundum inquietumque project! mare, alternis 1 Here follow extracts from the dialogue Ad Polybiitm, regarded by the first editors of Seneca as part of the dialogue De Brevitate. 2 subruat, MSS. 3 speciosa, Sen. * magnitudine, O. 334 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. aestibus reciprocum, et modo adlevans nos subitis incrementis, modo majoribus damnis deferens assidueque jactans, nunquam stabili consistimus loco. Pendemus et fluctuamur et alter in alterum inlidimur, et aliquando naufragium facimus, semper timemus. In hoc tam procelloso et in omnes tempestates exposito mari navigantibus nullus portus nisi mortis est . . . Est, mihi crede magna felicitas in ipsa felicitate moriendi. Nihil in totum diem quidem certum est. Quis in tam 1 obscura et involuta veritate divinat utrumne morienti 2 mors inviderit an consuluerit ? ' Ad Poly- ' Iniquus est qui muneris sui arbitrium danti non relinquit ; cap^'o, ii. avidus qui non lucri loco habet quod accepit, sed damni quod reddidit. Ingratus est qui injuriam vocat finem voluptatis. stultus qui nullum fructum esse putat bonorum nisi prae- sentium. . . . Si quis pecuniam creditam solvisse se moleste ferat, earn praesertim cujus usum gratuitum acceperit, nonne injustus vir habeatur? Dedit natura vitam, quae, suo jure usa, turn earn aufert3. Nee ilia in culpa est cujus nota erat conditio, sed mortalis animi spes avida, quae subinde quid rerum natura sit, obliviscitur, nee unquam sortis suae meminit nisi cum admonetur.' ' Quanto ille justior qui nuntiata filii morte dignam magno viro vocem4 emisit ; "Ego cum genui turn moriturum scivi." . . . Gaudeamus eo quod dabitur, redda- musque id cum reposcemur . . . Utrumne stultius sit nescio mortalitatis legem ignorare an impudentius recusare.' Cap. 15,16. ( Divus Augustus amisit Octaviam sororem carissimam . . . generos, liberos, nepotes ; ac nemo magis ex omnibus mor- talibus hominem esse se, dum inter homines erat, sensit ; tamen tot tantosque luctus cepit rerum omnium capacissimum ejus pectus, victorque divus Augustus, non gentium tantum- modo externarum, sed etiam dolorum fuit.' ' Sed ut omnia alia exempla praeteream . , . bis me fraterno luctu adgressa fortuna est, bis intellextt laedi me posse, vine! non posse . . . sic tamen affectum meum rexi ut nee relinquerem quidquam 1 vitam, for, in tam, O. et D. In the same sentence morienti is substituted for fratri tuo of original. 2 Substituted for fratri tuo of Seneca. 3 Condensed from original. 4 The MSS. have, magnam viri fortis vocem. MORA US PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 335 quod exigi deberet a bono fratre, nee facerem quod reprehendi posset in principe.' 'Nam non sentire mala sua non est Cap. 17. hominis, et non ferre non est viri.' CAPITULUM XVIII. Post haec accedendum est ad sententias Senecae de vita The beata et de tranquillitate animi. Nam quae in illis libris t -^ (from scribuntur animum contra adversa roborant, confirmant, et de- Seneca's .. TJ . . .. dialogue ducunt in negligentiam prosperorum. Pnnceps igitur mora- rje vita Hum dogmatum Seneca inchoat librum de Vita Beata ad Beata- Gallionem in hunc modum : 'Vivere, Gallio frater, omnes beate volunt, sed ad pervi- Cap. i. dendum quid sit quod beatam vitam efficiat, caligant . . . Ut eo quisque ab ea longius recedat quo ad illam concitatius fertur, si via lapsus est. quae ubi in contrarium ducit, ipsa velocitas majoris intervalli causa fit ... Quamdiu autem passim vagamur, non ducem secuti, sed fremitum et clamorem dissonum in diversa vocantium, conteretur vita inter errores brevis, etiamsi die noctuque bona mente laboremus ... quoniam quidem non eadem hie quae in caeteris peregrinatio- nibus conditio est. In illis enim comprehensus aliquis limes et interrogati incolae non patiuntur errare. At hie tristissima l quaeque via et celeberrima maxime decipit. Nihil ergo magis praestandum est quam ne pecorum ritu sequamur antecedentium gregem, pergentem non quo eundum est, sed quo itur. Atqui nulla res nos majoribus malis implicat quam quod ad rumorem componimur, optima rati ea quae magno assensu recepta sunt ' et caetera 2 sicut in prima parte hujus operis suo loco collocavi. ' Nocet enim applicari anteceden- tibus, et dum unusquisque mavult credere quam judicare, nunquam de vita judicatur . . . Sanabimur si modo separemur a coetu.' * Non est quod mihi illud discessionum more respondeas ; De Vita '• Haec [pars] major esse videtur" : ideo enim pejor est. Non tarn bene cum rebus humanis agitur [ut] meliora pluribus 1 certissima, O. * See vol. i. p. 5. 336 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. placeant ' ; et caetera prout superius . . . * Quaeramus quid optimum factu l sit, non quid usitatissimum, et quid nos in possessione felicitatis constituat, non quid vulgo, veritatis pessimo interpreti, probatum sit ... Habeo melius et certius lumen quo a falsis vera dijudicem ; animi bonum animus inveniat. Hie si unquam respirare illic et recedere in se vacaverit, o quam sibi ipse verum tortus a se fatebitur ac dicet, Quicquid feci adhuc, infectum esse mallem . . . Mihi ipsi nondum amicus sum . . . Ista quae spectantur, ad quae consistitur, quae alter alteri stupens monstrat, foris nitent, introrsus misera sunt. De Vita ' Quaeramus aliquid non in speciem bonum, sed solidum et cards' aequale et a secretiore parte formosius . . . nee longe positum [est] ; invenietur. Scire tantum opus est quo manum porrigas ; mine velut in tenebris vicina transimus . . . Sed ne te per circuitus traham . . . rerum naturae assentior. Ab ilia non deerrare et ad illius legem exemplumque formari sapientia est. Beata est ergo vita conveniens naturae suae ; quae non aliter contingere potest, quam si primum sana mens est et in perpetua possessione sanitatis suae, deinde fortis ac vehemens, tune pulcherrima et patiens2 apta temporibus, corporis sui pertinentiumque ad id curiosa non anxie ; turn aliarum rerum quae vitam instruunt diligens sine admiratione cujusquam, usura fortunae muneribus, non servitura. Intelligis, etiamsi non adjiciam, sequi perpetuam tranquilli- tatem, libertatem, depulsis iis quae aut irritant nos aut territant. Nam pro voluptatibus et pro illis quae parva ac fragilia sunt . . . ingens gaudium subit. inconcussum et aequale, turn pax et concordia animi et magnitude cum mansuetudine/ Cap. 4. ' Potest aliter quoque defmiri bonum nostrum eadem sententia, non iisdem verbis . . . Summum bonum est animus fortuita despiciens, virtute laetus ; aut, invicta vis animi, perita rerum, placida in actu cum humanitate multa et conversan- tium cura. Libet et ita finire, ut beatum dicamus hominem 1 factum, O. In the same sentence, after felicitatis Bacon omits the word aeternae. '2 'pulcherrima compatiens apta temporibus corpori suo pertinentibus,' MSS. MORALIS PH1LOSOPHIA: PARS TERTIA. 337 cui nullum bonum malumque sit nisi bonus malusque animus : honesti cultor, virtute contentus quern nee extollant fortuita nee frangant, qui nullum majus bonum l eo quod sibi ipse dare potest noverit, cui vera voluptas erit voluptatum contemptio. . . . Quid enim prohibet nos beatam vitam dicere liberum animum et erectum et interritum ac stabilem, extra metum extra cupiditatem positum, [cui] unum bonum sit honestas, unum malum turpitudo, caetera vilis turba rerum, nee detra- hens quicquam beatae vitae nee adjiciens, sine auctu ac detrimento summi boni veniens ac recedens. Hoc ita funda- mentum necesse est velit nolit sequatur hilaritas continua et laetitia alta . . . ut quae suis gaudeat nee majora domesticis cupiat . . . Hanc non alia res tribuit quam fortunae negligentia ; turn orietur . . . quies mentis in tuto collocata, et sublimitas, expulsisque terroribus ex cognitione veri gaudium grande et immotum, comitasque et diffusio animi, quibus delectabitur non ut bonis sed ut ex bono suo ortis.' * Beata ergo vita est in recto certoque judicio stabilita et Cap. 5. immutabilis. Tune enim pura mens est et soluta omnibus malis, cum non tantum lacerationes sed etiam vellicationes effugerit, statura semper ubi consistit, ac sedem suam etiam irata et infestante fortuna vindicatura.' Et quod voluptas carnalis non sit summum bonum ostendit, dicens ' Voluptas ad vitam turpissimam venit, [at] virtus Cap. 7. malam vitam non admittit . . . [infelices ob ipsam voluptatem sunt] quod non eveniret si virtuti se voluptas immiscuisset, quia virtus saepe caret ea, nunquam indiget. Quid dissimilia, immo diversa, componitis? Altum quiddam est virtus, ex- celsum, regale, invictum, infatigabile ; voluptas humile, servile, imbecillum, caducum, cujus statio ac domicilium fornices et popinae sunt. Virtutem in templo convenies, in foro, in curia . . . callosas habentem manus ; voluptatem latitantem saepius ac tenebras captantem circa balnea ac sudatoria . . . mero et unguento madentem.' Item, * Summum bonum immortale est ... nee satietatem habet nee poenitentiam. Nunquam recta mens vertitur, nee sibi odio est ... At voluptas cum 1 cui nullum magis bonum MSS. In the same sentence, non erit is the reading of the MSS. for noverit. VOL. II. Z 338 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. maxima delectat extinguitur. Non multum loci 1 habet, itaque cito implet, et taedio est, et post primum impetum marcet ; nee id unquam certum est cujus in motu natura est. Ita ne potest quidem ulla ejus esse substantia, quod venit transitve celerrime in ipso usu sui periturum. Eo enim pervenit ubi desinat, et dum incipit 2 spectat ad finem.' De Vita Item, * quid quod tarn bonis quam malis voluptas inest ? nee minus turpes dedecus suum quam honestos egregia delectant. Ideoque praeceperunt veteres optimam sequi vitam. non jucundissimam, ut rectae ac bonae voluntatis non dux sed comes sit voluptas. Natura enim duce utendum est : hanc ratio observat, hanc consulit. Idem est ergo beate vivere, et secundum naturam. Hoc quid sit jam aperiam. Si corporis dotes et apta naturae conservabimus diligenter et impavide, tanquam in diem data et fugacia, si non subierimus eorum servitutem nee nos aliena possederint si corpori [grata et] adventicia eo nobis loco fuerint, quo sunt in castris auxilia et armaturae [leves] ; serviant ista, non imperent ; ita demum utilia sunt menti. Incorruptus vir sit externis et insuperabilis miratorque tantum sui. fidens animo atque in utrumque paratus artifex vitae. Fiducia ejus non sine scientia sit, scientia non sine constantia : maneant illi semel placita. nee ulla in decretis ejus litura sit. Intelligitur, etiam si non adjecero, compositum ordinatumque fore talem virum, et in iis quae aget cum comitate magnificum . . . in se revertatur3. Nam mundus quoque cuncta complectens, rectorque universi Deus in ex- teriora quidem tendit, sed tamen in totum undique in se redit. Idem nostra mens faciat ; cum secuta4 sensus suos per illos se ad externa porrexerit, et illorum et sui potens sit. Hoc modo una efficietur vis ac potestas concors sibi, et ratio ilia certa nascetur, non dissidens nee haesitans in opinionibus, . . . quae cum se disposuit et partibus suis consensit, et ut ita dicam concinuit, summum bonum tetigit. Nihil enim pravi nihil lubrici superest, nihil in quo arietet aut labet. Omnia faciet ex imperio suo nihilque inopinatum accidet, sed 1 laeti for loci, MSS. 2 decipit, O. 3 revertatur. This sentence is very imperfectly transcribed in D. and O. * consecuta, for, cum secuta, O. et D. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 339 quicquid agetur, in bonum exibit facile et parate et sine tergiversatione agentis. Nam pigritia et haesitatio pugnam et inconstantiam ostendit. Quare audaciter [licet] profitearis summum bonum esse animi concordiam l. Virtutes enim ibi esse debebunt ubi consensus atque unitas erit: dissident vitia. ' Sed tu, inquit, non ob aliud virtutem colis quam quia Cap. 9. aliquam ex ilia quaeris voluptatem . . . Non, si voluptatem praestatura virtus est, ideo propter hanc petitur . . . sed labor ejus, quamvis aliud petat, hoc quoque assequetur. Sicut in arvo quod proscissum est segeti, aliqui flores internascuntur, non tamen huic herbulae, quamvis delectet oculos, tantum open's insumptum est. Aliud fuit serenti propositum, hoc supervenit. Sic et voluptas non est nierces nee causa vir- tutis, sed accessio . . . Summum bonum in ipso judicio est et habitu optimae mentis, quae cum suum implevit, et finibus se suis cinxit, consummatum est summum bonum nee quicquam amplius desiderat. Nihil enim extra totum est, nee magis quam ultra finem. Itaque erras cum interrogas quid sit illud propter quod virtutem petam ; quaeris enim aliquid supra summum. Interrogas, quid petam ex virtute ? ipsam. Nihil enim habet melius, ipsa prctium sui . . . Cum enim dicam summum bonum est infragilis animi rigor et providentia et subtilitas et sanitas et libertas et concordia et decor. Quid mihi voluptatem nominas? hominis bonum [quaero].1 Et quia cavillator statim diceret quod non loquitur de Cap. 10. voluptate carnali sed spirituali et mentali, ideo inducit verbum cavillantis excludentis carnalem voluptatem, ut aliam virtuti det ; propter quod sic ait ergo cavillator, ' Quaero2 non ventris qui pecudibus ac beluis laxior est. Dissimulas, inquit, quod a me dicatur. Ego enim nego quenquam posse jucunde vivere nisi simul et honeste vivit ; quod non potest mutis contingere animalibus, nee bonum suum cibo meticntibus. Clare, inquit, et palam tester hanc vitam, quam ego jucundam voco, non sine adjecta virtute contingere.' Sed Seneca obviat, dicens quod voluptas non solum est in gula et luxuria, sed in aliis vitiis spiritualibus, quia homines ita gaudent in aliis 1 constantiam, O. 3 In Seneca the passage runs, ' Hominis bonum quaero, non ventris,' etc. Z 2 340 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. sicut in istis. Et ideo non potest virtus esse propter volup- tatem animi, cum concomitetur peccata, quamvis virtutem comitetur, quia res communis est virtuti et vitio, eo quod homines gaudent et jocundantur in malo sicut in bono. Et hoc est quod infert ; ' Quis ignorat plenissimos esse volupta- tibus stultissimos quosque ? et nequitiam abundare jucundis animumque ipsum genera voluptatis prava et multa suggerere ? in primis insolentiam et nimiam aestimationem sui tutno- remque elatum super caeteros et amorem rerum suarum caecum et improvidum . . . Quia tune diceretur ei quod saltern homo bonus jocundatur et gaudet et ideo voluptatem habet animi, dicit quod ' virtus voluptates aestimat antequam admittat, neque si probavit l magni pendit, utique enim admittit, nee turn usu earum sed temperantia laeta est.' Et ait cavillatori, ' Tu voluptatem complecteris, ego compesco. Tu voluptate frueris, ego utor. Tu illam summum bonum putas, ego nee bonum. Tu omnia voluptatis causa facis, ego nihil.' De Vita ' Non voco autem sapientem, supra quern quicquam est, 12 nedum voluptas. Ab hac enim occupatus quomodo resistet labori periculo et egestati . . . quomodo conspectum mortis, quomodo doloris feret? Quomodo mundi fragores et tantum acerrimorum hostium a molli adversario victus?' Et quia cavillator adhuc instaret, ideo infert oppositionem ejus ' Non vides quam multa sit suasura voluptas ? " Nihil," inquit,"poterit turpiter suadere, quia adjuncta virtuti est." ' Sed removet hoc dicens, ' Non vides iterum quale sit summum bonum, cui custode opus est, ut bonum sit ? virtus autem quomodo volup- tatem reget quam sequitur, cum sequi parentis sit, regere imperantis ? a tergo ponis quod imperat ? egregium autem habet virtus apud vos officium, voluptates,' scilicet, ' praegustare, . . . et quod plerisque contingit hilarem insaniam irisanire ac per risum furere. At contra sapientium remissae voluptates et modestae ac paene languidae sunt, compressaeque et vix notabiles, ut quae neque accersitae veniant nee, quamvis per se accesserint, in honore sint, neque ullo gaudio percipientium exceptae. Miscent enim illas et interponunt vitae ut ludum 1 et quas si probavit, MSS. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 341 jocumque inter seria. Desinant ergo inconvenientia jungere et virtuti voluptatem implicare per quod vitium pessimis quibusque adulantur. Ille effusus in voluptates, ructabundus l semper atque ebrius, quia scit se cum voluptate vivere, credit et cum virtute. Audit enim voluptatem separari a virtute non posse ; deinde vitiis suis sapientiam inscribit. et abscondenda profitetur. Itaque . . . vitiis dediti . . . quaerunt libidinibus suis patrocinium aliquod ac velamentum ; et quod unum habebant in malis bonum perdunt, peccandi verecundiam ' . . . 1 Parum est luxuriae quod naturae satis est . . . Quisquis Cap. 13. ad virtutem accessit dedit generosae indolis speciem. Qui voluptatem sequitur [videtur] enervis 2 fractus degenerans, vir perventurus in turpia, nisi aliquis distinxerit ei voluptates, ut sciat quae ex eis intra naturale desiderium desistant, quae praeceps ferantur infinitaeque sint et quo magis implentur 3 eo magis inexplebiles . . . Non est bonum quod magnitudine laborat sua.' ' Et si placet 4 ista junctura virtutis et voluptatis, virtus antecedat, comitetur voluptas, et circa corpora ut umbra Cap. 14, 15. versetur . . . habebimus voluptatem, sed domini ejus et tem- peratores erimus. Aliquid nos exorabit, nihil coget. At ei qui voluptati tradiderunt principatum utraque caruere ; vir- tutem amittunt, et non ipsi voluptatem sed ipsos voluptas habet, cujus aut inopia torquentur aut copia strangulantur ; miseri si deseruntur ab ilia, miseriores si obruuntur . . . Quae quo plures majoresque sunt eo ille minor [et] plurium servus est quern felicem vulgus appellat . . . Qui sectatur voluptatem primam libertatem negligit, ac pro ventre dependit : non voluptatem sibi emit, sed se voluptatibus vendit. Quid tamen, inquit, prohibet in unum virtutem [et] voluptatem confundi, et ita effici summum bonum, ut idem honestum et jucundum sit? Quia pars honesti non potest esse nisi honestum. Nee summum bonum habet in se sinceritatem suam, si aliquid in se viderit dissimile meliori. . . . Qui vero virtutis voluptatisque 1 raptabundus, MS. a inermis, D. 8 ferantur, pro implentur, D. 4 Here is another break in both MSS., like that before mentioned, in which the transcriber of D. blindly copies the error of O. 342 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. societatem facit . . . fragilitate alterius boni quicquid in altero vigoris est hebetat, libertatem illam 1 qua nihil pretiosius novit invictam sub jugum mittit. Nam quae maxima servitus est, incipit ei opus esse fortuna . . . Non ergo das virtuti funda- mentum grave [et] immobile sed jubes illarn in loco volubili stare. Quid enim tam volubile quam fortuitorum expectatio, et corporum rerumque corpus afficientium varietas? Quo- modo potest hie Deo parere et quicquid evenit bono [animo] excipere . . . casuum suorum benignus interpres, si ad volup- tatum dolorumque punctiunculas concutitur ? Sed ne patriae quidem bonus tutor ac.vindex est, nee amicorum propugnator, si ad voluptates vergit. Illo ergo summum bonum ascendat, unde nulla vi detrahitur quo neque dolori neque timori neque spei sit aditus, nee ulli rei quae deterius summi boni jus faciat. Ascendere autem illo sola virtus potest ; illius gradu clivus iste frangendus est. Ilia fortiter stabit et quicquid evenerit feret, non patiens tantum sed etiam volens, omniumque tem- porum difficultatem sciat esse legem naturae. Et ut bonus miles fert vulnera, enumerabit cicatrices et transverberatus telis moriens amabit eum pro quo cadit imperatorem. Habe- bit 2 illud in animo vetus preceptum, Deum sequere. Quisquis autem queritur et plorat et gemit, imperata facere vi cogitur, et invitus rapitur ad jussa nihilo minus. Quae autem dementia est potius trahi quam sequi ! tam ignorantia conditionis est suae quam stultitia dolere . . . admirari et indigne ferre ea quae tam bonis accidunt quam malis. [Quicquid ex universi constitutione patiendum est, magno suscipiatur] animo. Ad hoc sacramentum adacti sumus ferre mortalia nee perturbari iis quae vitare non est nostrae potestatis . . . Deo parere libertas est. De Vita ' Ergo in virtute posita est [vera] felicitas. Quid haec virtus Beata, ^{ suadebit ? ne quid aut bonum aut malum existimes quod cap. 16. nec virtute nee mahtia continget. Deinde ut sis immobilis et contra malum ex bono, ut qua fas est Deum effingas. Quid tibi pro hac expeditione promittit ? ingentia et aequa divinis ; nihil cogeris, nullo indigebis, liber eris, tutus, indemnis. Nihil 1 Seneca has, ' libertatem illam ita demum, si nihil se pretiosius novit, invictam.' * habebat aliquando D. et O. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 343 frustra temptabis, nihil prohibeberis, omnia tibi ex sententia cedent. Nihil adversum accidet, nihil contra opinionem . . . Quid ergo? Virtus ad beate vivendum sufficit. Quidni sufficiat? immo superfluit. Quid enim deesse potest extra desiderium homini l posito ? Quid extrinsecus opus est ei qui omnia [sua] in se collegit ? ' Sed quia nulli aut paucissimi sunt tales, et objici possent Seneca's Senecae aliquae imperfectiones suae, ut non ad limam omnia a^jJJ" quae virtus exposcit perfecerit, doctor virtutis ideo hujus- charges of modi ei facta oppositione respondet. latency. 'Nunc hoc respondeo tibi ; non sum sapiens et, ut malivo- Cap. 17. lentiam tuam pascam, nee ero. Exige itaque a me ut non optimis par sim, sed ut malis melior : hoc mihi satis est cotidie aliquid ex vitiis meis demere et errores meos objurgare . . . Delenimenta magis quam remedia podagrae meae compono, contentus si rarius accedit et si minus verminatur : vestris quidem pedibus comparatus debilis cursor sum.' ' Aliter, inquis, loqueris, aliter vivis. Hoc . . . Platoni Cap. is. objectum est . . . hoc Zenoni. Omnes isti dicebant non quemadmodum ipsi viverent2, sed quemadmodum esset ipsis vivendum. De virtute, non de me, loquor, et cum vitiis con- vicium facio . . . Nee malignitas me ista multo veneno tincta deterrebit ab optimis. Ne virus quidem istud quo alios spargitis quo vos necatis me impediet [quo minus perseverem] laudare vitam, non quam ago, sed quam agendam scio : quo- minus virtutem adorem, et ex intervallo ingenti reptabundus sequar.' ' Multum praestant philosophi quod loquuntur honesta . . . Cap. 20. Nam si quidem et paria dictis agerent, quid illis beatius ? Interim non est quod contemnas bona verba et bonis cogitationibus plena praecordia. Studiorum salutarium etiam citra effectum laudanda tractatio est. Quid mirum si non escendunt in altum ardua adgressi ? sed vires 3 suscipe. etiam si decidunt, magna conantis. Generosa res est alta tentare et mente majora concipere quam quae etiam ingenti 1 hominum, D. ; homini, O. a vixerunt D. et O. - Si vir es suspice, is the reading in Haase's ed. of Seneca. 344 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. animo . . . effici possunt. Qui sibi hoc praeposuit ; Ego mortem eodem vultu cum quo audiam videbo ; ego laboribus quanticumque illi erunt, parebo animo fulciens corpus : ego divitias et praesentes et absentee aeque contemnam, nee, si alicubi jacebunt, tristior, nee si circa me fulgebunt, animosior : ego fortunam nee venientem sentiam nee recedentem : ego terras omnes tanquam meas videbo, meas tanquam omnium : ego sic vivam quasi sciam aliis me natum . . . unum me dona- vit omnibus uni mihi omnes ; quicquid habebo nee sordide custodiam nee prodige spargam ; nihil magis possidere me credam quam bene donata, non numero nee pondere beneficia nee ulla nisi accipientis aestimationeperpendam ; nunquam id mihi multum erit quod dignus accipiet : nihil opinionis causa, omnia conscientiae l faciam : populo spectante fieri credam quicquid me conscio faciam ; edendi mihi erit bibendique finis desideria naturae restinguere, non implere alvum et exinanire ; ero amicis jucundus, inimicis mitis et facilis ; exorabor ante- quam roger, honestis precibus occurram ; patriam meam esse mundum sciam et praesidem Deum 2 ; hunc supra me circaque me stare factorum dictorumque censorem ; quandoque aut natura spiritum repetet aut ratio dimittet, testatus exibo bonam me conscientiam amasse, bona studia, nullius per me libertatem deminutam . . . qui haec facere proponet, volet, temptabit, ad deos iter faciet : nae ille, etiamsi non tenuerit, " magnis [tamen] excidit ausis." Vos quidem, qui virtutem cultoremque ejus odistis, nihil novi facitis. Nam et solem lumina aegra formidant et . . . nocturna animalia ... ad pri- mum ejus ortum stupent, et latibula sua passim petunt . . . gemite, infelicem linguam bonorum exercete convicio . . . citius frangetis dentes quam imprimetis.' De Vita * Quare ille philosophiae studiosus est, et tamen dives vitam a£^ * (luare °Pes contemnendas dicit et habet ? vitam con- temnendam putat, et tamen vivit ? valetudinem contem- nendam putat, et tamen illam diligentissime tuetur? . . . et exilium vanum nomen putat et ait : quid est mali mutare regiones ; et tamen . . . senescit in patria ? ' Et solvit hanc quaestionem,ostendens quomodo bonus [est] 1 causa scientiae, D. 2 praesides deos (Seneca). MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 345 sapiens qui vult habere divitias, et non vult esse pauper : qualiter ad eas se debet habere, ponens differentiam inter usum sapientis et stultorum. Nam stulti hujus mundi divitiis abutuntur. Sapiens vero sicut mains necessaria vitae requirit : et sic ex abimdantia propter utilitates mundi vult habere necessaria sibi et aliis ut indigentibus subveniat, et negotia reipublicae tractet. Et ita cum propter honestum finem et utilem divitias possideat, non amittet virtutem, quam malus perdet propter abusum divitiarum. Dicit ergo ' ista debere contemni a sapiente non ne habeat, sed ne sollicitus habeat. Non abigit ilia a se, sed abeuntia securus prosequitur. Divitias quidem ubi tutius fortuna deponet quam ibi, unde sine querela reddentis receptura est ? . . . Non amat sapiens divitias sed mavult. Non in animum illas sed in domum recipit . . .' Et stulto loquitur { Mini si [divitiae] effluxerint, nihil Cap. 22. auferent nisi semet ipsas ; tu stupebis, et videberis tibi sine te relictus, si illae a te recesserint. Apud me divitiae aliquem locum habent, apud te summum . . . Divitiae meae sunt : tu divitiarum es.' ' Habebit philosophus amplas opes, sed nulli detractas nee Cap. 23. alieno sanguine cruentas, sine cujusquam injuria partas, sine sordidis quaestibus, quarum tarn honestus sit exitus quam introitus, quibus nemo ingemiscat nisi malignus . . . Ille patri- monio suo per honesta quaesito nee gloriabitur nee erubescet. Habebit . . . quo glorietur si aperta domo et admissa in res suas civitate poterit dicere ; quod quisque agnoverit tollat. O magnum virum, optime divitem ! . . . Veniant [divitiae], hos- pitentur. Nee jactabit illas nee abscondet ; alterum, infruniti animi l est, alterum timidi et pusilli . . . Habebit opes sed tanquam leves et avolaturas : nee alii nee sibi graves esse patietur . . . Donabit bonis . . . aut eis quos facere poterit bonos. Donabit cum summo consilio dignissimos eligens . . . Donabit ex recta et probabili causa. [Nam] inter turpes jacturas malum munus est : habebit sinum facilem, non per- foratum, ex quo multa exeant et nihil excidat.' * Et hoc primum attendite ; aliud est studiosus sapientiae, Cap. 24. aliud jam adeptus sapientiam. Ille tibi dicet, Optime loquor, 1 aurum, D. et O. 346 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. sed adhuc inter mala volutor plurima. Non est quod me ad formulam meam exigas . . . Facio me et formo et ad exemplar ingens attollo. Si processero quantum proposui, exige ut dictis facta respondeant.' Sed secundus, ' assecutus . . . humani boni summa aliter tecum aget, et dicet stulto ; Primum non est quod tibi permittas de melioribus ferre sententiam ; mini jam, quod argumentum est recti, contingit malis displicere. . . Divitias nego bonum esse : nam si essent, bonos facerent. Nunc quoniam apud malos deprehenduntur, bona dici non possunt ; hoc illis nomen nego . . .' C'ap. 25. ' Pone in opulentissima me domo ; pone aurum etargentum . . . non suspiciam me ob ista, quae, etiamsi apud me, extra me tamen sunt . . . Inter egentes abige : non tamen ideo me despiciam, quod in illorum numero consedero qui manus ad stipem porrigunt. Quid enim ad rem an frustum panis desit cui non deest mori posse? . . . Nihilo me feliciorem credam quod mihi molle erit amiculum, quod purpura convivis meis substernetur . . . Nihilo miserius ero, si lassa cervix mea in manipulo foeni adquiescet . . . Nulla hora sine aliqua querela est ; non ideo me dicam inter miserrima miserum . . . Provisum est enim a me ne quis mihi ater dies esset . . . Ergo non ego aliter, inquit sapiens, vivo quam loquor. Sed vos aliter auditis. Sonus tantummodo verborum ad aures vestras per- venit : quid significet non quaeritis. Cap. 26. ' Quid ergo inter me stultum et te sapientem interest, si uterque habere volumus divitias ? Plurimum. Divitiae enim apud sapientem virum in servitute sunt, apud stultum in imperio. Sapiens divitiis nihil permittit, vobis divitiae omnia. Vos tanquam aliquis vobis aeternam possessionem earum promiserit, assuescitis illis et cohaeretis ; sapiens tune maxime paupertatem meditatur cum in mediis divitiis constitit . . . Marcetis in vestris rebus nee cogitatis quot casus undique immineant, jam jamque pretiosa spolia laturi. Sapienti quis- quis abstulerit divitias omnia illi sua relinquet. Vivit enim praesentibus laetus, futuris securus. Nihil magis Socrates ille . . . persuasit mihi quam ne ad opiniones vestras actus vitae meae flecterem. Solita conferte undique verba : non con- viciari vos putabo, sed vagire velut infantes miserrimos ' scio MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 347 . . . 'Vestras hallucinationes l fero quemadmodum Jupiter optimus maximus ineptias poetarutn, quorum alius illi alas imposuit, alius cornua, alius adulterum ilium induxit . . .' ' Ecce Socrates ex illo carcere quern intrando purgavit omni- De Vita que honestiorem curia reddidit, proclamat, Quis iste furor, Beata» 5 cap. 27, 28. quae ista mimica Deo homimque natura est infamare virtutes et malignis sermonibus sancta violare ? Si potestis bonos laudate ; si minus transite. Quod si vobis exercere tetram istam licentiam placet, alter in alterum incursitate. Nam cum in coelum insanitis, non dico sacrilegium facitis, sed operam perditis . . . Produci enim virtuti et temptari expedit, nee ulli magis intelligunt quanta sit, quam qui vires ejus lacessendo senserunt. Duritia silicis nullis magis quam ferientibus nota est. Praebeo me non aliter quam rupes aliqua in undoso mari destituta, quam fluctus non desinunt undique verberare, nee ideo aut loco earn movent aut per tot aetates crebro incursu suo consumunt. Adsilite, facite im- petum. Ferendo vos vincam. In ea quae firma et inex- superabilia sunt, quicquid incurrit malo suo vim suam exercet. Proinde quaerite aliquam mollem cedentemque materiam, in qua tela [vestra] figantur. Vobis autem vacat aliena scrutari mala et sententias ferre de quoquam ? quare hie philosophus laxius habitat, quare hie lautius coenat? papulas observatis alienas, obsiti plurimis ulceribus ? Hoc tale est quale si quis pulcherrimorum corporum naevos aut verrucas derideat, quern fera scabies depascitur. Objicite Platoni quod petierit pecu- niam, Aristoteli quod acceperit, Democrito quod neglexerit, Epicuro quod consumpserit. Mihi ipsi assem * objectate. O vos maxime felices cum primum vobis imitari vitia nostra contigerit ! Quin potius mala vestra circumspicite, quae vos ab omni parte confodiunt, alia grassantia extrinsecus, alia in visceribus ipsis ardentia ? . . . Quid porro ? non nunc quoque etiam si parum sentitis turbo quidam animos vestros rotat et involvit fugientes petentesque eadem.' 1 ruminationes, pro hallucinationes, O. 2 Seneca has, Alcibiadem et Phaedrum. 348 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. CAPITULUM XIX1. Rest. ' Nam inter caetera mala illud pessimum est quod vitia ipsa Seneca's mutamus . . . vexatque nos hoc quoque quod judicia nostra dialogue non tantum prava sed etiam levia sunt. Fluctuamus. aliudque DeOtio, .. . Cap. i. ex alio comprehendimus, petita relmquimus, relicta repetimus. Alternae inter cupiditatem nostram et poenitentiam vices sunt. Pendemus enim toti ex alienis judiciis, et id optimum nobis videtur quod petitores laudatoresque multos habet, non id [quod] laudandum petendumque est. Nee viam bonam aut malam [per se] aestimamus, sed turbam vestigiorum in quibus nulla sunt redeuntium.' Cap. =;. * Homo ad immortalium cognitionem nimis mortalis [est].' Et quia studium sapientiae et virtutis adhuc reprehenditur a multis quia negotia publica deserit, ideo allegat contra otium sapientis : dicit ergo, * Natura utrumque me facere voluit, et agere et contemplation! vacare.' Cap. 6. ' Imperfectum ac languidum bonum est in otium sine actu projecta virtus, nunquam id quod didicit ostendens . . . Nee tantum quid faciendum sit cogitare debet, sed etiam aliquando manum exercere . . . Ad otium sapiens secedit, ut sciat ea se . . . acturum, per quae posteris prosit. Nos certe sumus qui dicimus et Zenonem et Chrysippum majora egisse quam si duxissent exercitus, gessissent honores, leges tulissent ; quas non uni civitati sed toti humano generi [tulerunt]. Quid est ergo, quare tale otium non conveniat bono viro per quod futura saecula ordinet, nee apud paucos concionetur sed apud omnes . . . quique sunt quique erunt 2 ? . . . invenerunt, quem- admodum plus quies illorum hominibus prodesset quam aliorum discursus et sudor. Ergo nihilominus hi multum egisse visi sunt, quamvis nihil publice agerent . . . Ad quam Cap. 8. rempublicam sapiens accessurus est ? ... Ad Atheniensium, in qua Socrates damnatur, Aristoteles, ne damnaretur, fugit ? in qua opprimit invidia [virtutes ?] . . . Ad Carthaginiensium 1 The dialogue De Otio, in the older editions of Seneca, was attached to De Vita Beata. 2 ' Qui sunt discursus siderum,' is the reading of the MSS. ; either an inter- polation, or a corruption of the text. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 349 ergo rempublicam sapiens accedet in qua assidua seditio [est] et optimo cuique infesta libertas ... Si percensere singulas voluero, nullam inveniam quae sapientem aut quam sapiens pati possit.' CAPITULUM XX. Nunc in fine inferam aliqua^ ex libro Senecae ad Serenum Peace of de tranquillitate animi, quia haec comitatur vitam beatam ; et m^m' certum est quod non potest in hac vita beatitudo possibilis Seneca's perfici sine animi tranquillitate. Nee vita verae beatitudinis futurae complebitur sine ilia, qua habita necesse est omnia quiiiitate , . f ... 0 . . Animi. adversa toleran posse de facili. Sed quia nos non magis adulamus aliis quam nobis ipsis, et falsam animi laetitiam vitia nostra palliando metimur, ideo dicit porro egregie, ' Familiariter domestica aspicimus, et semper judicio favor Cap. i. officit. Puto multos potuisse ad sapientiam pervenire nisi putassent se pervenisse, nisi quaedam in se dissimulassent, quaedam opertis oculis transiluissent. Non est enim quod magis aliena judices adulatione [nos] perire quam nostra. Quis sibi verum dicere ausus est? Quis non inter laudantium blandientiumque positus greges plurimum tamen sibi ipse adsentatus est ? ' ' Quod desideras, Serene, magnum et summum est Deoque Cap. 2. vicinum, non concuti. Hanc stabilem animi sedem Graeci dvOvfjitav l vocant, de qua Democriti volumen egregium est ; ego tranquillitatem voco . . . Ergo quaerimus quomodo animus semper aequalis secundoque cursu eat, propitiusque sibi sit, et sua laetus aspiciat, et hoc gaudium non interrumpat, sed placido statu maneat nee attollens se unquam nee deprimens ; id tranquillitas erit.' Et primo tangit vitia mentis quae tollunt tranquillitatem, ut ea sciamus vitare, quatenus ad statum animi 2 redeamus. Dicit ergo : ' Sunt qui levitate vexantur ac taedio assiduaque mutatione propositi quibus semper placet quod reliquerunt . . . marcent et oscitantur. Adjice eos qui non aliter quam quibus difficilis somnus est, 1 This word is hopelessly mis-spelt in D. and O, and is in Roman letters. a Some such word as hunc, or priorem seems missing. 350 OPER1S MAJORIS PARS SEPT1MA. versant se et hoc atque illo modo componunt, donee quietem lassitudine inveniant : statum vitae suae formando subinde in eo novissime manent, in quo illos non mutandi odium sed senectus ad [novandum] pigra deprendit. Adjice [et] illos qui non inconstantiae vitio parum leves sunt sed iner- tiae, et vivunt non quomodo volunt sed quomodo coeperunt. Innumerabiles . . . proprietates sunt sed unus effectus vitii ; sibi displicere ; ' per quae tranquillitas abscedit. ' Hoc oritur ab intemperie animi et cupiditatibus timidis aut parum prosperis, ubi aut non audent quantum concupiscunt aut non consequuntur, et in spem toti prominent1, semper instabiles mobilesque sunt, quod necesse est accidere pendentibus ad vota sua . . . Illos poenitentia coepti tenet et incipiendi timor ; subrepitque ilia animi jactatio non invenientis exitum, quia nee imperare cupiditatibus suis nee obsequi possunt, et cunctatio vitae parum se explicantis, et inter destituta vota torpentis animi situs. Quae omnia graviora sunt, ubi odio infelicitatis operosae ad otium perfugerunt et ad secreta studia, quae pati non potest animus ad civilia erectus agendique cupidus et natura inquietus, parum scilicet in se solatiorum habens ; ideo detractis oblectationibus quas ipsae occupationes discurrentibus praebent, domum, solitudinem, parietes non fert ; invitus aspicit se sibi relictum. Hinc illud est tedium et displicentia sui, et nusquam residentis animi volutatio, et otii sui tristis atque aegra patientia . . . Inclusae cupiditates sine exitu se ipsae strangulant : inde moeror marcorque et mille fluctus mentis incertae, quam spes in- choatae habent [suspensatn] deploratarn, tristem. Inde ille affectus otium suum detestantium querentiumque nihil ipsos habere quod agant, et alienis increments inimicissima invidia. Alit enim livorem infelix inertia et omnes destrui cupiunt, quia se non potuerunt provehere . . . Natura enim humanus animus agilis est et pronus ad motus. Grata omnis illi excitandi se abstrahendique materia est, gratior pessimis qui- busque ingeniis quae occupationibus libenter deteruntur. Ut ulcera quaedam nocituras manus appetunt et tactu gaudent, et foedam corporis scabiem delectat quicquid exasperat : non 1 permanent, D. et O. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 351 aliter dixerim his mentibus in quas cupiditates velut mala ulcera eruperunt, voluptati esse laborem vexationemque. Sunt enim quaedam quae corpus quoque nostrum . . . delectent, ut versare se et mutare nondum fessum latus, et alio atque alio positu ventilari. . . . Proprium aegri est nihil diu pati et muta- tionibus ut remediis uti. . . . Infirmi sumus ad omne tolerandum, nee laboris patientes nee voluptatis, nee nostrae nee ullius rei diutius. Hoc quosdam egit ad mortem, quod proposita saepe mutando in eadem revolvebantur et non reliquerant novitati locum. Fastidio esse illis coepit vita et ipse mundus.' Deinde remedia infert contra haec vitia. Et primo tangit De Tran- super opinionem alienam dicens. ' Adversus hoc taedium quo auxilio putem utendum quaeris. Optimum erat, ut ait Atheno- dorus, actione rerum et rei publicae tractatione et officiis civi- libus se detinere. Nam ut quidam sole atque exercitatione et cura corporis diem ducunt, athletisque longe utilissimum est lacertos suos roburque, cui se uni dedicaverunt, majore temporis parte nutrire ita vobis animum ad rerum civilium certamen parantibus in opere esse longe pulcherrimum est. Nam cum utilem se efficere civibus mortalibusque propositum habeat. simul et exercetur et proficit qui in mediis se officiis posuit, communia privataque pro facultate administrans.' Hoc autem Senecae non placet, sed studium sapientiae. Dicit ergo ; ' Sed quia in hac tarn insana hominum ambitione, tot calumniatoribus in deterius recta torquentibus, parum tuta simplicitas est, et plus futurum semper est quod obstet quam quod succedat, a foro quidem et publico recedendum est : sed habet ubi se etiam in privato laxe explicet magnus animus. Nee ut leonum animaliumque impetus caveis coercetur sic hominum, quorum [maximae] in seducto actiones [sunt]. Ita tamen delituerit ut, ubicumque otium suum absconderit, pro- desse velit singulis [universisque] ingenio, voce, consilio. Nee enim is solus reipublicae prodest qui . . . tuetur reos et de pace belloque censet ; sed qui juventutem exhortatur, qui in tanta bonorum pracceptorum inopia virtutem instillat animis, qui ad pecuniam luxuriamque . . . ruentes . . . retrahit et si nihil aliud certe [moratur], in privato publicum negotium agit. An ille plus praestat, qui inter peregrinos et cives aut 352 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. urbanus praetor adeuntibus [adsessoris] verba pronuntiat, quam qui quid sit justitia, quid pietas, quid patientia, quid fortitude, quid mortis contemptus, quid Dei intellectus, quantum adjutorium hominum sit bona conscientia? Ergo si tempus in studia conferas quod subduxeris officiis, non deserueris nee munus detrectaveris. Neque enim ille solus militat qui in acie stat et cornu [dextrum laevumque] defendit, sed qui portas tuetur, et statione minus periculosa non otiosa tamen fungitur, vigiliasque servat et armamentario praeest; quae ministeria, quamvis incruenta sint, [in] numerum stipendiorum veniunt. Si te ad studia revocaveris omne vitae fastidium effugeris, nee noctem fieri optabis taedio lucis, nee tibi gravis eris nee aliis supervacuus. Multos in amicitiam attrahes, adfluetque ad te optimus quisque. Nunquam enim quamvis obscura virtus latet sed emittit sui signa : quisquis dignus fuerit, vestigiis illam colliget. Nam si omnem conversationem tollimus et generi humano renuntiamus, vivimusque in nos tantum conversi, sequetur hanc solitudinem omni studio sapiente carentem inopia rerum agendarum. Incipiemus aedificia alia ponere, alia subvertere . . . et male dispensare tempus . . . qua re nihil turpius est. Saepe grandis natu senex nullum habet aliud argumentum quo se probet diu vixisse praeter aetatem.' De Tran- ' ... In domibus, in spectaculis, in conviviis bonum con- quilhtate, tubernalem, fidelem amicum, temperantem convivam agat. Officia civis amiserit ; hominis exerceat. Animos nostros non unius urbis moenibus clusimus, sed in totius orbis com- mercium emisimus patriamque nobis mundum professi sumus, ut liceret [latiorem] virtuti campum dare. . . . Nunquam inutilis est opera civis boni. Auditus est visusque ; vultu nutu . . . incessuque ipso prodest. Ut salutaria quae citra gustum tactumque odore proficiunt, ita virtus utilitatem etiam ex longinquo et latens fundit, sive spatiatur . . . sive pre- carios habet excessus . . . sive otiosa mutaque est et angusto circumsepta ... in quocunque habitu est, prosit. Quid ? tu parum utile putas exemplum bene quiescentis ? Longe itaque optimum [est] miscere otium rebus, quotiens actuosa vita impedimentis fortuitis aut civitatis conditione prohibetur. MORAL1S PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 353 Numquam enim usque eo interclusa sunt omnia ut nulli actioni locus honestae sit. ' Numquid potes invenire urbem miseriorem quam Athe- Cap. 5. niensium fuit, cum illam triginta tyranni divellerent? Mille trecentos cives. optimum quemque occiderant, nee finem ideo faciebant, sed irritabat se ipsa saevitia. . . . Socrates tamen in medio erat, et lugentes patres consolabatur. et desperantes de republica exhortabatur, et divitibus opes suas metuentibus exprobrabat . . . et imitari volentibus magnum circumferebat exemplar cum inter triginta tyrannos liber incederet. Hunc tamen Athenae ipsae in carcere occiderunt, et qui tuto insul- taverat agmini tyrannorum civis liber, tamen ipsa libertas non tulit V ' Inspicere autem debemus primum nosmet ipsos ; deinde Cap. 6. ea quae aggredimur negotia ; deinde eos quorum causa aut cum quibus. Ante omnia . . . necesse est nosmet ipsos aestimare, quia fere plus nobis videmur posse quam pos- sumus ; alius eloquentiae fiducia prolabitur, alms patrimonio suo plus imperavit quam ferre posset ; alius infirmum corpus laborioso pressit officio. Quorundam parum idonea est vere- cundia rebus civilibus, quae primam frontem desiderant. Quorundam contumacia non facit ad aulam. Quidam non habent iram in potestate, et illos ad temeraria verba quaelibet indignatio offert. Quidam urbanitatem ' in reprehensionibus ' nesciunt continere, nee periculosis abstinent salibus. Omnibus his utilior negotio quies est. . . . Aestimanda sunt deinde ipsa quae aggredimur, et vires nostrae cum rebus quas temptaturi sumus comparandae. Debet enim semper plus esse virium in actore quam in onere. Necesse est opprimant opera quae ferente majora sunt. Quaedam praeterea non tarn magna sunt negotia quam faecunda, multumque negotiorum ferunt. Et haec refugienda sunt ex quibus nova occupatio multi- plexque nascetur. Nee accedendum eo unde liber regressus non sit ; iis admovenda manus est quorum finem aut facere aut certe sperare possis. Relinquenda quae latius actu procedunt nee ubi proposueris desinunt * Hominum itaque dilectus habendus est, an digni sint Cap. 7. 1 ' libertatem libertas non tulit,' Seneca. VOL. II. A a 354 OPER1S MAJORIS PARS SEPTIMA. quibus partem vitae nostrae impendamus ; an ad illos tem- poris nostri jactura perveniat. Quidam enim ultro officia nobis nostra imputant. Athenodorus ait ne ad coenam quidem se iturum ad eum qui sibi nil pro hoc debiturus sit. . . . Considerandum est utrum natura tua agendis rebus an otioso studio contemplationique aptior sit ; et eo inclinandum quo te vis ingenii feret. . . . Male enim respondent coacta ingenia l. . . . Nihil autem aeque oblectat animum quam amicitia fidelis et dulcis. Quantum bonum est ubi sunt praeparata pectora in quae tuto secretum omne descendat, quorum conscientiam minus quam tuam timeas, quorum sermo solicitudinem leniat, sententia consilium expediat, hilaritas tristitiam dissipet, con- spectus ipse delectet ! "quos scilicet vacuos [a] cupiditatibus quantum fieri potent eligemus. Serpunt enim vitia et in proximum quemque transiliunt et contactu nocent2. Itaque quod in pestilentia curandum est, ne correptis jam corporibus et morbo flagrantibus assideamus, quia pericula trahemus adflatuque ipso laborabimus, ita in amicorum legendis ingeniis dabimus operam ut quam minime inquinatos 3 adsumamus. Initium morbi est aegris sana miscere. Nee hoc praeceperim tibi ut neminem nisi sapientem 4 sequaris aut attrahas. Ubi enim istum 5 invenies quern tot saeculis quaerimus ? Pro optimo est minime malus. . . . Nunc vero in tanta [bonorum] egestate minus fastidiosa fiat electio. Praecipue tamen vitentur tristes et omnia deplorantes, quibus nulla non causa in querelas placet. Constet illi licet fides et benevolentia ; tranquillitati tamen inimicus est comes perturbatus et omnia gemens. De Tran- * Transeamus ad patrimonia, maximam aerumnarum mate- te> riam. Nam si omnia alia quibus angimur compares, mortes, aegrotationes, metus, desideria, dolorum laborumque patien- tiam, cum iis quae nobis mala pecunia nostra exhibet, haec pars multum praegravabit. Itaque cogitandum est quanto levior dolor sit non habere quam perdere ; et intel- 1 In Haase's edition of Seneca, this and the foregoing sentence occur some- what earlier. In the earliest printed edition (1492) they come in the order in which Bacon quotes them. 2 intrant pro nocent, D. et O. 3 inflammatos, D. et O. 4 perfectae sapientiae, D. et O. '•> illud, D. et O. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 355 ligemus paupertati eo minorem tormentorum quo minorem damnorum esse materiam. Erras enim si putas animosius detrimenta divites ferre : maximis minimisque corporibus par est dolor vulneris. Bion eleganter ait, " Non minus mo- lestum esse calvis quam crinitis pilos velli." . . . Tolerabilius est ... non adquirere quam amittere ; ideoque laetiores videbis quos nunquam fortuna respexit quam quos deseruit. Vidit hoc Diogenes, vir ingentis animi, et efifecit ne quid sibi eripi posset. Tu istud paupertatem, inopiam, egestatem voca, quod voles ignominiosum securitati nomen impone ; putabo hunc non esse felicem, si quern mihi alium inveneris cui nihil pereat. Aut ego fallor, aut regnum est inter avaros, latrones . . . unum esse cui noceri non possit. Si quis de felicitate Diogenis dubitat, potest idem dubitare et de Dei immortalis1 statu, an parum beate degat, quod illi nee praedia nee horti sint, nee alieno colono rura pretiosa, nee grande in foro foenus. Non te pudet, quisquis divitiis adstupes ? respice agedum mundum ; non videbis Deum2 omnia dantem, nihil habentem ? Hunc tu pauperem putas, an Deo immortali similem,qui se fortuitis omnibus exuit? Feliciorem divitem 3 putas ? . . . Diogeni servus unicus fugit, nee eum reducere, cum monstraretur, tanti putavit. Turpe est, inquit, Manen sine Diogene posse vivere, Diogenem sine Mane non posse. Videtur mihi dixisse ; Age tuum negotium, fortuna. Nihil apud Diogenem jam tui est. Fugit mihi servus ? immo liber abiit. . . . Sed quoniam non est nobis tantum roboris, angustanda [certe] sunt patrimonia, ut minus ad injurias for- tunae simus expositi. Habiliora sunt corpora in bella quae in arma sua contrahi possunt, quam quae superfunduntur et undique magnitudo sua vulneribus objecit : optimus pecuniae modus est qui nee in paupertatem cadit, nee procul a pauper- tate discedit. ' Placebit autem haec nobis mensura, si prius parcimonia Cap. 9. placuerit, sine qua nee ullae opes sufficiunt . . . praesertim cum in vicino remedium sit, et possit ipsa paupertas in divitias se, advocata frugalitate, convertere. Assuescamus a nobis 1 Deorum immortalium (Seneca). a Seneca has, nudos videbis deos. 3 Seneca has, Demetrium Pompeianum. A a 2 356 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. removere pompam, et usus rerum, non ornamenta metiri. Cibus famem domet, potio sitim . . . discamus membris nostris inniti, cultum victumque non ad nova exempla componere . . . discamus continentiam augere, luxuriam coercere. gloriam temperare, iracundiam lenire, paupertatem aequis oculis aspi- cere, frugalitatem colere, etiamsi multos pudebit 19 ut populus desideriis naturalibus parvo parata remedia adhibere, spes effrenatas et animum in futura eminentem velut sub vinculis habere, id agere ut divitias a nobis quam a fortuna petamus. . . . Assuescamus ergo coenare sine populo, et servis pau- cioribus serviri, et vestes parare in quod inventae sunt, et habitare contractius.' Et infert remedium de studio, dicens ; ' Studiorum quoque quae liberalissima impensa est tamdiu rationem habet, quamdiu modum. Quo innumerabiles libros et bibliothecas, quarum dominus vix tota vita indices perlegit? onerat dis- centem turba, non instruit, multoque satius est paucis te auctoribus tradere, quam errare per multos. Quadraginta millia librornm Alexandriae arserunt ; pulcherrimum regiae opulentiae monumentum alius laudaverit, sicut et Livius qui elegantiae regum curaeque egregium id opus ait fuisse ; non fuit elegantia illud aut cura, sed studiosa luxuria, immo ne studiosa quidem, quoniam non in studium sed in spectaculum comparaverant . . . Vitiosum est ubique quod nimium est. Quid habes cur ignoscas homini armaria captanti, aut igno- torum auctorum aut improbatorum et inter [tot] millia librorum oscitanti, cui voluminum suorum frontes maxime placent titulique ? . . . Ignoscerem plane, si studiorum nimia cupidine oriretur: nunc ista conquisita cum imaginibus suis descripta et sacrorum opera [ingeniorum] in speciem et cultum parietum comparantur. De Tran- < Ad aliquod genus vitae difficile incidisti, et tibi ignoranti cap. ID. ' vel publica fortuna vel privata laqueum impegit, quern nee solvere posses nee erumpere. Cogita compeditos primo aegre ferre onera et impedimenta crurum. Deinde ubi non indig- 1 The text of this passage is generally recognized by Seneca's editors as corrupt. I give it as amended by Haase. D. and O. have < hos pudebit ei plus desideriis,' etc. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 357 nari ilia sed pati proposuerunt, necessitas fortiter ferre docet, consuetude facile. Invenies in quolibet genere vitae oblec- tamenta et remissiones et voluptates, si volueris. . . . Nullo melius nomine de nobis natura meruit, quam [quod] cum sciret quibus aerumnis nasceremur, calamitatum mollimentum consuetudinem invenit, cito in familiaritatem gravissima ad- ducens. Nemo duraret si rerum adversarum eandem vim assiduitas haberet quam primus ictus. Omnes cum fortuna copulati sumus : aliorum aurea catena est, aliorum laxa, aliorum arta et sordida. Sed quid refert l ? eadem custodia universos circumdedit, allegati[que] sunt etiam qui adliga- verunt . . . alium honores, alium opes vinciunt. Quosdam nobilitas, quosdam humilitas premit. Quibusdam aliena supra caput imperia sunt, quibusdam sua. Quosdam exilia uno loco tenent, quosdam sacerdotia. Omnis vita servitium est. Assuescendum [est] itaque condicioni suae et quam minimum de ilia querendum. . . . Nihil tarn acerbum est in quo non aequus animus solatium inveniat. . . . Adhibe rationem diffi- cultatibus ; possunt et dura molliri et angusta laxari. . . Non sunt praeterea cupiditates in longinquum mittendae, sed in vicinum illis egredi permittamus. . . . Relictis his quae aut non possunt fieri aut difftculter possunt, prope posita speique nostrae adludentia sequamur; et sciamus omnia aeque levia esse, extrinsecus diversas facies habentia, introrsus pariter [vana]. Nee invideamus altius stantibus ; quae excelsa vide- bantur, praerupta sunt. . . . Multi sunt ... in fastigio summo ex quo non possunt nisi cadendo descendere ; sed hoc ipsum testatur maximum onus suum esse, quod aliis graves esse cogantur, nee sublevatos se, sed suffixes. Justitia, mansue- tudine humana, larga . . . manu praeparent multa ad secundos casus praesidia quorum spe [securius] pendeant. Nihil tamen aeque hos ab his animi fluctibus vindicaverit, quam semper aliquem incrementis terminum figere, nee fortunae arbitrium desinendi dare, sed multo quidem citra exempla consistere, sic et aliquae cupiditates animum acuent, et finitae non in immensum incertumque producent. ' Ad imperfect os et . . . male sanos hie meus sermo pertinet, Cap. u 1 Si quis refert, D. et O. 358 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. non ad sapientem. Huic non timide nee pedetentim ambu- landum est. Tanta enim fiducia sui est ut obviam fortunae ire non dubitet, nee unquam loco illi cessurus sit . . . quia non mancipia tantum possessionesque et dignitatem sed corpus quoque suum et oculos et manum, et quicquid cariorem vitam facturum est, seque ipsum inter precaria numerat, vivitque ut commodatus1 sibi et reposcentibus sine tristitia redditurus. Nee ideo vilis est sibi quia scit se ipsum suum non esse, sed omnia tarn diligenter faciet, tarn circumspecte, quam religiosus homo sanctusque solet tueri fidei commissa. Quandocumquc autem reddere jubebitur 2, non queretur cum fortuna, sed dicit ; Gratias ago pro eo quod possedi habuique. Magna quidem res tuas mercede colui, sed, quia ilia imperas, do, cedo gratus libensque. . . . Signatum argentum domum familiamque meam reddo restituo. Adpellavit 3 natura quae prior nobis credidit, et huic dicemus ; " Recipe animum meliorem quam dedisti. Non tergiversor nee refugio. Paratum habes a volente quod non sentienti dedisti." . . . Male vivet quisquis nesciet bene mori. Huic itaque primum rei pretium detrahendum est et spiritus inter vilia4 numerandus. . . . Saepe vero causa moriendi est timide mori. Fortuna ilia quae ludos sibi facit ; " Quo," inquit, " te reservem, malum 5 et trepidum animal ? eo magis convulneraberis et confodieris quia nescis praebere jugulum ; at tu et vives diutius et morieris expeditius, qui ferrum non subducta cervice nee manibus oppositis, sed animose recipis." ... At qui sciat hoc sibi cum conciperetur statim condictum, vivet ad formulam, et simul illud quoque eodem animi robore praestabit, ne quid ex iis quae eveniunt subitum sit. Quic- quid enim fieri potest, quasi futurum sit, prospiciendo, malorum omnium impetus emolliet, qui ad praeparatos expectantesque nihil afferunt novi : securis et beata tantum spectantibus graves veniunt. Morbus enim, captivitas, ruina, ignis nihil horum repentinum [est]. Sciebam in tumultuosum me contubernium naturam clausisse. Totiens in vicinia mea conclamatum est, totiens immaturas exequias- fax cereusque praecessit. Saepe 1 commodius, D. et O. 2 videbitur, D. et O. 3 adpellaverit, Seneca. * in servitia, pro inter vilia, D. et O. 5 nullum, D. et O. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 359 a latere 1 ruentis aedificii fragor sonuit. Multos ex iis quos forum, curia sermo mecum contraxerat,nox abstulit et junctis [ad] sodalitium manus copulatas interscidit ; debeo ego mirari ad me aliquando pericula accessisse quae circa me semper erraverint. . . . Publius, tragicis comicisque vehementior ingeniis, . . . hoc ait ; " Cuivis potest accidere quod cuiquam potest." 1 Hoc si quis in medullas demiserit et omnia aliena mala, quorum ingens cotidie copia est,sic adspexerit,tanquam liberum illis et ad se iter sit, multo antca se armabit quam petatur. Sero animus ad periculorum patientiam post pericula instruitur. Non putavi hoc futurum . . . quae sunt divitiae quas non egestas et fames et mendicitas a tergo sequatur? . . . quod regnum est cui non parata sit ruina et proculcatio ? . . . nee magnis ista intervallis divisa sed horae momentum interest inter solium et aliena genua. Scito ergo omnem conditioner!! versabilem esse et quicquid in ullum incurrit posse in te quoque incurrere. Locuples es : numquid divitior Ptolemaeo2 . . . mendicavit stillicidia : fame ac siti periit. . . . Quo die [Sejanum] senatus deduxerat, populus in frusta divisit. . . . In tanta ' igitur ' rerum sursum ac deorsum euntium versatione, si non quicquid fieri potest pro future habes, das in te vires rebus adversis, quas infregit quisquis prior vidit.' 1 Circumcidenda concursatio, qualis est magnae parti homi- De Tran- , P . A •• • quillitate, num domos et theatra et foro pererrantium. A hen is se cap. I2. negotiis ofTerunt semper aliquid [agentibusj similes. Horum si aliquem exeuntem e domo interrogaveris ; Quo tu ? quid cogitas ? respondebit tibi. Non scio ; sed aliquos videbo, ali- quid agam. Sine proposito vagantur quaerentes negotia . . . inconsultus illis vanusque cursus est qualis formicis per arbusta repentibus, quae in summum cacumen deinde in imum inanes aguntur. . . . Omnis itaque 3 labor aliquo referatur, aliquo respiciat. Non industria inquietos, [sed] insanos falsae rerum imagines agitant 4. . . . Eodem modo unumquemque ex his quos 1 altius, D. et O. The transcription of this and the following passages has many errors, which are not all noted here. a Pompeio, D. et O. :i Bacon has somewhat altered the order of the sentences in this passage. 4 inquietant, O. 360 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. inanes et leves causae per urbem circumducunt et [qui] ad augendam turbam exeunt . . . quidam [quasi] ad incendium currunt ant salutaturi [aliquem] non resalutaturum, aut funus ignoti hominis prosecuturi 1. . . . Ex hoc malo dependet illud temerarium vitium, auscultatio et publicorum secretorumque inquisitio, et multarum rerum scientia, quae nee tuto narrantur nee tuto audiuntur. De Tran- ' Hoc secutum [puto] Democritum ita coepisse : Qui tran- ca D11*!?6' quille volet vivere, nee privatim agat multa nee publice ; ad supervacua [referentem]. . . . Nam qui multa agit saepe for- tunae sui potestatem facit, quam tutissimum est raro expe- nd, [ceterum] semper de ilia cogitare et nihil sibi de fide ejus promittere. . . . Hoc est quare sapienti nihil contra opinionem dicamus accidere. Non ilium casibus hominum excerpimus sed erroribus : nee illi [omnia] ut voluit cedunt, sed ut cogi- tavit. Imprimis auteni cogitavit aliquid posse propositis suis resistere. Necesse est autem levius ad animum pervenire destitutae cupiditatis dolorem, cui successum non utique promiseris. Cap. 14. ' Faciles nos facere debemus ne nimis destinatis rebus in- dulgeamus2, transeamusque [in] ea in quae nos casus deduxerit, nee mutatione aut casus aut consilii pertimescamus dummodo nos levitas, inimicissimum quieti vitium, non excipiat. Nam et pertinacia ;J necesse est anxia et misera sit ... levitas multo gravior, nusquam se continens. Utrumque infestum est tran- quillitati, et nihil mutare posse, et nihil pati. Utique animus ab omnibus externis in se revocandus est ; sibi confidat, se gaud eat, sua suspiciat, recedat quantum potest ab alienis, et sibi applicet, damna non sentiat, etiam adversa benigne inter- pretetur. Nuntiato naufragio Zenon philosophus 4, cum omnia sua audiret submersa. Jubet, inquit, me fortuna expeditius philosophari. Minabatur Theodore philosopho tyrannus mortem et quidem insepultam; Habes, inquit, cur tibi placeas. Hemina 5 sanguinis in tua potestate est ; nam quod ad sepul- turam pertinet, O te ineptum si putas mea interesse supra 1 This sentence has been much altered from the original. * immisceamus, D. et O. 3 pertimescentia, O. 4 noster, Seneca. 5 Anima/»ro hemina, D. et O. MORALIS PHILOSOPHIC: PARS TERTIA. 361 terram an infra putrescam. Canus Julius vir . . . magnus . . . cum Caio Caesare diu altercatus, . . . morti addictus dixit, Gratias tibi ago optime princeps. . . . Ludebat quoque latrunculis, cum centurio agmen periturorum trahens ilium quoque excitari juberet. Vocatus numeravit calculos, et sodali suo, Vide, inquit, ne post mortem meam mentiaris te vicisse. Turn adnuens centurioni, Testis, inquit, eris uno me istum antecedere. . . . Tristes erant amici talem amissuri virum : Quid moesti, inquit, estis ? Vos quaeritis an immortales animae sint : ego jam sciam. Nee desiit veritatem in ipso fine scru- tari, et ex morte sua quaestionem habere. . . . Nee jam procul erat tumulus in quo Caesari . . . fiebat cotidianum sacrum. Is, quid, inquit, Cane, nunc cogitas ? aut quae tibi mens est ? Observare, inquit Canus, proposui illo velocissimo momento an sensurus sit animus exire l se. Promisitque, si quid explorasset, circumiturum et indicaturum quis esset status animarum. Ecce in media tempestate tranquillitas. Ecce animus aeternitate dignus, qui statum - suum in argumentum veri vocat, qui in ultimo illo gradu positus exeuntem animum percunctatur, nee usque ad mortem tantum, sed aliquid etiam in ipsa morte discit.' 'Sed nihil prodest privatae tristitiae causas abjecisse' nisi Cap. 15. publicas vincamus. ' Occupat enim [nos] nonnunquam odium generis humani, et occurrit tot scelerum felicium turba ; . . . rara simplicitas . . . et ignota innocentia. ... In hoc itaque flectendi sumus, ut omnia vulgi vitia non invisa nobis sed ridicula videantur, et Democritum potius imitemur quam Heraclitum. Hie enim, quoties in publicum processerat, fiebat, ille ridebat. Huic omnia quae agimus miseriae, illi ineptiaevidebantur. . . . Adjice quod de humano genere melius meretur qui ridet illud, quam qui luget ; ille et spei bonae aliquid relinquit ; hie autem stulte deflet quae corrigi posse desperat. Et universa contemplatus majoris animi est qui risum non tenet quam qui lacrimas. . . . Singula propter quae laeti ac tristes sumus sibi quisque proponat, et sciet verum esse quod Bion dixit ; omnia hominum negotia similia initiis esse, nee vitam illorum magis sanctam aut severam esse quam 1 exuere se, D. et O. * fatum, Seneca. 362 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. conceptum nihilo natum. Sed satius est publicos mores et humana vitia placide excipere nee in risum nee in lacrimas excidentem l. Nam alienis malis torqueri aeterna miseria est, alienis delectari malis voluptas inhumana.' De Tran- < Sequetur pars quae solet non immerito contristare . . . ubi quilliUte, r cap. 16. bonorum exitus mall sunt, ut Socrates cogitur in carcere [mori]. . . . Cicero clientibus suis praebere cervicem. Cato . . . virtutum viva imago, incumbens gladio simul de se ac de republica palam facere 2. . . . Vide quomodo quisque illorum tulerit, et si fortes fuerunt. ipsorum illos animos desidera. Si muliebriter et ignave perierunt nihil periit. . . . Neminem flebo laetum, neminem flentem ' : in sufferendo pericula ' ille lacrimas meas ipse abstersit, hie suis lacrimis effecit ne ullis dignus sit.' CAPITULUM XXI. Kacon's Et quia secundum Scripturam corpus quod corrumpitur remarks on . . theimpor- aggravat animam, et terrena mhabitatio depnmit sensum 1 fixation1*" mu^ta cogitantem, ideo ad tranquillitatem animi necessarium est ut humana fragilitas a curis interioribus et exterioribus aliquando relaxet animum ad solatia et recreationes corpori necessarias. Nam aliter spiritus fit anxius et hebes et acci- diosus et tristior quam oporteret, et cum taedio boni languens et querulus et pronus ad motus impatientiae et irae frequenter. Propter quod sanctissimi viri aliquando curas laxabant spiri- tuales in solatia, et rigorem abstinentiae solvebant aliquando, nee non vigilias temperabant excessivas. Unde beatissimus Johannes Evangelista in solatium humanae fragilitatis cum perdice ludebat, sicut dicitur in Collationibus Cassiani 3 ; et beatus Benedictus monachos ducens in solatium corporate redarguitus a viatore transeunte, dixit ei quod tenderet arcum magis ac magis. Quo respondente, Non faciam, quia fran- gerem cordam, intulit sensum a simili quod in tantum posset 1 excidere, D. et O. s se expedicus, D. et O. 5 This was the celebrated Semi-Pelagian of the fifth century. The anecdote will be found in the twenty-first chapter of the twenty-fourth of the Colla- tions (p. 633 of the Frankfurt edition of 1722). It is almost identical with the story of St. Benedict which follows. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERTIA. 363 cogere monachos ad rigorem patientiae quod sustinere non possent, sed ipsa violentia frangerentur. Et ideo Jacob Patri- archa se excusavit a societate Esau, nam, si secum ambulasset fortius, morerentur filii sui et uxores et animal ium greges. Propter quod Seneca sapientissimus, cui sunt revelata quod Confirmed paucis Divinitas concessit, ut ait Apostolus l, aestimans pondus b; humanae fragilitatis, convertit se in fine persuasionis suae de animi tranquillitate ad solatia et recreationes corporales, ut interpositis hujusmodi remediis, fortius vires resumantur. Nam et Cato ait, Interpone tuis interdum gaudia curis ; ut dicat Deo quilibet cum psalmista, Fortitudinem meam ad te custodiam. Seneca igitur hujusmodi solatia tangens sic elo- quitur; ' Miscenda sint ista et alternanda, solitudoet frequentia. DC Tran- Illa nobis faciet desiderium hominum, haec nostri, et erit altera alterius remedium. Taedium turbae sanabit solitudo. taedium solitudinis turba. Nee in eadem intentione retinenda mens est, sed ad jocos evocanda,' et caeteras corporis recrea- tiones. ' Cum puerulis Socrates ludere non erubescebat. Cato vino laxabat animum curis publicis fatigatum. Scipio illud triumphale et militare corpus movit ad tripudia, non molliter se infringens ut mos est, ad muliebrem mollitiem. sed ut antiqui illi viri solebant inter lusum ac festa tempora virilem in modum tripudiarc, non facturi detrimcntum etiam si ab hostibus suis spectarentur 2. Danda est animis remissio ; meliores activioresque :i requieti resurgent. Ut fertilibus agris non est imperandum, cito enim illos exhauriret nunquam intermissa faecunditas, ita animorum impetus assiduus labor franget : vires recipient resoluti paululum et remissi. Nascitur ex assiduitate laborum animorum hebetatio 4 quaedam et languor. Nee ad hoc tanta hominum cupiditas tenderet, nisi naturalem quandam voluptatem lusus haberet jocusque ; quorum tamen frequens usus omne animis pondus omnemque vim eripiet. Nam et somnus refectioni necessarius est, hunc 1 A quotation from the fourteenth letter of the apocryphal correspondence between Paul and Seneca. Paul says : « Perpendenti tibi ea sunt revelata quae paucis Divinitas concessit Certus igitur ego in agro tarn fertili semen fortis simum sero ; ' et seq. * sectarentur, D. et O. > acrioresque, Seneca. * hesitatio, D. et O. 364 OPEPIS MAJORIS PARS SEPTIMA. tamen si [per] diem noctemque continues mors erit. Multum interest remittas aliquid an solvas. Conditores legum festos instituerunt dies, ut ad hilaritatem homines publice cogerentur, tanquam necessarium laboribus interponentes temperamentum ; et magni viri sibi menstruas certis diebus dabant ferias. Quidam vero nullum non diem l inter otium et curas divi- debant, quos nulla res ultra decimam horam retinuit ; ne epistulas quidem post hanc horam legebant, ne quid novae curae nasceretur, sed totius diei lassitudinem duabis illis horis ponebant. . . . Majoresque nostri novam relationem in senatu post horam decimam fieri vetabant. Indulgendum est animo dandumque subinde otium, quod alimenti et virium loco sit, et ambulationibus apertis vagandum, ut coelo libero et multo spiritu augeat attollatque se animus. Aliquando vectatio iterque et mutata regio vigorem dabunt, convictusque et liberalior potio ; . . . eluit 2 enim curas vinum, et ab imo animum movet, et ut morbis quibusdam ita tristitiae medetur. Liber, qui est Bacchus, non ob licentiam linguae dictus est inventor vini, sed quia liberat a servitio curarum animum atque audaciorem in omnes conatus facit. . . . Solonem' unum de septem sapientibus, ' Arcesilaumque philosophum indulsisse vino credunt. Catoni ebrietas objecta est. Facilius 3 efficiet, quisquis objecerit, hoc crimen honestum quam turpem Ca- tonem. Sed ut libertatis ita vini salubris moderatio est ; nee saepe faciendum est, ne animus malam consuetudinem ducat. Et tamen aliquando in exultationem libertatemque extra- hendus, tristisque sobrietas removenda paulisper. Nam sive Graeco poetae credimus, Aliquando etiam insanire jucundum est, sive Platoni, Frustra poeticas fores compos sui semper pepulit, sive Aristoteli, Nullum magnum ingenium4 sine mix- tura dementiae fuit. Non potest grande aliquid et super caeteros loqui nisi mota mens, cum vulgaria et solita con- tempsit, instinctuque sacro surrexit excelsior, tune demum aliquid cecinit grandius homine mortali. Non potest sublime 1 The quotation in the MSS. being unintelligible here, the words of Seneca are given. 2 Bacon here omits words which encourage occasional excess. :< This sentence is unintelligibly transcribed in the MSS. 4 Arist. Poet. cap. 17 (vtyvovs r\ iroirjrtKr) konv f) MORALIS PHILOSOPHIA: PARS TERT1A. 365 quicquam et in arduo positum contingere quamdiu apud se est. Desciscat oportet a solito, et efferatur, et mordeat frenos, et rectorem rapiat suum, eoque ferat quo per se timuisset ascendere.' Hie finis verborum Senecae1 ; volentis quod per recreationes aliquando excellentes intendat animi vigorem, et majora conetur quam si se spiritualibus et mentalibus occupationibus con- tinuis se daret. Heliseus quidem propheta jussit psalterium adduci ut harmoniae corporalis delectatione excitatus animus facilius ad divina raperetur. 1 The foregoing extracts from Seneca contain many variations from the text now usually adopted. Some of these are evidently due to Bacon himself, occurring naturally as the result of condensation. Some may be due to the imperfection of the text used by him. [This may have been a copy of the Milan MS., considered by experts to be of the ninth century, and containing the Dialogues for which, Bacon tells us, he had for a long time made search in vain. Such a copy may have been sent to him by Campano of Novara.] Other errors are doubtless due to the incompetence of Bacon's transcribers. Some of the more obvious mistakes have been corrected. But no attempt has been made to elevate this series of extracts to the standard of a critical edition. PARS QUARTA PHILOSOPHIAE MORALIS. CAPITULUM I. The Chris- Protraxi hanc partem tertiam Philosophiae Moralis gratis nan faith propter pulcritudinem et utilitatem sententiarum moralium, the highest r r of all sub- et propter hoc quod libn raro mvemuntur a quibus erui of morum radices, flores. et fructus. Nunc autem volo acce- philo- dere ad partem quartam hujus scientiae, quae licet non sit sophy . ... tarn copiosa et tarn praegnans sicut tertia, est tamen mira- bilior et dignior non solum ea parte sed omnibus : quoniam consistit l in persuasione sectae fidelis credendae et amandae et operibus comprobandae, quam debet humanum genus recipere. Nee est aliquid de philosophia magis necessarium homini, nee tantae utilitatis nee tantae dignitatis. Nam maxime propter hanc partem verum est quod Morali Philo- sophiae subjiciuntur omnes scientiae. Tota enim sapientia ordinatur ad salutem humani generis cognoscendam ; et haec salus consistit in perceptione eorum quae ducunt hominem in felicitatem alterius vitae. De qua dicit Avicenna quod ipsa est quam oculus non vidit nee auris audivit, ut prius tactum est. Et cum haec pars quarta philosophiae intendit hanc salutem investigare, et ad earn allicere homines, ideo omnes scientiae artes et officia, et quicquid cadit in consideratione hominis, obligatur huic parti nobilissimae civilis scientiae ; et hie est finis humanae considerationis. Influence Propter quod utilissimum est considerare intentionem hujus lishecflaw partis ; et cuilibet Christiano competit propter suae profes- on thewel- sjOnis confirmationem, et quatenus habeat unde corrigat states. oberrantes. Nunquam vero Deus potest denegare humano 1 consistit, om. D. MORALIS PHJLOSOPHIA: PARS QUARTA. 367 gcneri cognitionem viae salutis, cum omnes homines velit salvos fieri secundum Apostolum. Et sua bonitas infinita est, propter quod reliquit semper hominibus modos per quos illuminentur ad cognoscendum vias veritatis. Aristoteles quidem in sua Politica descendit ad species sectarum, et dicit quod ipse vult considerare de sectis et legibus civitatum quatuor vel quinque simplicium, et videre quae leges cor- rumpant civitates et regna, et quae non. Dicitque quatuor vel quinque simplices esse sectas corruptas, intendens quod secta vel lex dicitur simplex propter legem simplicem, et composita propter finem compositum, quia omnis secta variatur secundum conditionem finis, ut docet Alpharabius in libro De Scientiis, exponens sententiam Aristotelis circa sectas1. Istique fines simplices secundum Alpharabium, evidentius tamen secundum Boetium, tertio de Consolatione Philoso- phiae, sunt ; Voluptas, Divitiae, Honor, Potentia, Fama seu Gloria nominis2. Et nunc recitabo principales nationes apud quas variantur The re- sectae per mundum quo modo currunt ut sunt, Saraceni, Tartari, Pagani, Idololatrae, Judaei, Christiani. Non enim sunt plures sectae principales, ncc possunt esse usque ad sectam Antichristi 3. Sectae autem compositae sunt ex omnibus istis, vel quatuor quibusque. vel tribus, vel duobus, secundum diversas combinationes. Sed praeter hos fines est alius, scilicet felicitas alterius Their vitae, quam diversi diversimode quaerunt et intendunt. Quia quidam ponunt hanc in deliciis corporis, quidam in deliciis tions of a . . ...... ... future lift-. animae, quidam m deliciis utnusque. Adhuc sunt sectae 1 The reference is to the fifth chapter of Alpharabius' short work De Scientiis (see note, vol. i. p. 101) : ' Universalis scientia inquirit de speciebus acciden- tium et consuetudinum voluntarium, et de habit ibus et motibus et gestibus a quibus procedunt illae actiones et consuetudines, et de finibus propter quas sint . . . et ex finibus propter quas fiunt distinguit actiones quae sunt in usu, et declarantur quae ex eis vere sunt beatitudo, et putantur, cum non sint, beatitudo. . . . Quae autem putantur beatitudo et non sunt, sunt sicut victoria, et gloria, et dilectiones.' 2 Cf. Consol. Philosophiae, lib. iii. Prosa 2. ' Habes ante oculos propositam fere formam felicitatis humanae ; opes, honores, potentiam, gloriam, voluptates.' * Both MSS. have Christianam. But I think it so certain that Bacon wrote Antichristi, that I have ventured to insert it in the text. 368 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. compositae ex hac felicitate, et aliis finibus omnibus vel pluribus, et hoc diversis modis. Nam licet futuram felicitatem intendant, tamen multi dant se voluptatibus, et alii ad divi- tias anhelant, et quidam ad honores aspirant, et quidam ad potentiam dominandi, et quidam ad gloriam famae. Tangam autem primo tres divisiones sectarum ut pateat ad quid tendatur. Deinde negotiabor circa electionem sectae fidelium, quae sola debet mundo communicari. Saracens. Quidam autem volunt istos fines vitae praesentis habere, non aestimantes se deficere a futura felicitate qualitercunque abutantur bonis temporalibus, et immergant se illecebris voluptatum, ut Saraceni qui uxores multiplicant quantum volunt, secundum legem suam. Tartars. Quidam vero ardent libidine dominandi, ut Tartari secun- dum quod imperator eorum dicit unum dominum l debere esse in terra sicut unus Deus in coelo, et ille dominus debet ipse esse et constitui, ut patet in epistola quam misit Domino Ludovico regi Franciae, in qua petit ab eo tributum, sicut in libro2 fratris Gulielmi de moribus Tartarorum continetur, quern librum scripsit praedicto Regi Franciae. Et patet ex operibus eorum quomodo jam regna Orientis possederunt, de nullis deliciis curantes ; sed magis inhumani in hac parte. lacte equino abutentes pro potu, et cibos immundos et immunde soliti sunt percipere, ut ex libro praedicto, et fratris Johannis de vita Tartarorum, et ex Cosmographia Ethici philosophi manifestum est. Nam iste philosophus et illt 1 dominum, O. ; deum, D. The letter of Mangu which Rubruquis took back with him to Louis IX, began thus : ' Praeceptum eterni Dei est, in Caelo non est nisi unus Deus aeternus, super Terram non est nisi unus dominus Chingis Chan.' The letter concludes in the same defiant strain : ' Si vultis nobis obedire, mittatis nuncios vestros ad nos : et sic certificabimur utrum volueritis habere nobiscum pacem vel bellum.' The predecessor of Mangu, Kuyuk, had replied to Pope Innocent IV's mission, directed by Carpini, in a similiar way. ' Si pacem desideratis habere nobiscum, tu papa, imperatores, reges omnes cuncti- que potentes civitatum et terrarum rectores ad me pro pace diffiniendo nullo modo venire differatis, et nostram audietis responsionem pariter et voluntatem. . . . Vos habitatores occidentis Deum adoratis et solos vos Christianos esse creditis, et alios contemnitis ; sed quomodo scitis cui gratiam suam conferre dignetur? Nos Deum adoramus, et in fortitudine ipsius ab oriente usque ad occidentem delebimus omnem terrain.' 2 Already often referred to. See vol. i. p. 356. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUART A. 369 libri de moribus Tartarorum describunt hanc gentem pessi- mam et immundissimam, ut patuit in parte Mathematicae l de gentibus et locis hujus mundi. Pagani vero puri qui consuetudine vivendi pro ratione Pagans, legum utentes, ut Praceni 2 et nationes confines eis, deliciis divitiis et honore istius vitae detinentur, cum intentione alterius, ut -quails fuerit hie et quantus, talis et tantus aesti- matur fore in vita futura. Unde in morte faciunt se comburi publice cum lapidibus pretiosis et auro et argento et dextrariis et familia et amicis et omnibus divitiis et bonis, sperantes quod post mortem omnibus his gaudebunt. Similiter Idololatrae cum bonis istius mundi credunt pos- Idolaters, sidere futura, excepto quod Sacerdotes eorum castitatem* vovent, et a delectatione luxuriae gaudent abstinere, sicut patet ex regionibus Orientis in parte Aquilonari, ut prius tactum est in Locis Mundi. Et omnes isti expectant bona corporalia alterius vitae, nihil de spiritualibus sapientes ; et non est contra leges eorum ut, qualitercumque possint, quae- rant bona mundi hujus, nee se reputaht, qualitercumque contingat, frustrari a vita futura. Sed Judaei bona temporalia et aeterna sperabant ; diver- Jews, simode tamen, quia spiritualiter sapientes virtute legis aspira- bant ad bona non solum corporis sed animae. Literaliter vero considerantes legem, credebant bona alterius vitae tantum corporalia. Similiter nee per fas et nefas, secundum legem eorum, quaerunt temporalia, sed auctoritate Dei et secundum jura. Licet enim spoliaverint multas nationes et 1 D. has Metaphysicae. But the reference is to the geographical section of the fourth part of the Opus Majus. Cf. vol. i. p. 371, for a notice of John Carpini's report on Tartary. The fourth chapter of Carpini s work treats of the good and the bad side of the Tartar character. After doing justice to their admirable military discipline, and to the chastity of their women, he describes their intemperance, their foul feeding, their treachery, and the systematic slaughter of their captives. (Soc. de Geog. Recueil de Memoires, vol. iv. (1839), pp. 594 and 633-641.) 8 This word is so spelt in D. and O. But it should have been written Pruseni or Prusceni, as in vol. i. p. 360, where the Prusceni and other surrounding tribes are spoken of as Pagans. Cf. p. 377, where their ill-treatment by the Teutonic knights is spoken of as a bar to their conversion. 3 See vol. i. p. 373. By Rubruquis, as by Marco Polo, the Buddhists are always spoken of as Idololatrae. VOL. II. B b 370 OPERIS MAJOR1S PARS SEPTIMA. Relative value of these subjugaverint, hoc fecerunt secundum justitiam. Nam eis debebatur de jure haereditario Terra Promissionis, eo quod fuerunt de stirpe filii Noe ; et filii Cham invaserunt illas regiones injuste, cum non fuerunt datae in sortem eorum a principio. Nam Egyptus, et Africa, et Aethiopia fuerunt datae filiis Cham, ut patet ex Scriptura, et per Sanctos, et per historias ; et prius tactum est de hoc 1. * , Christians. Christiani vero spiritualibus spiritualia comparantes secun- dum legem suam, possunt temporalia habere propter humanam fragilitatem ut exerceant spiritualia in hac vita, quatenus tandem perveniant ad aeternam, tarn corporaliter quam spiri- tualiter. Et tamen in ilia vivent sine rebus extrinsecis quibus in hac vita praesenti utuntur homines. Nam corpus animale fiet spirituale, et totus homo glorificabitur, et vivet cum Deo et angelis. Principales igitur sectae sunt hae. Paganorum prima est, minus de Deo scientium ; nee habent sacerdotium, sed quilibet religions. pro voluntate sua fingit sibi Deum et colit quod vult, et sacri- ficat ut sibi placet. Deinde sunt Idololatrae, qui sacerdotes habent et synagogas et campanas magnas, sicut Christiani, quibus vocantur ad suum officium, et orationes certas et sacrificia determinata, et ponunt plures Deos, nullum autem omnipotentem. In tertio gradu sunt Tartari, qui unum Deum adorant omnipotentem et colunt. Sed nihilo minus ignem venerantur et limen domus. Nam omnia transducunt per ignem ; unde res mortuorum et exennia et nuntios ducunt inter ignes et alia, ut purificentur. Nam lex eorum dicit omnia expiari per ignem. Quicunque etiam calcat super limen domus damnatur ad mortem. Et in his duobus et quibusdam aliis sunt brutales multum. In quarto gradu sunt Judaei, qui plus secundum suam legem deberent sentire de Deo, et veraciter aspirare ad Messiam, qui est Christus. Et sic fecerunt illi qui spiritualiter legem sciebant, ut Sancti Patriarchae et Prophetae. Quinto loco sunt Christiani, qui, legem Judaeorum spiritualiter peragunt, et addunt ad ejus complementum fidem Christi. Postremo veniet lex Anti- christi, qui subvertet alias leges ad tempus, nisi quod electi 1 Cf. vol. i. p. 316. MORALIS PHILOSOPHIA : PARS QUARTA. 371 in fide Christiana stabunt, licet cum difficultate propter furorem persecutionis. Sex igitur sunt leges secundum hanc distinc- tionem et sex secundum priorem, penes voluptatem, divitias, honorem, potentiam, famam, ac felicitatem alterius vitae neglectis his bonis temporalibus. Atqui superius l, in comparatione Mathematicae ad Eccle- Connexion siam, revolutae sunt sectae secundum vias Astronomiae, et °ci[gio^s inventae sunt sex, ut lex Saturni, lex Martis, lex Solis, with lex Veneris, lex Mercurii, lex Lunae. Qualitercumque igitur influences. sectas distinguamus, inveniemus semper sex. Nam prima et principals distinctio haec est penes planetas ; ad illam sequuntur aliae, quoniam coelestis virtus inclinat hominem ad legum susceptionem, aut omninc, aut ut multum, aut ut facilius suscipiantur. Nam licet anima rationalis non cogitur ad aliud, tamen, ut superius est verificatum, multum alteratur complexio hominis ad scientias, ad mores et leges, quibus alterationibus anima excitatur in quantum est actus corporis, et inducitur ad actus publicos et privates per coelestem constellationem, salva in omnibus arbitrii libertate'2. Et inde accidit quod, secundum conjunctiones Jovis cum aliis planetis, sex oriuntur in cordibus hominum innovationes legum et consuetudinum, sicut superius est notatum. Et plures sectae non possunt esse nisi sex ; et aliquando homines unius sectae inclinant se ad sectam alterius, propter fortitudinem constellationis, et aliquando mutant sectam propriam omnino, vel principaliter, vel miscent conditiones alterius sectae, secundum quod diversae constellationes occurrunt. Et sic accidit quod fiunt sectae compositae ex partibus plurium sectarum. Nam Saraceni licet principaliter utuntur lege Venerea, tamen miscent multum de lege Judaeorum et lege Christiana, quoniam variis baptismatibus, sicut Judaei, utuntur, et sacrificiis consimilibus in parte. Christum autem dicunt Filium Virginis, et maximum prophetarum et multa Evangelica dicta retinent in sua lege, et omnes desiderant mori morte Christianorum ; sicut in disputatione quam habue- runt cum Christianis et Idololatris coram magno imperatore Tartarorum professi sunt, ut in libro de moribus Tartarorum 1 See voL i. pp. 254-269. 2 Cf. vol. i. pp. 246-252. B b a 372 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. docetur1. Tartan vero legem Martis principaliterconfitentur. Nam et ignem venerantur, et bello student et philosophiae magnalibus vacant, more antiquorum Chaldaeorum quibus lex Martis ascribitur. Et tamen inclinant se ad legem Mercurialem. Nam filios eorum permittunt instrui in Evangelic et vitis Patrum. Et quando infirmantur, petunt sacerdotes Christianos et crucem, et aquam benedictam, sicut in libro fratris Gulielmi docetur, et experientia hominum fide dignorum nos certificat in hac parte. Lex vero Judaeorum est Saturni ; et lex Christianorum Mercurialis ab astronomis dicitur, propter certas causas ut superius annotatum est. Sectae vero Paganorum et Idololatrarum reducuntur ad sectam Martis et Aegyptiacam, quae est secta colens solem, qui est dux militiae coelestis. Nam istae duae sectae et illae colunt creaturam pro creatore, eo quod Idololatrae imagines manu factas et coelestes venerantur. Et ideo, in quantum coelestes naturas colunt, cum Aegyptiacis concordant. In quantum haec inferiora, cum Martis lege conveniunt. Pagani vero simul colunt inferiora et coelestia. Quicquid enim eis occurrit utile, sive Sol sive Luna sive animal sive lucus sive aqua sive ignis, sive aliud aliquid, colunt per amorem. Quicquid vero eis terribile est colunt per timorem. Which of Propositis vero his Sectis principalibus tarn secundum li^gionHs usum gentium quam secundum vias Astronomiae, et secundum the true? diversitates finium sequitur consideratio qualiter oporteat persuadere de sectae veritate. Dictum est quidem prius in Mathematicis circa infidelium conversionem quod dupliciter 2 contingit fieri persuasionem de sectae veritate quae sola est 1 See note on p. 387. 2 It is interesting to compare what follows with the third and fourth chapters of the first book of Thomas Aquinas' treatise Contra Gentiles, e. g. ' Est in his quae de Deo confitemur, duplex veritatis modus. Quaedam namque vera sunt de Deo quae omnem facultatem rationis excedunt, ut Deum esse trinum et unum. Quaedam vero sunt ad quae etiam ratio naturalis pertingere potest, sicut est Deum esse, Deum esse unum, et alia hujusmodi, quae etiam philosophi demonstrative de Deo probaverunt, ducti naturalis lumine rationis.' What particular passage in the fourth part of the Opus Majus is referred to by Bacon is not quite clear. But it is full of passages that would be apposite. Cf. vol. i. pp. 253-4. The whole of the second part is directed to the same purpose. MORALIS PHILOSOPHIC: PARS QUARTA. 373 Christiana. Quoniam aut per miracula, quae sunt supra nos TWO ways et supra infideles, de qua via nullus potest praesumere ; aut s^mo"h~e per viam communem eis et nobis, quae est in potestate nostra, Christian et quam non possunt negare, quia vadit per vias humanae revelation rationis et per vias philosophiae ; quae etiam propria est and Pml°- infidelibus ; quoniam ab eis totam habemus philosophiam, et non sine causa maxima, quatenus nos pro nobis habeamus confirmationem fidei nostrae, et ut pro salute infidelium pos- simus efficaciter perorare. Nee oportet objici illud Gregorii quod fides non habet locum, ubi humana ratio praebet experi- mentum l. Nam hoc est intelligcndum ubi homo Christianus solum inniteretur humanae rationi aut principaliter. Sed hoc non debet fieri : immo credendum est Ecclesiae et Scripturae et Sanctis et doctoribus Catholicis et hoc principaliter. Sed in solatium humanae fragilitatis. quatenus vitet tenta- with the tiones erroneas, utile est Christiano habere rationes efficaces '^Jjj^1 h eorum quae credit, et debet habere rationem suae fidei pro must be causa omni requirenti earn, stcut docet beatus Petrus in Epis- f-^0 tola prima, dicens, Dominum autem Christum sanctificate in cordibus vestris, parati semper ad satisfactionem omni poscenti vos reddere rationem de ea quae est in vobis fide et spe. Sed non possumus hie arguere per legem nostram, nee per auctoritates Sanctorum, quia infideles negant Christum Dominum et legem suam et sanctos. Quapropter oportet quaerere rationes per alteram viam, et haec est communis nobis et infidelibus, scilicet philosophia. Sed potestas philo- sophiae in hac parte maxime convenit cum sapientia Dei, immo est vestigium sapientiae divinae datum a Deo homini, ut per hoc vestigium excitetur ad divinas veritates. Nee ista sunt propria philosophiae sed communia theologiae et philosophiae, fidelibus et infidelibus, a Deo data et revelata a philosophis, quatenus genus humanum praeparetur ad divinas veritates speciales. Et rationes de quibus loquor, non sunt alienae a fide, nee extra principia fidei, sed ex radicibus ejus eruuntur, sicut manifestum est ex dicendis. Possem vero ponere vias simplices et rudes vulgo infidelium The appeal here made 1 Aquinas (Summae Prima, Quaest. i, art. 8) quotes the same passage from Gregory, and deals with it in a similar way. 374 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. is to the proportionates, sed hoc non expedit. Nam vulgus est nimis staicted" imperfectum, et ideo persuasio fidei quae vulgo debetur est amongst rudis et indigesta et indigna sapientibus. Volo igitur altius procedere, et dare persuasionem de qua sapientes habent judicare. In omni enim natione sunt aliqui industrii et apt! ad sapientiam, quibus rationabiliter persuader! potest ; ut, ipsis informatis, fiat vulgo per eos persuasio facilior. Some Suppono vero in principio tres esse cognitiones ; una est isimmtef6 Per studium inventionis propriae perviam experientiae. Alia est per doctrinam. Tertia est ante istas, et via in eas, quae vocatur cognitio naturalis ; et hoc ideo quia est communis omnibus. Illud enim naturale est quod omnibus ejusdem speciei est commune, ut comburere est naturale igni. sicut Aristoteles exemplificat quinto Ethicorum ; et Tullius hoc idem dicit in principio de Quaestionibus Tusculanis, et videmus per exempla infinita. Nam dicimus voces brutorum significare naturaliter, quia sunt communes individuis suae speciei; et hujusmodi naturaliter a nobis cognita sunt in quibus omnes concordamus, ut quod omne totum majus est sua parte, et hujusmodi, tarn incomplexa quam complexa. Scimus etiam quod anima rationalis nata est veritatem cognoscere et amare earn, cujus amoris probatio est operis exhibitio, secundum Gregorium et omnes sanctos et philo- sophos. Quidam autem aestimant quod duae partes sunt in anima diversae, seu duae potentiae, ut una sit qua verum cognoscat, alia qua velit audire veritatem cognitam. Quidam vero credunt quod una est substantia animae quae utraque facit, quia isti actus sunt ordinati ad invicem, eo quod veritatis cognitio est propter ejus amorem ; una enim et eadem potentia. Secundum eos primo apprehendit veritatem, et postea earn cognitam diligit et complet in opus. Unde Aristoteles vult tertio1 de Anima quod intellectus speculativus veritatis per extensionem ad ejus amorem fit practicus. Nee unquam facit differential!! specificam inter intellectum speculativum et practicum, sicut facit inter intellectum et sensum et animam 1 De Anima, iii. cap. 7. The whole chapter is to the point, and especially § 6 : Kal TO dvev 81 irpagcajs TO d\7]0es KOI TO ^euSos iv TO) ai/To> yevfi Icm TO> dyaOa> nal , d\\a TO> y' MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUARTA. 375 vegetivam. Arguit enim sccundo de Anima haec tria esse diversa secundum speciem, quia operationes sunt diversae secundum speciem, ut intelligere, sentire, et vegetare ; nee ordinantur ad invicem. Sed cognitio veritatis ordinatur ad amorem ejus et propter earn fit ; et ideo una est potentia, seu natura, seu substantia, animae rationalis quae cognoscit veri- tatem et amat earn. Unde tertio de Anima, Aristoteles sic incipit l : De parte autem animae qua cognoscit et sapit dicendum est ; volens quod eadem sit pars quae habet utramque operationem ; sicut est in sensitiva : quod eadem est potentia quae cognoscit et appetit, ut patet in omni sensu. Nam tactus cognoscit calidum et appetit, et gustus saporem, et sic de aliis. Sed de his non est magna vis qualitercunque dicamus. Belief in Scimus enim quod anima rationalis veritatem nata est cog- fa^ ^ noscere et amare. Veritas autem sectae in tantum percipitur feeble, quantum Dei cognitio abundat in quolibet, quia omnis secta refertur in Deum ; et ideo, qui vult in cognitionem certam sectae devenire, oportet quod a Deo incipiat. Cognitio vero Dei, quoad quaestionem an sit, nota est omnibus natu- raliter, sicut docet Tullius libro de Immortalitate Animae. Et probat hoc dicens, Nulla gens2 tarn fera est et immanis cujus mentem non imbuerit Dei opinio, nee est aliqua quin cultum divinum aliquem exhibeat. Quod si Avicenna dicat primo Metaphysicae :5 quod esse Dei quaeritur in hac scientia per demonstrationem, dicendum est quod hoc est verum quantum ad plenam certitudinem. Nam cognitio naturalis quam quilibet habet de Deo est debilis, et debilitatur per peccata quae multiplicantur in quolibet. Nam peccatum obscurat animam, et maxime quantum ad divina. Et ideo oportet quod juvetur haec cognitio per argumentum It needs et per fidem. Sed cognitio de unitate Dei et quid sit Deus 1 De Anima, iii. cap. 4. The words are, irtpl 5i TOV fiopiov rrjs ^vx^5 V "^IVWJK(I 0' i) tyvxh Kal (ppovfi . . . OKtitrtov. 3 This seems taken from two passages in De Natura Deorum, i. 16 and 23. 3 Avicenna's words are (Met. lib. i. cap. i\ ' Inquiramus ergo quid sit subjectum hujus scientiae, et consideremus an subjectum hujus scientiae sit ipse Deus excelsus. Sed non est. Immo ipse est unum de eis quae quaerantur in hac scientia.' 376 OPERIS MAJOR1S PARS SEPTIMA. ment as et qualis et cujusmodi non est nota naturaliter. Nam in his faith. discordabant homines semper, alii ponentes plures Deos, alii aesti mantes Stellas esse deos, alii res inferiores, ut adhuc pure pagani et idololatrae. Et ideo oportet quod errent in secta. Caeteri homines qui unum Deum dicunt non intelligunt alia quae vera sunt de Deo. Et ideo oportet quod persuasor sectae in principio sciat persuadere quae requiruntur de Deo in communi. Non tamen oportet quod descendat ad omnes particulares veritates in primis ; sed paulatim procedat et a facilioribus incipiat in hunc modum. Sicut enim geometer ponit suas descriptiones, ut res innotescant quid sint, et quo- modo vocentur, quibus utitur, sic oportet hie : quia nisi hoc sciat quid est quod dicitur per nomen, non erit aliqua certificatio. Proofs of Deus igitur est prima causa ante quam non est alia, quae tence8 ^^~ non ex^vit m esse nec potuit non esse, infinitae potentiae, (0 The sapientiae, et bonitatis : Creator omnis rei et gubernator cujus- the ma- libet, secundum quod singulorum capax est natura. Et in jority of hanc descriptionem concordant Tartari, Saraceni, Judaei, et mankind. „,...„.. . T „ Chnstiani. Sapientes etiam Idololatrarum et Paganorum, accepta ratione de hoc, non possunt contradicere ; nec per consequens vulgus, cui praesunt sapientes tanquam rectores et duces. Nam fiet eis modus duplex arguendi ad hoc: unus per consensum omnium aliarum nationum et sectarum et reliqui totius generis humani. Sed majori parti minor se debet conformare : et turpis est pars quae suo non congruit universo. Et constat sapientiores homines esse apud alios, sectas ; et hoc non ignorant pagani et idololatrae. Nam quando fit cum eis collatio convincuntur de facili, et suam ignorantiam manifeste percipiunt; sicut patuit per Imperatorem Tartarorum qui convocavit ante se Christianos, Saracenos, et Idololatras, ut de sectae veritate conferent ; et statim confunde- bantur Idololatrae et convincebantur. Istud factum patet ex libro de moribus Tartarorum Domino regi Franciae qui nunc est directo l. Et quando Chnstiani conferunt cum Paganis, ut sunt Praceni 2 et aliae nationes conjunctae, de facili cedunt et vident se erroribus detineri. Cujus probatio est quod liben- 1 See note on p. 387. 2 Praceni for Prusceni as on p. 369. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUARTA. 377 tissime volunt fieri Christian!, si Ecclesia vellet demittere eos in sua libertate et gaudere bonis suis in pace l. Sed Christiani principes qui laborant ad eorum conversionem, et maxime fratres de domo Teutonica volunt eos reducere in servitutem, sicut certum est Predicatoribus et Minoribus et aliis viris bonis per totam Alemanniam et Poloniam. Et ideo repugnant ; unde contra violentiam resistunt, non rationi sectae melioris. Deinde persuasor sectae fidelis habet ex parte Metaphy- (2) Secon sicae et istius Scientiae Moralis unde per alium modum fe arguendi procedat ; quod volo modo innuere, donee com- a first pleatur scriptura- quam Vestra Celsitudo deposcit. Et quidem homini industrio et consideranti efficaciam rationis potest proponi tanquam receptibile, quod causae non vadunt in infinitum, quoniam non possunt esse nee intelligi infinitae. Omnia enim quae sunt et quae intelliguntur sunt in aliquo numero comprehensa, ut dicit Aristoteles tertio Physicorum. Non est igitur causa ante causam in infinitum. Ergo standum est ad aliquam causam primam, quae non habet causam ante se, et omnis multitude ad unitatem reducitur. Et in omni genere est unum primum ad quod caetera reducuntur. Quare, si haec sit causa prima, non habens aliam causam ante se, mani- festum est quod non exivit in esse per causam, nee aliud est causa sui esse, nee facit se esse post non esse, quia tune, dum non esset, haberet esse, ut faceret se esse. Omne enim quod facit aliud esse post non esse, habet esse dum hoc facit ; ergo nihil est causa sui esse. Quapropter haec causa prima nunquam habuit non esse, ergo semper fuit. Sed si hoc, tune semper est. Quoniam multa sunt quae semper erunt, et tamen non semper fuerunt, ut Angeli, et Animae, et Coelum, et Terra, et hujusmodi. Et ideo illud quod nunquam habuit non esse longe facilius conservabit suum esse in aeternum. Quod etiam nunquam habuit non esse est elongatum in infinitum a non esse ; et ideo impossible est quod cadat in non esse. Res enim aliquae quae exiverunt in esse possunt non esse,. quia non est infinita earum elongatio a non esse. Nam 1 Such a word as sineret seems to be wanted. 2 Another reference to the scriptum principale which Bacon always kept before him. in ower. 378 OPERIS MAJORIS PARS SEPT1MA. aliquando non fuerunt : ergo cum non esse elongetur in infinitum ab eo quod semper fuit, non est proportio inter ilia. Et ideo talis res non poterit non esse : et istud est receptibilius omni eorum quae hie dicuntur, et ideo magis est conceptibile quam indigens probatione. Eternity of Quod autem res quae semper fuit et erit sit infinitae frnpHes06 potentiae, manifestum est. Quia si sit finitae potentiae tune finite Sua potentia est imperfecta, quia in omni finite potest aliquid .. . addi, et omne imperfectum est naturahter subjectum muta- tioni, sed non est possibile poni aliquam mutationem nisi ponatur prima. Primum enim est ante posterius naturaliter. Et ideo cum prima mutatio sit circa esse et non esse, oportet quod haec sit possibilis in eo quod habet potentiam finitam. Sed haec mutatio non cadit in eo quod semper fuit et semper erit ; quapropter nee finitas potentiae. Infinite Item Philosophia arguit tertio de Consolatione l hoc modo. power im- T , . . . r . . plies in- 1° omni genere ubi repentur imperfectum natum est repenn finite perfectum. Et ideo in genere potentiae oportet reperire potentiam perfectam postquam imperfectam reperimus. Sed perfectum 2 est cui nihil deest, nee aliquid addi potest ; secun- dum Aristotelem tertio Physicorum et quinto Metaphysicae. Et cui nihil addi potest illud est infinitum ; quia finite omni in quantum hujusmodi, potest fieri additio, et aliud extra illud intelligi potest. Oportet ergo quod potentia per- fecta sit infinita. Sed in rebus aliis ab hac causa quam quaerimus non est potentia perfecta et infinita, ergo in hac erit talis potentia. Sed si potentia ejus est infinita, tune essentia est infinita, quia potentia non excedit essentiam. Nam essentia vel est aequalis potentiae vel major. Et jam positae sunt demonstrationes ad hoc in eis quae dicta sunt de materia 3. Manifestum est igitur quod essentia causae primae est infinita. 1 Consol. Philosophiae, lib. iii. Prosa x : t Omne enim quod imperfectum esse dicitur, id imminLtione perfecti imperfectum esse perhibetur. Quo fit ut si in quolibet genere imperfectum quid esse videatur, in eo perfectum quoque aliquid esse necesse sit. Etenim, perfectione sublata, unde illud quod imperfectum perhibetur extiterit ne fingi quidem potest.' 2 De CoelOj ii. 4 reXetov konv ov firjdtv 4'£cw \afieiv avrov Svvarov. 3 Cf. vol. i. pp. 143-148. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUARTA. 379 Et certe si essentia et potentia sint infinitae, oportet quod Infinite bonitas ejus sit infinita1, quia res cujus essentia est finita habet bonitatem finitam. Ergo infinita habebit infinitam ; et aliter ply infinite ... . goodness non est proportio bonitatis ad essentiam in hac causa ; quod and wis- non potest esse in tanta maj estate. Et si .bonitas esset finita, dom- esset imperfecta, et ei addi posset aliquid, et minui, et ita posset subjici transmutationi ; et ideo natum est habere non esse, ut prius arguebatur de potentia. Sed quod habet infi- nitatem majestatis in essentia et potentia et bonitate non est possibile quod careat cognitione, quia res quae hujusmodi est habet utilitatem, nee potest ad infinitatem majestatis deduci, ut elementa et lapides et vegetabilia. Deinde videmus quod res carentes potentia infinita, ut animalia et homines et angeli, habent cognitionem, propter nobilitatem suae naturae : ergo cum natura causae jam quae- sitae sit nobilior in infinitum quam aliquid hujusmodi, habebit potestatem cognoscendi. Sed cum omnia alia quae in ea sunt inveniuntur infinita, haec causa habet sapientiam infinitam. Item si esset finita, esset imperfecta, et subjecta naturaliter transmutationi ad majus et minus, ut patet in caeteris cogno- scentibus, sicut omne imperfectum. Et ideo prima mutatio quae est circa esse et non esse posset hie reperiri, ut superius est persuasum. Oportet igitur quod sit sapientia infinita in^ hac causa ; sed si potentia ejus est infinita potest hunc mundum producere, et ejus sapientia infinita novit de hoc optime ordinare, et ejus bonitas requirit quod fiat, quia optimi est optima facere, et suam bonitatem communicare aliis, in quantum possibile est eis. Ergo haec causa produxit mundum necessario. Nisi cavillator dicat quod mundus non exivit in esse un- The uni- quam, nee habuit non esse. Sed tune esset infinitae potentiae sicut haec causa, et ideo esset par ei et Deus, quod nullus is more than 1 Bacon does not attack the objection to which Aquinas gave such prominence (S. T. Quaest. ii. Art. iii : ' Si Deus esset nullum malum inveniretur. Invenitur autem malum in mundo. Ergo Deus non est.' The reply being in the words of St. Augustine 'Deus cum sit summe bonus, nullo modo sineret aliquid mali esse in operibus suis, nisi esset adeo omnipotens et bonus ut bene faceret etiam de malo. Hoc ergo ad infinitam Dei bonitatem pertinet ut esse permittat mala, et ex eis eliciat bona ' (Cf. Quaest. xix. Art. ix.). 380 O PER IS MAJORIS PARS SEPT IMA. dignatur audire, nee aliqua secta ponit. Si enim mundus semper fuerit, et nunquam habuit non esse ante esse, tune non exivit in esse post non esse. Nee simul habuit esse et non esse, quia secundo contradictorum non sunt simul vera nee tempore nee natura. Ergo mundus fuit productus in esse, sed non nisi ab hac prima causa. Nisi dicas quod plures sunt hujusmodi causae ; • quod esse non potest quia neutra esset inhnitae potentiae. Quia si una est infmitae potentiae potest facere quicquid vult, ergo contra voluntatem alterius ; ergo reliqua non est infmitae potentiae postquam potest ejus vo- luntas impediri. Et saltern in uno mundo unus erit Deus. Nam unus sufficit ad unum mundum. Et Aristoteles octavo Physicorum dicit quod melius est ponere unum quam plura, postquam unus sufficit ; sed plures mundi coesse non possunt, ut prius habitum est in capitulo de unitate1 mundi. Mani- festum est igitur quod unus est Deus tantum. Item si plures mundi essent, adhuc sufficeret unus Deus, quia ipse infinitae est potentiae, ergo producere et regere posset omnes illos mundos, quia omnes illi, quotquot essent, non facerent aliquod infinitum. Caeterum Aristoteles2 in octavo Physicorum et in undecimo Metaphysicae concludit unum primum motorem esse, seu unam primam causam esse, per hoc quod unus est motus primus, scilicet diurnus, et unus mundus. Et quod non possunt plures mundi esse ipse demonstrat in primo Coeli et Mundi 3, per hoc quod tune terra istius mundi esset similis in natura et specie terrae alterius mundi. Sed res ejusdem naturae habent rnotum naturalem ad eundem locum, ut secundo gravia quaecunque nata sunt moveri in deorsum idem. Ergo terra alterius mundi nata esset moveri ad locum eundem ad quern nata est moveri terra istius mundi, cum sit ejusdem naturae 1 Vol. i. pp. 164-5. 2 In Nat. Auscult. lib. viii., after having shown (cap. 6) that the Prime Motor is itself motionless, Aristotle goes on to show that the primum mobile (TO irpSjrov tiro TOL'TOU Kivovpevov) is eternal, and that this eternal motion must be circular. In Metaph. xi. 8 § 2, these conclusions are restated, and eternity of motion is predicated not merely of the universe as a whole (17 TOV -navrbs djr\fj <£opd) but of each of the planetary orbs. 3 De Coelo, i. 8, 9. MORALIS PHILOSOPHY: PARS QUARTA. 381 specificae. Sed terra alterius mundi non posset moveri ad centrum istius mundi nisi transiret circumferentiam alterius mundi, et hoc est moveri sursum in circumferentiam1 alterius mundi ut ipsum penetraret, et tandem caderet in centrum istius mundi. Cum igitur hoc sit impossibile, non potest fieri quod duae terrac sint nee duo mundi. Est igitur Deus unus. qui est causa prima omnium causarum, qui semper fuit et semper erit. habens majestatem infinitam et infinitatem poten- tiae, sapientiae et bonitatis, Creator omnium rerum et guber- nator. Nee possent esse plures Dei, sed unus Bened ictus in saecula saeculorum, Amen. Postquam hoc principium sufficienter verificaverit persuasor Duty of sectae. tune debet ulterius arguere, quod homo tenetur facere ejus voluntatem, et ei servire cum omni reverentia. Nam ejus Majestas est infinita, ut jam habitum est. Ergo ei debetur reverentia infinita. Caeterum beneficium creationis est in- finitum, in hoc quod non potest fieri nisi per potentiam infinitam. Nulla enim potentia finita potest creare, quia infinita est distantia inter non esse et esse. Ergo oportet quod transitus de non esse ad esse sit per infinitam potentiam agentis. Quapropter creatura debet Creatori reverentiam infinitam. Unde dicit Avicenna in Moralium Radicibus quod est de jure Dei ut obediatur praeceptis ejus. Oportet enim obedire mandatis ejus cujus est creatura. Sed et tertia ratio hujus rei est propter felicitatem infinitam Beliefin a quam dabit obedientibus sibi, et propter poenam infinitam quam infliget inobedientibus sibi. Unde has causas reddit Avicenna quare serviendum est Deo. dicens quod obedientibus sibi praeparavit promissionem felicem quam nee oculus vidit nee auris audivit, et inobedientibus sibi praeparavit promis- sionem terribilem. Et hoc manifestum est per Metaphysicam et prirnam partem hujus Scientiae Moralis. Nam anima est immortalis, sicut dicit Aristoteles, et Avicenna et omnes philo- sophi nobiles ; et Tullius fecit librum de hac immortalitate. Et Seneca ubique hoc confitetur ; et omnes sectae aspirant ad vitam alteram. Etiam pagani puri credunt se victuros post mortem in corpore et anima, ut tactum est prius ; et ideo 1 The MSS. have centrum ; which I have ventured to correct. 382 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. ponunt resurrectionem mortuorum. Unde Saraceni hoc ponunt. Sed non aestimant nisi delicias corporales nunc in hac vita. Nam Avicenna dicit in Radicibus Moralium quod Machometus non dedit nisi gloriam corporum, non animarum, nisi in quantum anima condelectatur corpori. Et Judaei similiter resurrectionem ponunt, et Christiani. Et si primi et ultimi, scilicet Pagani et Christiani, in hoc concordant, necesse est omnes sectas medias ; et ideo Idololatras sicut alias oportet fateri hoc. Et philosophi notabiliter hoc decent, sicut prius ostensum est in prima parte hujus Scientiae Moralis. Future Sed non potest esse quod homo placens Deo in hac vita post resurrectionem habeat vitam qualem nunc habemus, quia haec est plena omnibus miseriis, nee est de bonitate naturae humanae. Et ideo, cum resurrectio fiet ut reducatur ad statum immortalitatis, oportet quod ab his miseriis libere- mur. Nee consequentur aliquam miseriam qui Deo servierunt, quia justum est ut praemium eis reddatur. secundum largitatem divinae bonitatis. Et iterum boni habent plerumque plura mala hie quam mali. Ergo si Deus est Justus judex, non tribuit in praesenti vita bonis sua praemia, nee per consequens in alia vita erunt similia praesentibus. Ergo oportet quod Hberentur justi ab omni miseria ; et cum ille status est per- fectus, oportet quod fiat gloria corporis et animae. Sed appetitus animae rationalis transcendit omne bonum finitum. Et ideo ejus appetitus non potest claudi nisi per bonum infinitum. et hoc est Deus ; et ideo gloria humana erit in participatione bonitatis Deitatis ; et ex hoc sequitur corollarium philosophiae nobilissimum, libro Consolationum tertio1 con- clusum, quod participatione Deitatis fient homines Dei, licet unus Deus sit natura. Future Similiter cum mali hie offendunt Divinam bonitatem quae misery. infinita est, et cadunt in crimen laesae majestatis, necesse est quod poena eorum sit ineffabilis in alia vita et infinita 1 Consol. Philosophiae, lib. iii. Prosa x : ' Quoniara beatitudinis adeptione fiunt homines beati, beatitude vero est ipsa divinitas, divinitatis adeptione beatos fieri manifestum est. Sed uti justitiae adeptione justi, sapientiae sapientes fiunt, ita divinitatem adepti Deos fieri simili ratione necesse est. Omnis igitur beatus, Deus ; sed natura quidem unus, participatione vero nihil prohibet esse quam plurimos. MORALIS PHILOSOPHIC: PARS QUARTS. 383 duratione. Quae cum ita sint, necesse est homini ut velit Deo placere quod faciat ejus voluntatem, quatenus ei sic serviat ut fugiat poenam intolerabilem, et consequatur beati- tudinem infinitam. Si vero oportet hominem facere voluntatem Dei propter Necessity causas dictas, scilicet dignitatem majestatis infinitae, et propter Hon fol-" beneficium creationis et conservationis in esse naturae, et lowsT» (i) From propter retributionem futuram, tune oportet quod cognoscat discordance divinam voluntatem, et ea quae Dei sunt, et statum futurae felicitatis et miseriae. Sed haec non potest homo scire per se ipsum ; quod manifestum est propter errores et haereses et diversitates, immo contrarietates sectarum principalium, et non solum harum, sed propter articulos ejusdem sectae principalis. Apud enim Christianos videmus tot diversitates. Nam quidam sunt haeretici, quidam schismatici, quidam vero Christiani. Et haereticorum diversitas est infinita. Similiter apud Judaeos : nam quidam fuerunt Pharisaei, quidam Sadu- caei, et alii contrariantes ad invicem, ut Evangelia docent, et Josephus in Antiquitatum libris manifestat. Similiter Saraceni : nam Avicenna, et philosophi caeteri contradicunt plebi et sacerdotibus. Ostendunt enim quod non solum est gloria corporum, sed propria et major animarum ; et deter- minant quod secta ilia cito destruetur. Et similiter Idolola- trae habent sectas diversas. Nam illi qui vocantur Ingures ], quorum literas habent Tartari, ponunt Deum unum, quod non facit alia multitudo Idololatrarum, sicut in libro de moribus Tartarorum edocetur. Tartari vero similiter multum discor- dant. Nam quidam convertunt se ad Christianorum ritum, quidam ad Saracenorum, quidam ad Idololatrarum, licet in principali secta concordent 2. Paganorum quidem major est 1 See Marco Polo (Yule's ed.), vol. i. p. 225. Rubruquis speaks of the Ingures (pp. 282-3 an<^ 2^8, ed. cit.) as a tribe or nation who, owing to mixture with Nestorians and Mahommedans, held a modi- fied form of idolatry (Buddhism). ' Sunt,' he says, ' quasi secta divisa ab aliis.' And again, ' Ingures qui sunt mixti cum Christianis et Saracenis, per frequentes disputationes, ut credo, pervenerunt ad hoc quod non credunt nisi unum Deum.' It was on the northern limit of their territory, says Rubruquis, that Cara Corum, the headquarters of the Mongol power, was situated. 2 Rubruquis says that on feast days Mangu held formal receptions of the representatives of the various religions round him, Christian, Mahommedan and 384 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. diversitas et error, quia quilibet fingit sibi Deum ut vult, et colit quod sibi placet. (2 From Caeterum potentia sciendi in homine ad corpora hujusmodi Oman's" et similia non sufficit, ut manifestum est cuilibet. Nemo faculties, enim scit veraciter et sufficienter naturam unius rei minimae, ut unius herbulae, vel muscae, vel alterius. Et videmus dis- cordiam infinitam sapientum in naturis rerum corporalium. Multo magis igitur errabit homo circa res insensibiles, ut sunt substantiae spirituales, et status alterius vitae, et maxime circa ea quae ad Deum et voluntatem Dei pertinent. Qua- propter necesse est quod habeat revelationem. Et hoc est quod Aristoteles dicit in secundo Metaphysicae quod intellectus humanus se habet ad hujusmodi manifes- tissima in natura sua sicut oculus vespertilionis1 et noctuae ad lumen solis. Et Avicenna dicit primo Metaphysicae quod homo se habet ad ea quae sunt Domini saeculorum in regno suo, sicut surdus a nativitate ad delectationem harmonicam et sicut paralyticus ad cibum delectabilem. Quapropter non poterit homo ascendere ad haec ut de his certificet sicut nee vespertilio nee noctua et surdus et paralyticus de his quae tacta sunt. Praeterea Alpharabius dicit in Moralibus2 de hac materia quod, sicut se habet puer indoctus ad hominem sapien- tissimum sapientia humana, sic talis sapiens se habet ad divinas veritates; et ideo non potent proficere nisi per doctrinam et revelationem. Et addit quod, si homo posset consequi veritatem sectae divinae, tune non necesse esset mundo ut esset revelatio et prophetia. Sed haec, ut dicit, concessa sunt mundo, et necessaria sunt. Igitur non potest homo scire Buddhist. An Armenian monk whom Rubruquis found there, assured Pubru- quis that Mangu while desirous that all should pray for him, believed only in Christianity. ' But he was speaking falsely/ says Rubruquis ; ' he believed none of them, as will be seen afterwards ; they all hang round his court like flies round a honey pot; they all think themselves his intimate friends, and prophecy smooth things' (p. 313, ed. cit.). 1 Met. lib. i. (minor) cap. I "fla-ncp fap TO. TWV WKTfpioojv o/z/zara irpos TO (pfyyos «x6t T^ A16^' 'QfJL*Pav> OVTOJ KOI TTJS jj/ifrepas tyv\i)s 6 vovs irpos ra rrj (pvfffi fya.vep6jTa.Ta itavTcav. 9 I am unable to verify this reference. The book De Scientiis already referred to does not contain any such passage ; and no other printed work of Alphara- bius is known to me. But the editor of De Scientiis speaks of other works as yet untranslated from the Arabic. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUARTA. 385 hujusmodi veritates per se ipsum. Et hoc manifesto docet Avicenna in Radicibus moralis philosophiae, dicens quod necesse est ut fiat revelatio sectae a Deo ; et quod homo mortalis non potest ad haec immortalia transcendere ; secundum quod dicit Seneca, libro de Tranquillitate animi, quod homo nimis est mortalis ad immortalia. Deinde, sicut non potest homo ad haec per se pertingere, Religious sic nee debet praesumere de his certificare per se sine revela- ^ould be tione et doctrina, propter duas rationes. Una ratio stat in i . ,. sible with- hoc quod ea quae sunt alterms saecuh, et praecipue voluntas Out revela- Dei et quae ad Deum pertinent, sunt dignitatis infinitae. tion* Ergo non sunt proportionalia miseriae humanae ; nee est homo dignus ut ea nitatur ex sua propria virtute explorare, ut intelligat ; quare sufficit ei ut credat edocenti. Nee etiam est dignus fide istorum propter sua peccata et miserias. Gaudeat igitur ut doceatur ab alio, sed non nisi a Deo vel ab Angelis auctoritate Dei. Manifestum est igitur quod non debet homo conari ut inquirat de istis divinis veritatibus antequam doceatur et credat. Item Deus ipse in infinitum melius et certius novit quae ejus sunt quam creatura possit scire. Et auctoritas Dei est infinita ac sapientia, respectu cujus nulla auctoritas humana habet comparationem nee sapientiam, et maxime respectu eorum quae Dei sunt. Relinquitur ergo quod auctoritas Dei requiri debet sola, All re- postquam ejus bonitas est infinita quae vult humano generi J.j|^ls revelare quod necesse est ad salutem. Et proculdubio nos revelation. videmus adimpletum in sectis, quod omnes credunt suas ^ectas per revelationem haberi. Nam de Christianis et Judaeis planum est. Saraceni etiam credunt quod Macho- metus habuerit revelationem, et ipsemet fingit ; alias non fuisset ei creditum. Et si non habuit Deum revelantem, daemones ei revelaverunt. Tartari similiter dicunt quod Deus revelavit sectam eorum, sicut in libro memorato scribitur, et certum est. Similiter et Idololatrae et Pagani credunt quod Deus revelet ea quae ad hujusmodi sectas pertinent : quia aliter non crederet homo homini in hac parte. Omnis enim qui sectam proponit ascribit Deo auctoritatem ut melius ei credatur. VOL. II. C c 386 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. Quoniam igitur hae sectae ita se habent, oportet ulterius persuaded quod revelatio debet fieri uni soli perfecto legisla- tor*, et quod una lex perfecta debet a Deo dari. Et hoc ostenditur propter discordias et haereses. Nam si plura essent capita, non posset humanum genus uniri, quia quilibet pro sua sententia stare contendit. Item postquam unus est Deus, et unum est genus humanum regulandum secundum sapientiam Dei, necesse est quod haec sapientia unitatem sortiatur ab unitate duplici praedicta, aut aliter non esset conformis nee uni Deo nee uni humano generi. Si enim essent plures Dei et plures mundi, et, ut ita dicam, plura genera humana, tune possent esse plures sapientiae divinae \ Sed non est possibile Deos multos esse, nee plures mundos. Ergo non est possibile sapientiam Dei multiplicem esse. Item cum secta perfecta debet ostendere homini quicquid necessarium est sciri de Deo et quicquid utile est homini, tune alia aut erit superflua si eadem sententiet, aut erronea si contraria promulget. Quapropter non potest esse nisi una secta fidelis et perfecta, et similiter unus solus legislator qui accipiat earn a Deo ; quia si secta una est, et legislator est unus ; et e contrario. Et hoc est quod Avicenna docet in Radicibus Moralium, et Alpharabius in Moralibus. Oportet enim,ut dicit Avicenna, quod unus sit mediator Dei et hominum, et vicarius Dei in terra, qui recipiat legem a Deo et promulget earn. De quo ait Alpharabius, Cum probatum fuerit quod advenit nobis per inspirationem a Deo non est possibile ut sit mendax. Et cum certificaverimus veritatem hujusmodi, tune oportet quod remaneat illud quod dicit. Et neque debet esse perscrutatio ulterior de dictis ejus, neque con- sideratio si ei credendum est omnino. Which is Hoc autem stabilito, inquirendum est quis debeat celebrari revelation ? Pro kgislatore, et quae sit secta divulganda per munclum. Ritus vero principals, ut dictum est, sunt aut Paganorum qui sola consuetudine vivunt, et qui sacerdotes non habent, sed quilibet sibi est doctor. Secundus ritus est Idololatrarum qui 1 A remarkable speculation. Note throughout Bacon's argument the in- separable connexion of the unity of God with the unity of the world, of the church, and of man. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUART A. 387 sacerdotes habent, et conveniunt in aliquibus ordinationibus, et congregantur in unum locum horis debitis pro solemni- tatibus faciendis. Nam campanas habent magnas sicut Christian! ut prius habitum est1. Differunt etiam Idololatrae a Paganis. Nam Idololatrae manufacta colunt : Pagani vero naturalia ut nemora, aquas, et infinita talia. Tertius ritus est Tartarorum qui philosophiam sectantur et artes magicas. Quartus est Saracenorum. Quintus Judaeorum. Sextus Christianorum. Non enim sunt sectae plures principales in hoc mundo, nee erunt usque ad sectam Antichristi2. Quoniam vero Pagani et Idololatrae ponunt creaturam esse The claim Deum etiam multitudinem Deorum affirmant, et utrumque ^^ ' eorum est impossibile per praedicta, manifestum est ritus abandoned esse erroneos. Unde Imperator Tartarorum qui Manguncha 3 1 Cf. vol. i. p. 373, where it is said that the use of bells by the Buddhists (Idololatrae) had deterred Oriental Christians from using them. 3 Cf. note on p. 367. 3 This is the reading of O. : Mangu Khan is of course meant. The account of this religious parliament will be found in pp. 352-360 of Rubruquis' narrative ; it is full of interest. There was a very large gathering of Nestorian Christians, of Musulmans and of Buddhists, here called Tuini, each bringing their wisest as champions. Violent or contentious language was strictly forbidden under, pain of death. Three arbiters, a Christian, a Mahom- medan, and a Buddhist, were appointed. Rubruquis, with some difficulty, persuaded the Nestorians to let him begin the conference with the subject of the unity and omnipotence of God, against which the Buddhists pleaded the existence of evil. ' Si deus tuus talis est ut dicis, quare fecit dimidietatem rerum malam? Falsum est, dixi : qui fecit malum non est Deus. Et omnia quae- cunque sunt bona sunt. Ad istud verbum mirati sunt omnes Tuini, et redigerunt in scripto illud tanquam falsum vel impossibile.' Rubruquis, evading this point, forces them to admit that no one of their own gods was omnipotent, on which all the Mahommedans present burst into laughter. These Mahommedans seem not to have been of the strictest ; for when the Nestorians began to controvert their views, they remarked, We admit that your law is true, we confess the truth of everything in the gospel ; therefore we do not care to dispute with you. They declared, moreover, that in all their prayers they asked that their death might be like that of the Christians. On the following day Mangu had a friendly interview with Rubruquis, but told him to return to Europe. He assured him that he too believed in one God : but that as a man's hand had several fingers, so God had given to men various rules of life. To the Christians he gave their scriptures ; to the Tartars their diviners. The Tartars were, however, he remarked, more obedient to their authority than the Christians to theirs. The letters given by Mangu for delivery to King Louis were similar to those which Mangu's predecessor Kuyuk had sent by Carpini to Innocent IV. C C 2 388 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. dicitur, de quo superius tactum est in eis quae de Locis Mundi dicta sunt, convocavit fratrem Gulielmum praedictum cum Christianis, et Saracenos et Idololatras, ut disputarent de sectis. Et Christian! et Saraceni statim convicerunt Idololatras, et sectam suam evacuaverunt, sicut frater Gulielmus in suo libro recitat Domino Ludovico illustri regi Francorum, de quo superius est notatum. Et quia spurcitia Paganorum et Idolola- trarum manifesta est, ideo non oportet plus immorari ad praesens. The claim Quamvis vero Tartari unum verum Deum colant, tamen and idola- nihilominus declinant ad Idololatriam. Nam ignem venerantur ters may credentes omnia purgari et expiari per eum. Unde trans- missed at ducunt filios suos per ignem et nuncios et munera. Similiter limen domus celebrant; nam quicunque calcat super limen morti condemnatur 1. Unde similiter Azotii non calcabant super limen templi Dagon, primo Regum quinto. Praeterea ipsi non habent sacerdotes nisi philosophos qui etiam de- clinant ad artes magicas, et utuntur responsis daemonum, sicut docetur in libro de moribus eorum, et hoc certum est. Unde philosophiam non transcendunt, sive veram sive magicam. Sed supra habitum est quod philosophia est circa sectam. Nam perfectus in sapientia philosophiae est respectu sectae revelandae sicut puer indoctus respectu hominis perfecti in sapientia philosophiae, sicut superius est edoctum. Ergo manifestum est quod Tartarorum secta non est ilia quam quaerimus, et hoc ipsimet fatentur. Nam praefatus imperator Tartarorum confessus est sectam Christianorum dari a Deo et esse optimam. Et faciunt instrui filios suos in Evangelio et vita sanctorum, et recipiunt aquam benedictam et crucem et sacerdotes Christianos quando infirmantur, et ad eos recur- runt tanquam ad ultimum refugium, sicut habetur in libro de moribus eorum, et certum est per experientiam. Nam et Imperatrix illius imperatoris vocavit fratrem Gulielmum et sacerdotes Christianos cum aqua benedicta et cruce, petens 1 The Franciscan Thomas, who accompanied Rubruquis, got into serious diffi- culties by accidentally touching the threshold as he was leaving the royal presence. (See p. 319 of R.'s narrative.) MORALIS PHILOSOPHIA : PARS QUARTA. 389 ab eis consilium, cum fuerat infirmata l. Facile est igitur consideranti has evacuari debere sectas. Sed tres aliae sunt magis rationabiles, scilicet, secta Judaeorum, Saracenorum, et Christianorum. Quod autem sola lex Christiana sit praeferenda potest Christian homo considerare his modis. Primo per sententias philoso- supported phorum superius annotatas in applicatione mathematicae ad by philo- Ecclesiam, et in prima parte Moralis Philosophiae 2. Nam ibi sc dantur nobilia testimonia de articulis fidei Christianae, scilicet de beata Trinitate, de Christo, et de beata Virgine ; de creatione mundi, de angelis, de animabus et de futuro judicio, de vita aeterna, de resurrectione corporum, de poena purga- torii, de poena inferni, et hujusmodi quae in secta Christianorum continentur. Non sic autem Philosophia est conformis sectae Judaeorum Not so the et Saracenorum ; nee dant philosophi eis testimonia. Ergo da* °™m< manifestum est quod cum Philosophia est praeambula ad the Jewish, sectam, et disponit homines in earn, oportet quod sola Chris- tianorum secta sit tenenda. Item philosophi non solum dant viam in sectam Christianam, sed destruunt alias duas sectas. Quoniam Seneca in libro suo quern fecit contra sectam3 Judaeorum ostendit multis modis quod irrationabilissima est et erronea, secundum quod ad solam literam tenetur, ut Judaei carnales crediderunt qui earn sufficere ad salutem aestimaverunt. Et philosophi Saraceni suam legem vituperant et deter- minant quod cito deficiet. Nam Avicenna nono Metaphysicae suae redarguit Machometum propter hoc quod solum posuit delicias corporales et non spirituales. Et Albumazar in primo libro Conjunctionum docet quod ad plus non durabit secta ilia nisi per 693 annos, et jam transierunt 665*, et ponit quod potest deficere in minori, sicut superius in Mathematicis 1 Cf. pp. 321-4 of the narrative. 3 Cf. vol. i. pp. 253-4, and v°l- »• PP- 228-48. 3 Among the fragments of Seneca (41, 42), there is a passage (quoted by St. Augustine, De Civitate Dei, vi. n), in which he attacks the Sabbatarian practices of the Jews. But no systematic treatise attacking Judaism as a whole is extant. * 665 Mahommedan years of 354 days, equal very nearly 644! °f our own years ; which brings the date to 1267 of our era, i. e. to the year in which Bacon was writing. Cf. vol. i. p. 266. 39o OPER1S MAJORIS PARS SEPTIMA. of Christ, indicated in Jose- phus and Esdras. est notatum. Et patet quod Tartan fere toturn dominium Saracenorum deleverunt, et Aquilone et Oriente et meridie, usque ad Egyptum et Africam. Ita quod Kaliph qui est loco papae apud eos jam destructus est tredecim annis, et Baldach civitas istius Kaliph capta cum infinita multitudine Saracenorum. Sed aliter possumus hoc idem videre per Sibyllas." Nam, sicut superius patuit, ipsae praedicabant Chris- tum esse Deum, et omnes articulos principals Christianae fidei protulerunt. Sed nullum testimonium dant aliis : immo solam hanc sectam salutis esse dixerunt. Est et alia via considerandi ista, descendendo ad proprietates J ewisn ex- • i T i *+- pectation legislators et sectarum. Secta quidem Judaeorum non ponit fidem .^ MoysCj sed expectat Messiam qui est Christus ; licet Judaei non expectent Christum qui est caput Christianorum, sed alium quern fingunt adhuc venturum. Ergo manifestum est quod ilia lex non sufficit, cum legislatorem perfectiorem expectent quam sit Moyses. Quod autem hie sit Christus Dominus Christianorum potest per legem eorum probari, et per auctoritates eorum. Nam prophetia Danielis manifesta est per computationem annorum usque ad Christum ; post enim tern pus illud venit. Et praeterea adveniente Christo cessavit sacerdotium Judaeorum et regalis dignitas apud eos, ut ipsi negare non possunt. Sed hoc adimpletum est tempore Christi. Nam jam transiit regnum Judaeorum primo ad Herodem et postea ad Romanum imperium, ut historiae Judaeorum decent, sicut patet ex libris Josephi Judaei qui destructionem Judaeorum per Titum et Vespasianum narravit. Caeterum Josephus dicit ibidem quod in tempore suo apparuit Jesus Christus sanctissimus homo, si fas eum dicere hominem, de quo omnia impleta sunt quae Prophetae nostri locuti sunt de eo, sicut ipse gloriose testatur. Item ipse dicit quod, quando Dominus crucifixus fuit, audita est vox coelestium virtutum in Jerusalem, Relinquamus has sedes. Qui cum sit maximus auctorum apud Judaeos et Graecos et Latinos in historiis scribendis, ut omnes sapientes et sancti fatentur, manifestum est per eum quod Messias quem lex Judaeorum promittit est Dominus Jesus Christus quem colunt Christian!. Idem patet per Esdram libro quarto. Nam refert Deum MORALIS PHILOSOPHIC: PARS QUARTA. 391 Patrem sic dixisse, Revelabitur Filius meus Jesus cum eis qui cum eo jocundabuntur qui relicti sunt in annis quadringentis : et post annos quingenti morietur Filius meus Christus, et convertetur saeculum l. Sed tot anni fluxerunt ab Esdra ad Christum. Item in libro duodecim Patriarcharum docetur manifestissime de Christo. Nam quilibet Patriarcha docebat tribum suam certificationem de Christo, sicut adimpletum est. Et si dicatur quod hi libri sunt Apocryphi, id est de Apocry- quorum auctoribus non est certum, hoc non tollit veritatem, ^rug quia libri hi recipiuntur a Graecis, Latinis, et Judaeis. Nam though of beatus Ambrosius in Omelia super Evangelium Lucae recitat authorship, illam auctoritatem Esdrae. Et multis aliis utitur Ecclesia in officio de libro illo. Multi enim sunt libri in usu Latinorum, Hebraeorum, et Graecorum de quibus non est certum qui sunt auctores: immo de paucis nos Latini sumus certificati, et in multis erramus. Nam cum aestimamus quod Avicenna fecit librum Coeli et Mundi qui communiter habetur, falsum est. Et multi commentarii libri aestimantur esse ipsius Averrois qui non sunt, sed magis Alpharabii, ut super librum Physicorum Aristotelis. Et in theologia libri Ecclesiastici et Sapientiae non habent certos auctores, cum alii aestimant hos esse Solomonis, alii Philonis, alii alterius. Unde non obstat quod liber sit ignoti auctoris, dummodo a multitudine sapientum comprobetur. Praeterea si consideremus sectam Judaeorum ad literam The bad ut ipsa datur, est abominabilis, irrationabilis, et intolerabilis. Abominabilis vero est quia primorum arietum, vitulorum, taurorum, et hircorum in Templo occisio per sacerdotes horri- bilis est et immundissima ; et omnino irrationabilis est, quia continet abusiones infinitas, ut patet cuilibet ; et importabilis, quia onus ibi est infinitum ; nee unquam potuerunt Judaei adimplere cacrimonias illius legis ; sicut beatus Petrus ait, Nee nos nee patres nostri. Et planum est hoc ex serie Scripturae legis : quoniam propter impossibilitaterrr onerum 1 2 Esdras. ch. vii. 28, 29 (revised version) : ' For my son Jesus shall be revealed with those that be with Him, and shall rejoice them that remain four hundred years. After these years shall my son Christ die and all that have the breath of life.' 392 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. converterunt se ad Idololatriam et alienos decs secundum singulas aetates. Et Deus ipse testatur quod ei non placue- runt hujusmodi caerimoniae, sicut in Psalmis pluribus con- tinetur, cum dicitur, Sacrificium et oblationem noluisti, aures autem perfecisti mihi. Et in alio, Non accipiam de domo tua vitulos neque de gregibus tuis hircos. Et primo Isaiae patet manifeste et alibi. Unde ne omnino fierent Idololatrae, Deus occupavit eos in hujusmodi caerimoniis. Deinde lex non promittit nisi bona temporalia et corporalia ; sed secta perfecta promittit bona aeterna et spiritualia, ut patet ex praehibitis. Mahom- Eodem modo contingit nos descendere ad sectam Sara- daimsre- cenorum et legislatorem eorum. Ipse quidem Machometus futed by in Alkoran, qui est liber legis suae, dicit Christum natum de inedans" virgine Maria1 sine commixtione hominis afflatu Spiritus themselves. Sancti, et dicit eum esse majorem prophetam Dei. Unde praefert Christum Machometo, et ideo lex Christi praeferenda est. Cum ergo debet una lex esse in mundo, ut probatum est, tune erit ilia quae melior et dignior est ; et haec est secta Christi. Item philosophi Saracenorum reprobant hanc sectam. Sed secta veritatis licet sit supra philosophiam, non tamen est contra earn, nee a philosophia reprobata, sed approbata ; sicut de secta Christi in Mathematicis et in prima parte Moralis Philosophiae edocui. Similiter ostendunt quod de- struetur haec secta, et tempus notatur suae destructionis. Sed secta salutis semper durabit usque ad vitam aeternam, quia ducit in earn ; ergo non est secta Machometi. Item legislator fuit vilissimus in vita; nam pessimus adulter fuit, sicut in libro Alkoran scribitur. Omnem enim mulierem pulcram a viris eorum rapuit ipse per violentiam et violavit. Sed adulterium est contra omnem legem et sectam ; quia hoc est quod inducit discordiam civium ; et similiter falsos haeredes instituit, et ideo dissolvit jura rei publicae. Caeterum si descendants intimius 2 magis ad has tres sectas, 1 The teaching of the Koran as to Mary will be found in the 3rd and ipth chapters (Sale's ed.). The miraculous conception was accepted ; Jesus being regarded as a great prophet. This was of course accompanied by indignant and repeated denial of the Incarnation. 3 intimis, D., intimius, O. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUARTA. 393 possumus uberius videre quae sit tenenda. Et pro radice Weight of istius considerationis, oportet ponere quod historiae omnium ^om"^!7 nationum concedendae sunt aequaliter, ubi occurrit forma dis- three re- putandi. Nam si Christiani negent historias Saracenorum et favour of Judaeorum, illi negabunt eodem jure historias Christianorum. Christ. Sustineamus gratia disputationis historias istarum sectarum, ut videamus quae praevalere debeat in hac parte. Dicitur igitur in historia Evangelica quod inter natos mulierum non surrexit major Johanne Baptista; sed idem Johannes dicit quod non est dignus solvere corrigiam calceamenti Jesu Christi ; ergo nee Machometus nee Moyses, quia non est comparatio eorum ad Christum, nee legis ad legem. Item Alpharabius docet in libro de Scientiis modos probandi sectas, et duos prae aliis notabiles ponit. Unus est quod ille debet esse legislator perfectus cui perhibent testimonium prophetae praecedentes et subsequentes. Sed non perhibent testimonium prophetae praecedentes et subsequentes Moysi nee Macho- meto. Ergo Christus solus est legislator quern quaerimus. Quod autem prophetae priores perhibeant testimonium Christo hoc ipsemet testatur, dicens Lucae ultimo, Sicut scriptum est in lege Moysis et Prophetis et Psalmis de me. Et Johannis secundo, Moyses enim scripsit de me ; et per prophetiam Danielis manifestum est praetactam ; et per Isaiam qui dicit, Ecce virgo concipiet et pariet filium ; cui Machometus con- cordat cum dicit Christum esse filium Virginis ; etper Josephum, qui testatur quod omnia impleta sunt in Christo quae per prophetas dicta sunt de eo. Sed hoc non solum patet sic, sed per prophetas posteriores eo, qui sunt sancti innumerabiles, qui non solum dederunt testimonium Christo, sed testantur quod prophetae priores omnia locuti sunt de eo. Istis autem sanctis prophetis posterioribus credendum est six reasons propter sex rationes. Nam prima et potissima ratio quare [°r *j£ept~ his credendum est est sanctitas perfecta. Quoniam Tullius witness of in Topicis, ubi docet considerationes auctoritatis, digne attri- * buit earn primo et per se virtuti ; quia homo bonus et sanctus non vult mentiri. Secunda conditio est sapientia ineffabilis qua sciverunt cavere ab omni errore. Nam non solum appa- rentia coram oculis cognoverunt sed absentia ; et non solum 394 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. corporalia sed spiritualia secundum conscientias hominum ; et non solum praesentia sed praeterita et futura, pleni spiritu prophetico, sicut historiae Christianorum narrant infinities. Tertia conditio fuit potentia miraculorum inenarrabilis qua praediti sunt illi sancti. Sed Alpharabius dicit quod propter miracula credendum est. Hie enim est alter modus probandi sectam, scilicet per miracula, quern ponit. Quarta conditio fuit in his sanctis quod usque ad mortem steterunt pro sua doctrina, quod non fecissent, nisi scivissent summam veritatem esse in ea. Quinta conditio est quia existentes in diversis partibus mundi eandem sententiam protulerunt, nullo ab alio recipiente doctrinam. Ergo oportuit quod per inspirationem Dei loquerentur, et ideo sine errore. Sexta conditio est quia fuerunt idiotae et laici, ut Petrus et alii, et pauperes, et viles homines et abjecti : et tamen praevaluit eorum sententia contra imperatores et philosophos et pontifices eorum. Mani- festum est igitur per haec quod isti sunt digni ut eis credatur. Sed isti dicunt prophetas priores dare testimonium Christo: ergo hoc est verum. Et praeterea ipsimet dant testimonia infinita Christo : immo tota vita eorum, non solum doctrina, fuit confirmatio legis Christianae. Cum ergo Prophetae priores et posteriores innumerabiles dederunt testimonium Christo, ita etiam quod Moyses et Machometus dederunt ei testimonium, et non sic habent Moyses et Machometus, ut planum est ex historiis Judaeorum et Saracenorum ; oportet ergo quod Christus sit legislator perfectus. Miracles. Hoc idem probatur per secundum modum Alpharabii de probando sectas, qui est penes miracula. Nam etsi Moyses fecit grandia secundum veritatem, et Machometus secundum fraudes et apparentias, quae etiam gratia disputationis conce- dantur, tamen non habent comparationem ad miracula Christi. Nam concedentes eorum miracula omnia et historias omnes, inveniemus in historia evangelica Johannis ultimo capitulo ; Sunt autem haec et multa alia quae fecit Jesus, quae si scri- bantur per singula, nee ipsum arbitror mundutn capere [posse] eos, qui scribendi sunt, libros ; propter multitudinem et magni- tudinem miraculorum : quod non potest haberi de historiis Moysi et Machometi. Item dicit, Ut autem sciatis quod MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUARTA. 395 Filius hominis habet potestatem dimittendi peccata, ait paralytico, Tibi dico, surge. Sed dimittere peccatum et curare animam est infinitum miraculum, et majus quam infinita miracula facere corporalia. Et huic annexum est maximum argumentum pro Christo. Nam nullus potest dimittere peccatum nisi fuerit Deus : ergo ipse fuit Deus. Item his- toriae omnes confitentur ipsum esse Deum, et istae historiae illatae sunt per sanctos quorum est sextupla conditio prae- dicta, qui non potuerunt mentiri. Igitur oportet quod hoc sit verum. Et prophetae priores fatentur ipsum esse Deum. Unde Isaias, Vocabitur Emanuel, id est, Nobiscum Deus. Et David, Sedes tua Deus in saeculum saeculi. Et alibi infinities, secundum quod sancti posteriores qui errare non possunt prophetias exponunt. Cum igitur sit Deus, quod non esse verum de Machometo nee de Moyse, etiam Judaei et Saraceni testantur, manifestum est quod ipse est perfectus legislator et solus, ut nulla sit comparatio Moysi et Machometi nee alterius ad ipsum. Et adhuc patet istud item per collationcm legum. Nam Ethical omnis sanctitas et vitae perfectio traditur in lege Christiana, of et nulla immunditia peccati conceditur. Sed apud Macho- tianity. metum multa peccata conceduntur, ut planum est in Alkoran, et nulla vitae perfectio observatur, quoniam deliciis luxuriae propter multitudinem uxorum l absorbentur. Similiter Judaei supra omnia aspirabant ad generationem. Nam sub male- dictione legis continebatur sterilis, nee est virginitas ab eis laudata, nee paupertas voluntaria, nee obligatio hominis ad voluntatem alterius, quae tria sunt maxima perfectio. Nam nullus potest dubitare quin virginitas est res mundissima et sacratissima, et paupertas voluntaria est res ab omnibus philosophis approbata, secundum quod satis patet superius ex tertia parte Moralis Philosophiae. Sed maximum quidem et arduissimum est subjicere se voluntati alterius omnino; ut quilibet novit. Et ideo cum haec docentur in lege Christi, et non in lege Machometi nee in Moysi, manifestum est Christi legem omnino praevalere. Item certificatio de Deo, et de vita futura beatorum et malorum, habetur per legem 1 uxoriae, D. 396 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. Christi, ut de beata Trinitate et resurrectione et aliis. Sed haec non habentur per legem Moysi, nee per Machometum, ut planum est. Ergo lex Christi praeferri debet. Sed talis est divulganda per mundum. ut ostensum est prius. Ergo oportet ut haec sit lex Christiana. Special Probato quod lex Christiana sola tenenda est, tune patent examina- omnes ejus articuli. Nam si to turn approbatur, oportet quod doctrine quaelibet ejus pars concedatur. Quum tamen alius articulus Eudfarist. videtur humanae fragilitati gravis, eo quod quidam negant, et aliis est dubium, alii cum difficultate recipiunt, quibusdam durum videtur, alii imperfecte sentiunt, pauci de facili et cum plena pace et suavitate animi tenent ; et est hoc Sacramentum Altaris, circa quod, secundum Apostolum, multi sunt infirmi et imbecilles et dormiunt multi ; ideo circa hoc dignum duxi negotiari, ut ostendatur quod est verissimum et certissimum, quod debet ardentissime desiderari et instantissime peti, quod ferventissime debemus expectare, cum omni reverentia colere, cum gaudio et devotione tenere, fide certissima contemplari, quod, si non esset, diligentissime a Deo impetrari, et non corruptibilibus auro et argento emi, sed vita et morte 1 : quod si fuerit et ignoretur, debet statim cum proponitur recipi, immo rapi de ore proferentis, immo sine doctore sciri et amarl super omnia, ut homo fidelis nihil aliud gaudeat scire nee habere ; quoniam, hoc scito, sciuntur omnia quae ad salutem pertinent ; hoc ignorato omnia ignorantur ; hoc habito, omnia habentur, et quo qui caret nihil convincitur possidere. Quia igitur hoc sapere nejcessarium est cuilibet, cum tamen multi ignorant hoc Sacramentum, alii, quando convertuntur ad fidem, hie turbantur magis quam alibi, multi Christian!, qui cum sensu humano nituntur judicare de divinis, titubant aut imper- fecti sunt; ideo quomodo et infidelibus et Christianis fiat certissima persuasio de hac veritate optimum est considerare. Ponam igitur radices hujus persuasionis secundum gratiam mihi datam. Proofsfrom Igitur quod sit verissimum, scilicet quod in hoc Sacramento and?rom Dominus Jesus est verus Deus et verus homo ostenditur general primo per probationers totius sectae Christianae ; et cum assent of the Church. 1 debet seems wanting, but is delayed till the next clause. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUART A. 397 ilia probata est, et hoc est unum quod profitetur haec secta, manifestum est quod veritatem habebit. Item praeter vias communes toti sectae, habet haec beata veritas suos modos proprios sicut tota secta. Nam per Scripturam sacram in Evangeliis et apud Apostolum hoc manifeste docetur ; Patres vestri manducaverunt manna et mortui sunt ; qui manducat me vivit propter me ; et, Ego sum panis vivus, qui de coelo descendi : si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in aeternum. Et decimo sexto Sapientiae, Angelorum esca nutris populum tuum ; et infra, Substantiam enim tuam et dilectionem quam in filios habes ostendis. Haec est esca in quam desiderant Angeli prospicere, secundum Petrum Apostolum. Et ideo non est istud manna populi antiqui, cum illud non sit An- gelorum esca ; cum dicit, Substantiam tuam l, etc., patet non esse intelligendum de manna antiquo. Et Apostolus qui primo persecutus est veritatem Christi postea confitetur quod accepit a Domino hoc sacrificium. Praeterea per Scripturam sacram non solum patet, sed per omnes sanctos qui testi- monium perhibent de hoc articulo, qui mentiri non poterant propter conditiones quas superius de eis enumeravi. Caeterum hoc patet per communem consensum et definitionem omnium doctorum Catholicorum, ut magistrorum et lectorum in lege Dei. Nam omnes una sententia testantur Christum esse in hoc Sacramento. Deinde miracula sunt hie infinita quae in scriptis sanctorum Miraculous , , . ^ .. . . 011 i • proofs have et historns mvemuntur. Sed duo ponam hie, quae adhuc non occurred sunt scripta, quae certissima sunt et nulli dubitationi subjecta. ln thls . J generation. Nam quaedam matrona Deo dev.ota desiderans habere pro- lem ab episcopo hereticorum fuit excitata, cui filium promisit. Et vocato Nigromantico qui daemones scivit suscitare, con- venerunt in locum secretum domina et Episcopus falsus et Nigromanticus. Quo peragente quae voluit in circulis et carminibus, apparuit Daemon in specie pueri coronati qui ab eis sciscitabatur quid vellent. Et Nigromanticus et Episcopus fallax quaesiverunt a Domina quid desideraret. Dum autem ipsa perterrita et timore Dei correpta nihil respondit, recessit 1 Wisdom, ch. xvi. 20, 21. In the version adopted by the Revisers, the force of Bacon's quotation is diminished. 398 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. Daemon ad murum quendam prope et deposita corona a capita suo adoravit et genu flexit. Quo facto reversus est ad eos, iterum quaerens quid vellent. Et cum Dominam homines perversi sollicitabant, ipsaque prae timore non est ausa loqui, rediit Diabolus ad locum priorem ubi adoraverat, et inclinavit caput suum, sed non deposuit coronam nee genu flexit. Deinde rediit ad eos, et quaesiverunt ab eo quare sic primo fecit et sic secundo. Ipse vero dixit quod quidam infirmus jacuit ultra murum in domo quadam, et sacerdos portavit corpus Christ! ad eum : et ' oportuit me,' dixit Daemon, ' coronam de capite meo deponere et adorare et genu flectere, quia scriptum est, In nomine Jesu omne genu flectitur coe- lestium, terrestrium, et infernorum. Et quando secunda vice redii, dederat sacerdos corpus Christi infirmo, et portabat vas vacuum, et ideo non deposui coronam nee genu flexi, sed tantum propter reverentiam portitoris et vasis Christi ego inclinavi caput et adoravi/ Tune Episcopus haereticus factus est verus Christianus, et statim incepit fidem Christi praedicare, et haereticam confundere pravitatem. O quam vera probatio et quam nobilis est ista, cujus laus enarrari non potest! Et vivunt multi qui istud factum noscunt certitudinaliter. Accidit etiam in ordine Fratrum Minorum quod unus frater per multos annos hoc Sacramentum communicare non poterat, nee stetisset coram altari cum fratribus quando communi- cabant, si quis ei totum mundum dedisset ; qui tamen nescivit quid esset in causa. Et sicut Deo placuit, unus frater sapiens et sanctus dixit ei quod vel.fuit in peccato mortali crudeli, vel non fuit baptizatus. Ipse vero, diligenter considerans quod non habuit conscientiam de peccato, incepit dubitare de baptismo. Et inquirens a parentibus de modo baptizandi, invenit quod ipse et alius puer fuerunt sacerdoti simul prae- sentati, qui alterum baptizavit et istum per simplicitatem neglexit. Quo comperto fecit se in ordine baptizari, et postea recepit Sacramentum Altaris sicut alius homo. Ex quo patet quod veritas hujus Sacramenti per Baptismum probata est et vera est, et veritas Baptismi per hoc Sacramentum. Et ideo, cum Ecclesia tenet quod Baptismus primo habet fieri ut MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUARTA. 399 caetera consequantur, manifeste patet per hoc miraculum quod verum est quod Sancta Ecclesia credit de hoc nobilissimo Sacramento. Praeter vero hos modos probationis sunt rationes hujus- Rational modi. Sicut enim Creator se habet ad creaturam et qualem First.* ad esse Naturae rerum, sic Redemptor ad redempta sive ad eos qui sunt in esse Gratiae, et abundantius. Nam plus est recreare quam creare ; sed ex lege majestatis Creatoris est [quod] ' ubique praesens est creaturae,nec estaliqua expers suae praesentiae. Ergo ex potestate Recreantis infiniti erit quod praesens sit cuilibet recreato habenti esse gratiae. Sed aliter non datur praesentia ejus nobis nisi ex hoc Sacramento. Ergo necesse est hoc Sacramentum esse. Item necessitas creaturae infinita requirit praesentiam Second Creatoris. Nam aliter deficeret, eo quod creatura in non esse plool> tenderet, nisi manu teneretur per praesentiam majestatis : ut philosophia et theologia concordant. Sed tanta, immo major, est necessitas recreati ad Redemptorem ; ergo oportet quod Recreator sit in recreato et ei fiat praesens, si debeat stare in esse recreati, id est in esse gratiae. Nam sicut esse naturae se habet ad Creatorem, sic esse gratiae ad Recreantem. Et ideo sicut creatura caderet in non esse naturale nisi esset prae- sentia Creantis, sic recreatum caderet in non esse oppositum gratiae nisi per praesentiam Redemptoris teneatur. Item potentia Christi est infinita, cum sit Deus, et ejus Third sapientia est infinita, et bonitas similiter. Quapropter si ex proof' infinitate potentiae potest hoc facere, et ex infinitate sapientiae novit hoc facere, ergo ex infinitate bonitatis vult hoc facere ; quia optimi est optima facere. Et ideo, habens bonitatem infinitam, debet facere bonum infinitum et quantum potest recipi ab eo. Sed hoc bonum recipi potest a recreato, id est existente in esse gratiae, ergo oportet quod fiat ei. Et adhuc per simile patet hoc. Nam creatura in esse Fourth naturae quaelibet recipit a Creatore quantum potest capere pr00** secundum suum statum : secundum quod dicit Tullius in libro de Natura Deorum, Omnes partes 2 mundi ita constitutae sunt, 1 quod, though not in the MSS., seems called for. 2 De Nat. Deor. ii. 34. 400 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. ut neque ad usum possint meliores esse, nee ad speciem pulcriores. Ergo similiter quodlibet recreatum habens esse gratiae recipiet de bonitate recreantis quantum potest capere. Sed potest capere bonitatem suae substantiae ; ergo hanc recipiet secundum sententiam libri Sapientiae, cum dicitur, Substantiam tuam eis dedisti. Et ideo oportet quod omnis homo stans in gratia recipiet suum Salvatorem secundum quod Ecclesia ordinavit. Fifthproof. Caeterum peccatum originale deleri non potest sine hac hostia Deo ofTerenda. Sed hodie multiplicanturpeccata mor- talia. Ergo oportet quod haec hostia satisfaciat Deo patri pro peccatis mundi. Item Deus assumpsit hanc humanitatem ut permitteret sanguinem fundi de ea pro nobis moriendo et sic redemit nos. Sed plus est hoc quam nos pascere hac carne et hoc sanguine. Ergo si quod plus est voluit ex sua bonitate pro nobis facere, multo fortius voluit facere quod minus est, cum sit nobis utile, conveniens, et necessarium. Not merely Haec vero et hujusmodi possunt aptari ad hoc quod hoc needed, but Sacramentum possit habere veritatem, ut nullus possit nee passionate debeat contradicere. Sed hoc non solum requiritur : sed ut assent. facillime recipiatur, et facilius et libentius et devotius quam aliqua veritas quae potest in hac vita nobis proponi ; immo ut in hac vita quiescamus sicut in dulcedine vitae aeternae ; ut nihil velimus nisi propter hoc ; quo si careremus, reputaremus nos nihil scire vel habere respectu hujus gloriosae veritatis qua deificamur et assumimur in vitam aeternam. The con- Circa vero ejus facilitatem sunt plures modi. Unus est per Sacrament, considerationem illius quod continetur in hoc Sacramento ; alius per modum existendi ; tertius per modum utendi, et quidam alii, ut notabitur. Res quidem contenta est in culmine majestatis et gloriae atque in plenitudine salutis et in fine pulcritudinis; haec plana sunt cum Deus et Homo glorificatus et unus in una persona ibi consistant. Deus enim ex sua natura habet infmitatem majestatis et bonitatis, et pulcritudinis, ut patet ex his quae tacta sunt superius. Nam quicquid est in eo est infmitum. Similiter homo, assumptus in gloriam Dei et bonitatem et pulcritudinem, communicat infinitatem triplicem ratione unionis individuae personae. Et MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUARTA. 401 ideo plena infinitas gloriae et salutis et pulcritudinis in con- tento hujus sacramenti reperitur. Similiter in modo existendi. Nam cum hie et in coelo sit The ubi- haec persona in natura divina et humana ejusdem majestatis ^Christ's consimiliter, sic in omni ecclesia, et in omni qui habet gratiam, twofold , ' nature. recipitur simile et simul. Hoc est potentiae infimtae, quia non limitatur ad hoc nee ad illud, et hoc infinitae majestati attestatur. Similiter, quod in qualibet parte hostiae totus Christus est, hoc est potentiae infinitae ; quia non est limitatus ad partem, nee partes ejus secundum partes hostiae dividuntur. Est igitur triplex ratio majestatis in modo existendi. Item quarto est ibi evidens ratio majestatis. Nam humanitas licet secundum se sit creatura, tamen ibi transcendit leges creaturae, nee habet modum existendi qui debetur creaturae, scilicet non commetitur se dimensionibus nee loco corporali, sicut nee Deitas ; et ideo quantum ad modum existendi sublimatur ad modum existendi divinum, ut omnem legem existendi quae creaturae debeatur excedat. Et hoc fieri potest per virtutem Dei infinitam, sicut per eandem facta est assumptio humani- tatis in unionem personalem. Similiter vero est ibi infinitas nostrae salutis ex bonitate The power infinita descendens. Nam cum confertur nobis, vel cum volu- mus per nostrum ministerium [quod] mirabiliter existat in hoc priest. Sacramento Salvator, plus nobis conceditur quam si daretur nobis unde posset quilibet mundum novum sibi facere, immo plus quam si faceret infinites. Nam mundorum infinitorum utilitas nulla nobis est respectu illius Sacramenti. Non ergo oportet nos dicere cum Propheta, Si moram fecerit, expecta eum. Nee cum alio, Utinam dirumperes coelos et descen- deres ; quia in nostra potestate positum est ut faciamus eum existere apud nos quando volumus secundum divinae boni- tatis dispensationem qua dicitur, Hoc facite in meam com- memorationem. Nam mandavit nubibus, et januas coeli aperuit, et pluit nobis manna vitae aeternae quando volumus proferre verba quinque. Mira Dei bonitas ! quae, cum nihil sit facilius nobis quam verbum formare, dedit nobis potestatem ut solo verbo faceremus Dominum Salvatorem nobiscum existere cum volumus. Non cnim oportet nos in coelum VOL. II. D d 402 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. ascendere, maria transire, nee arare, nee metere pro hoc pane, nee vineas pro hoc potu plantare nee calcare, sed cum facili- tate verba quinque proferre, lit sit nobiscum Deus et Dominus noster qui est benedictus in saecula. Propter hoc dicitur Deuteronomiae xxx, Mandatum hoc quod ego praecipio tibi non supra te est, nee procul positum, nee in coelo situm, ut possis dicere, Quis nostrum ad coelum valet ascendere ut deferat illud ad nos, et audiamus atque opere compleamus? nee trans mare positum ut causeris et dicas, Quis ex nobis transire poterit mare et istud usque ad nos deferre, ut pos- simus audire et facere quod praeceptum est? Sed juxta te est valde sermo in ore tuo et in corde tuo. Non oportet ergo, ut vitam aeternam habeamus, nisi corde credere, et ser- monem proferre brevem et numero quinario verborum coar- tatum. Nam hie numerus in rerum variarum comprehensione distincta est melior omnibus numeris, secundum Aristotelem libro Secretorum. he true Deinde quod a nostro sensu occultatur accidit nobis ex ejus a nobis incomprehensibilitate. Nam sustinere sensibiliter hidden majestatem non possemus, sed deficeremus penitus propter from sense. . . ... -A t • reverentiam et devotionem et admirationem : sicut Aposton post resurrectionem non potuerunt sustinere Dominicam prae- sentiam sensibilem. Nee etiam beatus Dionysius Areopagita potuit perferre praesentiam Virginis Mariae post ascensionem Domini. Immo cum de Graecia in terram sanctam transiret ut matrem Domini videret, ingrediens locum ubi beata et gloriosa virgo oravit, cecidit tanquam mortuus, exclamans quod educeretur, libere confitens quod nullus fidelis deberet videre gloriosam Virginem propter ejus reverentiam. Ergo longe magis nullus posset sustinere praesentiam Domini sen- sibilem ; et hoc probamus per experientiam. Nam illi qui exercitant se in fide et amore istius Sacramenti non possunt sustinere devotionem quae ex pura fide nascitur, quin defluant in lacrymas, et dulcedine devotionis totaliter liquescat animus super se elevatus, nesciens ubi sit nee de quibus. Quapropter sensibilem praesentiam impossible esset homini fideli sus- tinere, et ideo summa bonitate nobiscum dispensatum est ut occultetur a nobis visio sensibilis. MORALIS PHILOSOPHIA: PARS QUARTA. 403 Praeterea nee possemus sustinere propter horrorem et abominationem. Nam cor humanum non posset perferre ut carnes crudas et vivas masticaret et comederet et sanguinem crudum hauriret. Et ideo infinita bonitas Domini in occul- tatione hujus Sacramenti declaratur. Caeterum alia utilitas est maxima ut discamus aspirare ad vera bona. Nam omnia principalia bona nostra et mala sunt invisibilia ; ut Deus, Angeli et Sancti, et vita aeterna et virtus ac gratia, Daemones, purgatorium, et infernus. Et hoc non posset esse de genere principalium bonorum nostrorum nisi occultaretur a sensibus nostris, propter quod Dominus dicit, Nisi ego abiero, Para- cletus non veniet ad vos ; quatenus sciamus quod debeamus adherere bonis invisibilibus quae non apparent ; secundum Apostolum, Ea quae sunt, id est apparent, reputemus non esse, et ea quae non apparent reputemus esse et bona. Necesse fuit nobis et propter utilitatem nostram infinitam ut bonum infinitum occultaretur a sensibus nostris, et solo mentis intuitu hanc salutem sciremus. Tertio recipimus facilitateni credendi propter usum istius Incorpora- Sacramenti. Narh si modus existendi habet infinitatem salutis et majestatis et pulcritudinis, multo magis ipse usus in quo Deo conjungimur. Tria sunt hie consideranda. Nam nutrimur corpore glorioso et sanguine glorificato potamur, immo toto Christo, Deo et Homine, reficimur. Hoc autem est vita aeterna et salus infinita quantum potest haec mortalitas susti- nere. Non enim sufficit Deo suis creaturis nos pascere et potare sensibiliter, sed se ipso et sui carne et sanguine spiritualiter refovere. Deinde ex participatione Dei et Christi deificamur et christificamur et fimus Dei, secundum quod Philosophia tertio Consolationum concludit quod participatione Deitatis fiunt multi dei, licet unus sit per naturam. Et ideo partici- patione Christi fimus Christi. Et propter hoc dicit Scriptura, Ego dixi, dii estis ; et alibi, Nolite tangere Christos meos. Et quid potest homo plus petere in hac vita l ? 1 Here the MS. both in D. and O. breaks off abruptly. In the fourteenth chapter of Opus Tertium, in which the six divisions of this treatise on moral philosophy are briefly described, we see of what the missing fifth and sixth parts consisted. ' Quinta pars est de sectae jam persuasae et probatae exhortatione, ad ira- D d 2 404 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA. plendum in opere et ad nihil faciendum in contrarium, et hie exigitUr modus praedicationis. Et tarn haec pars quam quarta utitur potenter ornatu rhetorico, non solum in verbis sed et in sententiis, et in gestibus corporis et in animi motibus, sicut ego declare per radices certas secundum vias sanctorum et non solum philosophorum. Nam, ut Augustinus docet quarto de Doctrina Christiana, summa eloquentia est in usu sanctorum in Scriptura; et optime hoc docet. Hanc autem partem elevo ad considerationes scientiarum, quia compono earn ad usum theologiae, et similiter facio de omnibus quae scripsi, tarn in Opere Majori quam Minori. Nam una comparatio est philosophiae ad theologiam, ut saepe dixi.' ' Sexta vero pars moralis philosophiae est de causis ventilandis coram judice inter partes, ut fiat justitia : sed hanc solum tango propter causas quas assigno.' From other parts of the Opus Tertium (Brewer, pp. 266 and 304-8), it would seem that in the fifth part of this treatise Bacon enlarged on the im- portance of oratory, style, and gesture to the moral and religious teacher. ' Docetur,' he says, ' quo modo fiant sermones sublimes tarn in voce quam sententia, secundum omnes ornatus sermonis, tarn metrice et rhythmice quam prosaice, ut animus ad id quod intendit persuasor, rapiatur sine praevisione, et subito cadat in amorem boni et odium mali, secundum quod docet Alpharabius in libro de Scientiis.' TRACTATUS FRATRIS ROGERI BACON DE MULTIPLICATIONS SPECIERUM TRACTATUS FRATRIS ROGERI BACON DE MULTIPLICATIONE SPECIERUM. Incipit Tractatus Magistri Roger! Bacon de Multiplicatione Specierum l. CAPITULUM I. Primum igitur capitulum circa influentiam agentis habet tres names for ventates seu conclusiones : prima est quid sit secundum nomen what is 1 The theory of Democritus as to emanations from objects of sense is spoken of by Aristotle in De Divinatione per Somnutn, ch. 2. He remarks, wairtp ArjfjtoKpiTos, 6t5(wAa «at diroppoias atTWfJtfvos' woirep ycip orav Kivrjar) rt TO % rbv dcpa, rovB' (rcpov (Ktvrjaf /ecu iravaaptvov avpftaivci rf)v roiavrijv irpoitvat fjifXP1 TIVOS, rov KivrjcravTOS ov napovros, ovrov oi TO axpovv 8' tart TO oicupaves KOI TO dopaTov. PARS PRIM A: CAP. L 413 colons etsoniet omnis scnsibilis est non coloratum et absonum et carens naturis sensibilium de se, ut medium et organum sentiendi ; volens per hoc quod medium et sensus recipiant colorem et sonum ut recipiant species illorum, et sic de aliis speciebus sensibilium ; et ideo species de qua hie loquimur est similis agenti in natura specifica et definitione. Si igitur contra hoc objiciatur, quod tune species solis erit The species sol, et species hominis homo, et sic de omnibus rebus, quod jn omnino absurdum est ; dicendum quod ista nomina, homo, . . . stage of sol, asinus, planta, et hujusmodi, imponuntur rebus in esse being, completo, et ideo non dicuntur de illis quae habent esse incompletum, quamvis sint ejusdem essentiae; ut embryo in n ventre matris non dicitur homo, et maxime ante receptionem animae intellectivae. Et tamen postquam essentia animalis transmutatur et promovetur, ut fiat species humana, oportet quod sit renovatum ultra essentiam generis, antequam anima /£ rationalis infundatur et sit de natura hominis, quia natum est recipere animam rationalem, et non animam asini, nee aliam. Non igitur dicimus quod illud sit homo, et tamen est in specie hominis. sed secundum esse incompletum. Similiter vero dicimus de specie hominis, quae est similitude ejus facta in acre ab eo; non enim est homo, quia habet esse incom- pletissimum quod potest inveniri in specie hominis, et longe incompletius quam embryo ante receptionem animae ratio- nalis ; quia embryo compleri potest in hominem, species vero nequaquam. Et considerandum est, quod quaedam possunt facere fortes species, ut color, et lux, et calor, et quaedam talia, ut exponetur postea. Sed res quanto sint nobiliores, ut coelestia et homo et hujusmodi, tanto incompletiorem faciunt speciem. Cujus causa dabitur inferius. Et ideo species coloris et lucis et caloris magis potest dici lux et calor vel color, quam species solis vel hominis dicatur homo vel sol. Semper tamen erit ejusdem naturae specificae, sed sub esse incompletissimo, et impossibili ad complementum ; propter quod non recipit nomen quod esse completion est impositum. Ex quo sequitur secunda veritas, quod impossibile est quod Only the sit effectus similis agenti in essentia, nisi unus ; et hie vocatur J^ e( primus, et vocatur univocus, et ejus generatio dicitur univoca. agent is 4i4 MULTIPLICATIO SPECIERUM. similar to Alii possunt esse plures et vocantur equivoci, et generatio its source. QQmm dicitur equivoca, ut calor et putrefactio et mors sunt effectus plures lucis ; sed equivoci, non univoci. Solum enim lumen in medio, vel lux in corpore stellae producta per lumen solis 1, dicitur effectus univocus lucis Solaris. Sed in principle, dum est effectus incompletus, nominatur species et virtus, et nominibus praedictis; et hoc est dum patiens manet Jn natura sua specifica, assimilatum tamen agenti per speciem illam et virtutem ; ut ligna, cum in principio igniuntur, habent speciem et virtutem ignis dum adhuc ligna manent in sua natura specifica, licet assimilentur igni per speciem receptam. Cum autem agens invalescit super patiens, ut toll at naturam specificam patientis et corrumpat earn, ut inducat completum effectum suum in materiam convenientem ei et patienti, ut accidit in rebus generabilibus et corruptibilibus, tune cessat effectus vocari species et virtus, et caeteris nominibus dictis, et vocatur nomine ipsius agentis. Ut cum ignis invalescit super ligna, et corrumpit naturam specificam ligneam, inducens completam ignis essentiam, tune quod generatum est vocatur ignis, et non species, nee virtus, sed fit carbo vel flamma 2 ; et ideo species ignis et ignis completus non differunt, nisi sicut incompletum et completum. Et propter hoc unus effectus et idem numero est qui primo vocatur species, dum habet esse incompletum, et deinde sortitur plenum nomen agentis et ^3* generantis, quando completur in esse, et destructa est natura totalis specifica patientis. Sed hoc est intelligendum in istis rebus inferioribus corruptibilibus. In rebus vero incorrupti- bilibus potest bene species aliqua compleri in effectum com- pletum sine destructione patientis, quia patiens natum est ad hujusmodi effectum de natura sua ; ut stellae et luna natae sunt habere lucem perfectam quantum exigit earum natura, licet sol plus habeat de luce ; et tamen in principio fit species lucis usque ad lunam et Stellas, et postea completur in eis ; sicut fuit a prima creatione, et sicut post eclipses stellarum accidit. Nam primo debiliter habent lucem, tanquam similitudinem et speciem, et postea claram, et completam. Cujus signum est 1 Cf. the explanation of lunar and stellar light in vol. i. p. 129. 2 flamina. J. PARS PRIMA: CAP. I. 415 quod luna, etiam quando in eclipsi est, rubea est, quia extra umbram non recipit lucem ; sed in umbra habet speciem lucis debilem, quae venit a luce transeunte extra per latera et fines umbrae, sicut postea magis explanabitur. Veruntamen sciendum, quod species solis, quae est de natura ejus specifica, non potest compleri in luna et stellis, licet in eis fiat lux, quia tune oporteret lunam et Stellas fieri solem, quod est impos- sibile. Lux enim est qualitas communis soli et stellis et igni, licet magis sit in sole ; et ideo potest species lucis compleri in luna et stellis et non species substantiae solis, quia sol et luna et stellae differunt in substantia specifica, sicut ex posteriori- bus manifestum erit. Et lux non est de eorum substantia, sed accidens commune eis et igni ; licet aliqui solebant dicere lucem esse formam substantialem solis et stellarum ; sed hoc est falsum. Et haec nunc dicta manifestantur per hoc, quod si sint duo effectus omnino similes agenti et omnino diversi numero, ita quod non sint sicut unus effectus, qui primo est incompletus, et postea ille idem numero compleatur, tune cum agens agat in eandem partem patientis, erunt in eadem parte patientis duae formae ejusdem speciei ponentes in numerum. Sed hoc non est possibile, quia forma appropriat et numerat sibi materiam propriam in qua est ; et tune essent duo ignes in eadem parte ligni igniti, quod fieri non potest propter dictam rationem. Et iterum quia sequeretur quod alter esset otiosus ; una enim illarum formarum sufficeret perficere materiam in qua est, ergo reliqua superfluit ; sed natura nihil facit superflue nee otiosum nisi ex errore, ut in monstris et peccatis naturae, quod hie non habet locum. Sciendum tamen quod licet species sit similis nomine et Identity definitione generanti earn, ut species ignis in aere et ligno, pat\eflt tamen magis proprie et intelligibilius dicitur quod aer vel preserved .... . . ... though as- lignum assimiletur igni per speciem, quam quod ibi sit indivi- Simiiated duum ignis, propter hoc quod individuum aeris vel ligni est ibi to the actu existens in sua natura specifica, et ideo non sunt ibi duo individua, ponentia in numerum, scilicet unum aeris, et aliud ignis, sed unum absolute, scilicet aeris, quod habet esse com- pletum, et ideo praevalet in hac parte ut fiat ab eo denominatio i 416 MULTIPLICATIO SPECIERUM. individuitatis. Est tamen hoc individuum aeris igni assimi- latum in natura igneitatis per speciem ignis praesentem in eo ; unde hoc individuum dicitur aer ignitus. Nee enim est tantum aer, nee tantum ignis, nee principaliter ignis, sed principaliter aer ignitus tantum ; et ideo quod ibi est de igne est individuum ignis incompletum, et in alio completion ex- istens, quod principalius est et quod magis est nominatum. Et ideo multo minus dicemusquod in acre est individuum hominis vel solis vel alterius rei nobilis ; sed dicemus quod aer est assimilatus homini vel soli per speciem, quae tamen est ejusdem naturae specificae in qua est homo vel sol, et in forma eadem collocatur. licet secundum esse incompletissimum ; quod etiam impossibile est compleri, ut docebatur prius. Et propter illud esse incompletissimum dicitur individuum aeris assimi- latum soli, non individuum solis cum individuo aeris, nam a completo fit denominatio. Si vero contra hanc veritatem et priorem adhuc dicatur, quod Aristoteles dicit in libro de Sensu et Sensato 1, quod color non habet esse nisi in mixto, et similiter odor et sapor, et hujusmodi, et ideo in acre et simplicibus elementis et corpori* bus non potest esse color aliquis : dicendum est quod color secundum esse completum non potest esse ibi, nee odor, nee sapor, nee hujusmodi, sed tantum secundum esse incompletum. Et iterum concedendum est quod aer et caetera simplicia, quantum recipiunt de esse coloris et hujusmodi passionum quae sunt naturaliter in mixtis, tantum recipiunt de esse mixtionis. Agens enim quod potest alterare aerem ad colorem, potest alterare ad mixtionem ; scilicet ut in aere simplici species cujuslibet mixti fiat, secundum quod requiritur ad species passionum quae fiunt in aere ab illis passionibus cujusmodi sunt color et odor et hujusmodi. Nam aer est in potentia ad mixtum, et potest mixtum completum fieri de eo, et ideo multo fortius potest alterari ad esse mixti quantum species mixti requirit. 1 The reference is to the third chapter of the treatise De Sensu et Sensili, in which the nature of colour is discussed at considerable length. It will be seen that Aristotle was very far from saying that there could be no colour in elemental bodies, though his own explanation is, as may be supposed, obscure and inadequate. PARS PRIM A: CAP. I. 417 ) Tertio sciendum est quod agens naturaliter facit eundem Uniformity effectum primum, ut speciem, in quamcunque agat, ita ° quod uniformiter agit a parte sua ; quia solum agens quod agents. agit secundum libertatem voluntatis et per deliberationem, potest agere difformiter a parte sua. Agens naturale non 3" habet voluntatem nee deliberationem, et ideo uniformiter agit. Etiam si agens habens voluntatem, ut homo, agat per modum naturae in generando speciem, adhuc agit uni- formiter et uno modo a parte sua, quia et natura et modus naturae se habent uno modo. Et propter hoc quodcunque patiens ei occurrat, semper facit eundem effectum primum ; et ideo sive agat in sensum, sive in contrarium, sive in materiam ei proportionalem quae non sit contraria, oportet quod solam faciat speciem incompletam vel completam, ita quod non facit alium effectum primum. Quapropter calidum sive agat in sensum tactus, sive in frigidum ei contrarium, semper facit speciem quantum ad effectum primum. Et si sol operetur in ista inferiora, quae non sunt ei contraria, similiter facit solam speciem, quantumcunque sunt diversa ad invicem et contraria. Similiter si res agat in intellectum faciet speciem suam solam, sicut in sensum, et ideo sicut in contrarium. Sed de hoc, scilicet quando in universali et in particulari fiat species in diversis patientibus tarn spiritualibus quam corpora- libus, patebit inferius. Nunc autem solum hie tango de patientibus propter respectum agentis ad ilia in faciendo eundem effectum primum in quodcunque fiat actio, et quia sic est quod agens naturaliter agit a parte sua uno modo, et omne agens quod est agens naturaliter et per modum naturae. Ideo cum calidum diversas operationes facit in frigidum et tactum, hoc erit propter diversitatem recipientium, sicut sol per eandem virtutem dissolvit ceram et constringit lutum. Et ex hoc evacuatur error eorum qui aestimant quod agens aliud immittit in sensum, et aliud in contrarium, volentes quod fiat species in sensum, et non in contrarium, sed alia virtus ; dicentes quod calidum corrumpit frigidum, sed non corrumpit sensum, dummodo non excedat. Aristoteles enim dicit in secundo de Anima1 quod actio in contrarium est in 1 Cf. De Anitna, ii. 5, §; 5, 6 OVK (ffrt 8' dir\ovv ouSi TU ir6opa TIS virb TOV evavTiov, TO 8f acaTrjpia paKXov TOV Ivva^fi OVTOS viro TOV IvreXf- Xfia OVTOS ml QU.OIOV. Aristotle proceeds to show that the action of sensibilia on sense-organs is of the latter kind. The reference to Alhazen that follows is from the first chapter of his Optics. 1 libro physicorum, J. The reference seems to be to Nat.Auscult. vii. 2, §§ 3-5. 1 In Reg. the reading is, ' Distinctio secunda ; in qua consideratur quae res possint facere species, habens capitula. Et primum est quod sonus multiplicat speciem et similiter odor.' But as Distinctions are not indicated throughout this MS., I have merely kept the division into Parts and Chapters, as given in O. 8 octo conclusiones sive veritates, O., octo veritates, Reg. PARS PRIM A : CAP. II. 419 percussionis, ex quo egressu causatur tremor qui facit primum sonum tanquam effectum aequivocum, et consimilis tremor fit in secunda parte rei percussae per primam partem trementem. Nam ad tremorem primae tremit secunda, ad tremorem secundae tremit tertia, et sic ultra ; et ideo de secundo tremore nascitur secundus sonus, qui est similis primo sono nomine et definitione ; et ideo ejus similitudo et species debilior est primo, quia tremor secundus debilior est primo, et quod fit a virtute violenter movente, et omnis motus violentus, debilitatur et deficit in fine. Quapropter soni generatio semper debilitatur, sicut in aliis speciebus et virtutibus. Quare cum sonus omnis ex tremore causatur immediate, et non est res fixa nee permanens, ideo non videtur mihi quocl aliquis sonus ex alio generatur ; et ideo alium habent soni modum quam qualitates aliae sensibiles ; sed in omnibus est simile, praeter- quam in causa generationis soni et modi generandi. Unde secundus sonus est species primi, et tertius secundi, et sic ulterius ; sed non fit secundus a primo, nee tertius a secundo propter causam dictam l. Secundo est magna dubitatio de substantiis, et major 2. Sub- ignorantia. Quod vero substantia agat similiter speciem mani- festum est per hoc, quod substantia nobilior est accidente species. . . . ,. : .^ rr ...... Relation of quasi in mnnitum : quapropter potent enectum sibi similem pro- accident to ducere longe magis quam accidens, et hunc effectum vocamus ^^nce speciem. Item substantia generatur et ignis, et aliae multae ; matter. sed nullum generans est vilius generate ; quare non genera- biturnatura substantialis ignis ab accidente ; ergo a substantia. Sed quod in fine generationis dicitur ignis, vocatur species in principio, et dum habet esse incompletum. Ergo substantia generat suam speciem in principio sicut accidens. Item acci- dens non generatur in aliquo nisi prius natura generetur suum subjectum proprium, propter quod Aristoteles dicit septimo 1 Cf. pp. 56-57, also p. 72 of this vol., in which the problem of sound is treated in the same way. Cf. also De Anima ii. 8, for Aristotle's view. Aristotle held that the conditions of sound were (i) percussion of a hard object, or of a column of air enclosed in a tube, (2) vibration of the air between the sonorous body and the ear, (3) vibration of air contained in the internal ear. He says nothing of the succession of vibrations in the body from which the sound originates. E e 2 420 MULTIPLICATIO SPEC IE RUM. Metaphysicae l, quod prius est aggregatum quam accidens absolute consideratum. Ergo cum subjectum proprium caloris est pars illius aggregati, et hoc est substantia ignis, fiet ibi species substantiae ignis, sicut species caloris. Et Averroes vult quod omne accidens alicui subjecto per accidens est accidens per se alterius subjecti, aut iretur in infinitum. Ergo calor ignis fit in aqua et in alio ; cum calor sit accidens aquae, erit accidens per se alicujus alterius,^ per cujus genera- tionem in ipsa aqua regenerabitur calor in ea. Ergo substantia ignis ibi fiet, sive species substantiae ejus similis substantiae. Et illud subjectum proprium cadit in definitionem accidentis. sicut Aristoteles determinat septimo Metaphysicae. Et in tertio dicit quod eadem sint principia essendi et cognoscendi : quapropter accidens non potest esse sine suo subjecto proprio. Et ideo si caliditas ignis renovatur in aqua per actionem ignis in eandem, oportet quod natura substantialis ignis, quae est subjectum proprium caliditatis ignis, ibi renovetur prius natura, quum subjectum est prius natura suo accidente, licet sint simul tempore. Sed illam caliditatem generatam in aqua, vel alio quocunque, vocamus speciem caliditatis ; ergo similiter ilia natura substantialis ibidem generata vocabitur species substantiae. Item sicut se habet accidens ad substantiam 2, sic species accidentis ad speciem substantiae ; ergo sicut accidens non potest esse sine substantia, sic nee species accidentis sine specie substantiae. Defective Ex quibus sequitur necessario quod falsa est positio eorum, translation .. . r . , .... ,-,^ of Aristotle °iU1 dicunt speciem tan turn fieri ab accidentibus. Et si has caused textus Aristotelis perverse translatus et ideo male expositus confusion. adducatur in contrarium, solvendum est secundum virtutem rationum praedictarum. Si enim allegetur illud septimi Phy- sicorum, quale alterat et alteratur, in eo quod sensibile, ut fiat vis in hoc, planum est quod alteratio est in faciendo speciem sensibilem, quare alteratio est penes accidens. Sed ad hoc non arctatur generatio quae fit e forma substantiali. 1 Cf. Metaphys. vi. 17, §§ 7, 8, where Aristotle shows that a composite whole is something more than the addition of its elements. 2 The MSS. (Reg. included) have, substantia ad accidens ; but the sense seems to require the transposition given in the text. PARS PRIMA: CAP. II. 421 Et ideo licet accidens, per quod est alteratio, faciat speciem sensibilem, non propter hoc oportet quod forma substantialis faciat speciem sensibilem, sed aliam speciem quam sensibilem, saltern a sensu communi et particulari ; et ad literam Aristo- teles in illo capitulo tractat modum alterationis, ut manifestum est in textu, quum vult ostendere quod alterans et alteratum sint simul, et nihil ipsorum medium 1. Potest etiam aliter dici magis realiter, quod etsi illud Species of verbum extendatur ad omne agens naturale quod substantia facit speciem sensibilem, non tamen a sensibus exterioribus hended by 0 , , . . a mental qumque nee a sensu communi. Sed potest tamen sentin pr0cess,not bene, quasi a cogitatione et aestimatione, quibus ovis sentit ^y se"se & directly. speciem complexionis lupi inncientem et laedentem organum aestimativae, et ideo fugit lupum primo aspectu, licet nun- quam prius viderit eum2. Et haec est species substantiae nocivae vel inimicae ipsi ovi. Et e contrario species sub- stantiae amicae et convenientis alterius ovis confortat organum aestimativae, et ideo non fugit una ovis aliam. Unde bene potest anima sensitiva percipere substantiam per speciem suam, ut nunc dictum est, licet pauci considerent hoc, cum velit vulgus naturalium, quod substantialis forma non immutet sensum, et sic loquimur communiter. Sed hoc intelligendum est de sensibus exterioribus et sensu communi, qui retinent naturam sensus et nomen ; non enim aestimationem et cogi- tationem vocamus sensus, licet sint partes animae sensitivae. Quinque enim sensus particulares et sensus communis, si volumus adjungere eis imaginationem, quod bene possumus facere, ut patuit in praecedentibus, et magis tangetur posterius, non comprehendunt nisi accidentia, quamvis per eos transeant species formarum substantialium. Sed horum plenior certi- ficatio patebit in suo loco 3. Si etiam dicatur illud Aristoteles de Sensu et Sensato, In what quod ignis secundum quod ignis non agit nee patitur, sed secundum quod contrarium, dicendum est quod hie et hujus- be sai(i to have a contrary. 1 Cf. Nat. Auscult. vii. 2, §§ 2, 3 avtpov on TOV KCLTCL TUITOV Kivovptvov teal KIVOVVTUS ou5«V tan /xera^u. 'AAXA ^v ovo^ TOV dX\oiou/xvoiKuv f4tT(xov C^5 ovffia &v fir), ovffia 5' OVTOS ws avvOtTT), were in Bacon's mind. As a Christian philosopher he attached infinite importance to the com- posite nature of man ; as may be seen in his moral philosophy. 2 intelligere est magis proprie, O. Reg. omits magis proprie. 3 quod non oportet, O. The reading in the text is that of Reg. 424 MULTIPLICATIO SPECIERUM. posita generatur. Ad hoc idem est quod Aristoteles in septimo Metaphysicae probat et determinat, quod forma tantum non generatur, sed compositum novum ex materia nova et forma nova1. Cum ergo effectus generantis univocus sit unus et idem qui primo vocatur species, et postea sortitur nomen generantis, oportet quod species sit composita, et hoc est omnino necessarium. Ex quo sequitur quod error est eorum qui ponunt speciem esse similitudinem formae, et non materiae nee compositi, nee habent auctoritatem nee rationem per se 1 6 apparentem, sed solam consuetudinem falsitatis. Si dicatur quod tune materia faciat speciem, quod falsum est, quia ejus non est agere, sed recipere tantum et pati ; sed dico quod compositum per formam facit sibi simile in quantum est compositum, et ideo per imam et eandem actionem compositi, per formam oritur in patiente species totius compositi, et ideo non solum formae, sed materiae, primo tamen et prin- cipaliter compositi. Si dicatur quod nullum agens finitae potentiae potest in totum compositum, quia hoc est creatio ; nam materia semper supponitur in actione naturae ; dicen- j? 6 dum est quod materia est subjectum generationis simpliciter, sed materia specifica renovatur sicut forma, ut prius in Com- munibus Naturalium * demonstratum est. Et sicut est in generatione completa, quod materia specifica completa et forma specifica completa et compositum specificum com- pletum generantur, sic est hie in generatione incompleta, quae est generatio speciei, quod materia incompleta et forma incompleta et compositum incompletum fiunt sicut esse specierum requirit. Et ideo fit hie species materiae sicut formae, et propter hoc species composita generatur. 4. Species Quarto potest verificari, quod omnis substantia corporalis by°sen°se- potest facere speciem, et non est calumnia nisi in uno casu organs. ut in sensu. Quoniam cum 3 accidentia et substantiae viliores quolibet sensu faciunt speciem, necesse est quod 1 Cf. Metaph. viii. 8, §§ 4 and 9, § 7. '2 The unpublished work on ' Philosophia Naturalis ' spoken of in the note on p. 408, of which the present treatise, or a shorter version of it, is a part, begins with an elaborate discussion of 'Communia Naturalium.' Some account of Bacon's peculiar views on matter and form will be found in the Introduction. 3 tantum, J. PARS PRIMA: CAP. II. 425 sensus faciat. Et hoc patet considerando particulariter in singulis. De visu enim patet hoc, quia homo videt oculum alterius sine speculo et per speculum, et oculum proprium per speculum, sed nihil videtur sine specie, et hoc nullus negare potest absolute. Sed multi negaverunt aliquid fieri ab oculo propter actum videndi complendum, ponentes quod visio compleatur solum intus recipiendo, et non extramittendo, nee quod aliquid fiat ab oculo quod operetur et faciat ad actionem videndi. Quod autem hoc sit falsum patet per Aristotelem nono Metaphysicae expresse, et per Tideum de Aspectibus manifeste, et per Ptolemaeum in libro Aspectuum multipliciter. Et haec verificari debent in sequentibus, et solventur omnia, quae Alhazen et Avicenna et Averroes videantur in contrarium fabulari ; et ostendetur quod non est contra eos haec veritas, et hoc fiet quando erit sermo in particular! de agentibus et patientibus. Similiter instrumenta tactus, gustus, olfactus, auditus, cum sint corpora sensibilia naturalia, possunt per suos colores et odores et sapores et quatuor qualitates tangibiles facere species sicut res aliae, et sensum immutare quantum est de se, et multo magis erunt activa specierum in quantum sunt animata, quia sic sunt nobiliora, et ideo magis activa. Quapropter faciunt species ; et hoc negari non potest absolute, sed an hae species ab eis factae cooperentur ad actus sentiendi, dubium esset aliquibus, non tamen illis qui bene examinant veritatem ; quia procul- dubio faciunt species a se, ut compleantur et certificentur suae operationes per illas species circa sensibilia, ut expresse potest probari per Aristotelem etAvicennam in libris de Animalibus et multis modis. Sed haec inferius habent certificari ; nunc in tantum sufficiat quod sensus universaliter faciat speciem, sicut alia agentia corporalia l. Deinde considerandum est de aliis a praedictis, an faciant species ; non enim est ita notum de caeteris rebus corporalibus, et quae sunt passiones corporum, an faciant vel non. Quia vero Aristoteles dicit quarto Metaphysicae quod 5- Matter 5 ' does not matena est in sola potentia passiva, et in libro de Generatione produce quod materiae debetur pati, et formae agere, et omnes abhor- them- 1 Cf. the discussion of this point in Perspectiva, pp. 49-53. 426 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. rent dicere materiam aliquo modo agere, potest dici quod materia nullo modo facit speciem, sed per actionem compositi et fonnae generatur species materiae specificae sicut et formae et compositi, ut tactum est prius. Many Alia autem corporal ia, quae maxime accedunt ad ista acci- oftrbodyeS dentia> sunt sensibilia communia, quia per se sunt sensibilia, do not. ut Aristoteles dicit, quae sunt magnitudo, figura, numerus, Species , . . . . . . . , affecting motus et hujusmodi usque ad viginti, cum eis quae reducuntur vision come ad jjj sicut habitum est prius. De his vero dicit Ptolemaeus l solely irom light and in secundo libro de Aspectibus, quod non faciunt passionem in colour. vjsum similem eis nomine et definitione, sed solum lux et color hanc faciunt, quae passio nominatur ab eo coloratio et illuminatio. Alia autem sensibilia comprehenduntur per aliam viam, ut determinat. Et hoc idem vult Alhazen secundo Aspectuum, et expresse determinat hoc quarto Aspectuum, dicens quod nihil venit a corporibus nisi species lucis et coloris. Et uterque determinat hanc viam aliam, propter quam visus solum non sufficit ad judicandum veritatem horum ; nee ei attribuitur judicium de aliis, sed aliis virtutibus animae, mediante visu vel tactu vel alio. Unde Alhazen dicit, quod virtus distinctiva et ratiocinativa haec judicant, mediante sensu particulari. Et Tideus de Aspectibus his concordat, volens quod situm et figuram et magnitudinem et hujusmodi non potest visUs cognoscere nisi species visus fieret ad rem ipsam, quoniam species istorum sensibilium contrariae non fiunt a rebus, secundum eum. Et istud patet 2 per hoc quod nos percipimus visum pati e forti luce et colore, ita quod quando aspeximus fortem lucem vel colorem, et convertamus nos postea ad alia visibilia debilioris lucis et coloris, non statim percipimus ilia alia visibilia, propter impressionem adhuc remanentem a forti colore vel luce, sed cum paulatim evanescit, augmentatur visio et apprehensio rerum illarum. Sed hoc non accidit nobis in videndo forte densum vel rarum, vel asperum vel iene, vel magnitudinem vel corporeitatem, vel figuram, vel hujusmodi, quando postea aspicimus alia visibilia ; et per hoc scimus quod sensus non patitur ab his sicut a sensibilibus propriis. Item si non esset densum, a parte post 1 See Ptol. Opt., pp. 8-13. 2 Cf. p. 103. PARS PRIM A: CAP. II. 427 ipsius perspicui, non percipimus ipsum perspicuum ; similiter nee densum, nisi quia inter nos et ipsum est perspicuum ; nee corpus et figuram et caetera percipimus, nisi quando perci- pimus densum. Sed tamen perspicuum sine denso et densum sine perspicuo habent esse naturale et vere esse ; quare si ex natura sua activa facerent speciem in visum, tune videremus aerem et sphaeram ignis, et sphaeras coelestes extra loca planetarum, cum in omnibus his sint quantitas et figura, magnitudo, et corporalitas, perspicuitas et hujusmodi, et tune sine hujusmodi perspicuis videremus densum, et densum de se natum esset facere speciem. Sed visus non judicat de denso nisi mediante perspicuo ad quod terminatur 1. Caeterum quantitas debetur materiae quia est passio mate- 6. No riae et ideo non dicitur esse activa, sicut nee materia quae j-J*^6* est substantia, et ejus subjectum proprium, quare nee passiones Quantity, quantitatis, quae sunt rectum, curvum, figura, superficies et forma corporis, nee hujusmodi. Et iterum susceptivum soni est absonum, et colons similiter, et aliorum immutantium medium et sensum. Sed sensus et medium habent quanti- tates et figuras et hujusmodi. Item multa horum reperiuntur in subjecto generationis, et ideo praecedunt generationem et sequuntur corruptionem, et sunt in rebus ingenerabilibus et incorruptibilibus et in omnibus corporibus omnia aut plura. Propter quod oportet quod horum saltern multorum non sit generatio nee corruptio. Augmentatio enim vel diminutio potest in his esse, sed quae de novo generentur, et eorum pariter totaliter non accidit in omnibus ; sed immutatio speciei est per generationem et ejus annihilatio per corruptionem totaliter. Quapropter non sunt generativa speciei haec quae sic reperiuntur circa subjectum naturae et materiam naturalem. Sed eadem ratio est sensibilis, in omnibus istis, quae vocan- 7. Nor tur sensibilia communia, eadem ratio, dico, generalis propter quod si aliqua non sunt nata facere speciem, nee alia. Et tamen contra hoc videtur esse, quod ista sunt sensibilia per se sicut propria, propter quod videretur quod speciem agerent depends et immutarent plures sensus, sicut sensibile proprium immutat organ of judgement. 1 Cf. pp. 62-66 for discussion of opacit3r of object and transparency of medium as conditions of vision. 428 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. Objection that opacity is visible, and therefore generates rays. Reply : the rays are those of colour and light, which opacity renders visible. unum sensum. Dicendum est, quod non ob hoc dicuntur sensibilia per se, nee propria nee communia, sed quia virtus distinctiva quae est cogitativa, cujus esse est in media cellula1 cerebri, judicat de his sensibilibus tarn propriis quam com- munibus, mediante sensu communi et particulari, qui solum de partibus animae sensitivae vocantur a vulgo nomine sensus ; et quia de sensibilibus per accidens eadem cogitativa potentia judicat, mediante aestimatione et memoria, et non mediante sensu communi et particulari ; propter quod sensibilia com- munia et propria vocantur per se sensibilia, quia mediante sensu, et non aestimatione, comprehenduntur. Horum autem intellectus planior patet non solum ex praecedentibus, sed dependet ex subsequentibus ; et ideo quod hie minus planum est, requiratur a locis aliis propriis. Quod autem posset dici quod nihil videtur nisi densum, et densum. etiam sine colore et luce innata, potest videri ut in terra et aqua, et forte in coelo octavo vel nono, secundum diversitatem opinionum de illis, ut inferius patebit, propter quod densum videtur esse maxime sensibile et visibile ; et ideo quod speciem faceret in sensum. Dicendum est quod hoc non valet, non enim est maxime visibile propter hoc quod nihil sine eo videtur, quia occasio magis est quam causa, et quia per aliud comprehenditu'r, sicut perspicuum interjacens. Et ideo non est ex sua natura absoluta ut videatur, sed dependet a perspicuo ; propter quod non debet facere speciem ut de se immutet, nee requiritur ejus perceptio ad hoc ut percipiantur color et lux, sed sufficit visui quod color et lux fiant in denso aliquali, scilicet, ut terminetur visus ; non enim terminatur nisi per densum. Ad esse ergo colons et lucis requiritur densitas, ut visus terminetur ad colorem et lucem. Sed tune ex natura sua propria faciente speciem videntur prius quam percipiatur densum, quoniam densum non compre- henditur solo sensu, sed per cogitationem, nee per se, sed per collationem ad perspicuum, et mediante eo, sicut patet ex libris Aspectuum. Quod vero dicit Alhazen secundo de Aspectibus 2, quod in Cf. p. 9, as to the cerebral organ of virtus cogitativa. 2 Concavum nervi communis is, as explained in Perspectiva, p. 14, the retina. Alhazen, in the passage here referred to (lib. ii. prop. 16) explains that each PARS PRIMA : CAP. II. 429 concavo nervi communis duorum oculorum, et in parte membri Objection , thatmainii- sentientis, id est, antenons glacialis quae est anterior pars tude is pupillae, figuratur circumferentia rei visae, sed circumferentia reducitur ad sensibilia communia, ut patet ex eodem libro. bended by quapropter videretur quod quantitas et figura, et hujusmodi, faciant impressionem et speciem in organo, et ideo prius in acre ; ad hoc dicendum est quod illud intelligendum est, sicut loquitur de magnitudine rei visae, quando dicit quod ordi- Reply, that ... . r • i • • TT points of natur et descnbitur in superncie membri sentientis. Hoc \\g^ an(^ enim non est quia magnitude faciat suam speciem, sed quia col°ur only a tota rei magnitudine venit species colons et lucis, et a tota appre- superficie. Et tune species colons venientes a singulis parti- h< bus rei visae non confunduntur in una parte pupillae, sed distinguuntur et ordinantur in superficie pupillae. in quanti- tate sensibili secundum numerum partium in re visa, ut visus distincte comprehendat totum colorem vel lucem rei visae. Sic igitur describitur in pupilla magnitude rei visae, id est, color totius magnitudinis vel lux. ita quod solum sit ibi species coloris vel lucis ordinata in pupilla et non ipsius magni- tudinis. Propter quod similis intellectus est de figuratione circumferentiae rei, et descriptione ejus in membro sentiente et nervo communi, scilicet, quod color vel lux ipsius circum- ferentiae totius faciat speciem suam, quae figuratur et ordi- natur in organo et medio, sed non ipsa circumferentia ; hie enim est auctoris intellectus de omnibus talibus. Quod autem dictum est quod species materiae renovatur Further sicut formae, tune proprietatum materiae species debent similiter renovari cum suo subjecto, sed quantitas est pro- point of light and colour in the object is represented on the retina and is there apprehended by the ultimum sentiens. He comes extremely near to the- con- ception, first, I believe, realized by Kepler, and subsequently set forth in the Dioptrique of Descartes, of a clear retinal image as a condition of distinct vision. What hindered his precise apprehension of the truth was the notion that the sentient function though carried on more actively by the nervous structure, was yet vaguely distributed through the other structures of the eye (virtus sensitiva est per totum istius corporis). But his view of the function of the retina may be gathered from these words : ' Si res visa habuerit unum colorem, erit ilia pars (i. e. concavum nervi) corporis sentientis unius coloris ; et si paries rei visae fuerint diversi coloris, erunt partes illius corporis partis sentientis diversi coloris ; et ultimum sentiens sentit colorem rei visae ex coloratione quam invenit in ilia parte.' 43o MULTIPLICATIO SPECIERUM. prietas materiae ; dicendum est quod species materiae primae non renovatur sed specificae, et illius proprietates renovantur ; sed hae non sunt corporeitas, et figura, et hujusmodi com- munia, quum sint proprietates materiae primae. Si igitur ista sensibilia communia non faciant species, multo fortius nee aliae res praedicamentales et corporales, ut ratio, relatio, situs, quando et hujusmodi. Sensibilia autem per accidens 1 dicuntur respectu sensuum particularium et communis, qui autonomatici vocantur sensus, sed tamen multa eorum sunt sensibilia per se ab aestimativa, ut prius dictum est de sub- stantiis. Sed sensibilia per accidens, alia a substantiis, sicut films et pater, et caeterae res praedicamentales a substantiis et sensibilibus propriis et communibus non sunt activa specierum, postquam sensibilia per se multa non possunt facere species, cum tamen sint magis activa quam talia sensibilia per accidens. s. Are Post haec autem octavo 2 expedit considerari quod sicut rerum quaedam sunt universales, quaedam singulares, sic from species fiunt ab his et illis. Et ideo sicut species singularum >? sunt singulares, sic universalium universales. Et cum universale non sit nisi in singularibus, sicut ostensum est in Metaphysicis 3 propter contentiones multorum, nee potest singulare carere suo universal!, erit proportio speciei universalis ad speciem singularem, sicut rei universalis ad rem singularem, quarum sunt hae species. Et ideo cum singularia hominis faciunt suas species in medio et in sensu et intellectu, sic homo universalis simul facit suam speciem in speciebus singularibus ; ita quod sicut homo universalis est una natura specifica in quolibet singulari tota et totaliter, sic species universalis est una natura specifica suo modo et tota et totaliter, et in qualibet specie singulari, nee e contrario. Et propter hoc iteratur in medio, et sensu, et intellectu species universalis, quando venit cum specie cujuslibet singularis, et sic figitur in anima et fortius quam species alicujus singularis. Et hoc determinat Alhazen evidenter in libro secundo. 1 Cf. Perspective*, pp. 74-75. 2 octavo omitted in O. 8 Some remarks on Bacon's attitude in the controversy as to Universals will be found in the Introduction ; and Charles' monograph, pp. 383-384, contains important quotations from the Mazarine MS. bearing on the subject. PARS PRIM A: CAP. III. 431 Ex his igitur sequitur corollarium, quod sive in medio sive Species of in sensu, sive in intellectu sint species universales, oportet quod nature as ibidem sint species singulares eis respondentes. Et ideo non lts agent- intelligo quod in intellectu aliquo creato sint tantum species universales fixae sine singularibus speciebus, ut per applica- tionem multarum talium specierum universalium, quarum res universales sint in aliquo individuo alicujus speciei, fiat cognitio de tali re singulari. Quanquam et ipsa applicatio non est mihi intelligibilis. Sed de his tractabitur alias suis locis. Ex dictis in hoc capitulo patet, quod cum quaeritur univer- saliter de omni specie in medio an sit substantia vel accidens, nulla est quaestio, et similiter an species sit quoddam com- positum vel simplex, et an universale vel singulare. Nam species substantiae est substantia, et species accidentis est accidens, et species compositi est compositum, et species simplicis est simplex, ut materiae species est materia, et formae forma, et species rei universalis est universalis, et rei singularis est singularis. Quia breviter dicendum, quod sicut se habet accidens ad substantiam, et forma ad materiam, et universale ad singulare, scilicet, quod nullum istorum est sine suo compari, sic se habet species accidentis ad speciem substantiae, et species materiae ad speciem formae, et species rei universalis ad speciem rei singularis, ita quod nulla est earum sine sua socia. CAPITULUM III1. Habito de agente, consequenter considerandum de modo How are agendi, quod est tertium hie principale, et habet tres con- p^"^ clusiones. Quarum prima est, quod non potest species exiresated? 1 This chapter deserves special attention, as justifying what has been said in the note on p. 408, that though the word species recalls the crude philosophy of emanations, best known to us through the poem of Lucretius, in Bacon's mind it had almost entirely lost that connotation, and is used as the word ray, current, or undulation might be used by a modern scientist, to express action of one body on another: the multiplication of species expressing the continuity of such action, in other words, the propagation or radiation of force. With regard to the part taken by the medium in the transmission of force, it will be seen that Bacon's view is far more nearly akin to the views of Descartes, Young, or Faraday than to the emission theory of Newton. Action at a distance was as inconceivable to him as to Aristotle, and to most modern physicists. 432 MULTIPLICATIO SPECIERUM. i. Not by nec emitti ab ipso agente, quia accidens non permutat sub- emission. jectum> nec pars substantialis sine corruptione substantiae totius. Sed maxime activa, ut substantiae spirituales et coelestia, non sunt corruptibilia ; quare species nullo modo exibit ab agente, cum omne quod est in eo sit substantia vel accidens, nec contingit ponere medium, ut prius declaratum est. Quapropter male loquitur vulgus et improprie, quando dicit quod agens emittit a se speciem, exemplificans in odora- bili, quod aliquid emittit, ut in mosco sine accensione, vel in thure accenso. Sed dicendum est quod odorabile, in quantum activum est speciei, non emittit aliquid, sed in quantum patitur per calidum intra resolvens aut extra ; et ideo agens naturale, in quantum agens, non emittit aliquid, sed in quantum patitur et destruitur. Caeterum actio non est in deperditionem et corruptionem agentis, sed in perfectionem ; quia tune unumquodque perfectum est, cum sibi simile facere potest, secundum Aristotelem secundo de Anima l. Deinde manifestum est quod agens non creat speciem ex nihilo, neque accipit earn alicubi extra se vel extra patiens, ut Nor (2) by earn reponat in patiente ; hoc enim ridiculum esset. Qua- creation or propter improprie et male dicitur, quod agens immittit aliquid troduction in patiens et quod influit ; nam tune ab extra ingrederetur fatothe g ah'quid in ipsum patiens, quod non potest esse, quia tune vel matter exiret ab agente, vel agens inveniret id extra se vel patiens, acted on ; ;: vel crearet mud de nihilo, quorum quodlibet est falsum. Nor (4) by Et ideo oportet unam duarum viarum eligi, scilicet quod per agent (m°f vl'am imPressioms 2 fiat species, aut quod per naturalem immu- patient as tationem et eductionem de potentia materia patientis. Sed via impressionis non est possibilis, quoniam impressio non fit nisi in superficie, ut sigilli in cera, per elevationem quarundem partium superficiei et depressionem aliarum. Sed actio naturalis est in profundo patientis. Item per species rerum J " sentimus res ipsas ; sed per impressiones quae fiunt in cera et hujusmodi non sentimus res imprimentes, ergo non est con- 1 De Anima, ii. 4, § 2. 2 Cf. p. 410, where reference is made to DeAm'ma, ii. 12, § i 77 cuoOijais Ian TO dtKTiKov TWV aiffOrjTwv tiowv avfv Trjs v\rjs, olov 6 KTjpos TOV oo.KTV\iov avev TOV oiOTjpov KCLI TOV xpvaov ot^fTai PARS PRIM A: CAP. III. 433 similis actio hinc et inde. Ex quo sequitur quod improprie dicitur quod speciei generatio est per viam impressionis, secundum quod utimur hoc nomine prout est impressio in sigillo et hujusmodi. Sic enim ad literam intelligit vulgus species imprimi ab agentibus, sed non est ita. Si tamen largius accipiatur impressio, prout communiter signat omnem transmutationem patientis per actionem agentis, sicut ali- quando inveniuntur auctoritates accipi apud ipsos auctores vel apud interpretes, tune posset dici quod per impressionem fieret species. Et sic convenit quodammodo cum impres- ' sione primo modo dicta ; licet non omnino, quia continet earn sicut universale suum particulare, haec enim impressio est communiter, sive fiat actio in superfkie sive in profundo. Et sic usus est Aristoteles cum dicit secundo de Anima, quod sensus suscipit species sensibilium, sicut cera speciem annuli ; quodammodo enim est similitude, sed non plena ; et sic multae auctoritates inveniuntur, quod modo habent similitudinem. Cum igitur nullo praedictorum modorum fiat generatio But (5) the speciei, manifestum est quod quinto modo oportet fieri, sci- activities licet per veram immutationem et eductionem de potentia of the ~, . ,. .. matter activa matenae patientis. Non enim ahquis est alms modus acted on excogitabilis praeter praedictos, et haec est conclusio tertia. ^6 called Et non est solum per hunc locum ; patet hoc a divisione l. 'Sed necessarium est hoc, quoniam effectus naturaliter facti dicuntur generari secundum Aristotelem de potentia materiae activa, ut omnes fatentur sine contradictione. Sed species est effectus agentis naturalis, et naturaliter productus est, quare species ipsa debet de potentia materiae generari. Item potentiae receptivae respondet dator formae, et hie est Creator ; quare si in materia esset potentia solum receptiva specierum, tune poneremus in rebus naturalibus datorem formarum, contra Aristotelis doctrinam ; ergo non fiet species in potentia receptiva, sed de potentia activa materiae naturalis seu patientis. Et iterum patet ex dictis quod haec virtus est eadem cum effectu completo. Ilia enim fit ipse effectus completus quando agens invalescit, et ideo idem erit modus producendi effectum istum incompletum et completum. 1 additione, Reg., a divisione, O. VOL. II. F f 434 MULTIPLICATIO SPECIERUM. It is objected that this would imply action at a distance. Objection refuted (I) by reference to the argument on p. 414 et seq. (2} The objector's Quare si completus effectus educitur de potentia materiae, oportet quod prius educatur effectus incompletus de eadem potentia. Sed contra hoc quaedam objectio decipit multos. Arguitur enim, quod agens et patiens simul sunt, et nihil est ipsorum medium, secundum quod Aristoteles probat septimo Physi- corum, et determinat nono Metaphysicorum, et libro de Generatione. Praecipua enim conditio agendi est quod con- jungatur agens cum patiente sine medio, et aliter non trans- mutabit ipsum. Sed conjunctio duplex intelligitur, scilicet vel secundum substantiam vel secundum virtutem,. ut dicunt ; sed agens non potest esse simul cum profundo patientis, secundum suam substantiam ; quare oportet quod sit simul secundum virtutem. ut generet efifectum suum per eductionem ejus de pro- fundo patientis, Et ideo dicit multitude quod virtutis est datio et infusio in profundum patientis, ut de potentia ejus educatur effectus, et quod non debeat virtutis generatio fieri de potentia ilia; et ideo ponitur quod virtus seu species non educitur de potentia materiae, sed quod datur et infunditur, et quod est aliud ab effectu intento finaliter et solum fit ab agente, ut trans- mutetur profundum patientis, et ut per illam educatur effectus de potentia materiae, verum instrumentum est agentis ad effectum producendum principale. Et aliter, ut dicunt, non posset agens producere effectum quern intendit, ut ignis ignem, seu formam ignis, nee homo hominem, nee aliquod agens produceret effectum ei similem nomine et definitione. Et sic cogimur redire ad praedictam pluralitatem l effectuum univocorum. Sed cum ilia suo loco non poterunt contradici, quia sequitur 2 quod species est ipse effectus agentis primus et univocus, complendus per operationem completam, ut tune recipiat nomen et definitionem agentis, sicut prius ostensum est, nee potest esse nisi unus talis effectus, [ideo] manifestum est has cavillationes vanas esse. 7 Et iterum contingit argui contra generationem 3 [virtutis, quam ipsi fingunt aliam ab effectu principal!, sicut contra 1 praedicta circa pluralitatem, J. Cf pp. 414, 415. 8 consequetur, J., sequitur, O. 3 The words in brackets are omitted in Reg. PARS PRIM A: CAP. III. 435 generattonem] effectus principalis, scilicet, quomodo l faciat would agens earn in profundo patientis, cum substantia agentis non sit infra illud profundum ? Quapropter fictio illius virtutis praeter generation effectum principalem non evadet hanc objectionem ; quia qua force. ratione agens non potest generare effectum principalem in profundo patientis sine tertio ab eis, eo quod non sit secundum se in illo profundo, et hoc tertium est virtus, sequitur quod nee generabit virtutem in profundo illo sine aliquo tertio, cum ipsum agens, dum generat virtutem hanc, non sit in profundo patientis, et sic ibiturin infinitum. Et ideo propter evasionem illius objectionis non debet fingi talis virtus praeter effectum principalem. Contra igitur sic arguentes est argumentum eorum, sicut contra eos quos impugnant ; et ideo male arguunt. Item species accidentis, ut caloris vel alterius, est forma acci- (-0 The ' ' ^ dentalis ipsius patientis, et species formae substantial is ignis generated fit forma substantialis patientis quando gignitur ; quia calor et in the first part of the species caloris sunt ejusdem essentiae specmcae, et univer- patient saliter species cum eo cujus est, ut prius ostensum est. Et J^^68 ideo sicut calor est forma ejus in quo est, sic species caloris et acting sic de aliis. Sed nulla forma alterat materiam cujus est actus nisi tantum anima ; quia anima non solum est actus sed motor and so TT , c . . ,^ ... onward. sui corpons. Unde forma ignis non alterat materiam ignis vel alterius, ergo non potest species facta in prima parte patientis alterare illam partem ad alium effectum producendum in ea, sed partem secundam. Et ita quae fit in secunda alterabit tertiam, et sic ulterius. Praeterea in confirmationem istius sententiae quaero ab eis (4) w«a qui sic dicunt, quo devenit haec virtus, postquam effectus cs principalis generatus est ; ut postquam ignis generavit ignem force ex alia materia, vel homo hominem, vel quodlibet aliud juxta to be speciem suam, quid accidit de hac virtute ? Si enim non est ^mlt"gd educta de potentia materiae, tune non corrumpetur in earn ; agent? ergo si corrumpatur, corrumpetur in nihil ; quare fuit pro- ducta de nihilo ; ergo fuit creata, quod est impossibile. Si dicatur quod non corrumpitur sed manet in generate, sequitur inconveniens quoniam cum generabitur oportet quod sit corruptibilis ; omne generabile est corruptibile, et probabitur 1 quo, J. : the sense has been obscured by defective punctuation. F f 2 436 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. post quod sit corruptibilis et quod corrumpitur. Et si nun- quam corrumpatur, vel statim vel tarde, non corrumpetur in potentiam materiae, sed in nihil, ut dictum est, et tune fuit facta de nihilo et creata, quod est impossibile. Nee cadit creatura in nihil propter hoc quod a Creatore continente manu tenetur ; derogaretur enim infinitati bonitatis et sapientiae et potentiae Creatoris. Item res agens per necessitatem et sine deliberatione agit uniformiter ; ergo agens eodem modo agit in faciendo speciem et effectum quemcunque, quantum est a parte sua. Cum igitur a parte materiae recipientis non est diversitas quia etiam uniformis est, manifestum est speciem fieri ab agente, sicut alium effectum, et ita de potentia materiae. Action is Quapropter cum haec omnia inconvenientia sequuntur ex iVo°magated hoc> quod dicitur quod species non de potentia materiae gene- particle to ratur, oportet l quod sic fiat ejus generatio. Et ad objectionem communem respondendum est, scilicet quod agens non debet esse in profundo patientis neque secundum substantiam suam, neque aliter ut de potentia profundi educatur aliquid. Hoc enim non requirit actio naturalis, nee Aristoteles hoc deter- minat, sed solum quod inter agens et patiens nihil sit medium. Tune enim substantia agentis activa tangens sine medio sub- stantiam patientis potest ex virtute et potentia sua activa transmutare primam partem patientis quam tangit, et redundat actio in profundum illius partis, quia ilia pars non est super- ficies, sed corpus quantumcunque sit parva, nee sine profun-- ditate sua potest accipi nee intelligi, et ideo nee tangi nee alterari. Sed ilia pars, licet quantitatem habeat, et sit maxi- mum quod potest secundum naturam recipere actionem agentis, tamen valde modicum est et insensibile. Postquam enim agens tangit patiens, et non solum superficiem nudam, sed substantiam, mediante superficie, et haec substantia sit corpus, quantumcunque sit parva, et ideo habens profundum, dico quod agens tangit profundum primae partis quantum sufficit, nee oportet quod sit in illo profundo, neque secundum substantiam, neque aliter. Et sic fit tota actio naturae et generatio effectuum naturalium ; nee plus requiritur, sed verum judicium ; quamvis falsae imaginationi nihil sufficiat. 1 oportet, Reg., sed, J. PARS PRIMA: CAP. Ill 437 Et jam patet quod objectio vana est, quae dicit speciem non Special . - . . . objection esse forrnam aens, quia est motor et tacit calorem in eo. as to the Dicendum est enim. quod non est motor ejus cujus est forma Pr°PaKa- J . J . . tion of sed altenus ; unde species in pnma parte aens non mducit heat and calorem in ea, sed in secunda parte facit calorem, et sic colour- ulterius; ut tactum est in objectione veridica facienda in his terminis. Si dicatur quod species fortis et sensibilis sit a vitro bene colorato, quando radius solis fortis penetrat hujusmodi vitrum, sed non possit tarn vehemens color pro- duci ita cito de potentia materiae, et praecipue aeris, quod est corpus simplex ; quapropter videtur quod alius modus sit gignendi speciem, quam de potentia materiae ; dicendum est quod non est alius modus, ut probatum est, et ad hanc cavilla- tionem dicendum est quod in duobus peccat. Unum est quod supponit colorem fortem esse generatum a vitro sicut apparet, non tamen est ita fortis sicut videtur. Nam quando radius solis transit per hujusmodi vitrum, non apparet color talis, et ideo magis est in apparentia quam in existentia coloris veri, et est sola species, et ideo potest produci de potentia materiae, praecipue alicujus mixti. Nam quando iterum sup- ponit haec cavillatio, quod proprie fiat in acre ; dicendum est, quod species vitri prius fit in acre quam in opaco mixto, sed debilior longe fit in acre propter simplicitatem corporis ; sed quando venit ad corpus mixtum, quod magis aptum est ad colorem, potest species in acre existens educere de potentia materiae speciem pleniorem, sicut virtus magnetis differtur in aere usque ad ferrum, sed fortior est in ferro quam in acre propter aptitudinem ferri majorem. In mixto tamen opaco concedendum est hoc, quod species sola est licet appareat habere multurn de colore. Hujus autem apparentiae causa duplex est. Una est multitudo lucis penetrantis vitrum ; nam in debili luce non apparet sic ; lux enim nata est detegere colores et facere eos apparere. Alia causa est debilitas coloris opaci, respectu fortis coloris vitri et speciei ejus respectu fortis coloris speciei vitri ; et ideo non solum color vitri apparet sensui fortis et bene sensibilis respectu coloris opaci, sed species coloris vitri potest sensui apparere, licet species coloris opaci non appareat. Dico igitur quod 438 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. hujusmodi apparitio est species, et non est ita vivus color sicut apparet, et habet satis parum de esse, ut bene possit educi de potentia materiae opaci. Item ponamus quod habeat tantum de esse sicut apparet, quid prohibet ipsum de potentia saltern corporis mixti educi, quia corpora mixta nata sunt colorari? Nos enim videmus multos effectus naturae completos subito quasi fieri, ut una candela accendatur ab alia, et combustibilia statim igniuntur, cum igni applicantur ; quare similiter potest esse hie. CAPITULUM IV. A; Six pro- Sed nunc ad ilia plenius intelligenda oportet annecti capi- positions. -^ulurn quartum, quod habet sex conclusiones. Prima est smallest quod ad agens in hac influentia non exigitur quantitas anTgenyt°f determinata. Secunda est, quod totum agens secundum is effective Hneam profunditatis suae agit secundum se totum in patiens, degree. et non aliqua sola pars signanda. Tertia est, quod omne agens attingit aliquam partem patientis quam potest alterare, et non plus. Quarta, quod minus quam illud non potest esse subjectum sufficiens actionis, ut est in suo toto. Quinta est quod medietas agentis non alterat unam medietatem, et altera medietas aliam. Sexta, quod medietas primae partis patientis alterata non potest secundam alterare. First proof. Prima igitur est, quod ad agens in hac influentia non exigitur quantitas determinata, ita quod in minori non possit agere. Nam tune in rebus inanimatis oporteret ponere virtutem augmentativam, sicut in animatis, ut per aliquod corporale veniens convertendum in rem inanimatam l virtus ilia augmentativa duceret illam rem ad debitam quantitatem in qua possit operari, sicut accidit de animatis pro actione generandi secundum propagationem. Haec enim est necessi- tas quare in rebus animatis est augmentatio. Sed istud locum non habet in rebus inanimatis, quare ad actionem earum non requiritur quantitas determinata. Et haec est actio speciei 1 animatam, J., which vitiates the reasoning, inanimatam, O. The argument rests upon an entirely just appreciation of the difference between living and dead matter. PARS PRIMA: CAP. IV. 439 quae universaliter est communis rebus animatis, quia in actione ista omnia agunt eodem modo. Item Aristoteles vult tertio Physicorum T, quod omne agens Second physice patitur et transmutatur insimul dum agit, et quod proof* omne patiens physice agit ; et in libro de Generatione primo vult idem. Sed in quacunque quantitate parva ponatur aliquid, illud potest alterari et corrumpi per agens forte, ergo simul aget ut corrumpens patiatur et alteretur. Nee contingit dicere quod patitur in hoc quod illud corrumpendum resistit per naturam contrarietatis, licet non alteret ipsum corrumpens. Nam sic coelum pateretur ab ipsis inferioribus, et compu- taretur inter agentia physice, eo quod suae virtuti resistit materia elementaris. Aliter enim non fieret motus nee actio in tempore. Cum enim lux Solaris dicitur generare calorem in acre frigido, necesse est quod frigiditas aeris resistet luci, sicut resistit igni, sed non alterat lucem sicut ignem. Cum ergo coelum non agat physice nee patiatur per Aristotelem, ut omnes volunt ; tune cum dicitur quod agens physice patitur et quod patiens physice agit, hoc non est solum in resistendo, sed in hoc quod patiens transmutat et alterat ipsum agens. Item Averroes dicit super secundo Metaphysicae, quod nulla Third substantia est otiosa in fundamento naturae, et ideo oportet proof< quod substantia sub quacunque quantitate possit suam facere operationem. Item per Aristotelem septimo Physicorum2, ubi dicit quod si aliqua virtus alteret aliquid mobile in aliquo tempore, tune medietas virtutis mobile ei proportionale alte- rabit tantum et in tanto tempore. Si allegetur illud in primo Objections Physicorum de carne minima 3 ; dicendum est, quod non " loquitur nisi de minimo secundum sensum, et non secundum 1 Nat. Auscult. iii. I § 8 iro\\ci irotrjfffi KCU ittitrtTai vir' aXXr)\vo~iKws KIVIJTOV irdv yap TO TOIOVTOV Ktvti Kivovpfvov teal avr6. In the view here adopted by Bacon from Aristotle, we have a very distinct foreshadowing of Newton's law of Action and Reaction, recently extended to every department of Physics. 2 Nat. Auscult. vii. 5, §§ i, a. 3 Nat. Auscult. i. 4, § 5 «i ol a&vvarov $ov j} QVTOV OITT]\IKOVOVV elvai Kara, H^yt&os Kal fjUKpoTfjTa, avfpov on ov8( TWV ftopiwv unovv . . . A^A.oi' rolvvv ori dtivvarov aapna ff uarovv ^ a\\o n uirij\tKovovv ftvai rd ptytOos inl TO peifrv rj inl TO ekaTTov. Aristotle is explaining that if there are limits of magnitude (superior and inferior) for the animal or plant as a whole, there must be limits 440 MULTIPLICATIO SPECIERUM. naturam et simpliciter ; nam hoc sufficit suae demonstration! contra Anaxagoram, qui posuit omnia esse in quolibet, ut in aqua esse ignem, et carnem, et os, et caetera omnia ; sed denominatur magis a quo secundum sensum excedit alia et abundat. Veritas igitur est, quod distinctio carnis stat secundum sensum, ut minor accipi non possit sensibilis, et sic de quacunque re. Deveniatur igitur ad carnem minimam secundum sensum, et tamen haec erit secundum quanti- tatem divisibilem et secundum substantiam, licet sensum non possit immutare aliqua pars ejus. Accipiatur igitur aliqua pars ut medietas sit, ita haec pars non habet virtutem carnis sensibilem ; ergo caro non dicetur magis quam aliud, quia pars quaelibet denominatur a superabundant! secundum sensum, ut posuit Anaxagoras. Quapropter non erit caro secundum rectam denominationem carnis, sed neque aliquid aliud, quia nil aliud sensibiliter in eo potest denominari ; nam maxime videretur hoc de carne ; quare non erunt omnia in eo, nee principium materiale erit in quo sunt omnia, nee aliquid erit, et sic destruitur positio Anaxagorae, qui posuit omnia esse in quolibet, quod denominatur a superabundanti secundum sensum, et sic habet intelligi pertractatio rationis Aristotelis in illo loco, et dictum commentatoris ibidem habet sic exponi. Quod allegatur ex fine libri l de Sensu et Sensato nihil est, nam ibi loquitur de actione in sensum, ut patet ex contradistinctione libri, quia loquitur de sensibilibus agentibus in sensum. Et bene concedendum est quod aliquid sensibile potest esse tarn parvae quantitatis, quae non immutabit sensum ; et tamen alterabit aerem et sensum, sed sensus non percipiet ; et sensus perceptionem dicimus ejus immutationem. smallest ^UOd VerO Averroes vult secundo Coeli et Mundi, et alibi, particle of °luod terra, vel aliud, non habet speciem vel actionem terrae nisi in alaO^ vav larl ptyeOos *al OVK tariv adiaifXTOv alaeijrov, 8rj\ov, et seq. PARS PRIM A: CAP. IV. 441 ditam, vel quoad actionem sensibilem in sensibili tempore. though Nam ad hoc quod lapis debeat medium penetrare, ut resis-0fthe tentia media non impediat ipsum, et ut faciat actionem medium \ may con- divisionis et descensus m tempore sensibili sensibilem, oportet ceal it. quod quantitatem habeat sufficientem, nee in omni quantitate potest hoc facere ; et sic de aliis rebus intelligendum est. Nam proculdubio non exigit grave quantitatem determinatam. Nam sit a grave illud, et cum sit quantum, sint b et c partes ejus ; a igitur est gravius quam b, quia per additionem ipsius f, additur ad gravitatem ; ergo b est grave, ergo a totum non fit minimum grave. Et sic in infinitum : ut Aristoteles tertio Physicorum vult quod divisio magnitudinis naturalis vadit in infinitum, quia ibi loquitur de rebus natura- libus; ergo non solum quantitas, sed quantitas naturalis. Quapropter natura sensibilis, quae est naturalis, est divisibilis in infinitum ; et ideo agens sensibile naturale non determinat sibi quantitatem. Secunda conclusio est, quod totum agens secundum lineam 2. Force profunditatis suae agit secundum se totum in patiens, et non aliqua sola pars signanda quae tangit patiens. Nam tune dePlh of .. the agent ; rehqua pars esset otiosa. Item tune parvum corpus sicut not merely magnum aequalem faceret operationem ; et loquor de magni- tudine secundum profundum. Et ideo si medietas solis contact secundum profundum amoveretur, tune ageret tarn nobilem actionem sicut mine ; et sic de quolibet agente ; quod est impossible. Si dicatur quod una pars secundum profundum tangit patiens, et aliae non, et agens et patiens dcbent esse similes sine medio, ut Aristoteles dicit ; dicendum est, quod totum secundum profunditatem acceptum tangit patiens in sua superficie sicut aliqua pars illius profundi, et sicut interior pars cujuslibet partis datae distat in superficie patientis per corpus illius partis interjacens, et hide ipsa pars dicitur suffi- cienter conjungi patienti respectu actionis, sic similiter erit de toto quod sufficienter conjungitur cum patiente per tactum suae superficiei sine medio, licet extremum totius alterum distet a patiente per corpus interjacens totius. Unde non requiritur alia approximatio, nisi quod agens conjungatur in sua superficie cum superficie patientis, quantumcunque alia 442 MULTIPLICATIO SPECIERUM. extremitas agentis distet. Si dicatur quod si pars posterior agentis agat speciem, tune faceret earn in partem priorem, et ideo alterabit seipsum prius quam patiens ; dicendum est, quod pars hie non agit per se, nee est distinctio partium in actione, ut una faciat unam partem et alia aliam, sicut objectio procedit, sed totum facit totam actionem. 3. Definite Tertia conclusio est quod omne agens contingit aliquam J£tfent°f partem patientis quam potest alterare ita quod plus non affected in a]teret. Nam agens non projicit nee infundit aliquid in action. patiens, ut prius probatum est, sed ipsum per sui contactum transmutat; sed agens non transmutat superficiem, quare oportet quod aliquam partem substantiae patientis alteret, quae pars est corpus necessario, licet non actu divisum a toto. Sed quia approximatio requiritur ad actionem tanquam neces- saria conditio. ideo oportet quod partis alterandae extremitas remotior ab agente sit remota ad minus, quam fieri potest l per naturam, et ideo non erit haec pars cujuslibet quantitatis sed determinatae, ita quod plus alterare non poterit. Caeterum nos videmus quod sol et luna aeque cito immutant quanti- tatem eandem medii, et candela et ignis locum obscurum eundem aeque cito illustrant, licet unum intensius et magis quam aliud ; et sic de omnibus agentibus ; quare oportet quod quantitas determinetur. Si dicatur, quod hoc est secundum sensum, sed aliter. erit secundum naturam actionis ; dicendum est, quod tune sensibilis excellentia unius agentis super aliud ut in centupla vel majori faceret sensibilem differentiam secun- dum quantitatem. Et ita sol longe plus quam centies posset illustrare tantam quantitatem spatii plus quam luna, quia sol est centies major quam tota terra et fere septuagies, et luna non est nisi una de 39 partibus terrae 2, vel circiter hoc, sicut Ptolemaeus docet in Almagesti. Sed non accidit soli, quod in eodem tempore centies plus de spatio illustret quam luna. Si dicatur quod si aliqua virtus movet aliquod mobile 1 quod fieri non potest, Reg. The reading in the text is that of O. What we should expect is ad minimum quod fieri possit per naturam. 2 Cf. vol. i. p. 233. J.'s error in putting cccxc is the more unaccountable, that in Reg., a MS. which he had constantly before him, and which he usually followed, 39 (in Arabic figures) is clearly written. It seems clear that Bacon did his best to familiarize his limited public with the Arabic notation of numbers. PARS PRIM A: CAP. IV. 443 per aliquod spatium, tune duplum illius virtutis potest movere idem mobile per duplum illius spatii, secundum Aristotelem septimo Physicorum ; concedendum est hoc in motu locali naturali gravium et levium, non inviolento; nam homo debilis projiciet ita longe unum folium sicut fortis. Sed nee in altera- tione concedendum est, quia alteratio non respicit quantitatem per se, sed formam quae debet intendi vel remitti in eadem quantitate. Et similitergeneratio et corruptio. Unde conce- dendum est, quod si aliqua virtus posset alterare vel generare aliam formam, tune dupla virtus potest facere duplum illius 10 in eodem subjecto, sed non in duplo spatio l. Deinde quaeratur quarto, an minus quam illud potest esse 4. Less sufficiens subjectum actionis. Et dicendum est quod non, ut est in toto ; sed si dividatur a toto, tune potest esse subjectum wil1 not sufficiens. Ad hoc enim quod aliquid patiatur ab alio, non requiritur in rebus generalibus nisi quod contrarietas sit, et quod approximentur. Et si coelum est agens, non requiretur nisi materia obediens et approximatio ; sed haec duo sunt hie. Si dicatur, quod contraria nata sunt fieri circa idem, et ideo si determinatur hie quantitas patientis in magnitudine, similiter in parvitate ; dicendum est quod non ; quia approxi- matio non salvatur in omni extensione2 magnitudinis, sed salvatur in omni divisione quantitatis. Et ideo non sequitur, nee oportet quod contraria semper ferantur circa idem, quando unum inest determinate propter aliam causam, ut est hie. Deinde quinto, an medietas agit in medietatem, vel totum 5. The agit in medietatem. Et dicendum est quod totum ; quia ^^acts prima pars non ageret in primam partem, sed secundam, quia on each secunda ei conjungitur, nee in secundam, quia secunda pars the portion agentis magis ei appropinquat. Item si prima pars agentis affccted- ageret in partem primam, et secunda in secundam, tune magis ageret secunda in primam quam in secundam, quia ei conjungitur. Si objiciatur de septimo Physicorum, quod si virtus tota agit totam actionem, ergo medietas medietatem ; 1 There is here a glimpse of the truth that a given amount of energy may manifest itself either in change of velocity or direction, or change of constitution of the body on which work is done. a extensione, Reg., continuatione, O. 444 MULTIPLICATIO SPECIERUM. dicendum est, quod jam patuit prius quod actio totius^est indivisa, dum partes sunt etiam in toto, sed si totum divide- retur et patiens similiter, consequeretur haec regula. 6. The Deinde sexto, an medietas alterata potest reliquam alte- Jhe°portion rare. Dicendum quod non, quia tune non esset quantitas affected determinata in magnitudine ad actionem, et tune medietas theana|entb;y medietatis prima alteraretur, et sic in infinitum. Si igitur not the Objiciatur, quod dum medietas illius partis remanet in toto, second half J , by the oportet quod agens illam medietatem pnmo alteret quam firstt alteretur secunda, et antequam totum alteretur, per secundam conclusionem septimi Physicorum, quae est, quod nullum mobile primo movetur, sed aliqua pars ejus, quia parte quiescente quiescit totum, et ideo pars primo movetur; sed species in ilia prima medietate est completa in actu suo, ergo non erit otiosa, quare alterabit medietatem secundam, et praecipue cum medietas sufficeret ad hoc ; ergo agens principale non alterabit medietatem secundam, et praecipue cum medietas prima est magis conjuncta cum medietate secunda, quam agens principale; dicendum est, quod tune eadem est objectio de ilia medietate prima, nam habet medietatem, de qua eodem modo potest argui, et sic ulterius in infinitum, quod est impossibile ; et sic sequetur quod non contingit dare aliquam partem determinatam in quam possit agens datum ; quia quaelibet habet medietatem, quam solam medietatem primam alterabit agens principale secundum has rationes. Et ideo hae objectiones nullae sunt, quae redar- 3 7 guunt ipsum qui eas proponit. Con- Praeterea solvendum est aliter, videlicet quod licet agens elusion. prius alterat medietatem primam quam secunda alteretur, tamen illam secundam alterabit agens et non medietas prima, quia agens potest in earn et habet majorem virtutem quam medie- tas prima jam alterata, et ideo potentius et melius potest medietatem secundam alterare, quam prima medietas, et natura facit quod melius est et perfectius, propter quod con- cedit principal! agenti, ut alteret secundam medietatem, et denegat hoc primae medietati, ita ut non terminetur actio ipsius agentis donee compleat suam actionem per alterationem utriusque medietatis. Sed si objiciatur illud Aristotelis in PARS PRIMA: CAP. V. 445 septimo Physicorum in fine, quod si aliqua virtus alteret aliquod mobile in aliquo tempore, tune medietas virtutis alterabit medium mobilis secundum aequalem alterationem in toto eo tempore ; dicendum est, quod haec intelligenda sunt si mobile dividatur actualiter ; sed dum totum est integrum, non deter- minabitur actio, antequam totum alteretur. Si dicatur, quod idem manens idem natum est facere idem, ergo idem manens idem natum est pati idem, et eodem modo, quare sive sit in toto medietas sive separata, poterit esse subjectum passionis in quo terminetur actio agentis ; dicendum est quod non se- quitur, quia in toto est pars in potentia, non in actu. Et similiter cum hoc dicendum est, quod totum potest in totum, et ideo natura non abscindit suam actionem, usquequo com- pleatur in tota parte patientis, in qua natum est agens suam actionem complere. Et etiam dicendum est, quod agens principale potest melius et perfectius alterare secundam medietatem, quam eandem alteret prima 1 medietas, ut dictum est. CAPITULUM V. Nunc considerandum est quintum principale circa influen- On what tiam agentis in patiens, et consistit in his quae exiguntur a action3 be" parte patientis. Et sunt conclusiones tres. Prima est de exercised ? . f . ., -r, (i) Action mferionbus respectu coelestium. Et quod a supenonbus Of celestial bodies on 1 post, the reading of Reg., has been adopted by J. ; but O. has prima, which terrestrial, is more intelligible. The foregoing chapter may be regarded as an attempt to conciliate the infinite divisibility, in other words the continuity of matter, with its molecular or particulate constitution. That the smallest conceivable portion of matter had gravity Bacon clearly grasped. His language on that point is emphatic and remarkable. But in the transmission of radiant force, as he conceived it, a certain definite portion or region of matter was acted on as a whole ; this, when its latent activities had been evoked, became itself the force acting on the succeeding region ; and so onward. This region must be regarded, he says, practically as a whole : its parts cannot be regarded as acting separately. Just so the modern physicist, while maintaining the existence of an absolutely con- tinuous ether, is driven to suppose that portions of it assume a definite shape : as vortex-atoms or otherwise. Similarly in the undulatory theory the wave, whether of water, air, or ether, has to be considered as a definite whole. How far these theories are to be regarded as more than useful, or indeed indispensable, working hypotheses, cannot be discussed here. The point of interest is to trace their operation in the thirteenth century. 446 MULTIPLICATIO SPECIERUM. possint pati inferiora patet, quia communicant in materia, et quod ilia quae communicant in genere communicant in materia, ut dicitur quinto Metaphysicorum1. Et ideo licet non communicent in tantum ut sit mutua generatio et cor- ruptio completa inter inferiora et coelestia, hoc enim negatur libro de Generatione et alibi, tamen postquam in genere com- municant, oportet quod in materia communicent, secundum quod Aristoteles dicit. Et ideo manifestantur haec in Priori- bus, quod essentia generis proximi est materiale principium in naturalibus respectu duarum specierum, et individuurn generis respectu duorum individuorum illarum specierum. Congruentia autem est ad hoc ; quoniam quanto magis partes universi assimilentur, tanto major est salus earum et utilitas. Et ideo cum inferiora non possunt assimilari per naturas completas, naturae coelorum congruit ut saltern per species receptas. Necessitas autem concludit hoc idem per generationem rerum et corruptionem, cujus causa principalis est duplex allatio solis sub obliquo circulo ; sed sol non est per substantiam in inferioribus, et ideo per virtutem. Et sic de aliis corporibus coelestibus. Et per experientiam patet illud de luce diffusa a coelestibus per omnia inferiora. Et ideo cum objiciatur quod natura coelestis non est generabilis et corruptibilis, propter quod non generabitur in materia elementari ; dicendum est quod hoc est verum sub esse complete, sed sub esse speciei non est inconveniens, immo necessarium. (2) Action Sed secundo sciendum est, quod coelestia possunt recipere bodieTorf sPecies ab aliis coelestibus, ut luna et stellae recipiunt vir- each other, tutem et speciem solis, ita quod lux solis veniens ad super- ficiem lunae vel stellae cujuslibet educit ibi per naturalem immutationem lucem de potentia materiae2. Et hoc dicit commentator super secundum Coeli et Mundi, et arguit ad hoc per aequalitatem angulorum incidentiae et reflexionis,ut patebit inferius. Et Aristoteles ipse dicit octavo Metaphysicorum quod non omne alterabile est generabile, propter coelestia ; et hoc est quia alteratio lucis est in coelestibus. Et ideo dicit Aristoteles secundo Meteorologicorum 3, quod sol illuminat 1 Cf. Metaphys. iv. 6, § 15. 2 Cf. vol. i. p. 129. 3 Metaphysicorum, J., Meteorum, Reg. Cf. Meteorologica, i. 8, § 6. PARS PRIM A: CAP. V. 447 omnes Stellas. Si igitur objiciatur, quod Aristoteles vult in primo Coeli et Mundi, quod natura coeli sit incorruptibilis, nee sit alterabilis, nee passibilis ; diccndum est, quod alteratio est duplex secundumAristotelemsecundodeAnima1,unomodo,ut ejus utar eloquio, in habitus naturam et perfectionem ; et haec est alteratio quae est per species et virtutes, seu fiat in sensum seu in aliud. Et cum hoc non fiat sine quadam generatione, concedenda est haec generatio speciei, quae est in perfectionem appetitus coelestis naturae, non in corruptionem, nisi ipsius defectus, et cujusdam imperfectionis quam habent luna et stellae respectu solis praecipue. Alia est alteratio seu trans- mutatio quae est cum completa generatione novae formae in patiente, et cum completa ablatione et corruptione naturae specificae patientis. Et hujusmodi transmutatio vel alteratio non est in coelestibus, et haec non est in speciebus. Et si dicatur quod potentia in coelestibus est completa per actum, et appetitus materiae est terminatus, dicendum est quod respectu novae formae quae tolleret formam praesentem in corpore coeli per veram et completam corruptionem naturae specificae coelestis, est appetitus terminatus ; et non respectu speciei et virtutis lucis et hujusmodi, quae simul stant cum natura specifica lunae et stellarum. Unde appetitus quidem est in luna et stellis incompletus de se, et perficitur per speciem et virtutem solis. Et similiter per species alterius cujusque stellae ; quaelibet enim facit suam speciem in aliam. [Tertio -] Sciendum est, quod non solum contingit fieri (3) Action speciem in coelestibus ab aliquo coelesti, sed ab inferioribus. Est enim ad hoc possibilitas et congruentia, sicut dictum est de bodies on actione coelestium in inferiora ; sed absoluta necessitas non est propter coelestia in se, sed in quantum sunt partes universi assimilandae aliis per receptionem specierum, et in quantum sunt medium in sensu. Si enim oculus esset in orbe lunae, posset videre multa in sphaeris elementorum posita, sed non videt nisi per species, et cum species visus nostri exigitur ad actionem videndi, ut prius tactum est, et tenendum secundum 1 Cf. De Anitna, ii. 5, § 5 OVK (an &' dir\ovv ov5l T& iraaxftv, aXXd TO plv ytvei TO <}>9apTov KCU. TO a. Sed in quarto1 prin- cipali est consideratio de actione aequivoca, quae est ut lux generat calorem et hujusmodi. Et haec multiplicatio habet veritates multas, quae in capitulo decimo congregantur. Et prima est quod prima pars patientis transmutata et First part / habens speciem in actu transmutat partem secundam, et^hentrans- secunda tertiam, et sic ulterius. Et hoc vult Aristoteles mutecl acjs on second secundo de Somno et Vigilia2, et septimo Physicorum 3, et part, and primo de Generatione 4 et Corruptione. Et oportet hoc, quo- The^suc- niam agens non conjungitur secundae parti patientis nee aliis, cessive et eas non transmutat 5. Et prima pars jam habens speciem in actu, habet unde possit secundam alterare, propter quod alterabit earn. Secundo sciendum, quod oportet partes has esse aequales et ejusdem quantitatis, sicut in motu locali idem mobile semper transit partes aequales spatii. Et causa est, quod oportet hie approximationem in omnibus esse aequalem. Nam super approximationem fundatur actio naturalis. Si dicatur quod prima pars habet minus de virtute 1 This should be quinto. Cf. p. v. cap. i. But it was never fully dealt with. 2 The reference seems to be to De Insomniis, cap. 2 rb Ktvfjffav (Kivrjotv atpa nva, teat itaKw OVTOS Ktvovpevos trepov. 3 Nat. Auscult. vii. cap. 2, §§ 4 and 5. * De Gen. i. cap. 6. 3 This sentence, as given in ]., is quite unintelligible. The reading in the text is that of Reg. 458 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. quam agens, ergo minus alterabit ; dicendum quod non in quantitate sed in qualitate. From each Praetcrea considerandum quod ab eodem puncto, seu a parte point of a£entis minima secundum latitudinem et longitudinem, seu a contact b .... . . . .. between parte prima patientis, quod magis propne dicitur, multiph- aftientnd cantur species radiosae quasi infinitae ; quia qua ratione ille force punctus lucis et alterius multiplicabit se in partem unam, everydirec- eadem ratione in partem alteram ; aut igitur secundum tion. omnem aut secundum nullam ; ergo secundum omnem directionem positionis sursum et deorsum, ante et retro, et secundum omnes diametros. Item ubicunque ponitur oculus secundum omnes diametros fit visio illius partis, si non sit obstaculum. Sed oculus non videt nisi per speciem venientem. Ergo oportet quod ad omnem partem veniant species radiosae ab eodem puncto ; nee est aliquid hie in contrarium, quod probabiliter possit dici. Et tamen non pono infinita in actu, sumendo infinitum absolute, sed sub sensu Aristotelis secundo de Generatione ; scilicet non tot quin plura ; quia non tot radii signandi sunt et fiendi ab eodem puncto, quin plures possunt 2 ("> signari. Nee tamen fit hujusmodi species radiosa a parte agentis, quae exeat ab ea, sed ut dictum est, ut fiat de potentia patientis, a virtute tamen et potentia activa partis ipsius agentis. Et non solum est de parte verum, quod sic fiunt infiniti radii in omnem partem, in qua non fit impedimentum ; sed de quocunque agente est ita, quod agens est tanquam punctus communis a quo lineae in omnem partem fiunt infinitae super quas multiplicantur species radiosae. Et tamen magis proprie dicitur quod prima pars patientis est tanquam hujusmodi punctus, quia in veritate prima origo speciei est totaliter in prima parte patientis, et ab ea diffunditur ubique in omnem partem, et secundum omnes directiones positionis et omnes diametros. Unde prima pars patientis est tanquam centrum commune ad infinitas lineas et radios, et est terminus omnium ad quern terminantur. Pars vero agentis est centrum 3j, et terminus ad quern contiguantur. Et quia hujusmodi multiplicatio, cujuscunque sit, est similis radiis multiplicatis a Stella, ideo universaliter omnem multiplicationem vocamus radiosam, et radios dicimus fieri, sive sint lucis, sive colons, sive PARS SECUNDA: CAP. I. 459 alterius. Et alia ratio est hujusmodi nominationis ; quia, scilicet, magis manifesta est nobis multiplicatio lucis quam aliorum, et ideo transumimus multiplicationem lucis ad alias ]. Sed animadvertendum est de istis lineis super quas est Rays of multiplicatio quod oportet quod sint rectae, quantum est ex ^J£ natura multiplications usque quo recipiant impedimentum straight reflexionis et fractionis, aut mutentur propter animae necessi- tatem, ut patebit inferius. Et post impedimentum multipli- refracted cationes non cessant quin vadant super rectas lineas quantum est de se. Quod autem multiplicatio ex natura sua appetat /d fieri secundum rectas lineas, auctores Aspectuum, praecipue Ptolemaeus et Alhazen, determinant ; et per experimenta docent ad sensum quod multiplicatio in omnibus rebus inani- matis currit per lineas rectas, donee per obstaculum redeat et faciunt angulum, aut per corpus, scilicet alterius raritatis quod est magis vel minus rarum, occurrens aliud a primo, in quod secundum corpus multiplicatio cadens non perpendiculariter facit angulum, ut patebit satis inferius. Et Jacobus Alkindi in libro de Aspectibus dicit, hoc manifestum est ex rectitudine finium umbrarum corporum et luminibus per fenestras ingre- 26 dientibus. Unde hoc ita manifestum est ex hujusmodi omnibus considerationibus, quod non est necesse quaerere experimenta secreta, nisi per pulchritudinem operationum naturae. Sed sciendum quod hujusmodi lineae, super quas est multi- Rays of plicatio,non sunt habentes solam longitudinem inter duo puncta extensam, sed earum quaelibet est habens latitudinem et pro- in three funditatem, sicut auctores Aspectuum determinant. Alhazen in quarto libro hoc ostendit, quod omnis radius qui venit a parte corporishabet necessario latitudinem et profunditatem, sicut longitudinem. Et similiter Jacobus Alkindi dicit, quod impressio similis est cum eo a quo fit ; imprimens autem 1 This indication of the characters common to all radiant forces is remarkable. It will be remembered that this treatise is spoken of in the Opus Tertium as Tractatus de radii's. 2 Alhazen, lib. iv. 16. His words are — ' Omnis linea per quam movetur lux a corpore luminoso ad corpus oppositum est linea sensualis non sine latitudine.' He distinguishes in the same section linea sensualis, a line visible to the eye, from an imaginary line, linea intellectualis. 460 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. corpus est habens tres dimensiones, quarum radius habet cor- poralem proprietatem ; et addit, quod radius non est secundum lineas rectas inter quas sunt intervalla, sed multiplicatio est continua, quare non carebit latitudine. Et tertio dicit, quod illud quod caret latitudine, profunditate, et longitudine, non sentitur visu. Radius igitur non videtur, quod falsum est. Et scimus quod radius non potest transire nisi per aliquam partem medii, sed quaelibet pars medii est habens trinam divisionem. Sed oportet hie descendere ulterius ad omnes modos linearum super quas est multiplicatio possibilis, quoniam licet natura appetat operari super lineas rectas, tamen impeditur aliquando, vel alias propter necessitatem aliquam mutat incessum, et facit earn decurrere super lineas non rectas. Et quibus modis hoc fiat intendo mine declarare. CAPITULUM II. Five kinds Secundum vero quinque modos linearum potest haec fieri multiplicatio. Prima est protensa ab agente in continuum et sidered. directum, et vocatur recta, super quam currit generatio speciei I. Direct rays where quousque medium, hoc est, corpus in quo multiphcatur, est the medium unifOrme, scilicet unius raritatis, ut est aer vel aqua vel aliud, is uniform f • or where et non recipit obstaculum, nee sit medium animatum ut in perpendi- humoribus contentis in nervis sensuum, et principalem habeat cular to multiplicationem, non accidentalem, quia his modis quatuor varying currit multiplicatio speciei super lineam habentem angulum. m density. Diaphanum vero et diaphonum perspicuum, et pervium trans- parens translucens, et lucidum, et luce transeunte, non fixa, et rarum, haec omnia significant idem secundum rem, sed differunt secundum considerationes aliquas. Nam rarum dicit dispositionem corporis absolute secundum quod partes ejus remotae jacent, ut est aer et aqua et hujusmodi. Alia dicuntur per comparationem ad sensum vel sensibile, secundum quod species eorum potest transire, ut patet in aqua et acre, et sphaera ignis, et orbibus planetarum extra corpora eorum. Nam visus penetrat haec omnia, et species rerum penetrant ipsa. Et diaphanum idem est quod duplicis apparitionis, scilicet in superficie et in profundo. Nam phano Graece idem PARS SECUNDA: CAP. II. 461 est quod appareo Latine, et dia idem est quod duo1. Et phonos est sonus, unde diaphonum quasi duplicis sonoritatis tarn scilicet in imo quam in summo. Lucidum vero dicitur dupliciter, vel idem quod habet lumen innatum sicut ignis, carbo, flamma, et stellae, vel quod non de se lucet, sed est medium in luce per quod transit, ut aqua vel aer, vel aqua et ignis in sua sphaera, et orbes planetarum. Unde Aristoteles dicit secundo de Anima quod color est motivus visus secundum actum lucidi, id est, medii illuminati ut aeris vel alterius. Et in primo Meteorologicorum dicit quod ignis est lucidus in sphaera sua, sed tamen non habet lucem fixam sed transeuntem, quia non habet lucem fixam nisi in carbone et flamma. Densum vero opponitur omnibus istis, sed primo et per se contrariatur raro, quia densum est quod habet partes propinque jacentes et mediante raro apponitur aliis. Si etiam medium sit duplex in natura et specie, et tamen conveniat in diaphaneitate ordinata, ut accidit in confinio aeris et ignis, ad hoc est incessus rectus ; unde omnes radii qui transeunt a sphaera ignis in sphaeram aeris tenent incessum rectum, et non faciunt angulum, sicut inferius explanabitur suo loco. Et sic est de corporibus coelestibus. Nam orbes coelestes, licet sint diversi in natura et specie, tamen conveniunt in diaphaneitate, ut non impediatur incessus rectus quoad judicium sensus nostri. Si autem sint media diversae diaphaneitatis sensibiliter, ut est coelum et ignis, similiter aer et aqua, tune si species venit perpendiculariter super ea adhuc fit incessus rectus, nee fit angulus. Unde omnes radii, qui cadunt perpendiculariter super corpora mundi, hoc est, in centrum mundi, tenent incessum rectum in illis corporibus. Sed quando species non cadit perpendiculariter super 2. Re- corpus secundum diversae diaphaneitatis a primo, tune mutatur incessus, nee fit rectus in corpore secundo secundum incessum direction is , . .A . . ... ... oblique and quern habuit in primo, sed in mgressu speciei in corpus se- ^^J js a cundum incipit declinare ab incessu recto ad dextram vel change in . . density of smistram, et facit angulum ; et hoc est propne fractio speciei medium. 1 The habit of spelling dia as dya, and the pronunciation of the Greek v as the Italian i, may explain this error. Bacon corrected some of his Greek mistakes in his later writings, as I have before remarked. See vol. i. p. 239. 462 MULTIPLICAND SPECIERUM. et incessus fractus secundum quod moderni utuntur. Sed tamen auctores Aspectuum vocant fractionem reflexionem, et ab eis vocatur species reflexa, et radius reflexus ; sed quia aliter utimur reflexione, et similiter ipsi auctores, et magis proprie sicut postea scietur. ideo imputandum est vitio trans- lationis, quae non distinxit in Latino aequivocationem et dubietatem alterius linguae. Et ideo apud Ptolemaeum et Alhazen et caeteros valde cavendum l est, quod sciatur quando accipitur reflexio pro fractione, et quando non, et maxime primo libro, et secundo et septimo, ubi multum accipitur reflexio pro fractione, et similiter apud libros Ptolemaei ei conformes. Sed quoniam fractio non plene intelligitur sine incessu recto et perpendiculari ducendo a loco fractionis in corpus secundum, ideo ponam exemplum, ubi traham perpen- dicularem et incessum rectum et fractionem in acre et aqua. Quando enim species descendit ab aere in aquam non perpendiculariter, oportet quod frangatur, et cadet fractio AQUA inter incessum rectum et perpendicu- larem ducendam a loco fractionis. In sphaericis vero corporibus perpendicu- laris cadit in centrum sphaerae. Et quia facta est mentio de fractione in corporibus mundi sphaericis, ideo nunc subjungam ex- emplum in eis, ut inferius in planis, et secundum omnes modos sphaericorum ubi in particular! dicetur de natura fractionis. Sit igitur agens a, ut avis in aere vel nubes vel aliud, et medium subtilius sit aer. et densius sit aqua;. a igitur facit perpendiculariter et non perpendiculariter suam speciem per medium aeris et aquae. Quando vero ilia species venit non perpendiculariter ad superficiem aquae, invenit medium densius, et ideo oportet quod mutet incessum suum rectum et declinet ab eo, et faciat angulum, et transibit usque ad d, relinquens densum quod vadit ad b, quia frangitur inter incessum rectum et perpend icularem ducendam a loco frac- tionis qui est e. Quomodo vero multis aliis modis fiat fractio, 1 Bacon's caution is most needful. Cf. passages quoted on pp. 473 and 475. Ptolemy, however, sometimes uses the word reverberatio for reflected rays. PARS SECUNDA : CAP. II. 463 c FIG. 74. patebit inferius. Sufficit enim nunc ut videatur in universali, qualiter frangitur radius per angulum declinando ab incessu recto. Si vero corpus secundum non differt in diaphaneitate a primo, sed omnino est densum, ita quod potest impedire transitum speciei, tune species sumens occasionem a denso in partem alteram redit ex propria virtute ; ut cum non possit se multiplicare in densum corpus multiplicat se in primo corpore faciens angulum, et dicitur species reflexa proprie, et in communi usu apud omnes ; nee tamen repellitur per vio- lentiam, sed solum sumit occasionem a denso impediente transitum, et vadit per aliam viam, ut possibile est ei. Sic sit a b densum, et o agens ; species igitur veniens ab o ad a b non potest transire, et ideo con- stituit angulum, et redit per lineam **v c d. Prima vero species, quae est o c, vocatur species vel radius inciden- a tiae, quia incidit ad densum ; et alia pars vocatur species reflexa vel con- versa, et tamen tota multiplicatio vocatur reflexa vel conversa, et denominatur pars e toto. Quarta linea est tortuosa super quam venit species aliquando, et hoc non est in medio inanimate. Impossibile enim est quod agens in medium inanimatum faciat speciem tortuose ; sed recte, ut prius ostensum est. Sed in medio animato per virtutem animae dirigitur species secundum exigentiam opera- tionum animae, et quia operationes animae circa species faint in nervis tortuosis, sequitur species tortuositatem nervi propter necessitatem operationum animae ; unde species tangibilium currunt per fila nervorum tortuosa ab ipsa cute corporis per vias flexuosas usque ad instrumentum tactus, quod radicatur juxta cor '. Et similiter est de specie gustus, quae currit per 1 From the discussion at the beginning of Perspective! (pp. 4-5, and p. 9), it would seem that Bacon regarded the brain as the sensoriutn commune. Here, however, he reverts to the Aristotelian view that, at least for the senses of touch and taste, the heart was the centre. See Dr. Ogle's recently published com- mentary on the Aristotelian treatise Youth and Old Age, Life and Death, and Respiration, pp. 3-7, and pp. 1 11-112 : 'The flesh and the tongue were (for Aristotle) in no connection whatever with the brain (nerves of course being then undiscovered) and were indeed shut off from it completely by the bony 3. Re- flected rays. 4. In n in- mate bodies the ray mny pass tortuously alon secundum quod distinguimus aerem ab igne, cum non inveniatur aliqua diversitas aspectus nostri causari nisi propter unicam fractionem specierum venientium a stellis per sphaeram PARS SECUNDA: CAP. IV. 477 aeris et ignis, quantum est de puritate naturae suae. Hoc dico, quia mediantibus nubibus et vaporibus accidit magna diversitas, quia sol et stellae omnes videntur esse majoris quantitatis in horizonte quam in medio coeli, propter inter- positionem vaporum exeuntium in acre inter nos et Stellas orientes, in quibus vaporibus franguntur radii solares praeter fractionem quam habuerunt in superficie ignis, quae fractio facit ut videantur majoris quantitatis in horizonte quam in coeli medio. Quamvis et alia sit causa hujus majoritatis perpetua, sicut Ptolemaeus et Alhazen determinant ; de qua fractione per vapores exemplificabitur postea in figura, cum fiet mentio de actione speciei. Sed dum sphaera aeris est munda a vaporibus, non est ibi fractio, ut auctores Aspectuum certificant, secundum quod dicit Alhazen, quia 'aer1 quanto magis appropinquat coelo tanto magis purificatur, donee fiat ignis. Subtilitas ergo ejus fit ordinate secundum successionem, non in differentia terminata. Formae ergo eorum quae sunt in coelo quando extenduntur ad visum, non reflectuntur [id est, non franguntur] apud concavitatem sphaerae ignis, cum non sit ibi superficies concava determinata. Nullum ergo invenitur corpus subtilius acre, cum quo extenduntur formae visibilium et franguntur apud superficiem ejus, nisi corpus coeleste.' Hoc dicit Alhazen ; quapropter secundum ipsum et Ptolemaeum non est fractio speciei in superficie sphaerae aeris, cum venit species a sphaera ignis. Sed in superficie aquae est fractio sensibilis, propter manifestam diversitatem diaphaneitatis aeris et aquae cum differentia superficierum. Sed adhuc tertio sciendum est, quod a tropico Cancri Between versus polum nostrum fit fractio omnium specierum venientium J^'the"0 a planetis, propter hoc quod species illae multiplicantur super pole all lineas quae non sunt perpendiculares, eo quod non cadunt ,ays re"y in centrum mundi, sed tendunt ad horizonta, propter quod oportet quod nulla species directa veniat citra ilium tropicum ad loca climatum, similiter nee ultra tropicum Capricorni, per eandem rationem. Sed nee a stellis quae sunt inter 1 The nine lines that follow are quoted from Alhazen, vii. § 51. In Risner's edition of Gerard's Latin version, refringuntur is substituted for reflectuntur. In the MSS. (Reg. and O.) Bacon inserts the gloss after non reflectuntur, which I have enclosed in brackets. 478 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. tropicos veniunt species directae ultra eos propter consimilem rationem. Ab illis tamen stellis fixis quae sunt extra tropica possunt venire perpendiculares ad loca climatum, quando scilicet transeunt earum species super lineas cadentes in centrum mundi per loca ilia. CAPITULUM V. Habens quatuor conclusion es. Reflexion Reflexio vero. ut dictum est, est generatio radii in partem Nobodies contrariam incessus incidentis super corpus densum impediens are wholly transitum speciei. Considerandum autem primo quod nullurn impervious . ... to rays. est tarn densum qum species potest transire, quia omnia com- mumcant m materia, et ideo potest fieri transmutatio cujus- sound may libet per aliud saltern quae est per multiplicationem speciei, luminous16 et ^eo Per medium dolii aurei et aenei species ignis et soni rays can- transeunt *. Et cum Boetius velit tertio de Consolatione et alii, quod lynceus oculus possit penetrare parietes densos, oportet quod species oculi et visibilium transeunt per medium parietis. Sed tamen sunt multa densa quae visum hominum impediunt omnino et alios sensus similiter, ita quod species sensibiles non pertranseant in tanta fortitudine ut valeant sensum humanum immutare, licet secundum veritatem transeant, sed insensibiliter nobis. The same Sunt etiam alia corpora mediocris densitatis, a quibus fit reflect and7 ren"exi° simul et fractio, ut est aqua. Nam videmus pisces et refract. lapides in ea per fractionem, et videmus solem et lunam per reflexionem, sicut experientia docet. Unde propter densi- tatem, quae surficit reflexioni aliquali, radii omnes reflec- tuntur, sed propter mediocritatem densitatis, quae non im- pedit transitum lucis, franguntur radii in superficie aquae. Et ideo quilibet radius solis cadens super aquam multiplicat sibi similem tarn reflexione quam per viam fractionis ; et ideo debilior est reflexio quam ilia quae fit a denso perfecte, et debilior fractio quam si corpus secundum esset tarn rarum ut nulla fieret reflexio, sicut est in aere. 1 -This is a striking proof of Bacon's sound instinct in physical reasoning, tending, as it did, towards the correlation of radiant forces. Cf. vol. i. p. 114. PARS SECUNDA: CAP. V. 479 Considerandum etiam secundo quod durum et solidum nee Distinction faciunt reflexionem nee fractionem, sed solum densum et rarum. j^^ess Nam crystallus est dura res et solida, et vitrum et hujus- and modi multa. et tamen quia rara sunt, pertransit species visus e et rerum visibilium, et fit bona fractio in eis ; quod non con- tingeret si esset ita densa sicut sunt dura et solida. Densum enim est quod habet partes propinque jacentes, et rarum est quod habet partes distanter jacentes, et ideo vitrum est rarum, et crystal! um et hujusmodi non densum perfecte, licet aliquantulum, sed sufficienter sunt rara ut permittant species lucis transire. Durum autem et solidum l non dicuntur ex congregatione partium, sed ex stabilitate et firmitate et fixione, propter naturam siccitatis, ad quam consequitur durities et soliditas, ut Aristoteles vult secundo de Generatione 2. Tertio considerandum est quod densum laeve et politum, For dis- ut speculum, facit bonam reflexionem et sensibilem propter fl^xiorTthe aequalitatem suae superficiei. Partes enim ipsius omnes surface • • i- must be concordant in una actione, ut dicit Averroes super secundo de smooth. Anima 3, capitulo de sono ; et ideo aequaliter et concorditer agunt, et Integra fit reflexio speciei a superficie speculari. Sed partes corporis asperi, propter ejus superficiei inaequali- tatem non concordant in una actione, propter quod dissipatur tota species, et amittens suam integritatem non sufficit reprae- sentare reni cujus est, et ideo non videtur per corpora aspera sicut per specula. Et Ptolemaeus dicit secundo Aspectuum, quod de aspero fit confusio, eo quod partes non sunt ordine consimiles. Et Alhazen dicit in quarto libro, quod ex politis corporibus, non ex asperis, fit bona reflexio, quoniam corpus politum ejicit speciem lucis, sed asperum non potest, quum in corpore aspero sunt pori, quos subintrat species lucis vel alterius. Atque oportet scire quarto, quod determinant auctores No change Perspectivae, quod reflexio non est intelligenda ut forma seu [„ thePaCe species veniat a re, et figuretur in corpore polito, et faciat mirror. ... . The re- suam speciem ultenus in sensum ; quoniam tune si sentiens fleeted ray 1 Bacon means that the hardness and solidity of bodies have nothing to do with the way in which light affects them. This depends on their density and rarity. With the paragraph that follows cf. pp. 130-1. a De Gen. lib. ii. cap. a. s Arist. de Anima, lib. ii. cap. 8, § i. 480 MULTIPLICATIO SPECIERUM. is con- prime videns illam formam in parte speculi prima propter tinuous hoc quocj forma ibi fixa est, incipiat moveri a situ illius with the . t , i • • r incident partis, adhuc videret se in parte ilia speculi, quia forma ejus direction ^xa est ' sicut cluando sic movetur videret rem quantumcun- only is que fixam in suo loco. Sed nunc non est ita ; eo quod cum changed. yidens est in directo secundae partis, vei tertiae vel quartae, videt se vel formam non in prima parte, sed in secunda vel tertia vel quarta, vel aliqua alia respectu cujus se habet. Amplius viso aliquo corpore, et vidente ab eo situ remoto, poterit accidere quod non videbit corpus illud in speculo illo, licet videat totam speculi superficiem ; quod quidem non esset si imprimeretur forma in speculo, cum videatur speculum et speculum non mutet locum, et corpus visibile similiter sit immotum, quia forma ejus similiter inficiet speculum sicut prius. Amplius viso corpore in speculo et post elongate, comprehendetur corpus magis intra speculum quam prius, quod non erit si forma corporis sit in superficie speculi. Et planum est consideranti quod nulla forma est impressa in speculo per reflexionem, sed magis contrarium ; quoniam reflexio, ut dictum est prius, est virtutis venientis ad super- ficiem densi generantis se in partem contrariam et contra incessum incidentem, occasione sumpta a densitate speculi, quae prohibet transitum ipsius virtutis se multiplicands. Et ideo non imprimit haec virtus aliquid in speculo, sed facit suam speciem in acre recedendo a speculo per continuam generationem. Verum tali impressioni factae in speculo re- pugnat ipsa proprietas reflexionis ; quod si ex abundanti virtute generativa sui similis posset ilia species, veniens ad superficiem speculi, non solurn per reflexionem generare se in contrariam partem in aere, sed in substantia speculi, sicut bene possibile est, tamen ilia species sic in speculo producta nihil facit ad visionem per reflexionem, et per proprietatem speculi, scilicet ut per earn res visibilis cognoscatur et videatur; hoc enim impossibile est, et otiosum si sic esset : impossibile quidem, propter rationes tactas de modo videndi per reflexio- nem, et secundum proprietatem reflexionis ; otiosum autem esset et vanum, quia sufficit reflexio seu forma reflexa, ut perficiat visionem de re visibili, quantum ad hanc visionem PARS SECUNDA: CAP. VI. 481 exigitur, quoniam visio per reflexionem denominatur solum a reflexione, sicut fit solum secundum ejus proprietatem, et non per alicujus formae impressionem. Caeterum magis impediret haec impressio, quia esset sicut macula in speculo, et ideo si esset bene fortis et sensibilis sentiretur, et non ipsa res per earn, sicut nee aliquid videmus per maculam in speculo, quantumcunque esset ei aliquid simile, sed ipsam solam maculam ; quoniam si imago Herculis esset ibi depicta quantumcunque similis, non videretur Hercules juxta positus, sed solum imago ; quare similiter hie sola imago impressa videretur, et non res cujus esset imago. Cum tamen dicimus et scimus nos videre ipsam rem per imaginem suam mediante speculo ; et ideo nihil aliud videmus nisi ipsam rem per speciem reflexam, sicut nihil nisi rem videmus per speciem venientem super lineam rectam super 1 speculo ; et ideo sicut res est terminus lineae rectae per quam fit visus rectus, et dicitur sola videri, et non aliqua forma vel imago, sic terminus lineae reflexae erit ipsa res, et ilia sola per earn videbitur, et nulla imago in speculo nee in aere ; sed tamen fiet ejus imago ab ipsa re usque ad speculum, a quo redibit ad oculum, ut sic solum compleatur visio per reflexionem. Considerandum 2 ergo in hac parte, quod dum superficies Reflexion speculi sit una, aut sit multipliciter fracta dummodo partes br£Jken habeant eundem situm et aequalem situm sicut ante fractio- mirror, nem, fit una reflexio, et apparet una imago unius rei. Quando vero partes franguntur et mutant situm, turn secundum multi- tudinem partium est multitudo reflexionum, et multitudo imaginum unius rei. Et quoniam hoc non est propter soiam partium divisionem, sed propter difformitatem situs, ideo oberrant qui putant ex sola fractione semper imagines multi- plicari ; nam sensus probat contrarium. CAPITULUM VI. Habens duas conclusiones. Deinde considerandum quod radii quidam cadunt super Vertical speculum ad angulos obliquos et convertuntur seu redeunt ad fleeted 1 sub, J. Cf. pp. 132-3. 3 Cp. p. 145. VOL. II. I i 482 MULTIPLICATIO SPECIERUM. vertically; obliquos, et quidam caduntad angulos rectos et ad rectos con- oblique vertuntur, ut dicit auctor libri de Speculis Comburentibus, figu- rando per radium conversum duos angulos rectos, quia radius conversus continet cum linea, quae est directae communis inter superficiem duarum linearum quae sunt radius conversus, et inter superficiem planam quae est superficies speculi (aut super- ficies contingentes specula concava et gibbosa), duos angulos aequales1. Quando igitur cadit radius ad angulos obliquos, tune angulus incidentiae vocatur iste qui est acutus, et a parte anguli obtusi fit reflexio secundnm quantitatem anguli inci- dentiae, ita quod ilia pars anguli obtusi quae separatur per lineam reflexam, et linea quae est communis directae'de qua dictum est, est angulus reflexionis. Et sic linea incidens et linea rediens sunt diversae et in diversis locis sitae, in eadem tamen superficie, et constituunt unam lineam totalem, quae ab auctore libri de Speculis Comburentibus vocatur radius conversus ; quamvis et ejus pars una quae a superficie speculi oritur vocetur proprie reflexa vel con- versa et alia quae a re venit vocetur proprie incidens. Et dicit Ptole- maeus tertio de Aspectibus, quod — ^ talis est positio radii incidentis et reflexi ad angulos obliquos, quod rIG. oO. unusquisque istorum duorum per- venit ad punctum speculi a quo fit reflexio, et continent cum perpendiculari quae ab ipso puncto procedit de speculo aequales angulos, et hoc vult Alhazen et alii. Ut si speculum sit a b, et radius incidens sit d c, et reflexio c f, et perpendicularis sit k c, tune angulus d c k et k cf sunt aequales. Quando vero fit reflexio ad angulos rectos, tune redit radius in se, et simul loco sunt incidens linea et rediens, et fit radius unus compositus ex incidenti et rediente. Quando vero reflectuntur ad angulos 1 This is expressed very cumbrously, and would be quite unintelligible if Bacon did not explain in the next sentence that radius conversus was used by some authors to denote the whole ray, the incident as well as the reflected part. Superficies duarum linearum, is the plane of the two lines ; the line in the reflecting surface with which the angles of incidence and reflexion are made lies, of course, in the same plane with them (directa communis). PARS SECUNDA: CAP. VI. 483 obliques, tune radius incidens et reflexus separantur loco et distant, sed tamen sunt in eadem superficie. Deinde considerandum est secundo, quod reflexio omnis Equality of fit ad angulos aequales, sicut Ptolemaeus de Opticis, hoc est, ^d^nc* Aspectibus, et Alhazen in Perspectiva, et Jacobus Alkindi de and re- Aspectibus, et omnes auctores concordant. Unde experi- p^ved by mentum et causa et effectus hoc ostendunt, et docent fieri experiment, instrumenta ad hoc expericndum 1. Et de facili possumus dicere quod si accipiatur instrumentum columnare rotundum circiter altitudinem pedis et dimidii cujus latitude est semi- pedalis concavum interius et sine basi superiori habens basim inferiorem, in qua constituatur speculum convexum, cujus speculi superficiei subtendatur conus quartae partis circuli de acre vel alio metallo, et illius quadrantis basis tangat instru- ment! concavitatem lateralem habentem foramina parva ro- tunda in circuitu, e directo quorum lineantur in lamina dicta protractiones linearum super quas veniunt radii ad speculum et super quas reflectuntur, ita quod linea incidens super speculum et reflexa contineant angulos aequales cum superficie speculi, inter quas perpendiculars cadat in foramina ad super- ficiem speculi, quam perpendicularem circumstant lineae in- cidentes et reflexae, videbitur ad sensum quomodo natura operatur miro modo ; quoniam radius veniens redibit super lineam continentem aequalem angulum angulo incidentiae, et non super aliam, si experimentator sciat se aptare ad secreta naturae continenda ; et radius veniens super perpen- dicularem redibit in se, ut ad sensum patcre potest. 1 The fourth book of Alhazen, cap. 3, gives a very detailed account of the construction of the apparatus for testing the equality of the angles of reflexion and incidence. The cases of plane, spherical, cylindrical and conical mirrors are separately investigated. [See also Vitello, lib. v. 9, which is almost exactly copied from Alhazen, though as usual without acknowledgement.] The descrip- tion illustrates the extreme care taken by the Arab investigators in the construction of their instruments. The orifices in the armillary through which the rays were admitted were half a barleycorn, or one-sixth of an inch in diameter. But for more precise investigation the orifice was closed with wax, and a smaller opening made through the central point. Farther, a comparison was made between the ray passing from the orifice in the armillary to the point of reflexion through a closed tube and a similar ray unconfined in its passage. It was noted that the reflected ray was found feebler in the first case, though the direction was unaltered. I i 2 484 MULTIPLICATIO SPECIERUM. And also Et ratio ad hoc est, cum species venit ad speculum, si by reason- transjret in ejus profundum, faceret angulos interiores aequales in? ; in the J , . rr . - ... casebothofexterioribus super coinmunem ditterentiam supernciei, in qua ofTu^ved est radius incidens, et superficiei speculi plani, aut supernciei surfaces, contingentis speculum convexum vel concavum, quia omnis linea recta stans super aliam facit angulos rectos vel aequales duobus rectis, et ita ex utraque parte faciet rectos vel aequales rectis ; sed omnes recti sunt aequales, et omnes duo aequales rectis sunt aequales conjunct! aliis duobus aequalibus rectis ; quapropter anguli duo in- teriores a bl sunt aequales angulis duobus exterioribus c et d; et anguli contra positi aequales sunt ; quapropter angulus a et angulus c sunt aequales ; sed tamen non potest species transire superficiem speculi sensibiliter, ut nunc est intentio, qualem angulum faceret intra specu- lum, ut est a, talem faciet in suo reditu citissimo a superficie speculi, qui vocatur angulus re- flexionis, ut est e, pars ipsius d\ quia eodem modo se habet ad superficiem speculi extra et intra ; ergo cum angulus incidentiae, scilicet c, et hie angulus reflexionis, scilicet e, sint aequales angulo interiori, scilicet ipsi #, ut habitum est, erunt aequales fg inter se, ut patet in figura subscripta. Hoc etiam demonstratur in libro Jacobi Alkindi de Aspectibus, et primo in planis speculis sic ; si a q linea moveatur super polos suos a et q immobiles, cadet dn linea super d e, quando per motum a q lineae dn veniet ad partem alteram in circuitu, et ideo idem angulus constituetur ex de et dq ac ex dn et d q, postquam a q revolvitur tantum in loco suo, et poli ejus sunt immobiles ; sed angulus^ da et angulus ndq sunt aequales, quia sunt contra positi, quare gda et edq erunt aequales. Et hanc probationem eandem afTert Euclides ad quintam propositionem sui libri. 1 The angles a and b are here called inner angles, as being behind the mirror. The incident and reflected rays are represented as on the right of the mirror. FIG. 81. FIG. 82. PARS SECUNDA: CAP. VI. 485 Et hoc probate ostenditur idem in reflexione a concavis et convexis. Nam ex nunc probatis patet quod anguli hbn et c b z sunt aequales, et quia a b n et g b z sunt anguli contingentiae, et ideo aequales, cum uterque om- nium acutorum minimus, ut ex libro Elementorum patet, tune si illos angulos contingentiae auferi- z , mus a totalibus angulis hbn et cbz, oportet quod hb a et cbg b FIG. 83. sint aequales, qui sunt anguli reflexionis a concavo speculo, cujus figura haec est. Et si n b d et z b e anguli contingentiae addantur ad h b n et c b z aequales, oportet per conceptionem quod h b d et c b e sint aequales ; et sic anguli reflexi a superficie convexa erunt aequales, ut patet in figura. z~ Et haec eadem demonstrantur in principio libri de Speculis vulgati, quoniam prima propositio dicit, FIG. 84. In planis speculis et convexis et concavis visus in aequalibus angulis revertuntur. Sed de convexis et concavis probat eodem modo, sicut jam probatum est. De planis vero aliter dicit hoc modo, scilicet quod proportio gk est ad k a sicut cathetorum, scilicet bg et d a, hoc enim est in elementis positum, anguli ergo bgk et dak erunt similes per Eucli- dem ; ergo angulus e est aequalis angulo z. Similia enim trigona sunt aequiangula, ut ex elementis patet : cujus figura est haec. d Et per effectum similiter potest declarari. FIG. 85. Further Quia enim angulus incidentiae et reflexionis sunt aequales, non proof!"1 potest visus compleri per reflexionem, ita ut forma impressa in speculo faciat visionem (de qua impressione tactum est) quoniam propter aequalitatem angulorum incidentiae et reflexionis, oportet quod oculus videns per reflexionem oc- currat radio reflexo, quoniam ille radius propter ejus aequali- tatem ad angulum incidentiae vadit ad partem determinatam. 486 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. ita quod non ad aliam. Et ideo si oculus sit in ilia parte videbit, si vero in alia, non videbit ; quod dicitur videri per reflexionem. Sed si visio compleretur per reflexionem per impressionem speciei in parte determinata speculi non opor- teret visum esse in loco determinate, nee in termino reflexionis, quoniam ubicunque poneretur, dummodo videret speculum, videret illam formam impressam, sicut maculam in parte determinata, aut sicut ipsam speculi partem ; et ideo falsa est ilia opinio vulgi, qui aestimat formas seu species imprimi in speculo ad hoc, ut visus compleatur per reflexionem per illam formam. Et non solum sic ostenditur per effectum aequalitatis angu- lorum incidentiae et reflexionis, sed per alium effectum in coelestibus. Quia enim talis aequalitas est necessaria, ideo lux veniens a luna illuminans totum hemisphaerium habita- tionis impossibile est l quod sit lux solis reflexa a superficie lunae. Si enim esset lux solis reflexa iret ad partem determi- natam horizontis propter aequalitatem angulorum incidentiae et reflexionis. Sed non est ita, cum totum quod est supra horizontem illuminat. Sed de hoc net sermo plenior in sequentibus. « CAPITULUM VII. Habens duas conclusiones. Divergence Et ulterius sciendum est quod radii adhuc diversimode re- plane8 1 flectuntur a speculis diversis. Et una notabilis diversitas est mirrors. ista, scilicet quae ponitur in libro Speculorum Comburentium, In spheri- , . . cal concave et est quod radius qui convertitur a speculo piano ad punctum 1 See vol. i. p. 129, where the same statement is made. Yet the description given (vol. ii. pp. 109-113) on the phases of the moon, shows that Bacon was well aware of the dependence of the moon's phases on solar light. He also knew perfectly well that reflexion of an image depended on smoothness of the mirror, the light falling on a rough surface being, as described on p. 130, broken and diffused. But it was, I imagine, impossible for him to conceive the surface of the moon or of any celestial body as other than polished. Consequently no other solution was left to him than the one put forward on vol. i. p. 129 ; viz. that the moon, and the other stars, had innate or latent light of their own which was called into activity by the light of the sun. PARS SECUNDA: CAP. VII. 487 unum, non convertitur nisi ab uno puncto tantum ipsius mirrors, speculi, et ille qui convertitur ex speculo sphaerico, non con- verge°a"" vertitur nisi a circumferentia unius circulorum qui cadunt in different ilia sphaera. Sed philosophi aspexerunt in proprietatibus fhe^xis" sectionum pyramidum 1, et invenerunt radios cadentes super communem planitiem superficiei concavae corporis ovalis figurae, aut secundum figuram annuli, convert! ad punctum unum eundem, quoniam propter aequalitatem cujuslibet anguli reflexi ad angulum incidentiae non possunt duo radii venientes a piano speculo converti ad unum et eundem punctum in superficie, in qua radii extenduntur incidentes et reflexi. Sed propter figuram speculi concavi aptiorem, omnes radii qui cadunt in circumferentiam unius circuli circa axem trans- euntem per centrum speculi concavi, reflecti possunt ad unum punctum ipsius axis, et qui cadunt in circumferentia alterius circuli describendi circa axem, possunt reflecti ad punctum aliud in axe, et sic de omnibus circulis imaginandis circa axem ; quorum omnium punctus qui est extremitas axis inferior est polus ; quorum circulorum quidam sunt minores et quidam majores, secundum quod eorum circumferentiae magis et minus accedunt ad axem. Et hi circuli sunt intra sphaeram imagi- nandi, sicut extra describimus aequinoctialem et aequidis- tantes ei, et radii circumferentiae minimi circuli concurrunt in puncto axis superiori et majoris circumferentiae, post illam ad punctum inferiorem, ita quod quanto circulus est minor, tanto radii ejus reflectuntur altius, et quanto circulus est major, tanto reflectuntur ejus radii inferius. Quod ad praesens demonstrare volo in sphaerico circulo Geometri- dimidiato. Nam radii infiniti exeunt a centre solis, qui " 1 Conic sections ; the cone being always spoken of as pyramis. From this passage and from the last paragraph of this chapter we see that Bacon knew that by using parabolic mirrors, all the reflected rays would be concentrated in a single focus. Nevertheless he exaggerates the defects of the spherical mirror, from a small portion of the surface of which all the rays are practically focussed in a single point. He does not seem to distinguish the case of parallel rays, pro- ceeding from a distant source of light, from that of divergent rays, when the source of light is near. See, however, p. 497. Alhazen's work shows no acquaintance with parabolic mirrors. But their properties and the mode of constructing them are minutely described by Witelo (Vitellonis Opticae, lib. ix. cap. 39-44). of the vergence occurs. MULTIPLICATIO SPECIE RUM. cadunt in superficiem speculi concavi, quorum unus transit x. per centrum speculi et per axem ejus et per polos. In isto igitur speculo concavo contingit imaginari circulos magnos transeuntes per polos ejus infinitos intersecantes se, sicut sunt coluri in sphaera, quorum omnium diameter est linea quae est axis sphaerae. In quolibet igitur circulorum istorum cadunt radii infiniti, et aliqui cadunt prope polum axis inferiorem, et aliqui altius ; omnes tamen transeunt per polum superiorem seu per terminum diametri altiorem versus solem, et postea transeunt ultra in semicirculo cadentes in puncto suae cir- cumferentiae, aliqui altius, aliqui inferius, tanquam lineae a termino diametri ductae usque ad diversa puncta in circum- ferentia utriusque semicirculi hoc modo. Sed lineae cadentes propinquius ipsi b faciunt angulum obtusum minorem et acutum angulum majorem quam lineae cadentes remotius. Cum ergo acuti anguli sint anguli inci- dentiae, et ab obtusis fiat reflexio, et anguli incidentiae et reflexionis sint aequales, oportet ut radius a g, quando reflectitur, minus distet a via incidentiae, et majorem angulum reflexionis relinquat quam radius a c ; ergo ag radius reflectetur ad punctum altiorem in diametro a b quam a c radius. Et adhuc a k radius reflectitur inferius quam a c ; hoc enim exigit aequalitas angu- lorum incidentiae et reflexionis. Et sic in alio semicirculo a f reflectitur altius quam ad, et a d altius quam a q. Sed si ag et af sint aequales, ponantur ita, et tune reflectentur ad punctum idem in axe. Nam anguli incidentiae quos faciunt sunt aequales ; ergo anguli reflections sunt aequales ; quare radius go reflexus nee plus nee minus distabit a loco inci- dentiae quam fo reflexus ; et ideo oportet quod ad idem punctum diametri transeant, scilicet ad o ; et similiter a c et a d reflectentur ad idem punctum, posito quod sint aequales ; et eodem modo a k et a q, qui cadunt in terminis diametri et PARS SECUNDA : CAP. VII. 489 in finibus medietatis sphaerae, quoniam radii reflectuntur ad terminum axis inferiorem. Nam cum radius incidentiae scilicet a k vel a q, attingit quartam circuli habens angulum minoris portionis valde acutum, cui habet aequari angulus reflexionis, oportet quod linea reflexa cadat in extremitatem poli sphaerae et axis ejus inferiorem. Nulla enim alia linea alibi terminata constituet angulum reflexionis aequalem angulo incidentiae nisi ilia, quia nulla constituit portionem aequalem portioni quam angulus incidentiae facit nisi ilia. Oportet enim quod sit quarta circuli. Quare nullus angulus portionis reflexus potest esse aequalis angulo incidentiae, nisi iste quern constituit linea cadens in extremitatem axis. Quoniam igitur in hoc coluro seu circulo lineae aequales et arcus resecantes aequales, et quae aequaliter declinant ab axe, reflectuntur ad idem punctum axis, oportet quod ita sit in omnibus aliis coluris quasi infinitis habentibus eundem axem sphaerae pro diametro. Ex quibus manifestum est quod si comparaverimus omnes istos coluros ad invicem et sumpseri- mus lineas aequales in omnibus, qui de suis coluris arcus resecent aequales, quae etiam lineae aequaliter declinent ab axe communi, oportet quod anguli incidentiae et reflexionis sint aequales ubique. Et quoniam reflexio haec fit necessario ad axem, tune omnes illae lineae reflectuntur per aequalem dis- tantiam ab incidentiis suis et respectu axis; quare oportet quod in idem punctum axis concurrant omnes. Sed si haec vera sunt, tune, cum dicit Theodosius vicesima octava l propositione libri sui primi, ' Si a polo alicujus circuli in sphaera signati recta linea ad sphaerae superficiem producatur, quae sit aequalis lineae ab eodem polo super ejus circumferentiam decedenti, necesse est earn in ejusdem circuli circumferentia terminari,' oportet quod circumferentia circuli quae transit per extremi- tatem unius istarum linearum transeat per omnes, quoniam omnes sunt aequales et aequaliter distantes ab axe communi, et aequales arcus suorum colurorum resecantes. Quapropter 1 The first book of the Spherics of Theodosius only contains twenty-three propositions; and this is not among them. It is evident enough however ; and is indeed involved in the fifth of his definitions ; Kw/fXov iro\os ev ' ov irdaai irpoairinTOvaai (vOfiai npbs r^v rov K\IK\OV irtpufifpfiav tffai dAAiyAcus tlaiv. 49o MULTIPLICATIO SPECIERUM. patet ultima conclusio, quod omnes radii cadentes in circum- ferentiam cujuscunque circuli imaginati in concavitate speculi sphaerici circa axem reflectantur ad unum et idem punctum in axe. Et qui in alia circumferentia cadent, reflectentur in alium punctum, et qui in tertia in tertium, et sunt isti circuli quasi aequidistantes in sphaera, ut aequinoctialis et sui com- pares. The circles Considerandum tamen quod isti circuli non faciunt ad re- used in this flexionem sed accidunt omnino. Non enim in eorum super- demonstra- ..... tion are ficiebus jacent radii mcidentes et reflexi, sed in coluns dictis coincidunt isti circuli solum in locis reflexionum, qui sunt in coluris, propter aequalem distantiam ab axe in circuitu, et ex hoc oriuntur isti circuli et possunt intelligi circa axem. Et ideo multi decipiuntur aestimantes quod hi circuli sunt neces- sarii ad reflexionem, quia omnes radii cadentes in unam circumferentiam reflectuntur ad punctum unum. Sed hoc omnino accidentale est ; quoniam etsi non essent hi circuli, fieret reflexio, sed nobis manifestatur levius per imaginationem istorum circulorum. Et haec reflexio probatur per experien- tiam et effectum. Nam speculo concavo ad solem posito, ignis accenditur, ut dicit ultima propositio de Speculis, scilicet in puncto axis ad quern reflectuntur omnes radii circumferen- tiae unius circuli. Unde si stupa vel aliud combustibile apponatur, sole fortiter radiante, comburi potest in puncto illo. Construe- Sed non omnes radii cadentes in superficie illius speculi mirrors concurrunt in punctum unum, nee ad omnem distantiam quam the curva- volumus. Et ideo philosophi ingeniati sunt specula concava which shall 3-liarum figurarum quam sunt specula dicta communiter con- effect com- cava, ut fiat congregatio omnium radiorum cadentium in plete con- . vergence. superficie speculi ad punctum unum in axe, et non solum fiat ad aliquam determinatam distantiam, sed ad omnem quantum voluerit experimentator perfectus. Et hoc probatur per auctorem libri de Speculis Comburentibus, qui dicit, qualiter autem habeamus speculum concavum comburens, cujus com- bustio sit secundum longitudinem notam quamcunque volueri- mus, ponemus laminam de chalybe, etc., quod docet fieri secundum figuram ovi vel annuli, et ponit ad hoc demon- PARS SECUNDA: CAP. VIII. 491 strationes suas, ut ex libro ejus pateat, quas nimis longum esset enarrare, et difficilius explicari quam praesens opusculum requirat. Breviter tamen sciendum quod istud speculum sic debet figurari, quatenus omnes anguli cadentes in omnibus circulationibus circa axem fiant aequales, ut si speculum con- cavum sphaericum premeretur undique aequaliter, donee omnes aequidistantes circa polum suum possent recipere terminos linearum, quae in omnium colurorum singulis punctis facerent angulos aequales. Et quatenus in quolibet coluro imaginato, quorum diameter est axis speculi, radii cadentes tarn longe quam prope respectu axis constituant angulos aequales, ut scilicet quos angulos unus radius faciat in medie- tate coluri faciat quilibet, et hoc est impossible in sphaera. Sed oportet quod speculum sphaericum mutet undique suam figuram, ut laxetur sphaericitas ex omni parte, quatenus declinet ad ovalem figuram vel annularem, ubi coluri et aequidistantes imaginandi non sunt veri circuli. Nam non omnes lineae ductae a puncto in medio ad circumferentiam sunt aequales, sed sunt sicut communes sectiones pyramidum rotundarum et superficierum planarum, quae secantur secun- dum longitudinem, non secundum latitudinem l. Docet enim Euclides in tricesima tertia2 propositione de Speculis, sic figurari speculum, ut congregatio radiorum fiat ante et retro, quod qualiter possit intelligi, exponetur inferius. CAPITULUM VIII. Habens unam veritatem principalem, et tres incidentales vel annexas. Deinde consideranda est multiplicatio secundum figuras, et Rays from *^ge dl equally in patet quod multiplicatio est sphaerica naturaliter, quoniam *^e dl 1 The definition is not quite clear, but probably indicates that the section was to be made parallel to the side of the cone, i. e. was to be a parabola. 2 The Greek original of the Catoptrica, attributed to Euclid, only contains thirty-one propositions. But this work, considered by the best authorities to be of far later date, possibly by Theon, has come down to us in an imperfect state. The book De Speculis, attributed to Euclid, exists only in a Latin version. It appears to be taken from the Catoptrica. See Heiberg's edition of Euclid's Optica, Prolegomena, pp. 1-li. On parabolic mirrors cf. vol. i. p. 116. 492 MULTIPLICATIO SPECIERUM. aildireo agens undique et in omnem partem et secundum omnes from tile diametros facit speciem suam, ut probatum est prius \ Quare centre of oportet quod agens sit centrum a quo lineae in omnem partem a sphere. procedant . se(j tajes lineae sunt semidiametri sphaerae, et non possunt terminari nisi ad superficiem sphaericam. Item natura facit quod melius est ad salutem rei, et ideo acquirit sibi figuram, quae magis operatur ad salutem. Sed vicinia partium in toto est maxime operativa salutis earum et totius ; quia divisio et distractio earum saluti maxime repugnat ; qua- propter omnis natura acquirens sibi figuram ex sua proprietate debet quaerere illam quae maxime habet viciniam partium in toto, nisi propter causam finalem repugnet. Sed haec est sphaerica, quoniam omnes partes plus vicinantur in ea quam in alia, cum non pellantur in angulos nee latera, in quibus distant partes ad invicem ; quapropter lux adquiret sibi figuram sphaericam, sicut guttae roris pendentes a terminis herbarum sphaericam sibi figuram acquirunt, quamvis in rebus animatis, propter operationes animae varias, oportet quod figura sit secundum exigentiam operationum animae ; et hoc volunt omnes auctores. Possent autem rationes hie induci de pro- prietatibus figurae sphaericae ; sed quia sunt communes figurationi aliarum rerum multarum et propriae speciei, nee est necesse modo eas induci, ideo pertranseo ; inferius enim circa mundi corpora figuranda considerabitur ratio istius figurae. How far Sed in oppositum arguitur quod lux cadens per foramen ofVra^L oblongum vel multiangulum cadit in figuram secundum affected in figurationem foraminis, praecipue si sit aliquantum magnum, through an Q111"2- s* s^ valde parvum, tune lumen in figura cadit rotunda. orifice. Et dicendum est, quod licet in distantia parva non acquirat sibi figuram debitam, tamen in sufificienti distantia acquiret. Quanto enim foramen est majus, tanto in majori distantia acquirit, quia scilicet majores dimensiones foraminis multi- lateri magis a circulo et sphaera elongantur. Si enim paries in tantum a foramine elongaretur, quantum foramen ab agente, ut a sole, vel alio, necesse est quod species solis fiat aequalis proportioni solis multiplicanti speciem illam, ut patet 1 See p. 458. PARS SECUNDA: CAP. VIII. 493 per vigesimam quintam et quartam primi Elementorum. Anguli enim duorum triangulorum, quorum unius basis est chorda portionis in sole multiplicands speciem, et alterius chorda speciei cadentis super parietem, sunt aequales, quia contra- ponuntur ; et ex hypothesi latera triangulorum illorum sunt aequalia ; quare bases sunt aequales, quae sunt chordae portionum solis et suae speciei, ut patet in figura. Et ideo patet, quod ex elongatione accidit acquisitio quantitatis et figurae quae non accidit ex propinquitate distantiae. Et similiter videmus, quod radii solis vel alterius cadentis in meridie transeuntes per idem foramen faciunt speciem magis rotundam quam in mane. Unde non oportet quod licet sit idem foramen, quod propter hoc sit omnibus modis eadem conditio speciei, et prope et longe, et in una hora et in alia, et ad unum casum radiorum et alium ; non enim ita est. Nam in mane cadunt radii ad angulos obliques per medium vaporum, propter quas causas debiliores sunt, facientes speciem debiliorem, quae causae non accidunt in meridie, et ideo acquirunt sibi figuram ro- tundam in meridie, quoniam fortiores sunt. E contrario accidit quod in meridie sit species minoris quantitatis quam in mane, quia colligitur in sphaera quod in alia figura minus rotunda dispergitur. Quod autem lux ignis ascendit in figura pyramidali, hoc est The ratione corporis ascendentis, non ratione lucis, quia figura ilia apta est motui sursum ; praecipue, quia partes ignis interiores flame propter distantiam a contrario continentur, scilicet acre fracto sunt efficaciores in ascensu, et ideo in ascendendo expediunt se, et ideo altius attingunt, et aliae partes consequuntur per ordinem, secundum quod magis aut minus distant a contrario circumstanti, quapropter rotundantur in pyramidem '. Sed tamen si ad locum naturalem ignis devenit, non stat in pyramide, sed sphaericam figuram eligeret, in qua quiesceret naturaliter. Nam ignis in sphaera jacet in concavitate orbis lunae sphaericae. Et sicut dicit Euclides libro de Speculis et probatur in septima propositione, figura lucis est major quam 1 Cf. vol. i. p. n8. 494 MULTIPLICATIO SPECIERUM. foramen. Sed hoc est intelligendum in distantia debita, quoniam valde prope foramen non accideret hoc, sed inter- sectio radiorum cum debita distantia est causa hujus. Et considerandum est quod semper est majns lumen et fortius in medio lucis cadentis ; et causa hujus est, quia ad illud medium pertingunt radii non solum intersecantes se, sed recti ad circumferentiam non attingunt nisi intersecantes, qui sunt causa debilitationis. Quoniam vero in sphaera possunt omnes figurae corporales et regulares intelligi, et in sphaera possunt omnes circuli circumduci, in quibus omnes figurae superficiales regulares possunt similiter inscribi, atque licet proprie inscribi aliae non possunt per definitionem inscriptions, tamen valent figurari in sphaera omnes. Quapropter in multiplicatione sphaerica omnia genera figurationum inclu- duntur : et ideo omnis multiplicatio speciei secundum quam- libet figuram potest reperiri in multiplicatione sphaerica quam facit. Sed quantum ad fortem illuminationem cujuslibet puncti rei tenebrosae, sola figura pyramidalis requiritur naturaliter ; et non quaelibet, sed ilia cujus basis est super os luminosi corporis, et ejus conus cadit in partem tenebrosi corporis. Nam in hac sola figura salvatur perfecta illuminatio et actio naturae, ut exponetur inferius suo loco. Rays pro- ceed from all points in the agent. This is shown by examina- tion of shadows. CAPITULUM IX. Habens tres veritates. Habito in universali de figuratione specierum, mine magis in particulari considerandum propter quaedam corpora, a quibus est principalis multiplicatio in hoc modo considerata, ut est in sphaericis, cujusmodi sunt stellae et oculi. Et certum est quod ab una parte agentis tantum non sit species, nee a duabus solum, sed ab omnibus, quod certificatum est per dicta Jacobi Alkindi de Aspectibus. Quoniam si ab una parte, ut ponamus a centre de quo maxime credebant aliqui speciem radiosam solum fieri, tune omnis umbra dilataretur quanto magis procederet, ut arguit praedictus philosophus et patet in figura. Et destruit consequens ex hoc, quod umbra PARS SECUNDA: CAP. IX. 495 coangustatur in pyramidalem figuram, quando corpus illumma- tum minus est illuminante, et protenditur in infinitum contenta lineis aequidistantibus, quando illuminans et illuminatum sunt aequalia, et dilatatur solum quando illuminatum est majus FIG. 88. / iLUJMINATUn I >€QUALC FIG. 90. illuminante, sicut patet in figura. Similiter nee potest fieri a duobus partibus tantum, quoniam si aequidistanter fiat multiplicatio, tune species lucis seu alterius et umbra per consequens similiter continerentur semper duabus lineis aequidistantibus, et neque augmentarentur neque minuerentur, sed protenderentur in infinitum. Si vero non aequidistanter fiat multiplicatio a duabus partibus, tune cum natura operatur semper uno modo, opoitet quod fiat lumen semper dilatando, et in umbram semper clilataretur in infinitum : ve\ semper contrahendo, et tune umbra semper contraheretur et arctaretur. Et haec patent ex positione figurarum praesentium ; et ideo 496 MULTIPLICATIO SPECIERUM. The axis of each cone of rays is the really effective part. oportet quod sit a pluribus una et duabus, sed qua ratione a tribus, et a quatuor et ab omnibus ; propter quod oportet quod sit ab omnibus et a tota superficie agentis J. Et hujus causam praeter dicta dat Jacobus in hoc, quod agens est consimilis in toto et in qualibet parte, ut lucidum et coloratum, et sic de aliis, sive sit substantia, sive accidens, dummodo sit homogeneum. Si vero sit heterogeneum, adhuc componitur ex partibus homogeneis. Et praeter hoc patet ex dictis a principio quod omnis natura substantialis est activa praeter materiam, et ideo quaelibet pars substantiae facit speciem, sed aliquando sunt diversarum naturarum. Et similiter de partibus habentibus diversas formas activas accidentales, ut diversos colores vel hujus- modi ; quodlibet tamen talium de quibus habitum est prius, quod natum est agere, aget speciem, sive tota superficies agentis habeat alicujus illorum naturam, sive aliqua pars superficiei habeat unum, et alia habeat aliud. Sed tamen secundo considerandum, quod radii quibus utuntur astronomi et perspectivi et caeteri, qui per foramina instrumentorum considerant radios, oportet quod concurrant in centrum si imaginentur trahi in corpus sphaericum, et sunt perpendiculares super sphaeram, et quilibet eorum est axis unius pyramidis luminosae, cujus conus cadit in aliquod punctum corporis patientis ; et tota ilia pyramis denominatur ab illo radio; unde tota vocatur nomine illius in consideration philosophantium. Et causa hujus est, quia fortitude pyra- midis est ab hoc radio. Nam hie radius est brevior omnibus, sicut patet per undevisesimam primi Euclidis 2, ut in hac figura patens est. Nam facit angulos rectos cum chorda portionis sphaerae. Et ideo per undevisesimam latera duorum triangu- lorum reliquo sunt longiora. Item plus de virtute activa causat ilium radium, quia totum profundum sphaerae usque ad alteram extremitatem diametri, quod est majus quolibet illorum, quia perficit illas lineas pyramidis, ut patet per octavam tertii 1 Cf. vol. i. p. 119. 2 29, J. FIG. 91. PARS SECUNDA: CAP. IX. 497 Elementorum Euclidis ; imaginato circulo a b ; qui transeat per polos sphaerae, cujus unus sit in termino axis pyramidis. Sequitur enim per octavam tertii, quod ilia linea intra circulum, quae transit per centrum, erit omnium longissima, et sic habebit plus de virtute profundi ipsius agentis. Quare axis pyramidis a majori virtute causabitur quam aliae lineae. Et tertio sciendum quod quia hi radii nati sunt concurrere Rays from in centrum, non sunt aequidistantes, unde radii solares sic accepti philosophice non sunt aequidistantes, sicut docet appear T^ i- i • LI <-. • • j parallel, Euchdes in libro suo de Speculis nona propositione ostendens (hough quod lumen solis, quod venit ad nos, non est aequidistans, ** licet appareat. Si tamen objiciatur quod umbrae sunt aequi- they are distantes, ergo et radii ; dicendum est, quod umbrae diversarum rerum ut hominum vel aliarum rerum objec- tarum rectae, solum sunt aequidis- tantes secundum sensum, sed non secundum veritatem. Nam axes um- brarum, sicut pyramidumluminosarum, vadunt in centrum solis. Quoniam igitur concursus radiorum et umbrarum distat a nobis quasi per infinitam distantiam respectu judicii sensus J FIG. 92. nostri, non percipimus concursum, et ideo judicamus esse aequidistantes1. Nam soli f g radii sunt aequidistantes ad angulos rectos, et c et d radii noti sunt non esse aequidistantes, quia punctus concursus eorum est notus oculo qui prope est Sed a b non bene apparent non esse aequidistantes quia longiores sunt, et punctus concursus non apparet. Item // et e longe minus apparebunt non esse aequidistantes quia propinqui sunt aequidistantibus, et remotius concurrunt. Multa enim sunt quae secundum sensum nostrum apparent aequidistare; propter hoc, quod concursum eorum non percipimus sensu, ut parietes domus videntur secundum sensum nostrum esse aequidistantes, sed non sunt, cum tendant in centrum mundi, quia omne grave 1 Cf. vol. ii. p. 118. VOL. II. K k 498 MULTIPLICATIO SPECIERUM. tendit ad centrum. Similiter, circuli meridian! diversi videntur esse aequidistantes, sed tamen concurrunt in polis mundi, et sic de multis. Sic igitur est hoc intelligendum. CAPITULUM X. Habens tres veritates. The visual Et quoniam bonitas operationum naturae est per multi- a^ere*1 plicationes venientes in figura pyramidali, ut tactum est embraces superius et explicabitur inferius, quarum pyramidum coni haTf the11 cadunt in partes patientium et bases sunt in agentibus, atque surface. sphaerica corpora, ut stellae, maxime in hoc mundo sunt activa, oportet considerare multiplicationem speciei pyramidalem, quando habet fieri a talibus sphaericis dictis. Et patet jam origo dicendorum per vicesimam quartam l de visibus, quae dicit, quod de sphaera cernitur, ejus medio minus est. Impossibile quidem est quod diametri sphaerarum sint bases pyramidum dictarum, quia lineae contingentes diametri terminos non possunt concurrere, eo quod contineant angulos rectos super illos terminos, ut patet per decimam sextam tertii Euclidis, nee possunt lineae rectae intercidere, per eandem 2. Et lineae exeuntes a terminis diametri extra lineas contingentiae non possunt concurrere, quia faciunt angulos majores rectis, secundum quod cadunt a stellis ad terrain. Et si basis pyramidis cadentis in terram non possit esse diameter stellae, non poterit multo magis esse chorda majoris portionis. Quapropter oportet quod sit chorda minoris portionis. Et quia magna differentia est actionis penes pyramides breviores et longiores, ut patebit, ideo consideranda est differentia multiplications pyramidis longioris et brevioris. Et patet figuranti, quod pyramis brevissima, quae veniat a tota chorda minoris portionis, est ilia cujus lineae laterales sunt contin- gentes sphaeram in terminis illius chordae, nee tamen con- tingunt earn propter terminos chordae ; sed quia illi termini sunt termini diametrorum duorum, ut patet. Et omnes aliae 1 This proposition forms part of the twenty-third of Euclid's Optica. 6nua8r)iroTovv O/KU/XCJ/J/J iiro li/os o^uaros H\aaaov del TjfJAa aura) flvat. The point as to the dimensions of a vacuum is discussed in Natur. Ausculf. iv. 8, § 13, but the conclusion drawn is somewhat different from Bacon's. PARS TERTIA: CAP. I. 503 sionem, ut dicit Aristoteles. Ex quibus omnibus patet quod species in medio, non faciens dimensionem inter latera ejus, non potest habere aliam dimensionem a dimensione medii, quia de se non possunt compati simul. Item prius l tactum est quod generatio naturalis non tollit naturam corporis, quia certum est quod natura praesupponit corpora in principio materiali ; aliter enim posset de corpore fieri spiritus, ut angelus vel anima, per naturam ; sed hoc est impossible ; ergo natura non aufert a principio materiali in quod agit dimensionem corporis, nee generat novam cum ilia sufficiat. Unde corpus quod est genus secundum, nee est generabile nee corruptibile, sed creabatur in elementis et de elementis, remanet in mixtis sine generatione et corruptione, licet augmentetur vel diminuatur ; quia augmentum et dimi- nutio sunt circa quantitatem, non generatio nee corruptio. Haec sunt magis verificata in prioribus ; sed nunc quae dicta sunt sufficiant. Quapropter cum medium sit principium materiale, in quo et de cujus potentia per agens et generans educitur species, non poterit haec species habere aliam naturam corporalem a medio distinctam. Et hoc certum est per hoc, quod effectus completus similis agenti nomine et defmitione non habet novam dimensionem corporalem, sed illam quae fuit medii sive corporis in quo generatur talis effectus completus, quando agens invalescit super ipsum, et tollit naturam specificam ejus, de cujus potentia educit ilium effectum completum. Quapropter concedendum est illud idem de specie, quae est effectus incompletus, vadens ad effectum completum nunc dictum. Quod autem dici possit quod ad minus species substantiae corporeae cum sit idem in essentia, nomine, et definitione cum eo cujus est, erit corpus et habens trinam dimensionem, et locum per se occupabit sicut agens ; dicendum est, quod habebit haec species quantum potest de omnibus his ; sed quia nimis est sub esse incompleto, nee per se existens, sed in alio quod per illam assimilatur agenti, manens in natura sua specifica corporali, replens locum praecise, quod ideo praevalet in hac parte, ut ei locus ascribatur et trina dimensio simul, 1 Cf. Part I. ch. iii. of this treatise. 504 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. in quo loco et sub trina dimensione claudit secum ex incident! debilitatem speciei 1. Ideo haec species non meretur dici corpus, saltern cum medio in quo est ponens in numerum in trina dimensione et loci determinatione ; sed est una dimensio et unus locus, quibus unum corpus principaliter correspondet, scilicet ipsum medium, assimilatum tamen agenti per speciem ejus corporalem incompletam, unde est corpus in actu dis- tinctum, et ideo est corporale in corpore actualiter, alias accidentaliter existens. The species Quod etiam generaliter pro omni specie videatur posse inthefirst^ proferri, quod species incedit per se in medio, licet medium line of force sit immobile et quietum, et ex sua potestate petit loca diversa, identical in non operante aliquid ipso medio, nee juvante movente nee substance moto ; sit ita, quod quiescat ; quare est corpus, cum nihil species In Per se transmutat locum in corpore quiescente nisi corpus ; the second, dicendum est, quod non est idem numero in prtma parte medii et secunda et aliis. Nee illud quod est in parte prima exit earn, nee similiter quod est in secunda vadit ad tertiam, sed quaelibet in suo quiescit loco2; et ideo non est aliquid quod moveatur ibi de loco ad locum, sed est continua generatio novae rei, sicut est de umbra quae non movetur sed renovatur diversa et diversa, nee est renovatio penes loca proprie et per se, sed penes subjecta, quia species est passio medii, ne.c locus ibi requiritur nisi locus medii. \Vhya Si dicatur quod moto acre per ventum vel aliud, non wfnTdoes movetur species, sed secundum eandem extensionem lineae not affect vel sphaerae continue a suo agente multiplicatur, occupans thedirec- , c . ... tionofthe locum nxum immobilem secundum se totum, licet renovetur force- secundum partes medii in eodem loco, ut nunc tactum est, sed si esset indistinctum ab acre et ejus passio, tune move- retur moto acre, quia moventibus nobis moventur omnia quae in nobis sunt indistincta in dimensionibus ; dicendum est, quod haec est fallacia consequents a duabus causis ad unam. 1 The ray, being nothing whatever but a portion of the medium momentarily modified by the agent, has no dimensions other than those of that portion of the medium. a This passage, and indeed the whole chapter, contains striking anticipations of modern physical theories as to propagation of force. If the word wave or undulation were substituted for ray or species, little would need changing. PARS TERTIA: CAP. L 505 Quod enim species sic jaceat in uno incessu immobiliter licet aer moveatur, hoc potest esse, aut quia nata est occupare locum per se ut corpus, et sic non est hie, aut quia propter directionem agentis debentis facere suam actionem in partem unam, ipsa species quae est passio medii tenet incessum unum, sed tamen semper praesupponit partem aeris in qua sit, per quam habeat locum, licet ilia pars aeris sit diversa et diversa succedens propter motum quarundam partium aeris. Locum immobilem non tenet species ut corpus et per se, sed semper per partem aeris prius renovatam in tali loco, quae pars speciei est subjectum. Et non solum pars aeris renovatur in qua species jaceat sicut in subjecto non in loco, sed ipsa species in partibus renovatis renovatur, nee manet eadem numero. Quoniam, etsi aer quiesceret. renovaretur in parte renovata, et in parte alia et alia ; et ideo cum partes aeris succedunt in eodem loco, non manet eadem species occupans locum ilium, sed corrumpitur cum pars aeris in qua fuit mutat ilium locum, et non generatur nova, antequam alia pars veniat in ilium locum, et ideo non habet locum per se sed per aliud. /t Si vero arguitur de reverberatione a corpore, patet ex dictis What hap- quod non fit ex violentia, sed generat se in partem sibi possi- j^f^ the bilem cum prohibetur transire propter densitatem resistentis. reflexion. Si enim violenter repercuteretur ut pila a pariete, oporteret necessario quod esset corpus. Quod si dicatur, cum facit se iterum per reflexionem in alium locum per suam naturam propriam, medio nee pellente nee movente nee moto, nee aliquo alio juvante nee faciente quod rem'oveat locum, quod non accidit in umbra, quia ad motum corporis renovatur, videtur quod per se locum occupare debeat ; dicendum est, quod locum non quaerit ut corpus sed subjectum, nee tamen unum in numero illud quaerit solum sed diversum semper, propter hoc quod species in una parte medii generata potest facere sibi similem in alia. Et ideo non est ibi acquisitio loci ut corpus acquirit, sed est ibi renovatio speciei per genera- tionem in partibus medii pluribus. Quod vero diversum est hie et in umbra, accidit non ex hoc quod species sit corpus, sed quia habet virtutem activam, quae potest sibi similem producere in parte medii conjuncta 5o6 MULT1PLICATIO SPECIERUM. Light is not body. In the Topics Aristotle does not express his own opinions. illi in qua est secundum omnes diametros. Sed umbra non est activa nee sui similis generativa, sed convertitur umbra per aliud et requirit illud aliud, scilicet corpus objectum praeter medium in quo sit. Sed species solum requirit medium postquam est in medio jam multiplicata, et potest sibi similem per se facere et sua potestate activa. Multae aliae tricae possunt hie objici, quae nihil valent. Et ideo transeo determinando quoddam incidens, quia inter omnes species maxime aestimatur de luce sive lumine in medio quod sit corpus, Sed hoc esse non potest secundum Aristotelem, qui dicit quod lux non est corpus, nee defluxus corporis. Similiter nee tenebrae est corpus sed passio, quare nee ejus oppositum quod est lumen, ut arguit. Et iterum tertio dicit quod tune ab oriente ad occidens translatum non lateret nos, licet in parvo spatio nos posset aliquo modo latere. Et in veritate lux est in tertia specie qualitatis, cum sit possibilis qualitas inferens serisui per se passionem, quare non erit corpus. Quae vero dicuntur in contrarium, omnia sunt fantasiae communes omni speciei, cujusmodi dicta sunt et consimiles, praeter exemplum Aristotelis in Topicis1 cum recitat quod ignis est lux, quia species ignis dicit tres, car- bonem, flammam et lucem. Hoc multipliciter evacuatur per hoc quod ipsemet dicit, quod exempla ponimus non ut vera sint, sed ut sentiant qui addiscunt. Et omnia ejus exempla in Topicis2 sunt positiones philo- sophorum, secundum definitionem positionis ibidem datam, et ideo fere omnia sunt falsa. Unde haec falsitas venit ex hoc quod posuerunt Stellas esse ex luce sua calidas et igneas, quia lux calefacit, sicut ipse recitat secundo Coeli et Mundi. Et ideo posuerunt lucem esse ignem, et unam speciem ignis esse lucem stellarum, nee posuerunt stellam esse nisi lucem congregatam et densatam secundum trinam dimensionem ; et ideo posuerunt lucem esse corpus. Sed haec omnia falsa sunt. Quod autem minus 3 communiter dicitur ad hanc auctoritatem Aristotelis, 1 De Anima, lib. ii. cap. 7 TO s . . . ovO' oAcus awfjia ov5' dnoppor) awfjiaros ovbcvos. In the following passage Aristotle rejects the view of Empedocles, that light consisted in the passage of particles between the sky and earth. 2 Lib. v. cap. 5, § u. 3 This is the reading of Reg., J. has mitius. PARS TERTIA: CAP. II. 507 cum dicit lucem esse tertiam speciem ignis, hoc dicitur pro igne secundum se et secundum suam essentiam, non pro aliquo ignito, cujusmodi sunt carbo qui est substantia grossa terrestris ardens, et flamma quae est fumus terrestris ardens. Et ita sumitur lux concretive, non pro forma, sed pro subjecto sub forma, scilicet pro substantia et natura lucida, aestimando quod ignis de se luceat et in sphaera sua. Hoc omnino falsum est, quia certificabitur in posterioribus quod impossibile est quod ignis de se luceat, nee in sphaera sua nee alibi quam denso terrestri et aqueo, sicut Averroes declarat in diversis locis. Et hoc tactum est supra \ et patebit inferius. CAPITULUM II. Secundo considerandum est, an species agentis corporalis Proofs that debeat dici res corporalis vel spiritualis, propter hoc quod 0^ec^y ls multi solebant dicere, quod species habet esse spirituale in poreal not medio et in sensu. Et patet quod est vere res corporalis, nature!* quia non est anima, nee intelligentia, nee prima causa. Sed omne aliud ab illis est vere res corporalis. Item species agentis corporalis est similis ei nomine et defmitione, ut in principle ostensum est, sed res spiritualis non est hujusmodi respectu corporis. Item species est ejusdem essentiae cum effectu complete, ut prius probatum est. Sed effectus com- pletus corporalis agentis est vere corporalis, ergo et species. Item nullum agens et generans est ignobilius generate, ut dicitur quarto Metaphysicae et tertio de Anima ; si igitur species est res spiritualis, non habebit causam corporalem ; ergo nulla species fieret a corporibus, quod falsum est. Sed tamen hie necessario concludunt et dicunt quidam quod species rei corporalis, licet nee sit corpus distinctum a medio, nee sit res spiritualis sed corporalis secundum suam essentiam, habet tamen esse spirituale in medio, unde habet secundum eos modum existendi spiritualem, et non corporalem, et ita habebit esse spirituale, licet sit res corporalis secundum es- sentiam, ita quod accipiant spirituale in propria significatione alia a corporali. Sed istud stare non potest, quia universaliter modus existendi proportionate essentiae habenti ilium modum, 1 Cf. p. 461 ; ' Ignis non habet lucem fixam nisi in carbone.' 5o8 MULTIPLICATIO SPECIERUM. ut videmus in singulis. Et hujus causa est, quia esse est propria passio ejus cujus est, secundum veritatem et Avicennam, vel essentialius l secundum Averroem et vulgus sequens eum ; et ideo si essentia cui debetur esse est corporalis, et modus existendi erit corporalis ; praecipue cum istud esse habeat in re corporali et secundum ejus proprietatem. Ex quo con- tingit iterum arguere, quod omne quod recipitur, recipitur per modum recipientis, ut omnes concedunt, et multipliciter dicit auctoritas primi libri de Causis, et Boetius quinto de Consolatione et alibi. Cum igitur medium corporale recipiens speciem de cujus potentia educitur, ut prius probatum est, habet esse penitus corporale, non poterit haec species habere nisi esse corporale. Item essentia nobilior est quam ejus essendi modus, ut certum est ; sed spirituale est nobilius corporali. quare modus essendi spiritualis non debetur rei cor- porali secundum essentiam. Item spiritus existens in se vel in re spirituali, si ponatur absolutus a corpore, ut anima, non amittit aliquid de dignitate sui modi essendi spiritualis, quae suae essentiae proportionalis est ; ergo nee corporalis essentia existens in corpore amittit aliquid de esse corporali, quod proportionatur suae essentiae. Et iterum, quod plus est, spiritus in corpore conjunctus, sicut forma et perfectio, ut anima rationalis, non amittit suum esse spirituale quod debe- tur suae essentiae, immo magis istud esse spirituale redundat in corpus quam e contrario ; et fit homo quasi totus quodam- modo spiritualis propter nobilitatem animae spiritualis, cum anima sit principalior quam corpus quasi sine compara- tione. Quapropter corporale, cum existit in corporali, longe minus amittit esse quod secundum legem corporalem ei debeatur. Item esse non habet ipsa species a casu nee fortuna, sed nee a creatione, ut planum est, nee aliquid creatum est causa sui esse, quare habebit esse ex suis causis. Sed causae suae sunt omnino corporales, scilicet generans et materia corporalis, de cujus potentia generatur. Quare oportet quod esse speciei sit corporale. Item esse habet secundum rationem trinas dimensiones, licet indistincte a medio ; ergo habet esse corporale. Et in idem inconveniens 1 O. has exemplarium. The text follows Reg. PARS TERTIA: CAP. If. 509 red it quod dicitur a vulgo, quod species non habet esse materiale, quod materiale vocatur hie corporale, et sic est ; et ideo falsum est istud sicut aliud, scilicet quod dicitur habere esse spirituale, et magis falsum. Quoniam angelus et anima, licet sint substantiae spirituales, tamen habent esse in materia, quia sunt compositae ex vera forma et vera materia, ut nunc suppono, et probatur inferius l ; quare multo magis habebit species esse materiale. Idem educitur de potentia materia activa, quare esse materiale habet. Item probatum est prius quod species substantiae corporalis est similitudo totius com- positi, et quod non renovatur in medio esse formale tantum, cum species generatur, sed esse materiale, et vera materia sub esse incomplete. Quapropter insania est dicere, quod species non habet esse materiale. Item est simile agenti nomine et definitione ; ergo habet esse materiale, sicut illud. Item est idem in essentia cum effectu complete quod habet esse naturale. Item propter nobilitatem gencrantis respectu generati sequeretur quod aliquod spirituale2 daret esse spirituale speciei. Sed non potest hoc dici. Quoniam igitur istud non potest salvari aliquo judicio Erroneous rationis, nee etiam habet probabilitatem aliquam, ut patet fusions on homini volenti dimittere stultitiam vulgi, et sequi rationem, this sub- ideo absolute definio, quod species rei corporalis est vere {^d trans- corporalis, et habet esse vere corporale, ut expositum est, lati.ons- praecipue ut est in corpore, de cujus potentia educitur. Postea used laxly vero inquiretur de speciebus rerum spiritualium, ut sunt anima et intelligentia et causa prima, qualiter se habeant ibi. Nee est aliquid contra illud nisi mala translatio verborum Averrois, Avicennae, et Aristotelis. Scimus quidem quod innumerabilia sunt ad literam eorum quae sustinere non possumus. Nee etiam vulgus naturalium propter horrorem falsi cupit sustinere ; sed oportet interpretari et exponi in melius, cujus causae datae sunt a principio. Et ideo quod translatio imponit Averrois in libro de Sensu et Sensato, et super librum Aristo- 1 In Bacon's ' Communia Naturalium ' the distinction between different kinds of matter running parallel to the distinction between different kinds of form is carefully elaborated. See Introduction. a corporale, D. and O. But spirituale is the reading of Reg., and is undoubtedly right. Eight lines further, J. has corporalium, wrongly, for spiritualium. 510 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. Reply to the non- 717 aterial character of certain impres- sions. telis de Anima, quod species rei corporalis habet esse im- materiale et esse spirituale in medio ; dicendum est, quod omnino intelligendum est de esse insensibili, ad quod vulgus vel translator traxit hoc nomen spirituale, propter similitudinem rerum spiritualium ad insensibiles. Nam res spirituales sunt insensibiles, et ideo convertimus sermonem vulgariter transu- mentes hoc nomen insensibile ad spirituale, ut omne quod non habet esse sensibile nobis dicatur habere esse intelligibile et spirituale, Sic spirituale est aequivoce acceptum, et remanet veraciter de natura corporali, et secundum esse corporale. Et ideo quod Aristoteles dicit secundo de Anima, quod sensus suscipit species sensibilium sine materia ; dicendum est, quod ipse sumit ibi sine materia, hoc est immateriale, pro insensibili; non pro spirituali, secundum quod opponitur corporali. Sed si cavillator dicat species habere esse sensibile, ut patet de radio cadente per fenestram, et de specie colorum fortium, ut patet cum radius penetrat vitra vel pannos bene coloratos, jam solutum l est primum quod hoc est in paucis speciebus, et in illis in quibus est accidit et per accidens est, ut prius expositum est. Quod autem contra medicos dicentes substantiam cerebri mollem ut recipiat aptas figuras imaginandi eo quod res humida de facili recipit impressiones, Avicenna decimo de Animalibus dicit sub his verbis ; c Nam videtur mihi istud, quod res humida de facili recepit alterationem, sed non omnem, sed illam quae est cum divisione et receptione figurarum. Sed imaginatio et aestimatio non sunt cum motu corporis, vel divisione aliqua in corpore, propter quae verba videatur quod species non debeat habere esse corporale ; et ideo spirituale.' Dicitur ad hoc primo, quod auctoritas Aristotelis 2 praevalet in hac parte, determinans libro de Memoria et Reminiscentia, quod senes habent debilem memoriam propter nimiam siccitatem organorum, quorum organa sunt sicut ligna antiqua putrefacta quae non bene recipiunt impressiones et figuras rerum ; et pueri nihilominus habent malam memoriam, 1 Cf.p. 437- 2 De Memoria, cap. i.* The metaphors of running water and of a decayed wooden house are used to express the short memories of the young and the old respectively. On neither can the seal leave a permanent impression. PARS TERTIA: CAP. III. 511 eo quod habeant organa nimis humida, propter quod non retinent species et figuras rerum. Deinde dico quod Avicenna est alibi istius sententiae in multis loci's, tarn in libris medici- nalibus quam naturalibus. Dicit enim in libro de Anima primo, quod sensus communis recipit species sed non retinet, imaginatio vero retinet ; addens quod aliud est retinere, aliud vero recipere, ponens exemplum de aqua quae recipit im- pressionem sigilli, sed non retinet. Sed innumerabilia verba sua ad hoc possent induci, nee oportet ; et ideo cum non est fatendum quod ipse tantus philosophus fuerit sibi nee Aris- )d toteli contrarius, dicendum quod male fuit illud verbum decimo de Animalibus translatum, et pejus exponitur, ut concludatur in hoc casu ex hoc esse spirituale ipsius speciei corporalis, praecipue cum sua verba ad literam nihil tangunt de esse spirituali. Et praeter haec omnia dici potest quod Avicenna non contradicit proposito in aliquo, quoniam nos loquimur hie de specie comparata ad solum corpus inanimatum in quo est, et ipse loquitur de specie comparata ad animam et ad corpus animatum, praecipue ratione animae, de qua com- paratione nihil loquimur hie. Haec enim auctoritas habet locum proprium in sequentibus ; et ibi dabo ejus intellectum, secundum quod videbitur expedire. CAPITULUM III. Et cum jam ventilaverim diu esse materiale1 et corporale Mixture of ipsius speciei rei corporalis in medio, quod tamen jam teneo medium. C secundum veritatem, sequitur tertia veritas mirabilis vulgo ex imaginatione falsa. Nulli tamen sapienti sit stupenda ; sed propter magnitudinem occultationis tantae veritatis, et propter hanc eliciendam, laboravi evidentius circa esse naturale et corporale specierum in medio corporali. Dico igitur praecise quod species rerum corporalium miscentur in 3d omni parte medii 2, quando ad invicem concurrunt illae quae sunt contrariae, et non sunt contingentes. Et similiter illae quae sunt ejusdem speciei. Contraria enim naturaliter mi- scentur, aut unum vincit super reliquum ut illud corrumpat, 1 naturale, J. a Cf. Perspcctiva, pp 39-42. 5i2 MULTIPLICATIO SPEC1ERUM. et non numerantur simul in eadem materia et subjecto. Similiter res ejusdem specie! non simul numerantur in eadem materia et subjecto. Res autem contingentes vocantur quae simul se compatiuntur, ut album et dulce, quae non sunt ejusdem generis nee ejusdem speciei. Et ideo bene nume- rantur, quia non est natum aliquid unum fieri ex eis, et sunt simul in eodem subjecto ut in mixto, loquendo de vera mixtione ut nunc loquimur. Cum ergo luces omnes sint ejusdem speciei et congregentur a diversis luminaribus in /,; una parte medii, dico quod fit una lux numero ; et similiter quod diversi colores ejusdem speciei, quando veniunt ad idem punctum medii, fiunt una species. Et quando contrariorurri colorum species veniunt, fit una mixta ab eis, nisi altera in tantum dominetur, quod reliqua corrumpatur a causis generan- tibus colores. Similiter quando duae species colons veniunt ad eandem partem medii, fit una species et unus color. Et quando species calidi et frigidi veniunt, ut una non corrumpat aliam, omnino fit mixtio, et ita fit in omnibus, quod probatur per omnia praedicta. The Dicit enim vulgus quod species, quia habent esse spirituale sTrkua? et non materia^ej non miscentur sed sunt distinctae. Cum nature of ergo probatum sit quod habent esse vere materiale, et nullo suggested8 m°do spirituale, quod excludat esse vere materiale, ideo a doubt, manifestum est quod debent misceri vera mixtione, sicut caeterae formae materiales. Item ipsa generantia species illas, cum ad invicem veniunt in eodem subjecto, miscentur vera mixtione ; sed species sunt similes nomine et definitione et essentia illis a quibus causantur ; quare sequuntur naturam et proprietatem illorum. Item nullus de vulgo studentium vult negare quin effectus completi, quando veniunt in eadem parte materiae, misceantur vere ; sed species sunt penitus ejusdem naturae, et fiunt hi effectus quando completur esse specierum ; quare prior naturaliter est mixtio in speciebus qu-am in effectibus completis. Great Et Ptolemaeus tertio de Opticis dicit expresse quod mixtio l ofptolemy sPecierum est in acre, et in colorum speciebus et in aliis. Item Alhazen in libro primo Perspectivae, dans causam 1 See Ptol. Opfica, p. Bo (ed. Govi). PARS TERTIA: CAP. III. 513 quare una res videatur una, cum tamen ad duos oculos and Al veniunt duae species diversae, dicit quod duae species quae veniunt ad duos oculos transeunt ad nervum communem, ad quern continuantur oculi, et supponitur una alii ex eadem parte illius nervi communis, et fit una forma ex eis ; et ideo virtus sensitiva, quae est in rllo nervo, judicat de re una quod sit una, propter unam formam quam habet. Ex qua sententia manifestum est, quod species miscentur ad invicem, et fit una ex illis. Plenitudo vero sapientiae istorum duorum philo- sophorum in libris manifestat quod nullum falsum dicunt. Et ideo ipsi in libris Aspectuum sunt de illis auctoribus qui in omnibus sunt recipiendi, sicut habetur in prologo istius operis, quia florem philosophiae explicant sine falsitate qualibet. Sed licet haec pars sit omnino vera, tamen habet valde The diffi- probabiles contradictiones per auctoritates multorum male reconciling intellectas. Et propter distinctam visus cognitionem, propter such n?i*- quam vulgus studentium aestimat quod species omnes sunt distinct distinctae in omni parte medii, et quod aliter salvari non j^0^}011 potest distincta visus cognitio, propter quod vulgus trahit one. auctoritates multorum et magnorum ad suam partem. Sed hoc non oportet, quia et possunt salvari auctoritates et dis- tincta visus cognitio, licet in medio fiat vera specierum mixtio earum quae natae sunt visui. Et ideo propter hujus ignorantiam clamat vulgus in contrarium, et doctores vulgi similiter, solatium suae imperitiae quaerentes manifestando per hunc modum. Dico igitur, quod licet species albi et nigri venientes The a diversis agentibus naturaliter misceantur in parte medii, energy°of et veniant species mixtae ad pupillam, tamen a loco mixtionis perpen- » ,. . dicularravi pnmo in medio una illarum vemet ab ipsa re sensata per- as com. ' pendiculariter super oculum et pupillam, et aliae secundum lineam accidentalem ; nee a re sensata veniet perpend iculariter explains it. ad visum, sed solum a loco mixtionis, et ideo una venit fortis et occultat aliam, sicut major lux occultat minorem, et occupatur virtus visiva circa corpus immutans. et dimittit aliam speciem. Et in tantum potest esse dominium unius contrarii, quod illius species praevalebit in loco mixtionis primo, VOL. II. L 1 5*4 MULTIPLICATIO SPECIERUM. ita quod alia omnino destruatur, et praecipue in medio a loco mixtionis ad oculum, ita quod antequam ad pupillam veniat, convertatur species una in contrarkm per actionem naturalem. Et ideo judicabit visus de re una per speciem unam, aut ita fortem quod occultabitur reliqua. Ouod vero a loco mixtionis primo veniat una species per- pendiculariter super lineam principalem, et alia accidentaliter, manifestum est propter situm oculi respectu duorum visi- bilium diversorum, quantumcunque propinque ad invicem collocantur. Quamvis enim ad locum mixtionis veniat species a visibilibus per lineam principalem rectam vel fractam vel reflexam, tamen ab illo loco planum est, quod una species super lineam principalem alterius non incedit principal! multipli- catione sed accidental!, quoniam lineae principales duarum spe- cierum vadunt per vias diversas et ad puncta diversa medii et oculi, et nunquam concurrunt nisi per aliquas reflexiones vel fractiones cogerentur concurrere. Sed linea principalis unius spe- cie! potest bene concurrere cum linea accidental! alterius a loco mixtionis usque ad eandem partem oculi, et tune vel consumetur species accidentalis per principalem, vel per ejus fortitudinem occultabitur, ut patet in hac lineatione. Sit a t oculus, c punctus a quo species venit perpendiculariter ad oculum super lineam cfl, dico quod in puncto g est vera mixtio colorum seu specierum venientium ab ipsis b et c et d-, sed ab ipso g non est multiplicatio principalis nisi speciei quae venit ab ipso c, et species principalis sola potest ducere visum in rei cognitionem, et non accidentalis, ut prius dictum est. Nee perpendiculariter venit a re ipsa, sed solum a loco 1 Jebb has ef. His diagram, Tab. ii. 34, is confused, the letters k and / not being noted. The diagram here given is from Reg. FIG. 96. PARS TERTIA: CAP. III. 515 mixtionis ; et eodem modo est in mixtionibus apud k et /. Quoniam igitur a re visa ad unam partem pupillae non venit nisi una species principalis et perpendicularis habens sic duplicem fortitudinem, scilicet ex perpendicularitate et ex principalitate, propter quam alia consumitur inter locum mixtionis et partem pupillae aut occultatur, oportet quod haec mixtio, licet sit vera, non tamen inducat aliquam con- fusionem in visu, sed plenam relinquit distinctionem. Quum igitur auctores varii, ut Alhazen libro de Aspectibus Experi- et alii perspectivi, et etiam naturales, ut Seneca et alii in ^arches^o libris naturalibus, volunt species distingui in medio, intelli- Alhazen gendum est hoc modo, scilicet quod a rebus veniunt species matter. per lineas principales distinctas usque ad locum mixtionis et deinde ulterius tendunt per diversas vias et distinctas, loquendo de lineis principalibus, quamvis accidentales minus coincidant a loco mixtionis in partibus medii et oculi, et adhuc haec coincidentia reputatur distinctio, eo quod fortitude prin- cipalis multiplications occultat aliam aut corrumpit penitus. Et ideo quod Alhazen in primo libro inducit experimentum 1 ad distinctionem specierum probandam, scilicet per discursum earum per idem foramen usque ad partes diversas in corpore objecto ; dicendum quod verum est quod sic est distinctio ut intendit, quia species in foramine in quo miscentur, vadunt per lineas diversas principales, sicut extra foramen venerunt a rebus per lineas diversas principales, quae terminantur ad puncta diversa in corpore objecto repraesentantia species diversas prin- cipales in partibus diversis corporis objecti. Sed tamen in foramine fuit vera mixtio, ut dictum est, visum nullo modo im- pediens propter causas dictas, quin distincte fiat. Et jam juxta haec patet quod tenendum est de unitate speciei Summary quae venit a re una vel pluribus. Si enim agens sit unius elusions, naturae activae, ut lucidum, vel unius colons, vel cujuslibet alterius proprietatis activae, patet unam esse multiplicationem secundum speciem, et quantum ad unitatem secundum nume- rum et secundum essentiarn. Nam licet quaelibet pars faciat multiplicationem unam sphaericam, non tamen numerantur in eadem materia et subjecto, sed cedunt omnes in unam, quia 1 Cf. Perspectiva, p. 45. Ll 2 516 MULTIPLICATIO SPECIERUM. formae ejusdem naturae non numerantur in eadem materia. Si vero sint contrariae naturae activae in diversis partibus agentis, nt in pica vel scuto vel aliis, tune naturaliter miscentur, et fit unum per essentiam. Si vero sint contin- gentes ut lux et calor in igne, tune fiunt subjecto unum et unum numero ; ut album et dulce in lacte, quia sunt in eodem subjecto secundum numerum sed non sunt unum numero in essentia, sicut nee in specie. Si vero sint diversae res agentes et locis separatae, tune fit una species his tribus modis, quando concurrunt ad invicem in eodem loco et subjecto. Et huic veritati conjuncta est consideratio de continuitate speciei. Cum enim in superficie tota agentis est una natura activa continua, et medium unum continuum, oportet quod multiplicatio sit continua. Cum vero una natura activa sit in una parte et alia in alia, ut in pica vel in scuto vel quomodo- cunque sit, dummodo sint contrariae, fit continua species et una, sed mixta. Si vero sint contingentes, tune non sunt proprie continuae nee contiguae multiplicationes, sed diversae simul existentes. Si vero media et subjecta sunt diversa, tune sunt species diversae et discontinuae propter diversitatem et discontinuitatem subjectorum et mediorum 1. 1 In what relates to mixture of radiations, the foregoing chapter should be compared with Perspective!, pp. 39-42. With the previous chapter, on the corporeal nature of radiations, compare pp. 43-46. PARS QUARTA MULTIPLICATIONIS SPECIERUM. CAPITULUM I. Habet duas conclusiones. Habito de generatione specie! et figuratione multiplicationis Resistance suae a loco generations, insuper de existentia speciei multi- medium to plicatae in medio, nunc considerandum est de ejus debilitate the Pr°- ... , , ... . cesses of et quibusdam annexis. Ad ejus vero debihtatem quaentur condensa- primo, an medium ei resistat, et patet quod sic, per Alhazen ^°f*n|j et caeteros auctores Aspectuum. Nam hoc dicunt expresse. involved in Item sive sit natura elementaris agens sive consequens ad earn, Ration ut sapor et odor et hujusmodi, sive sit natura coeli, necesse of force, est rarefactionem fieri et densationem, quia nihil generatur in natura sine istis, quia hae sunt primae passiones materiae naturalis ad quas aliae consequuntur, ut Aristoteles l vult in octavo Physicorum et alibi. Sed rarum naturaliter resistit con- densationi, et densum rarefactioni, quare oportet quod omne medium sive rarum sive densum resistat. Et Alhazen vult quod rarum habet finem et statum in corporibus mundi, ita quod rarius possit intelligi esse, licet non sit. Et ideo omne rarum est respective densum, licet non absolute. Et densum natum est per se resistere, sicut docet Alhazen. Et videmus hoc per experimentum corporum densorum objectorum speciei lucis, et aliorum, propter quod omne corpus quantumcunque rarum resistit speciei. 1 Nat. Auscult., lib. viii. cap. 7, § 2 itavruv TWV iraOrj^aruv &px^l irvnvojffis nai 5i8 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. Si vero dicatur solum contrarium resistit, et multis specie- bus nihil est contrarium, ut speciei lucis et cujuslibet coelestis, et colori et sapori et hujusmodi, quae sequuntur mixtionem, dicendum est quod virtuti coelesti non est aliquid contrarium absolute secundum suam essentiam ; effectui tamen equivoco ejus, cujusmodi est rarefactio, est aliquid contrarium, et simi- liter est de condensatione, et aliis est aliquid contrarium, et ipsi in quantum est efficiens contrariam dispositionem in materia, et sic de colore et aliis quae sunt in mixtis. ^ Nam eodem modo est de eis, sicut de coelestibus activis, et quod plus est, quia in illis relucet vestigium contrarietatis elemen- taris, quia a qualitatibus elementorum contrariis causantur. Et licet non sit in coelestibus contrarietas quatuor qualitatum activarum et passivarum, tamen ibi est contrarietas penes rarum et densum et penes lucidum et obscurum et hujusmodi, sicut inferius evidentius exponetur. Si dicatur quod materia appetit speciem, quia non est in corruptionem sed in comple- mentum, ut dictum est prius 1, quare non resistit ; dicendum est quod licet earn appetat, tamen est ibi aliqua transmutatio modica circa raritatem et densitatem, et densum resistit rare- factioni, et e contrario ; quae tamen transmutatio recom- pensatur in melius propter generationem speciei, per quam quodlibet cuilibet assimilatur in natura propter generationem speciei, per quam quodlibet cuilibet assimilatur in natura propter salutem partium et totius universi. Sed haec certius determinabuntur inferius, quando de corruptione specierum agetur 2. The Deinde accedamus ad debilitatem ; et dicendum est quod ^orce'by species debilitatur magis ac magis in corporibus mundi in distance, quibus multiplicatur, quantum est de natura multiplicationis transeuntis quae manet sub ratione speciei. Nam hoc dico propter hoc quod species impeditur aliquando transire per medium corporis, et accidit quod illud corpus natum est recipere speciem continue generatam in eo, unde fortificatur species et fit effectus completus, sicut accidit de luce solis in corpore lunae et stellarum. Et species ignis fortificatur quando materia occurrit, ut in combustione magna apparet, et 1 Cf. pp. 417-8. 2 Cf. Part VI. of this treatise. PARS QUARTA: CAP. I. 519 quando occurrunt multum inflammabilia, ut olea, et bitumina ardentia, sicut naphtha et hujusmodi; lana etiam bene sicca acre interposito comburitur et non aer. Sed nunc loquor de sola specie et non de effectu completion, quae fit ex congrega- tione multarum specierum in corpore apto ad earn. Et hanc debilitatem probamus per sensum, qui minus immutatur a longe quam prope. Item per alias operationes naturales, quoniam patientia remotiora minus alterantur, ut minus calefit qui ab igne est remotior, caeteris paribus. Alhazen quidem quarto Perspectivae ponit duas causas hujus Distance debilitationis. Una est distantia ab agente. In qua causa no^Tccount intelligitur secundum multos expositores quod agens est for this, fortius specie generata in prima parte spatii, et ilia est fortior specie generata in secunda, et sic ulterius. Sed haec causa non sufficit. Nam propter debilitatem esse speciei, quod est incompletissimum quod est, potest species prima et agens producere speciem aequalem in materia competenti. Prae- terea, quid.impediet speciem primam ut faciat speciem sibi aequalem in medio competenti? cum agens ipsum potest in materia competenti facere in prima parte efTectum completum, ut candela una illuminat et accendit alianr, et comburit lanam, et alia levia ei approximata. Et videmus virtutem adamantis et magnetis fortiorem esse in ferro distanti quam in acre propinquiori, et tamen transit per aerem ad ferrum. Et videmus speciem vitri fortiter colorati quando multum illu- minatur, apparere fortius in corpore mixto quam in acre pro- pinquiori. Et tamen sola species et virtus magnetis est in ferro, quia ferrum manet in natura sua specifica, et quantum ad sensum non alteratur. Similitcr de specie coloris vitri et de hujusmodi. Quapropter distantia in quantum hujusmodi videtur esse causa cum tali expositione. Aliam causam assignat Alhazen in eodem loco, scilicet Dispersion quod a specie ubique exeunt radii accidentales infiniti secun- [j^^1^ dum omnes diametros, propter quam specierum infinitam part, the generattonem debilitatur vis generativa, secundum incessum c< principalem ab agente. Sed quando agens invenit materiam semper aptiorem combustioni, ut ignis in istis combustibilibus magnis, facit effectum semper completiorem ; et tamen est ibi 520 MULTIPLICAT1O SPECIERUM. multiplicatio ilia accidentalis a qualibet parte ignis secundum omnes diametros, et non impedit fortitudinem effectus ; ergo si occurrat in speciei generatione hujusmodi materia, oportet quod fiat species fortior, et hoc videmus in specie magnetis et specie vitri et multis aliis. Butanother Dicendum tamen, quod Alhazen bene dicit secundum density* intentionem suam, quia certissirnus auctor est, nee in aliquo of the fefellit nos in sua scientia. Sed ipse intendit quod in corpori- medium ; . . ..... though in bus mundi quae recipmnt multiplicationem speciei transeuntis, rtain, . quae sunt media pervia et non retinent speciem, neque propter diminishes densitatem ut ibi aggregatur, ut corpus lunae respectu speciei advance? lucis' neque propter aptitudinem et convenientiam naturalem, ut in magnete respectu speciei ferri, quae convenientia non est in aere, et sic de multis \ In his, inquam, corporibus mediis oportet quod species lucis et cujuslibet debilitetur in distantia, quia a coelestibus in inferiora semper ad sensum vel saltern secundum naturam augmentatur densitas, et raritas deficit etiam in coelis et in confinio aeris et ignis, licet quantum ad sensum non sit diversitas. Et quia densum resistit, ideo oportet quod species secunda habeat majorem resistentiam quam prima, et tertia quam secunda. Et similiter cum hoc est dispersio et debilitatio, propter multiplicationes accidentales infinitas ab omni parte medii. Sed quia secundum distantiam majorem major crescit resistentia, ideo praevalet causa a parte distantiae. Similiter e contrario quando species ab inferioribus ad coelestia progreditur ; nam tune principatur causa secunda Alhazen, scilicet dispersio speciei secundum omnes diametros in omni parte medii, cui debilitationi non potest respondere subtiliatio medii continua a deorsum in sursum. Nam major est debilitatio quam subtiliatio, et ideo semper accidit de- bilitatio major et major. Si tamen responderet subtiliatio debilitationi quae est per dispersionem, constat quod fieret species aequalis et non debilitaretur in aliquo, quia esse speciei debile est, et ideo species in omni parte medii posset earn producere. Similiter non solum secundum sursum et deorsum, sed secundum alias differentias positionis accidit. Unde quando homo stat in cacumine montis altissimi, etvidet 1 This sentence is not finished. The next continues the sense. PARS QUARTA: CAP. II. 521 per medium aeris ab oriente in occidens, et a septentrione in meridiem, oportet quod debilitatio speciei sit propter disper- sionem, et magis quam a deorsum in sursum, quia a deorsum in sursum est aliqua subtiliatio1 continua. Secundum alias positiones non est necesse ; sed minor est debilitas quantum a deorsum in sursum propter aequalitatem raritatis ; quae non est a sursum in deorsum. Si tamen media in hoc mundo essent sic disposita, ut semper esset subtiliatio major vel aequalis debilitationi speciei ex dispersione, tune non de- bilitaretur. Sed hoc non est possibile secundum vias con- trarias, ut a sursum in deorsum, et e contrario ; nee est in actu secundum aliquam illarum. Accidentaliter tamen evenit quod speciei occurrat ex distantia corpus magis aptum ad esse speciei, sicut dictum est de magnete et multis. Et tune non debilitatur, sed fortificari potest vel aequari. CAPITULUM II. Post haec sciendum de ista multiplicatione an in infinitum If space r . . . . . ,. . were in- apta nata sit fieri, si spatium hujus mundi esset infinitum. nnite,could Ouod non sic fieret tenendum est, quoniam species debilitatur force be ~ propagated ex elongatione a sua engine, ut nunc declaratum est, et ideo to infinite necesse est ipsam deficere in sui multiplicatione. Quod autem dlstances? diceretur quod omnis punctus lucis potest se multiplicare se- cundum omnes diametros ; dicendum est quod hoc falsum est absolute loquendo. Oportet enim hoc arctari ad speciem quae tantam habet fortitudinem ut possit sibi generare similem, quod non est verum de specie nimis debilitata. Quod vero dicit Aristoteles secundo de Anima, quod ignis ageret in infinitum si apponeretur combustibile 2 ; dicunt quidam quod ibi loquitur de calore igneo in corpore animate qui aget indeterminate et indiscrete respectu corporis sustentandi, nisi ab anima regula- retur et dirigeretur in finem determinatum et certum, ut 1 O. and other MSS. have a deorsum in sursum. But the reverse order seems intended. 3 De Anitna^ lib. ii. cap. 4, § 8 i) n\v yc^.p rov irvps &v y rb KavffTov. Aristotle is refuting the notion that nutrition can be explained simply by reference to fire. 522 MULTIPLICATIO SPECIE RUM. expedit animate corpori et partibus ejus. Et ideo infinitum vocat ibi incertum et indeterminatum et ineptum corpori animato. 'Theoreti- Sed istud non sufficit. Nam si materia magis ac magis canL[i-f inflammabilis continuaretur in spatio infinite, necesse esset could, it material quod actio semper iret continue secundum contmuitatem contiguous materiae. Sed hujusmodi materia non invenitur respectu formation miiltiplicationis speciei, nee posset inveniri, sicut nee re- werelT-65 spectu ignis completi generandi. Sed, si inveniretur, seu ways forth- respectu speciei sive respectu ignis, fieret actio in infinitum. coming; but this is Si tamen contra istud nunc dictum objiciatur quod nulla casethe virtus finita se extendit ad actionem infinitam, ergo in nulla natura posset species nee ignis fieri in infinitum ; dicendum est, quod sicut in divisione continui ponimus quod potest divisio fieri in infinitum, id est, nunquam cessare nee stare ad indivisibile, non tamen quod divisio sit actu infinita, sic est de appositione materiae et de generatione speciei vel ignis quod in infinitum fieret, id est non cessaret ; nee tamen quod actio esset actu infinita. Dicendum igitur quod virtus infinita non se habet simul et semel ad infinitam actionem in actu et intensive, sed bene potest fieri aliqua actio sine fine in tempore, id est, continuari, praecipue una actio composita et aggregata ex infinitis sibi invicem succedentibus, ut divisio in infinitum, quae ex infinitis divisionibus causatur, quarum quaelibet est in .se finita. Et sic est hie, quaelibet actio vel generatio speciei et ignis est finita et in tempore finito ; sed tamen hae possunt succedere sibi invicem in infinitum si materia magis ac magis apta apponeretur in infinitum. Sed non est possibile quod materia talis inveniatur in hoc mundo, et ideo speciei multiplicatio stat in actu sicut et ignis. Argument Si vero dicatur quod species in parte priori generata est material is aeclualis vel multiplex ad speciem in posteriori parte vel infinitely secundum speciem aliquam majoris inaequalitatis, ergo secun- divisible. , ... dum considerationem Anstotelis l in septimo Physicorum, ubi 1 Nat. Auscult., lib. vii. cap. 5, § i et 8?) TO p.ev A TO KLVOVV, TO 8% B TO KIVOV- fttvov, oaov of KftcivrfTcu fj.rjrtos TO T, kv offca 5( 6 xpwos !<£' ou A- kv 8f) TO> iaq> \povca $ tar) ovvafus 77 l<^)' ov A TO ijfMav TOV B omXaffiav Trjs T Kivrjaei, TTJV 5e TO T tv TO) i7/x('cr6t TOV A- OVTOJ yap dvaXoyov fOTai. Frequent reference is made to this pas- sage in Part I. ch. 4 of this treatise. PARS QUART A: CAP. II. 523 dicit, quod si tota potentia potest in aliquam operationem, pars poterit in partem, et ita species in ultima parte posita poterit aliquid spatii alterare, dicendum est quod haec ratio nimis est violenta in apparentia, et solvi videretur alicui per hoc, quod prius l ostensum est, quod aliquod spatium est generation! speciei determinatum, ut in majori eo non fiant singulae generationes, possunt tamen in minori in infinitum. Et ideo concedendum est quod infra illam quantitatem deter- minatam potest species in penultima parte existens facere sibi simile in ultima, sed nunquam extra illam ultimam procedet, neque etiam usque ad terminum illius, et ideo pro nihilo computatur haec multiplicatio, quia haec quantitas deter- minata est valde parva et quasi insensibilis. Per totam igitur hanc quantitatem in qualibet parte patientis usque ad penultimam fieri potest generatio speciei. Sed species occupans penultimam partem spatii non faciet sibi simile per totam quantitatem ultimae partis, sed per partem ejus ; et sic nunquam transibit species quantitatem ultimae partis. Sed ilia quae est in penultima parte, faciet speciem modicam in aliqua parte ultimae partis. Et ilia species faciet speciem in aliqua parte residui, et sic ultra. Si vero objiciatur, quod tune in ilia parte ultima non cessaret generatio speciei in tempore infinite, responderetur quod non cessaret, si species haberet esse fixum et permanens. Sed continue generatur et corrumpitur, et ideo non continuatur generatio alicujus speciei in parte ilia ultima secundum divisionem partis in infinitum. Sed ista solutio totius objectionis videtur esse nimis dura, This argu- quia indignum naturae et tanquam otiosum et frustra videretur carries no actio naturalis, si fieret in tempore infinite in tarn parva conviction, quantitate spatii, quantum in omnibus partibus praecedentibus alterat in minimo tempore. Et ideo potest aliter responderi ad hoc, quod scilicet species in parte priori est aequalis vel in aliqua proportione respectu speciei in parte sequente secundum aliquam specierum2 majoris inaequalitatis, et ideo nata est secundum illam proportionem alterare aliquid ; sed non opor- tet quod aliquid medii illius quod prius alteratum est, sed 1 Cf. p. 442. 8 We should expect proportionem to follow. 524 MULTIPLICATIO SPECIERUM. subtilioris et aptioris ad alterandum, et quod est sufficiens debilitation!, quia medium naturaliter resistit, sicut Alhazen docet. Sed hujusmodi medium majoris aptitudinis et suffi- cientis debilitationis continuari in infinitum non est possibile. Quod si continuaretur, fieret actio. Si dicatur quod tune erit haec species otiosa, dicendum est quod non ; quia apta nata est operari, quamvis non operetur et impediatur, sicut [lapis sursum detentus, aut pluvia per densitatem medii. Non enim dicitur res otiosa, nisi quando apta nata est operari et non sit impedita per aliud. Licet enim homo non videat, non dicitur otiosus in vitium naturae, vel licet non semper in actu suscipiat disciplinam. Sed tune est aliquid otiosum, quando, cum teneatur et debeat operari, non operatur ; sed non debet operari cum prohibetur a sua operatione, ut lapis non est otiosus quando projicitur sursum vel detinetur, non habens operationem suam. Quia enim virtus naturalis est virtus funta, ideo potest ab operatione prohiberi per impediens. Even in Et jam huic conclusion! annexum est, an quaelibet res workTthe P°test perficere speciem suam per totum medium quantum- ray does cunque finitum. Et dicendum est quod non. Nam res the extreme debilis virtutis facit speciem debilem, quia invenit resistentiam limit. in medio improportionalem sibi. Medium enim hujus mundi e terra usque ad coelum ultimum non tantum subtiliatur, quantum continue debilitatur species per multiplicationes accidentales infinities infinitas, quoniam in omni puncto lucis fiunt multiplicationes accidentales infmitae. Sed, si aptitudo medii per continuam subtiliationem majorem et majorem fieret e terra in coelum secundum proportioned! debilitationis speciei, bene accideret quod quaelibet res suam speciem compleret usque in coelum sphaerice. Sed nunc non est ita. Quod si objiciatur quod quae est proportio agentis fortis ad speciem fortem in distantia data, eadem est agentis debilis ad speciem debilem in eadem distantia ; dicendum est quod si sola ratio distantiae consideraretur, verum esset ; sed aliud est impediens, scilicet resistentia medii, quae impedit speciem debilem citius quam fortem. Deinde si spatium esset vacuum infra coelum, non fieret multiplicatio speciei in eo. Et voco vacuum quod philosophi PARS QUARTA: CAP. III. 525 posuerunt, scilicet spatium dimensionatum, non habens corpus It cannot locatum, possibile tamen recipere corpora locanda, secundum [j^^h a eos. Quoniam in vacuo, dicit Aristoteles, nulla est natura, et vacuum. ideo non competit ei aliqua actio naturalis ; sed multiplicatio lucis est hujusmodi. Item nulla forma continere posset partes vacui, quia nullam habent, ergo discretae ab invicem essent in actu ; sed partes indimensionatae sunt infinitae, quare essent infinitae actualiter in vacuo. Et ideo in medio vacuo minimo essent infinitae in actu ; sed non contingit pertransire infinita. Et ideo multiplicatio haec non potest fieri in vacuo aliquo quantumcunque minimo. Quod si dicatur, in vacuo nulla est resistentia, et ideo in eo potent fieri multiplicatio, patet quod non valet ; quia duo exiguntur ad hoc quod fieret multiplicatio, scilicet quod non fuerit ibi resistentia plena densitatis, et quod ibi sit debita dispositio medii respectu naturalis multiplicationis, quae ibi non est ; quia in vacuo nulla est proprietas naturae, et ideo non est proportionate naturali multiplication! rei naturalis. Quare nee multo minus in nihil, ut extra coelum, quia non est comparatio alicujus ad nihil, nee proportio ; et ideo stellae et nonum coelum et decimum non multiplicant species extra coelum, sive nihil ibi intelligamus, sive stulte imaginemur vacuum ; quia Aristoteles vult quarto Physicorum, et primo Coeli et Mundi *, quod non est vacuum extra coelum, sed nihil. CAPITULUM III. Postea sciendum est quod virtutis multiplicatio est in tern- The transit pore, sicut dicit Alhazen, secundo Perspectivae et probat per occupies duas rationes. Una est quod omnis alteratio est in tempore, time> sed alteratur aer in speciei multiplicatione et receptione. Item in aliquo instanti est lux in principio spatii vel medio, non euro, sed in eodem instanti non est in fine spatii ; esset enim in diversis locis simul et semel, quod non competit creaturae. Quare in alio instanti est in fine quam in principio vcl medio ; sed inter quaelibet duo instantia cadit tempus medium ; 1 De Coelo, i. 9, § 9 5rj\ov on ou5^ Torres ov5i Ktvbv ov8* ovpavov. 526 MULTIPLICATIO SPECIERUM. quare ut concludit, oportet quod specie! multiplicatio sit in tempore. Ex septimo vero similiter ejusdem habetur quod citius pervenit species perpendicularis ad terminum suae multiplicationis quam species fracta, quando veniunt ab eodem agente. Sed citius et tardius non sunt nisi in tempore, ut Aristoteles dicit quarto Physicorum, et sexto. Item nulla virtus finita l agit in instanti, ut habetur ex sexto Physicorum Aristotelis, quia tune major virtus ageret in minori quam in instanti, et tune virtus finita et infinita aequarentur in dura- tione actionis,ut habetur in fine octavi Physicorum, quia virtus infinita agit in instanti. Sed speciei est virtus finita, quare non agit in instanti. Item quae est proportio puncti ad lineam, est instantis ad tempus ; ergo permutatim, quae est puncti ad instans, est lineae ad tempus ; sed pertransitus puncti est in instanti, ergo et spatii linearis in tempore. Item prius et posterius in spatio sunt causa prioris et posterioris in translatione spatii et in duratione, et ita in tempore, ut habetur in quarto Physicorum ; ergo translatio speciei secundum prius et posterius spatii habet prius et posterius in duratione et ita in tempore. Item multiplicatio speciei non dependet ab alio motu. Ponatur ergo quod non sit alius motus. Si ergo hujusmodi motus non est motus, tempus non est tempus, quia tempus non est sine motu. Sed instans non est sine tempore, sicut nee punctus sine linea ; ergo translatio speciei in quantum hujusmodi non erit in tempore nee in instante ; aut oportet instans posse intelligi sine tempore, quod esse non potest. though the Si vero objiciatur, quod multi auctores dicunt quod multi- time in i • • • • i • i . A <-. some cases plicatio speciei lucis est siibito, ut Averroes et Seneca in Xuo'be Naturalibus> et alii dicunt ; dicendum est, quod subito hie perceived, sumitur pro tempore insensibili, et similiter instans, in quo dicunt fieri hujusmodi diffusionem. Quod vero Aristoteles dicit secundo de Anima, quod in parvo spatio possit nos motus lucis latere, sed in magno, sicut est ab oriente in occidens, non est hoc possibile, et ita non fiet ab oriente in occidens insensibiliter et imperceptibiliter, sed in tempore perceptibili ; 1 This subject is discussed in Nat. Auscult., lib. vi. cap. 7, and in lib. viii. cap 10. With this chapter should be compared Perspediva, pp. 68-74. PARS QUART A.: CAP. 111. 527 dicendum est, quod hoc dicit contra Empedoclem l qui ponit lucem unam et eandem numero diffundi, etiam ab oriente in occidens esse corpus motum, vel quia posuit lucem esse defluxum corporis, sicut dicit, ut rivulus defluit a fonte. Sed si esset corpus unum et idem numero sic motum, non esset possibile quod nos lateret ; quia videremus quod fieret successive ab oriente ad medium coeli, et ab eo ad occidens, quoniam mutaret locum sensibiliter. Nunc autem non ponimus lucem esse corpus motum, nee ponimus eandem lucem in numero fieri ab oriente in occidens per omnes partes spatii ; sed ponimus ejus generationem fieri secundum esse debile in prima parte spatii orientis, et ab ilia ponimus aliam lucem fieri in sensum, et sic ultra ; et ideo non apparet nobis quod fiat ibi successio, turn quia non est corpus sensibile, turn quia non est unum numero. Si etiam esset fluxus corporis oportet quod sensibilis esset, et in tempore sensibili per partes spatii habentes sensibilem distantiam. Quod vero Aristoteles dicit libro de Sensu et Sensato 2 quod Aristotle's de lumine alia ratio est quam de sono et odore, loquitur de befween°n translatione specierum aliorum sensibilium, ut soni et odoris, light and quam dicit fieri in tempore ; dicendum quod alia ratio est de be under-* lumine, quia ejus successio fit in tempore breviori et magis st°0(? as ...... relating to msensibih propter ejus subtihtatem et naturam magis activam ; their very atque sonus fit cum motu aeris propter successionem propriae delationis ; et odor fit cum fumo corporali expirante et cum velocity. attractione aeris a naribus, ut Avicenna dicit tertio de Anima, et ita multiplices motus fiunt circa sonum et odorem, sed unus solus circa lucem, et brevior quam circa illos ; propter quod dicit quod alia ratio est, et non quod fiat in instanti omnino 1 De Anima, lib. ii. cap. 7. 3 KOI OVK opOuis 'EfintSoKXfjs, ovo' ti rt? aAAoj OUTCUS c'prjKtv, a;s (fxpoptvov TOV (pojTos ital yevofjitvov TTOT% ftfTa£v rfjs yrjs ttal TOV vfpi- «XOVTOS, Tinas 81 \ai0avovTos. Aristotle had been explaining that light was not a defluxus corporis (ovS' airoppof) ad^aTos ovotvos), but the active condition of the medium (ivtpyeia TOV 5tcu/>ai/oGs). 2 The passage referred to is in cap. vi. Aristotle expresses himself in a some- what hesitating way as to the comparison of light with sound in respect of time occupied in transit. On the whole he leans towards the view that light is not to be regarded as a motion. Hfpi TOV (fxuius aXAos Acfyor T§> dvai yap TI (f>x ct/xa \^v lirl TOV primo frangetur a p radius in superficie vasis, quod est corpus alterius diaphaneitatis quam aer extra. Item cum transit aliam partem vasis 'frangetur adhuc in r, quia aer est alterius dia- phaneitatis quam vas, et sic per duplicem fractio- nem cadet radius fractus in punctum q. Sed a q linea perpendicularis non fracta est brevior, ut manifestum est sensui. Similiter est in una frac- tione, ut patet in figura. Nam in hoc triangulo a b linea continet cum basi angulos rectos, ergo a b d angulo opponitur maximum latus per decimam nonam primi Euclidis ; sed b o et d e latera parallelogrammi sunt aequalia ; nam ex hypothesi trahuntur ad aequalitatem l ; ergo per con- ceptionem oportet quod a e linea sit longior quam a o. Similiter patet quod linea recta est brevior quam tortuosa, ut ipsa lineatio ostendit. Sed tamen non oportet comparari tortuo- AER sam aliis in actione, quia nihil deperit ejus actioni propter virtu- A<2UA tern animae, quae speciem dirigit tortuosam ; non enim debetur lineae tortuosae aliqua multipli- catio secundum se, sed propter animam ; et ideo non oportet comparari earn ad alias. Non enim accidit in corporibus FIG. 98. (L lo FIG. 99. 1 The line d e is of course not parallel to b o, as Bacon was well aware. His use of the word parallelogrammi is therefore an oversight. It does not, however, affect his reasoning. The length of the lines b o and d e being arbitrary, they are taken to be equal. It follows that a d^ d e are greater than a b + b t>. The figure in Jebb's edition is wrong. M m 2 532 MULTIPLICATIO SPECIERUM. FIG. ico. mundi inanimatis. Similiter est brevier l quam accidentalis longe magis, quia linea accidentalis non potest nisi per incurvationem fractionis aut reflexionis venire a termino uno lineae rectae principalis ad terminum alium hoc modo. Quapropter cum natura eligit rectam lineam, nisi impediatur, fortius aget per species venientes super lineas rectas ; quanto enim patiens magis appropinquat agenti, tanto plus recipit de ejus virtute, et quanto species minus recedit a sua origine, tanto fortior Uniformity est. Caeterum linea recta est uniformis et aequalis. Sed ifnefeJf-111 in omnibus aliis est difformitas et diversitas, et quaedam plains their inaequalitas ; sed melius est aequale inaequali, ut dicit ncy* Boetius in sua Practica Geometriae, et natura operatur semper meliori modo. Et dicitur in libro de Causis, quod omnis virtus unita est fortioris operationis ; sed diversitas et difformitas contrariantur unitati, et unitioni, et uniformitati. Quapropter cum secundum lineam rectam sit uniformitas virtutis in suo decursu, praecipue cum Aristoteles ostendit quinto Metaphysicorum 2, quod linea recta magis est una, quia magis continua, et non habet angulum, aliae habent angulum quoquo modo, manifestum est quod fortior est virtus veniens super rectam lineam quam super alias. Et hoc est intelligendum per se loquendo, non per accidens, quia per accidens potest fieri major actio, et per reflexionem et fractionem, eo quod multae virtutes et species possunt con- gregari per reflexionem et fractionem, quae non possunt aggregari per rectum incessum, sicut satis patebit sequenti- bus. Et propter hoc possunt aggregari radii infiniti in quolibet puncto aeris per reflexionem factam a superficie terrae et aquae et corporum densorum inferiorum, quontam fiunt infinitae reflexiones, et per has accidit intersectio radio- rum infinitorum in quolibet puncto medii, et ideo est generatio caloris qui non generaretur per radios incidentales, et hoc 1 i. e. recta est brevior. 3 Met. iv. cap. 6, § 5 17 (vOeia TTJS Kcnafifjievrjs (jia\\or> ev. PARS QUINT A: CAP. I. 533 a gles more effective than those making unequal. FIG. 101. magis manifestabitur post. Sed de linea accidental! est universaliter tenendum quod est debilior omnibus, propter hoc quod ab agente non venit, sed a specie, et est species speciei, ut est prius dictum, et ideo de ea non est amplius dicendum respectu aliarum. Sed linea recta aut cadit ad angulos aequales aut inaequales Lines sed fortior est actio ad angulos aequales, quia aequale melius est, ut dictum est. Et similiter virtus magis uniformiter venit, et non tan- turn diversificatur in angulis aequalibus sicut in angulis inaequalibus, et virtus uniformis est majoris operationis. Et ilia quae ad angulos inaequales cadit est de necessitate longior, ut patet tam in casu super lineam rectam quam circularem, quia a/linea cadens ad an- gulos aequales super lineam rectam est brevior a q linea per decimam nonam primi Euclidis. Si enim afq angulus est aequalis angulo sibi conterminali, tune rectus est per defmitionem, et ideo per tricesimam secundam primi afq angulus est maximus in triangulo, ergo ei opponitur maximum latus, quod est propositum. Similiter quando cadit super lineam circuli a q> vere facit angulos aequales sed obtusos, quod patet si ducatur linea contingens circulum in puncto /, ut expositum est in quarta parte hujus tractatus. si proprie velimus loqui, a q est brevior quam a p, sicut patet per octavam tertii Euclidis, quia perficit diametrum circuli. Si vero virtus veniat ad angulos aequales rectos, melior est operatic, quam ad aequales obtusos 1. Aristoteles autem primo Coeli et Mundi dicit, quod grave descendit ad angulos rectos, et hoc dicit Alhazen primo Aspec- 1 It is not easy to follow Bacon's reasons for this statement. They are repeated in the next chapter. 534 MULTIPLICATIO SPECIERUM. tuum ; et eadem ratio est de omni actione naturae quantum possibile est. Et Averroes dicit super secundum Coeli et Mundi, quod sol magis nos calefacit circa solstitium aestivale quam ante, quia ejus radii magis accedunt ad rectitudinem. Et hoc patet per praedicta. Et etiam magis dispergitur et diversificatur virtus in angulos obtusos aequales quam in rectos, propter hoc quod angulus ille obtusus est compositus ex recto et acuto, et ideo non est tanta uniformitas, nee unitas, nee regularis congregatio et unitio virtutis in angulis obtusis aequalibus sicut in rectis. Sed omnis virtus unita et non dispersa nee diversificata est majoris operationis. Atque cum rectum sit index sui et obliqui, secundum Aristotelem, oportet quod sit nobilius et melius, et super ipsum magis eligit natura operari. CAPITULUM II. Perpendi- Caeterum linearum quaedam dicuntur cadere perpendicu- the^ ra>S lariter» quaedam non, secundum auctores Aspectuum. Incessus strongest perpendicularium est fortissimus, et ideo natura eligit super plane or On i^as operari ; et hoc patet de omni genere perpendicularium, curved sive cadant super lineas, sive super superficies et corpora. surfaces. .. . yuando vero cadunt super lineas, tune si cadant super rectas manifestum est per definitionem, quod cadunt ad angulos aequales, et quod breviores sunt aliis, et quod habent majorem uniformitatem. Et ideo ex his tribus causis virtus fortior venit super eas quia etiam cadunt ad angulos rectos, et rectitude etiam angulorum ex sua proprietate melior est obliquitate, et ideo augmentat adhuc fortitudinem actionis. Similiter quando cadit super convexitatem circuli, habet fortitudinis causas plures, sed non tot sicut quando cadit super rectam lineam ; colligitur enim ejus fortitude ex brevitate lineae et uniformitate virtutis, in quantum uterque angulus est obtusus, et ex aequalitate ; linea enim perpendicularis super circulum ut ostensum est in quarta parte hujus tractatus, est quae super ejus circumferentiam cadit ad angulos aequales et obtusos ; linea vero non perpendicularis cadit ad angulos inaequales et obliquos, quorum unus obtusus est et alius PARS QUINTA: CAP. II. 535 acutus ; ut patet ex octava tertii Euclidis, quod linea perpen- dicularis brevior est, quoniam ilia perficit diametrum circuli. Quando vero comparatur linea perpendicularis ad superficies vel ad corpora, in idem redit, quia corpora non recipiunt nisi mediantibus superficiebus ; perpendicularis autem super superficiem planam est proprie, quae est brevior omnibus lineis rectis ab eodem puncto exeuntibus cum ista perpendi- culari ad superficiem planam, ut ex quarta l parte hujus tractatus manifestum est ; et nihilominus constituit angulos rectos cum omnibus lineis rectis exeuntibus ab eodem puncto cum ea in superficie plana ad quam terminantur ; et continet angulos rectos cum linea quae est differentia communis suae superficiei et superficiei planae ad quam terminatur, sicut prius declaratum est. Et ideo multipliciter patet per praedicta quod hanc eligit natura in sua actione. Perpendicularis vero super corpus sphaericum convexum est proprie, sicut ostensum est in quarta parte, quae brevior est omnibus lineis ductis ab eodem puncto extra sphaeram ad superficiem sphaerae. Et licet hoc secundum rationem sphaerae sicut videtur in piano, non inveniat 2 angulum, tamen cum omnibus lineis contingentibus circulum circumdantem sphaeram facit angulos rectos, et cum linea quae est communis differentia suae superficiei et superficiei planae tangentis sphaeram continet angulos rectos ; et cum circulis super idem punctum revolutis in superficie sphaerae, facit angulos aequales, licet obtusos ; ex quibus omnibus per praedicta patet quod natura eligit operari super lineam hanc magis quam super aliam. Sed cum perpendicularis super concavi- tatem circuli sit, quae per centrum transit et cadit ad aequales angulos super illam concavitatem, haec non facit ita bonam 1 The reference seems to be to vol. i. pp. 120-127, and is probably a gloss. 8 This is the reading of Reg. : it is better than immutat, which is given by O. A line, Bacon means, cannot make angles with the surface of the sphere ; but it can with the lines in the plane tangent to the sphere. Further, the perpen- dicular line here spoken of will make equal, though ' obtuse,' angles with any great circle drawn through the point at which the line meets the surface of the sphere. ' Communis differentia suae superficiei,' &c., is a lengthy way of indicating the intersection of the incident with the tangent plane. 536 MULTIPLICATIO SPECIERUM. operationem sicut aliae perpendiculares, quia longior est quam multae perpendiculares, ut patet ex septima et octava tertii Euclidis. Similiter cum perpendicularis super sphaerae con- cavitatem sit ilia, quae transit per centrum ad angulos aequales super communem differentiam suae superficiei et superficiei planae contingentis concavitatem sphaerae ; similiter quia continet angulos aequales cum omnibus circulis super idem punctum transeuntibus ad quod perpendicularis terminatur, oportet quod sit longior aliis per septimam et octavam tertii Euclidis, et ideo non oportet quod species incidens super huj.us- modi perpendiculares faciat ita fortem actionem sicut aliae perpendiculares super convexitatem sphaerae. Et per jam dicta de sphaera, patet de columna rotunda et pyramide. Refracted Species autem veniens super lineas habet comparationem in stron er fortitudine. Nam fracta est fortior quam reflexa, quia fortior than re- vadit in partem incessus recti, licet parum ab eo declinet. Redaction Reflexio vero vadit in contrarium recti incessus, et ideo away from macris debilitat speciem quam fractio. Sed fractio quae est the normal .... - weaker per recessum a perpendicular!, quae fractio et perpendicularis towards it exeunt a^ e°dem puncto, est debilior quam ista quae ap- propinquat eidem perpendiculari, quoniam perpendicularis est fortior, et ideo accessus ad earn habet fortitudinem majorem, quamvis diversae fractiones accidunt diversimode in planis et sphaericis diversum situm habentibus, et secundum quod res in diversis corporibus habent situm diversum. Nam in cor- poribus mundi sphaericis incipiendo a sursum in deorsum, fractio semper vadit declinan- do ad perpendicularem quae ab eodem puncto egreditur cum ea. Quod si corpora densiora essent superius e con- trario modo accideret. Et cum densiora sint inferiora secun- dum situm naturalem corpo- rum mundi, planum est quod fractio posita inter centrum mundi et superius recedit a perpendiculari, ut patet in figura. Nam si a sit res, a b radius fractus recedit a perpendiculari cf. PARS QUINT A: CAP. II. 537 Et ilia quae venit a re posita ultra centrum mundi, ~si posset facere speciem suam superius in partem centri, iret ad perpen- dicularem, ut patet in figura. Nam d b radius F.OURAOE f ,. RE POSITA fractus vadit versus per- ULTHA pendicularem o c in cor- CENT pore subtili, ut in figura patet. Sed licet in cor- poribus mundi non sunt hujusmodi fractiones a rebus positis in medio FIG. 104. ultra centrum, aut non bene possibiles propter densitatem terrae, tamen in aliis corporibus sphaericis positis in medio, ut sunt vitra, crystallum, et vapores sphaerici, quorum cen- trum non est centrum mundi, et hujusmodi, possibile est SUBTIUUS UT AER VEL ALJUD SUPCRIUS DENSIUS INFERIUS IN QUO EST RES 9 SUBTIUUS INFERIUS i FIG. 105. FIG. 1 06. fieri ambas fractiones, secundum quod res ponuntur ex una parte centri vel alia. Sed in planis corporibus quomodo- cunque situentur sursum vel deorsum, fractio in subtiliori corpore secundo recedit a perpendicular! quae exit ab eodem puncto, ut patet figuranti. Nam posito subtiliori superius patet quod radius a b fractus recedit a perpendiculari a d; et posito inferius patet fg radium fractum recedere a perpen- dicular! / e. 538 MULT1PLICATIO SPECIERUM. Oblique reflected rays more effective more of Reflexio vero quae est ad angulos aequales ilia l est fortior ratione geminationis radii duplicis in eodem loco. Sed quan- tum est de natura reflexionis, planum est quod magis debilitat. Nam omnino vadit contra incessum naturalem, quern species veniens ab agente nititur tenere secundum incessum suum rectum. Reflexio vero ad obliquos angulos majorem facit actionem quam ad angulos rectos, non solum ex causa dicta, 1-1 sed ex causa accidental!, quia plures radii possunt congregan Per illam natum est corrumpi, sicut Aristoteles testatur, et philo- sophia confitetur. Item nos videmus per experientiam quod hujusmodi species corrumpantur, ut lumen in aere corrumpitur nocte ; et lumen lunae corrumpitur in eclipsi, et sic de aliis. Si autem objiciatur quod hujusmodi speciebus, ut luci et multis aliis, nihil est contrarium, ergo non corrumpitur, cum omnis corruptio est per contrarium, ut omnes allegant, et Aristoteles vult libro de Vita et Morte ; dicendum, quod ipse tertio Coeli et Mundi dicit corruptionem duplicem esse, unam per contrarium, aliam per defectum rei debilis in se1. Sua ergo auctoritas, quam vulgus sequitur, libro de Vita et Morte, intelligenda est de corruptione facta ab alio inferente passionem. Species autem propter debilitatem sui esse non habet unde se conservet et ideo deficit. Atque quia in omnes diametros agit se multiplicando, destruitur et debilitatur in tantum quod deficit ab operatione et tandem ab esse. Caeterum natura patientis specifica nata est ad contrarium speciei, si con- 1 De Coelo^ lib. iii. cap. 6 Ai5o Sc rpuirovs opwuev ({)0etp6p.fvov TO irvp' vrro re fa.p TOV fvavrtov fyOdptTai G$€vvvp,(:vov, KO.I avro v

ii. 262, 263. Alhazen, referred to in Part V , passim : translation of, ii. 2 n. ; Bacon's esti- mate of, ii. 513 : spoken of as auctor perspectivae, ii. 17, 18 ; colour ineffec- tive without light, ii. 54 ; analysis of visual perception, ii. 79-81 ; of bino- cular vision, ii. 93 ; of double vision, ii. 94-99; quotations from, ii. 25,34, 45, 69, 77, 80, 114, 474, 475 ; vision not by rays issuing from the eye, ii. 50, 425 ; estimate of distance, ii. id/ ; of magnitude, ii. 114; apparent size of stars near horizon, ii. 117; optical illusions generally, ii. 119 n.; uses forma for species •, ii. 410; action on sense-organ may be injurious, ii. 418; visible species generated by light and colour only, ii. 426 ; images on retina, ii. 428, 429; experiments on refrac- tion, ii. 474-478 ; experiments on reflexion, ii. 483 ; cf. Ixxi iv. Alkindi, ii. 2 ; theory of vision, ii. 50 ; transit of light instantaneous, ii. 68, 7 1 ; on shadows, ii. 494-496 ; limits to illu- mination of a surface, ii. 499. Alleluia, explanation of, 92. Almagest, derivation of word, ii. 102 «. ; size of heavenly bodies, 181. Aloes, ii. 210. Alphabet, Hebrew, 74 ; Greek, 75. Alpharabius, commentary on Aristotle's Rhetoric, 30; separation of intellect from other psychical faculties, 39 ; practical side of logic, 72 ; connexion of grammar and logic with mathe- matics, 99; his life and works, 100- 101 n. ; inspiration of law-giver, ii. 386. Altavicus, on astrological houses, 255. 554 INDEX. Amazons, 361, 362. Ambergris, ii. 210. Ambrose, 28, 34 ; admits astrological prediction, 247 ; on southern hemi- sphere, 308 ; description of Brahmins, 353 ; examples of virginal conception, ii. 233. Amen, derivation of, 86. Anacharsis, simplicity of life, ii. 274. Anaxagoras on inundations of Nile, 323- .. Anger, ii. 275-298 ; outwnrd symptoms, ii. 276-278; destructive of reason, ii. 278-280; incompatible with clemency, ii. 280-282 ; with magnanimity, ii. 283-285 ; with mercy, ii. 285-287 ; with peace of mind, ii. 287 ; examples of, ii. 287, 288 ; comparison with other vices, ii. 289, 290 ; examples of self-restraint, ii. 291-294 ; remedies against, ii. 294-298. Angles of incidence and reflexion, ii. 131- Animals possess judgement, ii. 7 ; also a faculty akin to reason, ii. 9 ; recogni- tion of universals, ii. 127 ; unconscious of their mental processes, ii. 128; teach rules of health, ii. 208. Antichrist, advent of, may be predicted, 268 ; to be opposed by science, ii. 221 ; advent of, ii. 234, 367. Antigonus, example of self-restraint, ii. 293- Apocryphal works, value of, 58. Apollo, more than one so called, 48, 49 ; tradition of, obscured, 65. Apuleius (of Mandara) on Angels, ii. 236> 237 ; virtue spiritual health, ii 260 ; vanity of worldly prosperity, ii. 269. Aqueous humour (albugineus), ii. 17. Aquila, translation of Bible, 69. Aquinas, on astrology, 269 ;/. ; on animal intelligence, ii. ion.; on Justice, ii. 253 n. ; on reason in theology, ii. 373 »• 5 origin of evil, ii. 379 «. ; .Uni- versal^ xlii ; Jndividuation, xlii-iii ; Reason applied to theology, Ixxx. Arabia, 315-332. Araxes, 362, 363. Arcesilaus, enjoyment of wine, ii. 364. Archytas, successor of Pythagoras, 52 ; visited by Plato, 53 ; intellect weak- ened by lust, ii. 271 ; self-restraint, ii. 291. Aristides, calmness under insults ii 317- ARISTOTLE, great but not perfect, 8; attention to predecessors, 13; appre- ciation by Avictnna, 19; condemna- tion of works, id. ; possible salvation, 33 ; his life, 54 ; entitled the philo- sopher, 55 ; translations of, not possessed by fathers, 25 ; Physics and Metaphysics introduced by Michael Scot, 55 ; disregard of wealth, ii. 267 ; translations of, defective and confusing, 68, 71 ; ii. 10, 56, 193, 420, 511, 519. Analyt. Post., 107 ; knowledge attained by study of cause, 168. Categories, connexion of mathe- matics with, 102. De Anima, separation of Intellect, 38, 39 ; Sensus Communis, ii. 4, 5 ; passivity of sensation, ii. 51 ; distance needed for sensation, ii. 55 ; taste and touch, ib. ; effect of vacuum on vision, ii. 67 ; instantaneous transit of light, ii. 68 ; species compared to impression of seal, ii. 410; media of sound and colour not sonorous or visible, ii. 412, 413; action of force on sense-organ salutary, ii. 417,418; production of sound, ii. 419; substance regarded as compound of matter and form,ii. 423 ; generation indicates perfection, ii. 43 2; action may be destructive or conser- vative, ii. 447 ; agent nobler than patient, ^.448 ; occupation of space by body, ii. 502 ; light not an emanation from body, ii. 506. De Coelo, geometrical figures filling space, 40; gravity of air, 132; form of universe, 153 ; disputes, relation of elements to regular solids, 162 ; opposed to plurality of worlds, 164 ; extent of sea between India and Spain, 290; on southern pole, 307; imperfect account of lunar phases, ii. 109 ; illusions caused by motion, ii. 119; scintillation, ii 120; trinity in nature, ii. 197 ; heavens incorruptible, ii.447. De Generatione, influence of heavens compared with elements, 379 : mois- ture and dryness, ii. 6 ; passivity of matter, ii. 77 > variety in eyes of animals, ii. 84 ; assimilation of patient to agent, ii. 411 ; opposed action of elements, ii. 422 ; propagation offeree through space, ii. 456. De Insomniis, 142 ; shifting im- pressions of colour, ii. 103 ; propa- gation of force through space, ii. 457. De Memoria, 9, 107; difference between young and old, ii. 510 n. De Natural. Auscult. material and other causes not coincident in same object, 40 ; eight modes essendi in actu, INDEX. 555 41, 105 ; on vacuum, 145 ; controverts Parmenides, 148 ; influence of sun on generation, 380 ; transit of light, ii. 69 ; action of natural forces on sense, ii. 418 ; nothing intermediate between agent and patient, ii. 421, 434, 47,6, 441; opposed action of substances, ii. 423 ; reaction of patient on agent, ii. 439 ; action proportional to quantity of force, ib., ii. 443, 444 ; matter in- finitely divisible, ii. 441 ; the heaven as a physical agent, ii. 449 ; propagation ol force through space, ii. 457. De Partibus Animalium, ii. 55 n. De Plantis (apocr.), 380. De Sensu, on Sensus Communis, ii. 5; oncolours.ii. 197 ; sensible qualities belongto mixed ratherthan elementary bodies, ii. 416; every object of sense must have magnitude, ii. 400. De Somno et Vigilia, ii 4. Ethics, 7,9, 12; capacity of youth for mathematics, 105 ; principles of, ii. 255-258; difficulty of moral re- formation, 260, 261 ; training of young, 265. Fragwenta, as to Nile inundations, 3i9» 323. 324- Metaphysics, 2, 4, 12, 102, 105 ; connexion of dancing with music, 238 ; visual sense reveals differences, ii. 2; private and public good com- pared, ii. 254 ; a whole more than its parts, ii. 420; form not generated with- out matter, ii. 424; passivity of matter, ii. 425 ; community of matter implied in community of genus, ii. 446 ; cor- ruptible and incorruptible generically different, ii. 448 ; occupation of space by body, ii. 502. Mettorologica, lunar rainbow, 40 ; source of stellar light, 127; occulta- tion of stars, ib., formation of clouds, 230; origin of Nile, 319; Milky- way, ii. 100 ; sun illuminates stars, ii. 446 ; heaven insusceptible of alien influences, ii. 449. Poetic, 10 1. Problemata (spurious^, ii. 56, 271. Soph. Elench., 12 ; ii. 259. Topica, 10; remark on vision, ii. 53 ; do not express Aristotle's views, ii. 506. De Vita et Morte, ii. 463 n. • 5.; 4 n. Arithmetic, theological applications of, 219 et seq. Ark, 210. Armenia, 362, 363. Armenia (major), 362 ; destruction of churches, 363. Armenia (minor), identical with Cilicia, 355- Artephius on longevity, ii. 209 Article, use of, in Greek, 76. Arym, 300, 310. Arzachel, his tables, 192, 277 ; on motions of Mercury, 257. Asia Minor, 355. Aspiration, note of, 8r. Astrolabe, 225 ; described by Ptolemy, ii. 202 ; movable in accordance with motion of heavens, ii. 202, 203. Astrology, 238-269, 376 404 ; pre- dictions of, admitted by the fathers, 247 ; condemnation of, by recent theologians, 248 ; predictions not absolute, 249 ; applicable to states more than to individuals, 251-253 ; connexion with religious changes, 254-258; justification of, 269 n. \ effect of heavens on things of earth, 378 ; best understood by Hebrews, 381 ; special parts of the body affected, 381 ; relation of, to Medi- cine, 383, 387, 390 ; lunar mansions, 384 ; conjunctions of moon with planets, 403, 404 ; legitimate use of, 388-396 ; studied by Tartars, 400 ; cf. lix-Ixv. Astronomy, appreciated by Cassiodorus and Augustine, 179-180; reveals man's insignificance, 181 ; verifies hiblical geography, 183-187 ; governs construction of Calendars, 187-189; indicates date of creation, 190-192 ; of deluge, 194; of exit from ark, 1 99 ; of delivery of the law, 200-201 ; of Nativity and Passion, 202-210; enables us to measure the earth, 224- 226 ; the heavenly spheres, 227-229; height of clouds, 229, 230 ; diameters apparent and real of planets, 231- 235 ; the fixed stars, 235, 236 ; defined as the practical department of astro- logy, 242 n. Athenodorus, ii. 351, 354. Atlas, contemporary with Moses, grand- father of Hermes, 48. Atoms, 151. Attica, 375. Attributes, generation of species by, ii. 418, 419, 426; which of them com- plete their action, ii. 455. Augustine, St., n; retractation of errors, 14; freedom of criticism, 14, 16; translated Aristotle's Categories, 25 ; scientific works. 1 77 ; value of science, 1 78-1 So ; De Doctrina I hrist. , 34, 36 ; Soliloquia, 41 ; on Biblical text, 78 ; admits astrological prediction, 247 ; 556 INDEX. views on propagation of rays, ii. 50 ; citations from Porphyry, ii. 229; treat- ment of heathen philosophy differs from Bacon's, xc; ii. 230 «., 236 n. Authority, errors due to, 2-8, 11-17. Aux, explanation of, 137. Avarice, ii. 266-270. Ave, derivation of, 88. Averroes, 6, 13 ; criticized Avicenna, 14, 1 6 ; attacks upon, 19; Bacon's estimate of, 56 ; on transparency of planetary orbs, 128; continuity of points, 149 ; few solids can fill space, 162 ; generative force of sun, 287 ; influence of heavens, 379 ; his theory of vision, ii. 50 ; vision affected by cold, ii. 89 ; on transparency of heavens, ii. 65 ; scintillation results from density and motion of medium, ii. 1 24. Avicenna on intellect, 39 ; principal expositor of Aristotle, 55 ; most of his work still untranslated, 56, 70 ; celestial things nobler than terrestrial, 181 ; correction of Aristotle, ii. 11 ; an authority on optics, ii. 13, 15; theory of vision, ii. 50 ; De Anima, ii. 10, 27, 54; De Animalibus, ii. 10, 55, 510; translation of, ii. 85 «. ; disturbances of vision, ii. 89 ; com- bines Ethic with Metaphysic, ii. 228;?.; views of Creation, ii. 235 ; on sensual language of Koran, ii. 239 n. ; on spiritual blindness, ii. 241-243 ; future reward and punishment, ii. 246 ; ceremonial, ii. 247, 248 ; legisla- tion, principles of, ii. 251 ; mediator between God and man, ii. 386. Bacon (Francis), possible reference to Roger, xxxv ; comparison with Roger, xci ; time occupied in transit of light, ii. 5 29 n. ; his SHva Silvarum, ii. 222 n. ; uses word prerogative differently from Roger, ii. 172 n. Bacon (Roger), mention of, by Matthew Paris, xxii ; of royalist family, ib. ; sums spent in research, xxiii ; scientific associates, ib. ; connexion with Grosseteste, xxiv ; with Peter of Maricourt, xxv-vii ; probable date of first visit to Paris, xxiv ; of entrance into Franciscan Order, xxiii ; returns to Oxford, xxviii ; placed under se- clusion in Pans, ib. ; transmission of Opus Majtis, Minus, and Tertium to Clement IV, xxix; denounces clerical abuses in Compendium Studii,TU3L\ imprisoned by Jerome d'Ascoli, xxxi ; when released writes Compendium Theologiae, xxxiii ; in- fluence on succeeding centuries, xxxiii-v; his views on Matter, xxxviii- xli ; on Universals, xlii ; on Indi- viduation ; his Scriptum Principale, xliii-viii ; his Philology, xlvii-lv ; his Mathematics, Iv-ix ; his Astrology, lix-lxv; his principles of Physics, Ixv-ix ; his Optics, Ixix-lxxiv ; his Alchemy, Ixxiv-viii ; Experimental Science, Ixxviii-ix ; Moral Philoso- phy, Ixxix— Ixxxviii ; his conception of unity of science, Ixxxviii, Ixxxix ; of historical evolution, xc-i ; his posi- tion among thinkers, xci-ii. Bagdad, capture of, by Tartars, 266 ; ii. 390 ; position of, 333. Baltic, countries bordering on, 359. Basil, qualified approval of astrology, 247. Bede, lawful to use pagan knowledge, 37 ; on Noah's exit from the ark, 199 ; date of law-giving from Sinai, 200 ; date of Passion, 203 ; relation of miracle indicating time of Easter, 282, 284. Bee, operations of, ii. 1 29 ; a type of royal government, ii. 281. 282. Bells rejected by Greeks because used by Buddhists, 373; ii. 387. Bernoulli (Daniel), coexistence of oscil- lations, ii. 46 n. Bible, corrupt text of, 77, 221. Binocular vision, ii. 93. Black Sea, 357. Boetius on authority in belief, 15; translated logical works of Aristotle, 24 ; knowledge of language, 67 ; precise comprehension of terms, 85 ; translated Greek mathematicians, 98; symbolic meaning of proportions, 99; De Consolatione quoted, ii. 66, 244, 264, 367. Bonecor, intermediary between Bacon and Clement IV, 2. Brahmins, 353. Brain, organs and functions of, ii. 4, II ; is not sensitive, ii. u ; relation of, to heart, ii. 12 ; organs of vision and smell, ii. 34; larger in man than in other animals, ib. Brevitas Vitae, Seneca's dialogue on, ii. 323-333. Buddhists (idololatrae), description of their worship, 373 ; chastity of their priesthood, ii. 369 ; different sects of, ii. 383 : are polytheists, ii. 387. Bulgaria (major), 361, 366. Cadmus, contemporary with Othoniel, 49. INDEX. 557 Caesar (Augustus), example of self- restraint, ii. 294; wish for retire- ment, ii. 335 ; endurance of bereave- ment, ii. 334. Caesar (Cains), ii. 361. Caesar (Julius), reported use of mirrors when invading Britain, ii. 165 ; friends more dangerous to than foes, ii. 296. Calendar, reduction of, to Christian standard, 188; correction of, 269- 285. Campanella on astrology, 269 n. Canon Law, 4, n, 34 n. ; relation to Civil Law, Ixxxiii. Canus, ii. 361. Cara- Cathaia, 367. Carueades, ii. 331. Carpini, mission to Tartary, 371. Carthage, 317. Caspian gates, 268, 354, 364 ; ii. 234. Caspian Sea, rightly described by Fran- ciscan missionaries, 354, 365 ; ii. 234. Cassianus, ii. 291, 362. Cassiodorus, theological value of science, 36 ; praise of mathematic, 177 ; on time in music, 237. Cat, fact proving intelligence of, ii. 1 29. Cato, example of self-restraint, ii. 294, 309 ; type of perfection, ii. 306 ; re- laxation, ii. 363 ; enjoyment of wine, ii. 364. Cathaia Magna (China), 372. Caucasian gates, 354. Caucasus, variously defined, 349. Censorinus, on accents, 237 ; ii. 263. Centilogium, see Ptolemy. Ceremonial of Pagans, worthless, ii. 250. Chaldaean language used by Daniel and Jeremiah, 73. China (Cathaia magna), 372. Choroid, see Uvea. Christianity, supreme object of philo- sophy, ii. 366; comparison with other religions, ii. 370, 386-396; philo- sophical proofs of, ii. 373-385. Chronology, dependence on Mathe- matics, 188-195; reduction of, to Christian standard, 188, 189. Chrysostom, 6, 9. Churches, foreign, government of, 95. Cicero, Hortensius, 2 ; Titscul. Disp., 5, ii ; philosophy a gift of God, 41 ; intuitive knowledge of geometry, 103 ; A cad. Prior., 5 ; Deorum Na- tura, 5 ; on immortality, ii. 238 ; on future state of misery, ii. 245 ; divine worship, ii. 247 ; public spirit, ii. 255 ; virtue the sole good, ii. 258 ; consistency of character, ii. 259 ; sin, ii. 262-263; endurance of ancient philosophers, ii. 267 ; disregard of wealth, ii. 269 ; lust, ii. 270-272, self- restraint, ii. 291 ; discontent with office, ii. 325. Citizens, form organic whole, ii. 298. Civil law, opposition of, to Catholic system, Ixxxii-iv. Claudius, on Plato's teaching of Trinity, ii. 229. Clement IV, letter to Bacon, I, 2 ». ; history of, prior to his papacy, xxi. Climate, conditions of, 133-137; in- fluence qn character, 138, 250. Cloud, made visible by distance, ii. 63 ; height of, how estimated, 106, 107. Clouds, height of, 229. Coeluin, derivation of, 87. Cognition, three modes of, ii. 79-81, 126-129; examples of, by sense only, ii. 99-104; by scientia, ii. 104- 106 ; by syllogism, ii. 106-108. Colour of eye, ii. 26 ; concerned in vision, ii. 31, 54, 77; mixture of, ii. 39-42 ; colour of deep water and sky, ii. 63 ; apprehended by sensation, ii. 99; modified by passage through coloured substance, ii. 105, 437 ; de- pendence of, on angle of incidence, ii. 141; of rainbow, ii. 191, 196-198: of ocular structures, ii. 197, 198; limited action of, ii. 456. Colure (equinoctial), definition of, 289. Combach, edition of Perspectiva, xxxv, ii. i. Comestor (Peter), 194. Comet, of 1264, 385. Commissure (optic), ii. 14. Communia Naturalium, ref. to, ii. 424. Compound bodies, in what sense weaker than elementary, ii. 451, 452 ; limita- tion of their action explained, ii. 453- 455- Comtr on Astrology, Ixiv ; historic sense evoked by mediaeval Church, xc; comparison with Bacon, xcii ; on Alchemy, ii. 215 n. Conceit of knowledge, 17-25. Confession (Bacon's) of imperfect know- ledge, 208, 210, 268, 273; ii. 200, 201. Conjunctions, planetary, 255-258, 263, 264, 386. Consecration, formulae used in, 93, 94. Constantia (de) Seneca's treatise, ii. 303-3i I- Constantinus (Africanus\ ii. 13. Contact, point of. 148-150. Contract, laws of, ii. 251. Convergence of refracted rays, ii. 1 1 3 ; of 558 INDEX. reflected rays, ii. 1 1 5 ; of rays from distant objects non-apparent, ii. 126. Conversion of heathen promoted by Science, ii. 220. Corinth, 375. Cornea, described, ii. 15, 16; functions of, ii. 26. Cornelia, ii. 321. Creation, date of, 190. Cube, 1 60; related by Platonists with earth, 161. Cumanians, destruction of, by Tartars, 358> 36o, 366. Custom, errors due to, 4-8. Cycle, lunar, 195-198; its defects, 276- 280 ; Arabian cycle preferable, 277. Cyprian, 12. Cyrene, 317. Cyril, studied astronomy, 28. Dacia (for Dania), 358. Damiata, on site of Memphis, 314. Dante, terrestrial Paradise, 3 7 n-'i CTy~ stalline heaven, ii. 63 n. ; on lunar spots, ii. 133 n. ; on resurrection of body, ii. 163 n. ; astrology, Ix. Dawn, due to accidental rays, ii. ici, 102. See Tivilight. Day, beginning of, 195. Dead Sea, 338. Degeneration, hereditary, ii. 205. Degree, terrestrial arc corresponding to, 224, 225. Delos, Apollo worshipped in, 49. Deluge, 194. Demetrius (Poliorcetes), ii. 305. Democritus, 151 ; on vacuum, ii. 67 ; on quiet life, ii. 360 ; the laughing philosopher, ii. 361. Descartes, demonstration of retinal image, ii. 1 59 n. ; law of sines, 195 n.; on distinct vision, 429 n. Dialects, 66, 74. Diameter, of Earth, 225, 226 ; of planets (apparent), 231, 232; (real) 234, .235- Diaphanum, etymology of, ii. 461. See Transparency and Medium. Dimension, of heavenly bodies, 224 et seq. Diogenes, his self-mastery, 59; ii. 292, 355- Dionysius, studied astronomy, 28 ; in- troduced Christian era, 203. Diphthongs, Greek, 76. Diplopia, ii. 94-99. Disease, caused by stellar rays, 142. Dispersion, of force by radiation, ii. 5!9« 520, 550. Distance, a condition of sensation, ii. 55 ; medium how affected by it, ii. 62, 63 ; how appreciated, ii. 106-108 ; limits transit of rays, ii. 518, 521-525. Dodecahedron, 1 6c ; related by Platonists with the heaven, 161. Dogma, derivation of, 87. Dominicans, corrections of Biblical text, 78. Don, the river, 357, 360. Drunkenness, causes double vision, ii. 89. Duns Scotus, xli, xliv. Dura mater (membrane of brain), ii. 4. Earth, dimensions of, 225 ; an insigni- ficant fraction of universe, ii. 267, 268. Easter, kept at wrong time, 274, 275, 280. Eccentricity, of solar orbit, 137, 294. Ecclesiastes, as to sun's motion, 182. Ecclesiasticus, effect of sun on earth, 182, 214, 215. Eclipses, 127. Edrisi, on Western Nile, 320 n. Effect, study of, one of the paths to knowledge, 168. Egypt, 313-315. Elements, carry their action to com- pletion, ii. 450, 451. Elijah, value of music, ii. 365. Elixir vitae, described, ii. 210, 211. Embolismus, in lunar cycle, 276. Energy, transmutation of, adumbrated, ii. 443 n. Ennui, ii. 350, 351. Envy, ii. 266. Epicurus, toleration of injuries, ii. 310. Equator, definition of, 288. Equinoxes, error as to time of, 271- 273. Eratosthenes, measurement of degree, 224 n. ; Tauric range, 350 n. Error, causes of, Part I, passim ; con- fessed and retracted by fathers of Church, 15, 25. Esculapius, 48, 65. Esdra, contemporary of Pherecides, 52 ; of Socrates, 53. Esdras, on proportions of land and water, 291 ; prophecy of Christ, ii. 391- Ethicus, 267 ; authority in geography, 303 «•> 375 ; on persons of Trinity, ii. 231 ; on Christ, ii. 233 ; on Anti- christ, ii. 234; on future misery, ii. 246. INDEX. 559 Ethilia, see Volga. Etymology, 87-90. Eucharist, ii. 396-403; its difficulty and importance, ii. 396 ; proofs from Scripture and Church, ii. 397 ; con- temporary miraculous evidence, ii. 397 , 398 ; proofs from reason, ii. 399, 400 ; power conferred on priest, ii. 401, 402 ; mercifully hidden from sense, ii. 402 ; incorporation with Christ, ii. 403. EUCLID, Elements, 103, 106, 112, 150, 151. 154, 156, 160, 161, 165, 215. Optica,\\. 2 ; radiation from eye to object, ii. 50 ; the whole object never seen at once, ii. 93 ; circle may appear rectilinear, ii. 108; on visual angle, ii. 114; hemisphere not visible to single eye, ii. 498. Catoptrica, ii. 155, 491. Euphrates, course of, 334 ; inundations of, 322. Eusebius, worked at astronomy and music, 28 ; as to lunar cycle, 282. Exaltation '.astrological), 260. Example, influence of, ii. 2^4. Experiment, on passage of light through an orifice, ii. 45, 515 ; on visual angle, ii. 6 1 ; on double vision, ii. 94-97 ; on refraction, ii. 474; on re flexion, ii. 483 ; contrasted with reasoning, ii. 167; illustration from Euclid, ii. 168; errors due to neglect of, ii. 168,169: spiritual aspect of, ii. 169-171 ; distinguishes natural or technical processes from fraud and magic, ii. 172 ; should be carried further, ii. 201. Eye, structure and functions of, ii. 12- 30 ; spherical shape of, ii. 30 ; emana- tion ofraysfrom,ii.52,53, 92 ; morbid states of, ii. 74 ; when deep-set sees further, ii. 83, 84; intrinsic light in, ii. 88 ; compression of globe, effect of, ii. 90 ; allegorical significance of parts of, ii. 160, 161. Eye-lash, ii. 29. Eyelids, ii. 29 ; their effect on sight, ii. 85. Fabianus, ii. 327. Facies (astrological), 260. Falling bodies, strain of all parts except centre, 168. Faraday, illustration of Bacon's second prerogative ', ii. 202 n. Fascination, 143. 398, 399; examples of, in Bacon's time, 401. Fire, sphere of, distinct from that of air, 131 ; of similar density, ii. 472; most potent of the elements, ii. 451. Flexio, expression for Refraction, ii. 134 ». Force, propagated in straight lines, 112; ii. 459 ; distinction of vertical and o blique action , 120-122; propagated from particle to particle, ii. 457 ; synonyms for, ii. 408 ; successive pulses of, numerically distinct, ii. 547- 549 ; cf. Ixv-ix. See Species. Fortunatianus, letter of St. Augustine to, 16. Fractions, reduction to common denominator, 220. Franciscans, corrections of Biblical text, 78 ; their mission to the Tartars, 268, 3°5- Freewill, interfered with by magic, 240 ; not so by astrology, 249, 390. Future, knowledge of, necessary, 286. Galaxy, ii. 100, 101. Galen, on prognosis, 251 ; De Dyna- midiis, 384 ; on critical days, 386. Galilee, 347, 348. Galileo, assimilates celestial to terres- trial substance, ii. 449 n. Gar.ges, 352. Gellius, A., Nodes Atticae, 9. Gender, differences in Latin from Greek, 98. Gennesareth, lake of, 341, 342. Geography, 286 et seq ; general princi- ples of, 288-299 ; its political and religious importance,. 301-303; mathematics needed for, 183; spiritual meaning of biblical geog., 184-187. Geometry, connexion with theology, 210-2 19. Georgia, 361. Gerlandus, on date of Passion, 205. Gilbert, debt to Peter Peregrinus, ii. 203 n. ; xxvi-vii. Giordano ; Bruno, denies distinction between celestial and terrestrial sub- stance, ii. 449 M. Gluttony, ii 273. Gnomon, addition of, to rectangle illus- trates growth, 103. Government, laws respecting, ii. 250, 251* a52. Govi, ed. of Ptolemy's Optica, Ixx. Graecia Magna, 51, 53. Grammar, Part III, passim. Gratian, ignorant of science, 30, 31. Gravity, of particle, affected by position, 170-173; belongs to smallest particle of matter, ii. 441. Greek fire, ii. 217. 56o INDEX. Greek language, Part III, passim ; xlix-lv ; neglect of, in Oxford, xxviii, xxxiii. Greeks, received elements of science from patriarchs and prophets, 46. Gregory, Pope, writings attacked after death, 19. Grosseteste, scientific knowledge, 67, 108 ; life and writings, 68 n. ; trans- lations from Greek fathers, 70, 73. Gunpowder, ii. 218. Habitable region, 290-292. Halcyons, described by Seneca, ii. 220. Haloes, ii. 198, 199; further experi- mental research needed, ii. 200. Haly, distinguishes astrology from magic, 243 ; connexion of astrology with medicine, 382, 384, 387, 391, 394 ; ii. 206 /*., 207 ; work De Regi- mine Senum, ii. 210, 213. Haureau, on Duns Scotus, xliv ; parallel between Bacon and Comte, xcii. Health, rules of, ii. 204, 205. Heart, relation to brain, ii. 1 1 ; con- nexion with senses of touch and taste, 463, 464. Heat, generated by motion, 168 ; solar effect of, 287, 294 ; secondary effect of light, ii. 414, 530 ; radiation of, ii. 419, 420 ; retained by dense bodies, ii- 551- Heaven, influence of, on Earth, 287 Heavens, their transparency, ii. 63 ; aqueous heaven, ii. 64 ; optical illusion as to their shape, ii. 113; action on terrestrial things, ii. 445, 446 ; acted on by terrestrial things, ii. 447, 448 ; moved by Intelligences, ii. 450. Hebrew, affinity of, with Chaldaean, 73 ; correspondence of letters with those of Latin, 85 ; astronomers, excellence of, 280. Hegesippus, 338 »., 340, 346. Heiberg, authenticity of Euclid's Optica, Ixix. Heliopolis, 313. 325. Helvia, Seneca's discourse to, ii. 310- 317.. Heraclitus, the weeping philosopher, ii. 361. Hercules, 49. Hermann, 73; difficulty of rendering Aristotle's Poetic from Arabic into Latin, 101. Hermes (Mercurius), nephew of Atlas, 48; on creation, ii. 235; future re- wards and punishments, ii. 245; on divine worship, ii. 248. Hesiod, 50. Hexagons, will not fill a surface, 161 ; form of bee's cell and of certain crystals, 163. Hipparchus (Abrachis), 50. Hippocrates, 273. Hippocrates, on prognosis, 251. Homer, 50, 67. Horace, 72. Houses (astrological), division of heaven into, 255 ; two distinct mean- ings of. 258, 259. Hugo of St. Victor, ignored science, 29. Hungary, 359 ; Asiatic origin of people, 367- Hygiene, rules of, insufficiently observed, ii. 204, 205. Hyperboreans, 308, 359. Iconium, seat of Turkish power, 355. Icosihedron, 1 60 ; related by Platonists with sphere of water, 161. Illusions (optical), ii. 88-99, 102, 103, 106-108, 113, 116-119. Illyria, 375- Imaginatio, contrasted with Sensus Communis, ii. 5 ; their contiguous position in brain, ib. Incommensurables, 152. Inconsistency, ii. 343-346. India, vast extent of, 308 ; southern boundary, 309; other boundaries, 35 2. Indus, 352. Inheritance, laws of, ii. 251. Injury and insult not felt by wise man, ii. 303-31 1- Innate, disposition how determined, 138. Intellectus, agens, 38 n. Ionic school of philosophy, 52. Isaac (physician), on astrological pre- diction, 246. Isidorus, 1 1 ; his Etymologica, 59 ; his life, 178 ».; on time in music, 237 ; on astrology, 247 ; a geographical authority, 304; derivation of circenses, ii. 330. Isis brought learning to Egyptians, 46. Isoperimetry, 155. Israel, meaning of, 82-84. Italic school of philosophy, 52. Jeremiah, contemporary with Ancus Martins and Tarquinius Priscus, 54. Jericho, spiritual meaning of, 186. Jerome, 6 ; retractation of error, 14 ; criticism of Augustine, ib. ; mis- judged in lifetime, 18 ; on literal trans- lation, 67 ; his view of Septuagint, 69 ; INDEX. 56 r not always accurate, 69 ; his version of Bible when used, 79 ; on the word Israel, 83 ; on biblical geography, 184. Jerusalem, 350; spiritual meaning of, 186, 187. Jews, imperfection of religion, ii. 369, 370 ; relation to planet Saturn, ii. 372 ; discord of sects, ii. 383 ; their revelation, ii. 385 ; Seneca's attack on them, ii. 389 ; expectation of Messiah, ii. 390 ; dark side of their religion, ii. 391, 392 ; their testimony to Christ, ii- 393- John, Bacon's disciple, 21. John (St. Evangelist), relaxation, ii. 362. John of Salisbury, on tyrannicide, ii. 253. Jordan (river), 339, 340 ; spiritual mean- ing of, 185. Jordanus (Nemorarius), on triangles, 158 ; on equilibrium, 169-173. Josephus, chief authority on sacred his- tory, 70; greatest of historians, 176; capture of Jerusalem, ii. 390. Joshua, arrest of sun, 182. Jubilee, derivation of, 87. Judaea, 346. Judgement, possessed by animals, ii. 7, 127; animal judgement not distin- guished by Aristotle from memory, ii. 10, n. Jupiter, dimensions of sphere, 227 ; religious significance of his conjunc- tions, 255-8, and 263, 264. Juvenal, 91. Knowledge, perfection of, unattainable, 21 ; ii. 384; attained by study of cause, or of effect, 168. Koran, ii. 392, 395. Lamentations, book of, 73. Lamps, ever-burning, ii. 217. Language, Part III, passim ; see Greek, Hebrew, &c. Latin, insufficiency of, 66, 67 ; imper- fect translations into, 70; foreign words in, 86. Latitude, Ptolemy's parallels of, 295 »., 304 n. Laudun, Raimund de, intermediary between Bacon and Clement IV, 2 n. Lebanon, 343. Legislation, principles of, ii. 250-253. Lens (ocular), ii. 17, 27. Leo (Pope, the great), decision as to Easter, 282, 283. VOL. II. O O Leroy, mental powers of animals, ii, 127 n. Leucippus, 150. Library, Alexandrian, burning of, ii.'v 356. Libya, 316 Life, brevity of, ii. 323-333; the blessed, ii. 335~347- Light, necessary for vision, ii. 31, 54 ; passage of, occupies time, ii. 67-72, 525-529 ; regarded by Empedocles as an emanation, ii. 71 ; a propagation of motion not of particles, ii. 72 ; appre- hended by sensation, ii. 99. Line, mathematical and physical, 150 ; straight, potency of, ii. 531-532 ; force propagated in, ii. 112,459. Liturgy, explanation of. terms used in, T .. Livia, n.. 32 1. Logic, its practical side, 7.1, 72 ; re- quires little teachiag, iii 81 ; its rules followed unconsciously by animals, ii. 129. Longevity of patriarchs, 193 ; means of increasing, ii. 204-213. Longitude, Ptolemy's calculation of, 295 «., 304*;; computed sometimes from meridian of Toledo, 298, 299 ; not yet scientifically determined, 300, 301. Louis IX sends Franciscans to Tartary, 2^8, 305 ; his defeat near Damiata, T 321' Lucan, 305, 325. Lucretius, emanation theory different from Bacon's, ii. 407 n. ; Ixv-vi. Lunar rainbow, 40, 212. Lunations, 195-199 (see Moon). Lust, ii. 270-273. Magic, deterred fathers from study of philosophy, 28 ; introduced by Zoroaster, 46 ; distinction from mathematic, 289; inconsistent with freewill, 240; involves fraud, 241; discredits Christian miracles, 242 ; condemned by philosophers, 242-246 : imputation of, dreaded by modern theologians, 394 ; counteracted by experiment, ii. 219, 221. Magnanimity, ii. 257, 283. Magnetic force, ii. 203, 218, 219. Magnitude, a condition of vision, ii. 58 ; how estimated, ii. 114-117; apparent increase of, due to vapour, ii. 156 j how affected by form of refracting surface, ii. 150-153, 157. Mahomet, accepts miraculous concep- 562 INDEX. tion of Christ, ii. 392, 393 ; low moral standard, ii. 393. Mahommedanism, inferior morals of, 262 ; speedy destruction of, 266 ; ii. 392. Mahommedans, polygamy, ii. 368, 395 ; partial adoption of Judaism and Christianity, ii. 371 ; their revelation, ii. 385 ; their religion attacked by themselves, ii. 383, 389, 392. Mangu Khan, 369, 400; ii. 368, 383, Map, Bacon's, 296, 300. Marcia, Seneca's letter to, ii. 319-322. Maria, etymology of, 93. Marianus, on date of Passion, 204. Marisco, Adam de, 73 ; mathematical knowledge of, 108. Marriage, laws respecting, ii. 250. Mars, dimensions of sphere, 228. Martianus, on climate, 134; height of clouds, 229; on time in music, 237; on polar regions, 308. Mathematics, neglected by moderns, 24, 97 ; the key to the sciences, 97; esti- mate of, by Boetius, Ptolemy, Alpha- rabius, and others, 98-101 ; known to patriarchs, 104; simplicity of, ib., type of certainty, 105 ; application to astronomy, 109 ; explains laws of force, no; connexion of, with theo- logy, 175 ; appreciation of, by fathers, 176-180; use of, in explanation of Scripture, 181, 182, and 210-224; in Biblical geography, 183-187; in solving problems of chronology, 187- 210; distinction from magic, 239. Matter, unity of, refuted, 144-148 ; multiplicity of, xxxviii-xli ; molecular constitution of, ii. 445 ;z. Media, 351. Medicine, known to Adam and Noah, 49; Medium, transparency of, affected by distance, ii. 62-63 ! rarity of, necessary to vision, ii. 66 ; density and motion of, affect scintillation, ii. 124; resistance of, conceals gravity, ii. 441 ; resists transit of species, ii. 517, 520; Aris- totle's view of, ii. 410 n. ; relation of to Specie?, ii. 502-505. See Species, Refraction. Melissus, 148. Memory, its cerebral position, ii. 5 ; Aristotle's view criticized, ii. 10, u ; recollection of past sensation, ii. 80. Meni (Manes \ origin of his sect, 265. Mercury, dimensions of sphere, 228; conjunction with Jupiter, 256, 257 ; complexity of motions, 257; con- nexion of, with the sign Virgo, 261, 262. Meroe, 311, 313, 325. Mesopotamia, 332. Metaphysic, relation to Ethic, ii. 226- 228. Michael Scot, introduced Aristotle's Physic and Metaphysic, 55 ; transla- tion of Avicenna's De Animalibus, ii. 10, ii, 85 n. Midian, 329. Milky way, ii. 100. Milleius, 211. Minerva, 47. Minutum, of a day, 275 n. Miracles, of Christ, superior to those of Mosas and Mahomet, ii. 394, 395 ; in proof of Euc'iaristic doctrine, ii. 397-402. Mirrors, various kinds of, ii. 134-141 ; parabolic, 115; ii. 490, 491; reflex- ion from fractured mirror, ii. 145, 481 ; use of, in warfare, 164, 165. Moab, 328. Moal (Mongol), 368-370; their diviners, 400 n. Moon, colour of, when eclipsed, ii. 104; why invisible when in conjunction with sun, ii. 105 ; explanation of phases, ii. 109-1 1 3 ; inherent luminous- ness of, 129, and ii. 133 ; dimensions of sphere, 228 ; diameter of, 232, 233 ; error in estimating age of, 275, 276; lunar mansions, 384 ; lunar conjunc- tions, 403, 404. Moonstone (Selenitis), 284. Moral Philosophy, reference to, 57, 62 ; ii. 223-404; its practical character, ii. 223; relation to theology, ii. 224, 226-248; relation to metaphysic, ii. 226-228; indicates doctrine of Trinity, ii. 228-232 ; of Incarnation, ii. 233 ; of Angels, ii. 235 238; of Immortality, ii. 238-246; civic morality, ii. 250-253 ; personal morality, ii. 254-365 ; judge- ment as to true religion, ii. 366-404; prepares the way for Christian theo- logy, ii. 62-64. Morosity, ii. 266. Mortal sins, denounced by ancient philo- sophers, ii. 266-276. Moses, difficulty in convincing men of truth, 19 ; furnished with wisdom of Egyptians, 37, 45 ; contemporary with Atlas and Prometheus, 48 ; his miracles in Tampnis, 314 ; expedition against Ethiopians, 392 ; threefold division of moral system, ii. 225 ; miracles, inferior to those of Christ, «• 394, 395- INDEX. 563 Motion, relation to time, 166 ; ii. 71, 526 ; of trepidation (i. e. of eighth sphere), ii.192 ; perception of, ii. 102, 103, 117-119; of medium, produces scintillation, ii. 124-126. Mountains, climate affected by, 134, 1 35 ; effect of sun's rays on, 2 1 4, 2 1 5. Music, theological importance of, 237, 238 ; moral value of, ii. 365 ; included in mathematics, Iviii. Naphtha, ii. 217. Naxuana, 363 n. Nero, geographical expedition, 291. Nestorians, wide diffusion of, 368 ; im- perfect Christianity of, 373. Nice, Council of, 282-284. Nile, 3 19-325. Noah, insti noted Chaldeans, 45; exit from ark, 199. Novara, tables constructed to meridian of, 209. Numbers, Perfect, 7, 222, 223; errors of, in received version, 221, 222. Obedience, rule of, not inculcated in Mosaic law, ii. 395. Oblique rays, mostly neutralized by vertical, ii. 37-42. Octavia, ii. 321. Octohedron, 160; related by Platonists with sphere of fir.e, 161. Odour, propagation of, ii. 73, 425, 456. Ogle, edition of De Partibus, ii. 85 ; of De Vita et Morfc, ii. 463 «., 544 n. Old age, Bacon's work on, ii. 209 ; State provision for, ii. 251. Olympus, height of, 230. Opacity, a condition of vision, ii. 62 ; of reflexion, ii. 132; obstruction to transit of rays not absolute, 114; ii. 478, Ixviii-ix. Optic nerves, origin and course of, ii. Opus Majus, described as a preliminary work, ii. 201 (see Scriptum Princi- pale), appreciation of, Ixxxviii-xcii. Orbs, transparency of, 128; thickness of, 228. Organic matter, divisibility of, ii. 439, 440 «. Origen, erroneous belief in ultimate salvation of wicked, 15. Ormesta Mundi, 264 *., ii. 222. See .Orositis. Orosius, on length of stadium, 230; on southern limits of Spain, 292 ; Alexander's conquests, ii. 222. O O Orpheus, 50. Osanna, explanation of, 92. Oscillation, of arms of balance, 174. Ovid, 256, poem de Vetula attribute^ to, 264, 267. Pagans, ii. 369, 383, 386, 387. Palestine, 335-35°- Parabolic, mirrors, 115. Paradise, site of, 182, 193, 309 ; riven? of, 333, 334- Parallel rays, ii. 118, 497. Paris, Biblical text of, 78; meridian of, 209; latitude of, ii. 178; treatise on old age written in, 209 n. Parmenides, 148. Parthia, 351. Passion, date of, 202-210. Patale, 309 n. Pathalis, region where noonday sun is always northerly, 300, 309. Patriarchs, had revelation of scientific truth, 44, 175 ; book of testaments of, 58 ; long life necessary for astro- nomical studies, 65. Paul (of Middelburg), on errors of Church Calendar, 285 «., xxxiv. Paul, St., conflict with St. Peter, 15; visions of, 21 ; quotations from heathen poets, 37. Peace, of mind, ii. 349-365. Pella, 343, 346. Pentapolis, 337. Perception, Analysis of, ii. 75, 76, 79-' 81. Peregrinus (Peter), construction of para- bolic mirror, ii6«. ; on astrolabe moved by magnetic force, ii. 203 ; account of, xxv-vii. Persuasio, applied to Opus Majus, 305, 325 ; »• 159- Peter d'Ailly, on Calendar, 286 ».; on habitable region, 290 n. Pharan, desert of, 327. Philip (of Macedon), example of self- restraint, ii. 293. Philology, Part \\\, passim, xlviii-lv. Philosophy, why neglected by fathers, 27-29 ; a divine revelation, 41, 44 et seq. ; defined by Pythagoras, 51; of small value apart from theology, 56, 64 ; conscious of its own incomplete- ness, 61 ; yet necessary to theology, 62. Phoenicia, 345. Phoroneus, beginning of Greek law, Pia mater (membrane of brain), ii 4, 13 1 4- 564 INDEX. Planets, dimensions of, 233, 234 ; of their spheres, 227, 228; influences of, incentive not compulsory, 249, 266 ; characteristics of, 377, 378 ; con- junctions of, 385, 386. Plato, respect for truth, 15 ; better known to fathers than Aristotle, 26, 53; his date and history, 53 ; could not have conversed with Jeremiah, but may have seen writers of Septua- gint, 54 ; knowledge of Pentateuch, 59; heaven of fiery substance, 182; his Phaedo, ii. 274. Platonists, relation of regular solids to universe, 159. Pleasure, relation of, to virtue, ii. 338- 342. Pliny, on climate, 134 ; height of clouds, 229; condemnation of magic, 240; proportions of land and water, 291 ; on Caspian Sea, 305 ; on shadows in south latitudes, 305 , 306 ; extent of India, 308 ; and passim in geograph- ical section ; on double pupil, ii. 91 ; instance of longevity, ii. 209 ; non- sexual conception, ii. 233. Plurality, of worlds impossible, 164. Poetry, inspires love of right action, 72. Points, Hebrew, 75. Poland, 359, 361. Polar regions, have more water than equatorial, 294 ; length of day in, 297. Polybius, Seneca's dialogue addressed to, ii. 333, 334- Pope, power of, to effect reform, 31 ; to save Europe from Antichrist, 402, 403. Popular opinion, errors due to, 9-11. Porphyrius, anticipated doctrine of Trinity, ii. 229; of Angels, 237, 238. Poverty, rule of, ii. 395. Practice opposed to Speculation, ii. 223, 224. Prerogatives, of experimental science, ii. 172, 202, 215, 222. Presbyopia, ii. 86 «. Prester John, 368. Pride, ii. 267, 268. Principalis Scriptura. See Scriptum Principale. Priscian, 89, 90. Progress, intellectual, duty of, 57. jPrometheus, contemporary with Moses, 48, 65. ,Prosody, mistakes made in, 90, 91. t/'rotridentia (de}> Seneca's treatise, ii. Prussians, 360 ; ii. 369, 377. Ptolemais, 312. PTOLEMY, Almagest, 99, 224, 231-236; ii. 102, 267. Cosmographia, 294, 295 n. Astrological works, 1 76, 243-245 n. , 257, 386, 389- Optica, 112 n.; ii. 2; predecessor of Alhazen, ii. 50 ; estimate of, ii. 5 1 3 ; rays of light and colour, ii. 76, 77,41 2, 426 ; deep set eyes, ii. 84 ; shooting stars, ii. 102 ; effect of distance, ii. 103; mixture of ray sin medium, ii. 45, 512 ; refraction, ii. 131, 472-478 ; terms for refraction and reflexion, ii. 134, 462. Cf. Ixx. Punctuation, connected with music, 237. Pupil (of eye), small size of, compatible with vision, ii. 35-37 ; sometimes double, 143 ; ii. 91 ; allegorical mean- ing of, ii. 1 60, 161. Pyramid, round, Bacon's 'expression for cone, 119. Pythagoras, 51, 52, 65. Quadrant, 225. Quadripartitum, of Ptolemy, 243 «. Quadrivium, first mentioned by Boetius, 98 n. Qualities, primary, ii. 6. Quantity, rational and irrational, sym- bolic meaning of, 218. Rainbow, errors of Aristotle's transla- tors on lunar, 40, 212 ; ii. 193; final cause of, 43 ; geometrical explanation of, 212, 213; full discussion of, ii. 172-201 ; compared with prismatic and iridescent colours, ii. 173; altitude of, ii. 175-185 ; motion of, with observer, ii. 185-190; colour of, an optical illusion, ii. 191, 197; an as- semblage of minute images, ii. 192 ; form of, explained, ii. 194-196. Rank, gradations of, ii. 251. Rashdall, study of civil law, Ixxxii ; of canon law, Ixxxiii. Rays, direct and refracted, 112, 113 ; ii. 146-159, 460-462 ; reflected, 114- 116; ii. 131-146; ii. 463; tortuous, ii. 463, 464; diffused, 117; ii. 464 ; pencils of, 119; ii. 496; symbolic meaning of, 216-219; blending of, ii. 39-42 ; vertical preponderate over oblique, ii. 35-42 ; not spiritual but material, ii. 44, 45; in vision emanate from eye as well as from object, ii. 49-53 ; have three dimensions, ii. 459, 460; but no dimensions apart from INDEX 565 those of medium, ii. 503-505 ; passage of, through orifice, ii. 493 ; from dis- tant source seem parallel, ii. 118,497. See Species. Reaction of patient on agent, ii. 439 //. Reason, how far possessed by animals, ii. 9, 127-129. Reflexion, of rays, 114-116; of solar light from moon, 129 ; also ii. i, .33 ; theory of, ii. 131-146, 463-466, 478- 490 ; smooth surface needed for image, ii. 130, 479 ; equality of reflected and incident angle, ii. 131 ; proved, ii. 483; no effect produced on mirror, ii. 132 ; from plane mirrors, ii. 135 ; from con- vex, ii. 136,137; from concave, ii. 137- 141 ; double, from mirror immersed in water, ii. 145 ; from fractured mirror, ib. ; application of, to practical problems, ii. 164 ; confusion in terms used for, ii. 462, 463, 475 n. Refraction, described, 112 ; ii. 146-159, 466-468; explained, ii. 468-472; variety of terms used for, ii. 146 n. \ proves plurality of media in space, 1 30 ; astronomical significance of, 131; ii. 473-478; in vitreous humour, of rays forming visual cone, ii. 146 ; at cornea of rays outside that cone, ii. 147, 148; at plane surfaces, ii. 148, 149, 467 ; at convex surfaces, ii. 150, 151; at concave surfaces, ii. 152, !53 > °f °ar m water, ii. 154; of sun and moon near horizon, ii. 155, 156; allegorical significance of, 163; application to practical problems, 165-166. Relaxation, necessity of, ii. 362-365. Religion, changes of. indicated by planets, 254 ; superiority of Christian, 262 ; ii. 386-396 ; etymology of, ii. 247 ; comparison of, ii. 365-404 ; religions of northern Europe, ii. 360; of Tartary, "• 373- Resistance, of medium to passage of rays, ii. 517, 518, 520, 521, 545. Resurrection, equilibrium of bodily elements in, ii. 212. Retina, ii. 15. Reverberatio, expression for reflexion, ii. 134 n. Rhetoric, a part of logic, 71. Romanes, mental faculties of animals, ii. 1 29 n. Romulus, 51. Rubruquis, 268 ; Bacon's personal inter- . course with, 305 ; passes by Caucasian gates, 303 ; on inundations of Volga, 322; his merits as a traveller, 356 n. ; brings reply of Khan to King Louis, ii. 368 ; variety of religions in Tartary, ii. 383 «. ; parliament of religions, ii. 387 n. Russia, 358. Saba, 330-33 »• Sabbatarianism, attacked by Seneca, ii. 389. Sacrifices, Jewish, sanguinary character of, ii. 39 !• Sallust, accurate description of north Africa, 3 1 5 ; history of Catiline quoted , ii. 269. Samaria, 340, 348. Saracens. See Mahommedans. Saturn, dimensions of sphere, 227 ; religious significance of revolutions, 265. Savour, diffusion of, ii. 456. Scammony, medical properties of, 377. Scandinavian nations, 358. Scenopegia, derivation of, 88. Scintillation, ii. 120-126, 144. Sclerotic (consolidativa\ described, ii. 16, centre of, ii. 21-23; its function, ii. 29. Scriptum Principale, references to, 305, 313, 322, 325, 376; ii. 159, 201, 409 n. ; xliii-viii. Sea, proves sphericity of earth, 156; extent of, 291-294. Secretum Secretorum, 10, 15, 46, 48, 65 ; aqueous heaven, ii. 64 ; elixir vitae, ii. 205, 211 ; effect of environ- ment on character, ii. 216-217 ; Aristotle's warning as to lust, ii. 271, 273- Self-examination, ii. 265. Seneca, 4, 5, 9, 12, 13, 15; width of sea between India and Spain, 290 ; inundations of Nile, 322 ; Alexander's conquests, ii. 222 ; public spirit, ii. 255 i reverence, ii. 257 ; consistency, ii. 259 ; reformation of character, ii. 261, 262 ; sin, ii. 263 ; self-exami- nation, ii. 265 ; training of young, ii. 265, 266 ; exile, ii. 267, 312-315 ; in- significance of earth, ii. 268; gluttony, ii. 273, 274 ; fleshly indulgence, ii. 337 ; charged with inconsistency, ii. 343-347; correspondence with St. Paul, ii. 363. Sensation, one of the three modes of cognition, ii. 79 ; (visual) apprehends light and colour only, ii. 426, 429. Senses, phenomena apprehended by, ii. 6. Sensibilia Communia, definition of, ii. 6, 7; how apprehended, ii. 427. Sensus Communis, cerebral organ of, ii. 4. INDEX. Septuagint, 69, 189, 336. Servius, 89. Shadows, examination of, ii. 495. Shepherd, seen by Bacon, 401. Sibyls, 50, 60. Signs, zodiacal. See Zodiac. Simple, often surpass the learned, 21, 22. Simplicity of life, ii. 274, 275, 355. Sin, desert of, 326, 327. Sin, remission of, ii. 395. Smell, cerebral organ of, ii. 34 ; sense of, compared with vision, ii. 57 ; propaga- tion of. ii. 73. Snell, law of sines, ii. 195. Socrates, 53 ; citizen of world, ii. 267 ; his self-restraint, ii. 291, 297; calmness, ii 317, 347; behaviour under thirty tyrants, ii. 353 ; relaxation, ii. 363. Solids, regular. 40, 159-161. Solinus, De Mirabilibus Mundi, 47, 50, 1 43- 339? on double pupil, ii 91. Solomon, miraculous powers, 392. Solon, enjoyment of wine, ii. 364. Solstices, variation in date of, 271. Sound, propagation of, ii. 56, 57, 72, 418, 419, 456. Sou them hemisphere, probably inhabited, 294, 305 ; superiority of, 307. Spain originally continuous with Afiica, 292. Spanish language substituted for Latin, . 67. Species, definition of, in, and ii. 409- 418; is the first effect of agent, ii. 410, 411 ; belongs to same category, ii. 411, 412; is in incompleted stage of being, ii. 413 ; does not vary with patient, ii. 417 ; generated by qualities acting on sense, ii. 418, 419; by sub- stances ii. 419-423; by sense-organs, ii. 424,425; not by matter, ii. 425, 426; nor by attributes apprehended through judgement, ii. 427 430; may be generated by universals, ii.. 430, 431 ; how produced, ii. 431-438; latent activity of medium evoked, ii. 433, 434 ; not emitted by agent, ii. 432, 435 ; action propagated from particle to particle, ii. 436, 45 7; received by heavenly bodies from each other* ii. 446, 447 ; from things terrestrial, ii. 447, 448 ; limitation to action of, ii. 453-455 ? proceeds in straight lines, ii. 459 ; has no dimensions apart from those of medium, ii. 502-504; substance of, renewed during trans;t, ii. 504, 505, 549; reflexion of, not like that of a'ball from a wall, ii. 503 ; is of corporeal nature, ii. 43, 44, 507-511 ; mixture of, in medium, ii. 45,46 «., 511-516 : transit of, occupies time, ii. 68-71, 525-529 ; resisted by medium, ii. 520, 524, 547; secondary action of, ii. 434, 530; cf. Ixv-ix. Sphere, stellar, force reflected from, 141 ; figure of greatest content, 155 ; stellar dimensions of, 227. Spheres, celestial, moved by spiritual substances, ii. 450. Sphericity of world, 152-157 ; of ocular structures, ii. 18-25. Spiritual truth underlying physical, 43. Sport, laws respecting, ii. 252. Stars, number and magnitude, 235, 236. 377; denser than their orbs, ii. 101, 102; shooting, ii. 102; seem larger when near horizon, ii. 117. Statins, 91. Stilbon, indifference to wealth, ii. 395. St. James, ii. 163. Strabismus, ii. 88. Substances, generation of species by, ii. 419-424 ; action of nobler, restrained, "•45T-453: Sulla, exhibition of lions, ii. 330. Sun, magnitude of, 130 ; dimensions of sphere, 228 ; generative power of, 288 ; ii. 446. Sur, desert of, 326. Syene, 305, 310, 313, 314, 321, 325. Sygaros, island of, 326 n. Syllogism, includes instinctive reasoning processes, ii. 81, 128, i 29. Syria, 332-350- Tabernacle^ 211. Tana, inhabited by Jewish refugees with Jeremiah, 315. Tangut, origin .of, 370 «. ; their writing, 374- Taprobane, 307, 310. Tartars, day's journey of, 358 ; destruc- tion of Cumanians, ib. ; extent of , dominion, 361; their origin, 367- 371 ; their astrology, 400 ; invasion of Europe, ii. 234 ; craving for empire ii. 368 ; foul habits, ii. 369 ; recog- nition^jf one God, ii. 370, 383; accept- ance of Christian rites, ii. 372 ; retain idolatrous customs, ii. 387, 388 ; con- voke a .parliament of religions, ii. 371, 3 76,3.89 »•• Taurus, full extent of, 350, 351. Tela araneae, explanation of, ii. 25 n. ; its function described, ii. 28. Telescope, forecast of, ii. 165 ; not dis- covered by Bacon, ii. 159 «., Ixxiii. Temperament, affected by stellar in- fluence, 249. INDEX. 567 Temperature of polar and equatorial regions, 133-* 35- Terminus (astrological), 260. Tetrabiblon, of Ptolemy, 244. Tetrahedron, 159. Teutonic order, oppresses Prussians, ii. 377- Text, Biblical, corruption of, 77-81. Thales, 52, 65 ; on inundations of Nile, 322. Thebit, his life and work, 394 «. ; intro- duced motion of trepidation, 192 ; ii. 474 ; on motions of Mercury, 257. Theodosius on spherics, 157, 225, 289; ii. 20, 489. Theodotion, translation of Bible, 69. Theology, the mistress-science, 33; neces- sary to complete philosophy, 56 ; how farknowntoheathen, 57,60; mustavail ilself of heathen moralists, 63 ; con- nexion with mathematics, 175 tt seq. Theon, possible author of Catoptrica, ii. 491 n. Theophilus, decision as to Easter, 283. Thinking power of animals, ii. 9. Thomas of St. David's, 73. Threshold, Tartar superstition as to, ii. 388. Tiberias, lake of, 341. Tides, cause of, 139-141. Tidcus on vision, ii. 50. Tigris, course of. 334. Time, unity of, 165 ; relation to motion, 1 66; measure of, by water-clocks, 231 ; needed for passage of radiant force, ii. 67-72, 525-529. Toledo, tables of, 298, 299 n. Training of young, ii. 265, 266. Tranquillitas animi, Stneca's discourse on, ii. 349-365- Transparency of medium, how affected by distance, ii. 62, 63 ; a condition of vision, ii. 66 ; varying degrees of, ii. 461, 468, 469. Tribes (ten of Israel), positions of, 302. Triplicity (astrological), 260. Tripoli (African), 317. Tripolis (Syria), 335. Trinity, geometrical representations of, 317; arithmetical, 222, 223, appre- hended by non-Christian thinkers, ii. 229-231. Tritonia, why Minerva so called, 47. Troglodytes, 312, 318. Troy, fall of, how far before founding of Rome, 50. Turkia, 355, 362. Twilight, treatise on, 229 : ii. 500 ; why not throughout the night, ii. 101. Tyrannicide, ii. 252. Undulatory theory, approaches to, ii. 431 n., 445 «., 504 /;., 547 //., 549 ; Ixvii viii. Unity of wisdom, 33 ; of sciences, Ixxxviii ; of God, man, and universe, ii. 386. Universal*, Bacon's view of, 42 «.. xli- ii; generation of species by, ii. 430, 431- Universe, unity of, 164, 165 ; dimen- sions of, 227 ; ii. 380, 381 ; nothing outside of, ii. 525; danger to, if all agents completed their action, ii. 453. Uvea, described, ii. 15, 16, 25; centre of, ii. 20, 23. Vacuum, 151 ; none between earth and heaven, ii. 67 ; dimensions of, ii. 502 ; no transit of rays through, ii. 525 ; Aristotle's views on, ii. 502. Valerius Maximus, ii. 259, 260. Varro, ii. 314. Venice, position of, 375. Venus, dimensions of sphere, 228. Vertical rays, preponderance of, over oblique, ii. 35-42, 513-515 ; reflexion of, 114; ii. 482; not refracted, ii. 147, 148, 467, 471, 476. Vertigo, ii. 89. Victorius, constructs paschal canon, 283. Virgil, 89; ii. 261. Virgin, Mahommedan view of, ii. 392. Virginity, rule of, ii. 395. Virtue, superiority of heathen to Christian, ii. 255, 322 ; Aristotle's theory of, ii. 256-258 ; the life of man, ii. 259 ; its beauty, ii. 260 ; its possi- bility, ii. 261. Vision, how effected, ii. 30-34; condi- tions of rectilinear, ii. 31 ; completed not in eye but in brain, ii. 32-34 ; dis- tinct, conditions of, ii. 35-46, 54-74 ; of distant objects, ii. 83, 84 ; how affected by age, ii. 85 ; relation of, to quantity of light, ii. 87 ; causes of double, ii. 88-99; binocular, ii. 93; dependence of, on position of object, ii. 97-99 ; allegorical interpretation of, ii. 161-163; see also Refraction and Reflexion. Visual angle, limits of, ii. 58-61. Vita beata, Seneca's dialogue on, ii. 335-347- Vitello, parabolic mirrors, n6w. ; ii. 487 n ; borrows from Alhazen, ii. 139 n., 140 n., 483 n. ; cf. Ixxii. Vitreous humour, ii. 17; refraction of rays in, ii. 48. 568 INDEX. Volga (Ethilia), inundations of, 322, 360. Vowels, Hebrew, 74; Greek, 76. \Vallis, Induction in mathematics, ii. 201 n. War, laws respecting, ii. 252. Water, sphericity of, varies with position, 158, i $9 ; action of, on air, ii. 450. Water-clocks, 231. Whewell, ii. 159 »., 195 «. William (of Auvergne), ii. 256. William (of Moerbeke), ii. 256 n. William Rubruquis, see Rubruquis. Wisdom, unity of, 32; relation to felicity, ii. 243, 244. Wise seven of Greece, with which Hebrews contemporary, 50. Witelo, see Vitello. Words, operative force of, 399. Writing of Asiatic nations, 374. Xalenchus, ii. 260. Xenocrates, disregard of wealth, ii. 267. Xenophon, reduction of personal wants, ii. 268; self-restraint, ii. 291. Year, Julian, excess in length of, 270. Zeno, ii. 331, 360. Zenodorus, 155. Zodiac, significance of signs, 259-269. 377.38I. Zoroaster, inventor of magic, 46. THE END >/5'97 Clatenbon press, ©rfovb. SELECT LIST OF STANDARD WORKS. STANDARD LATIN WORKS .... T'age i STANDARD GREEK WORKS 3 MISCELLANEOUS STANDARD WORKS . „ 7 STANDARD THEOLOGICAL WORKS . . „ 8 NEW ENGLISH DICTIONARY 8 1. STANDARD LATIN WORKS. Avianus. The Fables. Edited, with Prolegomena, Critical Appa- ratus,Commentary,&c., by Robinson Ellis, M.A., LL.D. 8vo. 8s. 6d. Catulli Veronensis Liber. Iterum recognovit, Apparatum Cri- ticum Prolegomena Appendices ad- didit, R. Ellis, A.M. 8vo. i6s. Catullus, a Commentary on. By Robinson Ellis, M.A. Second Edition. 8vo. 1 8s. Cicero. De Oratore Libri Tres. With Introduction and Notes. By A. S. Wilkins, Litt.D. 8vo. i8s. Also, separately, Book I. ;s. 6d. Book II. 5*. Book III. 6s. Philippic Orations. With Notes. By J. R. King, M.A. Second Edition. 8vo. IDS. 6d. Pro Milone. Edited by A. C. Clark, M.A. 8vo. 8s. 6d. Cicero. Select Letters. With English Introductions, Notes, and Appendices. By Albeit Watson, M.A. Fourth Edition. 8vo. 1 8s. Horace. With a Commentary. By E. C. Wickham, D. D. Two Vols. Vol. I. The Odes, Carmen Secu- lare, and Epodes. Third Edition. 8vo. 1 2s. Vol. II. The Satires, Epistles, and De Arte Poetica. 8vo. i as. Juvenal. Thirteen Satires. Edited, with Introduction and Notes, by C. H. Pearson, M.A., and Herbert A. Strong, M.A., LL.D. Second Edition. Crown 8vo. 93. Manilius. Nodes Manilianae; sive Dissertationes in Astronomica Ma- nilii. Accedunt Coniecturae in Ger- manici Aratea. Scripsit R. Ellis. Crown 8vo. 6s. Merry. Selected Fragments of Roman Poeiry. Edited, with Intro- duction and Notes, by W. W» Merry, D.D. Crown 8vo. 6s. 6d. Oxford : Clarendon Frew. London : HKNRY FROWDE, Ameii Corner, E.G. STANDARD LATIN WORKS, Ovid. P. Ovidii Nasonis Ibis. Ex Novis Codicibus eflidit, Scholia Vetera Commentarium cum Pro- legomenis Appendice Indice addidit, R. Ellis, A.M. 8vo. los. 6d. — ^ — P. Ovidi Nasonis Tris- tium Libri V. Recensuit S. G. Owen , A.M. 8vo. 1 6s. Persius. The Satires. With a Translation and Commentary. By John Conington, M.A. Edited by Henry Nettleship,. M.A. Third Edition. 8vo. 8s. 6d. Plautus. Eudens. Edited, | with Critical and Explanatory Notes, by E. A. Sonnenschein, M.A. 8vo. 8s. 6d. Quintilian. Institutionis Oratoriae Liber Decimus. A Revised Text, with Introductory Essays, Critical Notes, &c. By W. Peterson, M.A., LL.D. 8vo. 125. 6d. King and Cookson. The Prin- ciples of Sound and Inflexion, as illus- trated in the Greek and Latin Languages. By J. E. King,M.A., and Christopher Cookson, M.A. 8vo. i8s. An Introduction to the Comparative Grammar of Greek and Latin. Crown 8vo. 55. 6d. Lindsay. The Latin Lan- guage. An Historical Account of Latin Sounds, Stems and Flexions. By W. M. Lindsay, M.A. Demy 8vo. 2 is. Nettleship. Lectures and Essays on Subjects connected with Latin Scholarship and Literature. By Henry Nettleship, M.A. Crown 8vo. 7s. 6d. Second Series, edited by F. J. Haverfield, with Memoir by Mrs. Nettleship. Crown Svo. ;s. 6d. Rushforth. Latin Historical Inscriptions, illustrating the History of the Early Empire. By G. McN. Rushforth, M.A. Svo. IDS. net. Tacitus. The Annals. Edited, with Introduction and Notes, by H. Furneaux, M.A. 2 Vols. Svo. Vol. I, Books I-VI. Second Edition. 1 8s. Vol. Lt, Books XI-XVI. aos. De Germania. By the same Editor. Svo. 6s. 6d. Dialogus de Oratoribus. A Revised Text, with Introductory Essays, and Critical and Explana- tory Notes. By W. Peterson, M.A., LL.D. Svo. IQS. 6d. Virgil. With an Introduc- tion and Notes. By T. L. Papillon, M.A., and A. E. Haigh, M.A. 2 vols. Crown Svo. Cloth, 6s. each; stiff covers %s.-6d. each. Also sold in parts, as follows — Bucolics and Georgics, 2s. 6d. Aeneid, in 4 parts, 2s. each. Nettleship. Ancient Lives of Vergil. Svo, sewed, 2s. Contributions to Latin Lexicography. Svo. 2 is. Sellar. Roman Poets of the Augustan Age. By W. Y. Sellar, M.A. ; viz. I. VIRGIL. New Edition. Crown Svo. 9s. II. HORACE and the ELEGIAC POETS. With a Memoir of the Author by Andrew Lang, M.A., and a Portrait. Svo. 145. Roman Poets of the Re- public. Third Edition. Crown Svo. los. Wordsworth. Fragments and Specimens of Early Latin. With Intro- ductions and Notes. By J. Words- worth, D.D. Svo. 1 8s. Oxford: Clarendon Press. STANDARD GREEK WORKS. 2. STANDARD GREEK WORKS. Chandler. A Practical Intro- duction to Greek Accentuation, by H. W. Chandler, M.A. Second Edition. i os. 6(7. Farnell. The Cults of the Greek States. With Plates. By L, R, Farnell, M.A. Vols. I and II. 8vo. 325. net. Volume III in Preparation. Haigh. The Attic Theatre. A Description of the Stage and Theatre of the Athenians, and of the Dramatic Performances at Athens. By A. E. Haigh, M,A. 8vo. I2s. 6d. - The Tragic Drama of the Greeks. With Illustrations. 8vo. i2s. 6d. Head. Hititoria Numorurti: A Manual of Greek Numismatics. By Barclay V. Head. Royal. Svo, half-bound, 2l. 2s. Hicks. A Manual of Greek Historical Inscriptions. By E. L. Hicks, M.A. Svo. los. 6d. Liddell and Scott. A Greek- English Lexicon, by H. G. Liddell, D.D., and Robert Scott, D.D. Seventh Edition, Revised and Augmented through- out. .}(•>. 1 1. 1 6s. Monro. Modes of Ancient Greek Music. By D. B. Monro, M.A. Svo. 8s. 6d. nel. Paton and Hicks. The In- scriptions of Cos. By W. R. Paton and E. L. Hicks. Royal Svo, linen, with Map, 28s. Smyth. The Sounds and Inflections of the Greek Dialects (Ionic). By H. Weir Smyth, Ph.D. Svo. 24.5. Thompson. A Glossary of Greek Birds. By D'Arcy W. Thomp- son. Svo, buckram, los. net. Veitch. Greek Verbs, Irregular and Defective. By W. Veitch, LL.D. Fourth Edition. Crown Svo. los. 6rl. Wright. Golden Treasury of A ncient Greek Poetry. By R. S. Wrigh t, M.A. Second Edition. Revised by Evelyn Abbott, M. A., LL.D. Extra fen p. 8vo. i os, 6d. Aeschinem et Isocratem,ASVAo- lia Graeca in. Edidit G. Dindorfius. Svo. 45. Aeschylus. In Single Plays. With Introduction and Notes, by Arthur Sidgwick, M.A. Third Edition. Extra fcap. Svo. 35. each I. Agamemnon. II. Choephoroi. III. Eumenides. IV. Prometheus Bound. With Introduction and Notes, by A. O. Prickard, M.A. Third Edition. 28. Aeschyli quae supersunt in Codice Laitrentiano quoad cjffici potuit et ad cognitionetn nccesse est risum typi* descripta edidit R. Merkel. Small folio, if. is. Aeschylus : Tragvediae et Fragmenta, ex recensiono Guil. Din- dorfii. Second Edition. Svo. 5s. 6d. Annotationes Guil. Din- dorfii. Partes II. Svo. los. Apsinis et Longini Rhetorica. E Codicibus mss. recensuit Joh. Bakius. Svo. 3. London: HKXRY FROWDK, Amen Corner, E.G. STANDARD GREEK WORKS. Aristophanes. A Complete Concordance to the Comedies and Frag- ments. By H. Dunbar, M.D. 4to. il. is. Comoediae etFragmenta, ex recensione Guil. Dindorfii. j Tomi II. 8vo. i is. Annotations Guil. Din- dorfii. PartesII. 8vo. us. Scholia Graeca ex Co- dicibus aucta et emendata a Guil. Dindorfio. PartesIII. 8vo. iZ. In Single Plays. Edited, with English Notes, Introductions, ; &c., by W. W. Merry, D.D. Extra j fcap. 8vo. The Acharnians. Third Edition, 35. ; The Birds. 35. 6d. The Clouds. Third Edition, 3*. The Frogs. Second Edition, 35. The Knights. Second Edition, 35. \ The Wasps. 3.?. 6d. Aristotle. Ex recensione Im. Bekkeri. Accedunt Indices j Sylburgiani. Tomi XI. 8vo. 2l. IDS. | The volumes (except Vols. I and IX) ! maybe had separately,price 55. 6t7. each. : - Ethica Nicomachea, re- cognovit brevique Adnotatione critica instruxit I. By water. 8vo. 6s. | Also in crown Svo, paper cover, 35. 6d, Contributions to the i Textual Criticism of the Nicoma- \ chean Ethics. By I. By water. 2s. 6d. j Notes on the Nicoma- Aristotle . A ristotelian Studies . I. On the Structure of the Seventh Book of the Nicomachean Ethics. By J. C. Wilson, M.A. 8vo, stiff covers, 55. The English Manuscripts of the Nicomachean Ethics, described in relation to Bekker's Manuscripts and other Sources. By J. A. Stewart, M.A. (Anecdota Oxon. ) Small 4to. 3s. 6d. On the History of the process by which the Aristotelian Writ- ings arrived at their present form. By K. Shute, M.A. 8vo. 75. 6d. Physics. Book VII. Collation of various MSS. ; with In- troduction by E. Shute, M.A. (Anec- dota Oxon. ) Small 4to. 2s. Choerobosci Dictata in Theo- dosii Canones, necnon Epimerismi in Psalmos. E Codicibus mss. edidit Thomas Gaisford, S.T.P. Tomi III. 8vo. 155. Demosthenes. Ex recensione G. Dindorfii. Tomi IX. 8vo. zl. 6s. cheanEthics. By J. A. Stewart, M. A. j 2 vols. 8vo. 32s. The Politics, with Intro- ductions, Notes, &c.. by W. L. Newman, M.A. Vols. I and II. Medium 8vo. 28s. The Politics, translated into English, with Introduction, Marginal Analysis, Notes, and In- dices, byB. Jowett, M.A. Medium 8vo. 2 vols. 2 is. Separately — Text, il. is. Annotations, 155. Scholia, i os. Demosthenes and Aeschines. The Orations of Demosthenes and Aeschines on the Crown. With Introductory Essays and Notes. By G. A. Simcox, M.A., and W. H. Simcox, M.A. 8vo. 12s. Demosthenes. Orations against Philip. With Introduction and Notes, by Evelyn Abbott, M.A., and P. E. Matheson, M.A. Vol. I. Philippic I. Olynthiacs I-III. Extra fcap. 8vo. 35. Vol. II. De Pace, Philippic II. De Chersoneso, Philippic III. Extra fcap. 8vo. 45. 6d. Euripides. Tragoediae et Fragmenta, ex recensione Guil. Din- dorfii. Tomi II. 8vo. los. Oxford: Clarendon Press. STANDARD GREEK WORKS. Euripides. Annotationes Guil. Dindorfii. Paries II. 8vo. I OS. Scholia Graeca, ex Codi- cibus aucta et emendata a Guil. Dindorfio. Tomi IV. 8vo. iZ. i6s. Hephaestionis Enchiridion, Terentianus Mawus, Proclus, rf-c. Edid i t T. Gaisford, S.T.P. Tomi II. ios. Heracliti Ephesii Reliquiae. Recensuit I. Bywater, M. A. Appen- dicis loco additae sunt Diogenis Laertii Vita Heracliti, Particulae Hippocratei De Diaeta Lib. I., Epi- stolae Heracliteae. 8vo. 6s. Herodotus. Books V and VI, Terpsichore and Erato. Edited, with Notes and Appendices, by Evelyn Abbott, M.A., LL.D. 8vo, with two Maps, ios. 6d. Homer. A Complete Con- cordance to the Odyssey and Hymns of Homer; to which is added a Con- cordance to the Parallel Passages in the Iliad, Odyssey, and Hymns. By Henry Dunbar, M.D. 4to. i/. is. A Grammar of the Ho- meric Dialect. By D. B. Monro, M. A. 8vo. Second Edition. 14.9. Ilias, ex rec. Guil. Din- dorfii. 8vo. 53. 6d. Scholia Graeca in lliadem. Edited by W. Dindorf, after a new collation of the Venetian MSS. by D. B. Monro, M.A. 4 vols. 8vo. 2l. ios. Scholia Graeca in Iliadetn Toicnlcyana. Recensuit Ernestus Maass. 2 vols. 8vo. 1 1. \6s. Homer. Odyssea, ex rec. G. Dindorfii. 8vo. 55. 6rf. Scholia Graeca in Odysseam. Edidit Guil. Dindorfius. Tomi II. 8vo. 155. 6d. Odyssey. Books I-XII. Edited with English Notes, Appen- dices, &c. By W. W. Merry, D.D., and James Riddell, M.A. Second Edition. 8vo. i6s. Hymni Homerici. Codi- cibus denuo collatis recensuit Alfredus Goodwin. Small folio. With four Plates. 2 is. net. Homeri Opera et Reliquiae. Crown 8vo. ios. 6d. net. Oratores Attici, ex recensione Bekkeri : I. Antiphon, Andocides,et Lysias. 8vo. 7s. II. Isocrates. 8vo. 7s. III. Isaeus, Aeschines, Lycurgus, Dinarchus, &c. 8vo. 7$. Paroemiographi G-raeci, quo- rum pars nunc primiim ex Codd. wz.ss. rulgatur. Edidit T. Gaisford, S.T.P. 1836. 8vo. 5s. 6d. Plato. Apology, with a re- vised Text and English Notes, and a Digest of Platonic Idioms, by James Riddell, M.A. 8vo. 8s. 6d. - Philebus. with a revised Text and English Notes, by Edward Poste, M.A. 8vo. 7s. 6rf. Republic. The Greek Text. Edited, with Notes and Essays, by B. Jowett, M.A. and Lewis Campbell, M.A. In three vols. Medium 8vo. zl. 2s. - Sophistes and Politicus, with a revised Text and English Notes, by L. Campbell, M.A. 8vo. ios. Cd. ondon: HENRY FROWDE, Amen Corner, B.C. STANDARD GREEK WORKS Plato. Theaetetus, with a re- vised Text and English Notes, by L. Campbell, M.A. Second Edition. Svo. i os. 6d. The Dialogue*, trans- lated into English, with Analyses and Introductions, by B. Jowett, M.A. Third Edition. 5 vols. medium _8vo. Cloth, 4?. 45.; half-morocco, 5^. The Republic, translated into English, with Analysis and Introduction, by B. Jowett, M.A. Medium 8vo. 1 2s. 6d. ; half-roan, 145. With Introduction and Notes. By St. George Stock, M.A. Extra fcap. 8vo. I. The Apology, 2s. 6d. II. Crito, 2s. III. Meiio, 2s. 6d. Selections. With Intro- ductions and Notes. By John Purves, M.A., and Preface by B. Jowett, M.A. Second Edition. Extra fcap. Svo. 5s. - A Selection of Passages from Plato for English Headers; from the Translation byB. Jowett, M.A. Edited, with Introductions, by M. J. Knight. 2 vols. Crown 8v<>, gilt top. I2S. Plotinus. Edidit F. Creuzer. Tomi III. 4to. if. 8s. Polybius. Selections. Edited by J. L. Strachan-Davidson, M.A. With Maps. Medium Svo. 2 is. Plutarchi Moralia, id est, Opera, exceptis Vitis, reliqua. Edidit Daniel Wyttenbach. Accedit Index Graecitatis. Tomi VIII. Partes XV. 1795-1830. Svo, cloth, 3?. i os. Sophocles. The Plays and Fragments. With English Notes and Introductions, by Lewis Campbell, M.A. 2 vols. Svo, 1 6s. each. Vol. I. Oedipus Tyrannus. Oedi- pus Coloneus. Antigone. Vol. II. Ajax. Electra. Trachi- niae. Philoctetes. Fragments. \ Sophocles. Tragoediae et Fragmenta, ex recensione et cum commentariis Guil. Dindorfii. Third Edition. 2 vols. Fcap. Svo. \l. is. Each Play separately, limp, 2s. 6d. — Tragoediae et Fragmenta cum Annotationibus Guil.Dindorfii. Tomi II. Svo. i os. The Text, Vol. I. 5*. 6d. The Notes, Vol. II. 4s. 6d. Stobaei Florilegium. Ad MSS. fidem emendavit et supple vit T. Gaisford, S.T.P. Tomi IV. Svo. il. - Eclogarum Physicarum et Ethicarum libri duo. Accedit Hieroclis Commentarius in aurea carmina Pythagoreorum. Ad mss. Codd. recensuit T. Gaisford, S.T.P. Tomi II. Svo. us. Strabo. Selections, with an Introduction on Strabo's Life and Works. By H. F. Tozer, M.A., F.R.G.S. Svo. With Maps and Plans. I2s. Theodoreti Graeearum Affec- tionum Curatio. Ad Codices mss. recensuit T. Gaisford, S.T.P. Svo. 75. 6d. Thucydides. Translated into English, with Introduction, Mar- ginal Analysis, Notes, and Indices. By B. Jowett, M.A. 2 vols. Medium SVO. ll. I2S. Xenophon. Ex recensione et cum annotationibus L. Dindorfii. Historia Graeca. Second Edition . Svo. \os.6d. Expeditio Cijri. Second Edition. Svo. ics. 6d. Institutio Cyri. Svo. ics. 6d. Memorabilia Socratis. Svo. 75. 6d. Opuscula Politica Equestria et Venatica cum Arriani Libello de Venatione. Svo. ics. 6d. Oxford: Clarendon Press. MISCELLANEOUS STANDARD WORK'S. 3. MISCELLANEOUS STANDARD WORKS. Arbuthnot. The Life and Works of John Arbuthnot. By George A. Aitken. 8vo, cloth extra, with Portrait, i6s. Bacon. The Essays. Edited with Introduction and Illustrative Notes, by S. H. Reynolds, M.A. 8vo, half-bound, I2s. 6d. Casaubon (Isaac), 1559-1614. By Mark Pattison, late Rector of | Lincoln College. Second Edition. \ 8vo. 1 6s. Finlay. A History of Greece from its Conquest by the Romans to the present time, B. c. 146 to A. D. 1864. By George Finlay, LL.D. A new Edition, revised throughout, and in part re-written, with considerable additions, by the Author, and edited by H. F. Tozer,M.A. 7 vols. 8vo. 3?. i os. Gaii Institutionum Juris Civilis Commentarii Quattuor ; or, Ele- ments of Roman Law by Gaius. With a Translation and Commen- tary by Edward Poste, M.A. Third Edition. 8vo. iSs. Hodgkin. Italy and her In- vaders. With Plates and Maps. By Thomas Hodgkin, D.C.L. A.D. 376-744. 8vo. Vols. I and II, Second Edition, 2l. as. Vols. Ill and IV, Second Edition, il. i6s. Vols. V and VI, il. i6s. Hooker, Sir J. D., and B. D. Jackson. Index Keicensis. a vols. 4to. i of. i os. net. Justinian. Imperatoris lus- tiniani Institutionum Libri Quattuor ; with Introductions, Commentary, Excursus and Translation. By J. B. Moyle, D.C.L. TJiird Edition, a vols. 8vo. a as. Machiavelli. II Principe. Edited by L. Arthur Burd. With an Introduction by Lord Acton. 8vo. 145. Pattison. Essays by the late Mark Pattison, sometime Rector of Lincoln College. Collected and Arranged by Henry Nettleship, M.A. 2 vols. 8vo. 243. Ralegh. Sir Waller Ralegh. A Biography. By W. Stebbing, M.A. 8vo. i os. 6d. Ramsay. The Cities and Bishoprics ofPhrygia ; being an Essay of tho Local History of Phrygia, from the Earliest Times to the Turkish Conquest. By W. M. Ramsay, D.C.L., LL.D. Vol.1. Part I. The Lycos Valley and South- Western Phrygia. Royal 8vo, linen, i8s. net. Vol. I. Part II. West and West- Central Phrygia. Royal 8vo, linen, 2 is. net. Selden. The Table Talk of John Selden. Edited, with an In- troduction and Notes, by Samuel Harvey Reynolds, M.A. 8vo, half- roan, 8s. 6d. Stokes. The Anglo-Indian Codes. By Whitley Stokes, LL.D. Vol. I. Substantive Law. 8vo. 303. Vol. II. Adjective Law. 8vo. 353. Strachey. Hastings and The Rohitta War. By Sir John Strachey, G.C.S.I. 8vo, cloth, los. 6d. Thomson. Notes on Recent Researches in Electricity and Magnetism. By J. J. Thomson, M.A., F.R.S. 8vo. 1 8s. 6d. London : HENRY FROWPK, Amen Corner, B.C. STANDARD THEOLOGICAL WORKS. 4. STANDARD THEOLOGICAL WORKS. St. Basil: The Book of St. Basil on the Holy Spirit. A Revised Text, with Notes and Introduction by C. F. H. Johnston, M. A. Crown 8vo. 75. 6d. Bright. Chapters of Early English Church History. By W. Bright, D.D. Second Edition. 8vo. 1 2s. Canons of the First Four General Councils of Nicaea, Con- stantinople, Ephesus, and Chalcedon. With Notes, by W. Bright, D.D. Second Edition. Crown 8vo. ;s. 6d. The Book of Enoch. Trans- lated from Dillmann'sEthiopic Text (emended and revised), and Edited by R. H. Charles, M. A. 8vo. i6s. Hatch and Redpath. A Con- cordance to the Greek Versions and Apocryphal Books of the Old Testament. By the late Ed win Hatch, M. A., and H. A. Redpath, M.A. Parts I-VI. A-'nxpf A2I2. Imperial 4to. 2 is. each. Ommanney. A Critical Dis- sertation on the Athanasian Creed. Its Original Language, Date, Authorship, Titles, Text, Reception, and Use. By G. D. W. Ommanney, M.A. 8vo. 1 6s. Studia Biblica et Ecclesias- tica. Essays in Biblical and Patristic Criticism, and kindred subjects. By Members of the University of Oxford. 8vo. Vol. I. IQS. 6d. Vol. II. i2s. 6d. Vol.III.i6s. Vol. IV. i2s. 6d. 5. A NEW ENGLISH DICTIONARY on Historical Prin- ciples, founded mainly on the materials collected by the Philo- logical Society. Imperial 4to. PRESENT STATE or THE WORK. £ s. a. Vol. I. \ " \ Edited by Dr. Murray Half-morocco 212 6 Edited by Dr. Murray Half-morocco 212 6 SA (B Vol. II. C Vol III. D Edited by Dr. Murray - D — Depravation . . . D epravati ve— D istru stf ul Disobst.— Distrustful . . E Edited by Mr. Henry Bradley Vol. IV. Distrustfully — Doom . (The remainder of the Letter ID is far advanced.'} E — Every . . . | Everybody — Ezod / F — Field . . . . o Edited by Mr. Henry Bradley I Field— Fish . . . o j Fish — Flexuose . . o ( Flexuosity — Foister o (The remainder of the Letter F is far advanced.} To be edited by Mr. Henry Bradley. ) To be edited by Dr. Murray. 1 In FreParation. 2 12 o 8 O 12 O 2 O 2 O 12 0 5 AT THE CLARENDON PRESS LONDON: HENRY FROWDE OXFORD UNIVERSITY PRESS WAREHOUSE, AMEN CORNER, E.G. m • iH rH CO